ثبات قیمت خودرو به چه بهایی؟
حدود دو ماه پیش که علی اکبر محرابیان وزیر صنایع و معادن در اولین کنفرانس مطبوعاتی دوران وزارت خود اعلام کرد: هیچ گونه افزایش قیمتی در خودروهای تولید داخل وجود نداشته و قیمت‌ها همان مصوب اسفند ۸۵ است، این سوال در ذهن افکار عمومی پدید آمد که پس دلیل گرانی در بازار خودرو را کجا باید جست‌وجو کرد؟ هر چند محرابیان ثبات قیمت را در بهای کارخانه‌ای و قیمت تمام شده خودروهای تولید داخل استنباط کرد، اما اظهار نظر وی سبب شد تا بار دیگر خودروسازان داخلی از هر گونه اتهام گران فروشی مبرا شوند.
حدود دو ماه پیش که علی اکبر محرابیان وزیر صنایع و معادن در اولین کنفرانس مطبوعاتی دوران وزارت خود اعلام کرد: هیچ گونه افزایش قیمتی در خودروهای تولید داخل وجود نداشته و قیمت‌ها همان مصوب اسفند ۸۵ است، این سوال در ذهن افکار عمومی پدید آمد که پس دلیل گرانی در بازار خودرو را کجا باید جست‌وجو کرد؟ هر چند محرابیان ثبات قیمت را در بهای کارخانه‌ای و قیمت تمام شده خودروهای تولید داخل استنباط کرد، اما اظهار نظر وی سبب شد تا بار دیگر خودروسازان داخلی از هر گونه اتهام گران فروشی مبرا شوند.
این در حالی است که به گفته یک منبع آگاه در امور مربوط به صنعت خودرو، ثبات قیمتی که خودروسازان بر آن مانور می‌دهند، در نتیجه فاکتور گرفتن از برخی قطعات با حداکثر استاندارد موجود و همچنین حذف یا عدم ارائه آپشن‌ها و برخی از امکانات ایمنی و رفاهی آسایش سرنشینان است. در واقع خودروسازان داخلی، برای اینکه هم با سیاست‌های وزارت مبنی بر ثابت نگه داشتن قیمت خودرو، همسان و همسو بوده و از سوی دیگر، از بابت این هم سویی ضرر نکنند، به ظاهر قیمت تمام شده محصولات خود در کارخانه را ثابت نگه داشته، ولی در اصل قضیه با حدف یا عدم ارائه آپشن‌ها و امکانات ایمنی، عملا چیزی را عاید صنعت خودروی کشور و مشتریان داخلی نکرده‌اند.
حتی منوچهر منطقی، مدیرعامل ایران‌خودرو نیز با تایید این مطلب که به دلیل ایجاد تغییرات در خودروهای جدید و انتخاب آپشن از سوی مشتری است که قیمت‌ها ثابت مانده است بر این موضوع صحه می‌گذارد. سرایی‌نیا، معاون بازاریابی و فروش این شرکت نیز طی بخشنامه‌ای حذف آپشن از برخی محصولات ایران‌خودرو را تایید کرده و دلیل آن را نیز ثبات قیمت و کنترل بازار عنوان کرده است. سرایی نیا در این زمینه می‌گوید: در‌حال‌حاضر برخی از محصولات به دو شکل باآپشن و بی‌آپشن عرضه می‌شوند که ما نیز به واسطه عدم ارائه آپشن، قیمت برخی از محصولات خود را ثابت نگه داشته‌‌ایم که از جمله آنها می‌توان به پژو پارس، پژو ۴۰۵ و روآ اشاره کرد که هم‌اکنون به دو شیوه با آپشن و بدون آپشن عرضه می‌شوند.
این در حالی است که خودروسازان معتبر دنیا برای ثبات قیمت و حتی ارزان‌سازی‌ها در محصولات خود، از روش‌های تعریف شده دیگری استفاده کرده و هیچگاه کیفیت و ایمنی را فدای ارزانی نمی‌کنند. فریدزاوه، کارشناس صنعت خودرو در این زمینه می‌گوید: حذف آپشن در هیچ جای دنیا، موضوعیت نداشته و ارزان‌سازی خودرو و خودروی ارزان نیز تعریف‌های مشخص خود را دارد. به طور مثال، در بازار اروپا، یک خودروی حدودا هشت هزار یورویی، محصولی اقتصادی و به صرفه محسوب می‌شود. در حالی که بازار خودروی ایران چنین تعریفی را برای خودروی ارزان، ارائه نداده و یک محصول 8هزار یورویی (11میلیونی)، چندان اقتصادی و ارزان به حساب نمی‌آید.
وی می‌افزاید: البته ارائه امکاناتی نظیر ایربگ و ترمز ABS در محصولات خودروسازان معتبر دنیا، از سوی مسوولان صنعتی دولت آنها اجباری و الزام‌آور نیست، ولی حذف آپشن‌ها نیز به هیچ وجه میان این خودروسازان، مرسوم نبوده و توجیه ندارد. اظهارنظر این کارشناسان خودرو در حالی است که طبق آمار حدود ۹۵درصد مشتریان خودرو در کشورهای پیشرفته استفاده از محصول دارای آپشنهای مذکور را به محصولی فاقد این امکانات، ترجیح می‌دهند. زاوه در این مورد تصریح می‌کند: مشتریان خارجی، خود علاقه‌مند به استفاده از امکاناتی مانند کیسه هوا، ترمز ABS و امثال اینها بوده و هزینه‌های مربوطه در این زمینه را نیز متقبل می‌شوند. در حالی که مشتریان داخلی به دنبال پیچیدگی و خودروهای دارای آپشنهای روز دنیا نیستند؛ چرا که به استفاده از این امکانات، عادت نداشته و فرهنگ این موضوع آنچنان که باید و شاید جانیافتاده است. وی ادامه می‌دهد: ریشه این مساله را باید در ذائقه مشتریان داخلی و البته، قدرت خرید پایین آنها جست‌وجو کرد. به نحوی که این قدرت خرید پایین سبب شده است، وجود یک آپشن در خودرو، آنها را بیشتر نگران کند تا امیدوار و دلخوش! مثلا پرداخت هزینه تعویض
دوباره کیسه هوا در صورت تصادف چندان برای مشتری داخلی به صرفه و اقتصادی نیست. بنابراین اکثرا عطای استفاده از چنین امکاناتی را به لقایش بخشیده‌اند.
آنچه که می‌توان از میان صحبت‌های این کارشناس خودرو استنباط کرد، اینکه علاوه بر این موضوع که خودروسازان داخلی به دلیل الزام در ثبات قیمت محصولات خود و عدم الزام در ارائه یا عدم ارائه آپشنهای موجود، اقدام به حذف و عدم ارائه امکانات ایمنی می‌کنند، خود مشتریان داخلی نیز، به داشتن چنین آپشن‌هایی در خودروهای داخلی عادت نداشته و نسبتا با آن بیگانه هستند. به همین دلیل نیز برخی آپشن‌ها، در پیچ و خم، مصوبات مسوولان صنعتی و خودروسازان داخلی و در سایه استفاده از روش‌های غیر مرسوم ثبات قیمت و ارزان‌سازی، گاهی کم و زیاد و برخی مواقع نیز، حذف و اضافه می‌شوند. ادامه چنین روش‌هایی مسلما نمی‌تواند کمکی به پیشرفت صنعت خودرو کرده، ایمنی و رفاه مشتریان را افزایش دهد. از طرفی با ارائه این روش‌های غیر مرسوم، جهت ثبات قیمت و ارزان‌سازی، گزاف نیست. اگر بگوییم در حالی که صنعت خودرو در دنیا همواره رو به توسعه و پیشرفت بوده و در حال ارتقا است، صنعت خودرویی ما پس‌رفت کرده و به سمت همان پیکان دهه هفتاد در حرکت است، زیرا در آن دهه پیکان گل سر سبد خودروهای تولیدی کشور به حساب می‌آمد و واردات خودرو نیز ممنوع بود. به نحوی که حتی استفاده
از کمربند ایمنی نیز میان مشتریان داخلی جا افتاده و مرسوم نبوده و خودروسازان نیز الزاما در مورد نصب این وسیله ایمنی روی محصول خود نداشتند، چه رسد به امکاناتی مانند کیسه هوا، ترمز ABS و مواردی از این دست که الان نیز همچنان الزام‌آور و پذیرفته نیست.
با وجود این، سوال اینجا است که اگر هدف از حذف خودرویی مثل پیکان از خط تولید داخلی، ارائه خودروهای جدید با امکانات مناسب بود، پس چرا با این روش‌های غیر مرسوم عملا دوباره در حال زنده کردن خاطرات پیکان هستیم؛ اگر هم قرار نیست که از آپشنهای به روز دنیا، در تولید خودروهای داخلی بهره ببریم، پس چه نیازی به حذف پیکان و به تبع آن روی آوردن به پلت‌فرم‌های خارجی بود؟
تندر-90 شاهد زنده
تجربه حذف آپشن حتی دامن‌گیر خودروی تندر-۹۰ نیز در کشور شده، به نحوی که در ابتدا قرار بود تنها ۳مدل E۰ و E۱ و E۲، با آپشنهای متفاوت روی پلت‌فرم X۹۰، تولید شود در حالی که عملا، به دلیل کم و زیاد کردن بیش از حد برخی آپشن‌ها، ۳مدل مدنظر، عملا به هفت مدل با قیمت‌های متفاوت تبدیل شد.
آن هم در شرایطی که یکی دو مدل از این هفت مدل، از لحاظ امکانات همانند پیکان ولی با آرم شرکت رنو است.
داوود میرخانی رشتی، دبیر پیشین انجمن خودروسازان کشور در توضیح این موضوع که خودروسازان داخلی با حذف و عدم ارائه آپشن، اقدام به ثبات قیمت و ارزان‌سازی می‌کنند، می‌گوید: به طور کلی، این روش، مناسب و مرسوم نیست؛ اما این هم که می‌گویند: خودروسازان داخلی، آپشن‌ها را به بهانه ارزان‌سازی و ثبات قیمت حذف می‌کنند، نیاز به توضیح دارد. وی ادامه می‌دهد: حذف آپشن به این معنی نیست که خودروسازان داخلی، امکانات ایمنی را از روی محصولات خود برمی‌دارند، بلکه آنها به دلیل فشار وارده جهت ثبات قیمت، برنامه خود را برای نصب آپشنهای موجود لغو می‌کنند.
به عنوان مثال، اگر قرار است، خودروی n را با فلان آپشن و به قیمت X در بازار عرضه کنند، چون توانایی ثابت نگه داشتن قیمت آن را ندارند، آپشنهای مورد نظر را روی خودرو سوار نکرده و بدین وسیله ثبات قیمت را سبب می‌شوند.
میرخانی تصریح می‌کند: البته خیلی هم نباید به خودروسازان در این زمینه ایراد گرفت؛ چرا که از یک سو، با الزام ثبات قیمت از سوی دولت مواجه بوده و از سوی دیگر، نیز با افزایش بهای مواد اولیه و دستمزدها روبه‌رو هستند که این دو با یکدیگر، همخوانی ندارند.
به‌کار‌گیری قطعاتی با حداقل استاندارد
اما یکی دیگر از روش‌های مرسوم میان خودروسازان داخلی، برای ثبات قیمت و ارزان‌سازی، استفاده از قطعات با کیفیت پایین است؛ در حالی که این مساله در ارتباط مستقیم با میزان ایمنی خودرو بوده و از طرفی هزینه‌های زیادی را به لحاظ تعویض و تعمیر قطعه، روی دست مشتریان می‌گذارد.
البته پاره‌ای مواقع نیز منجر به بروز حوادث جانی و مالی شدیدی نظیر آتش‌سوزی در خودروهای پژو 405 مدل 83 و 84 می‌شود.
به گفته برخی کارشناسان، تغییرات ایجاد شده در سیستم سوخت رسانی این خودرو که طی آن قطعات با حداقل کیفیت را جایگزین با حداکثر کیفیت کردند، سبب بروز حوادث آتش‌سوزی در ۴۰۵ شد.
نجفی‌منش، دبیر انجمن قطعه سازان نیز، تایید کرده که قطعه‌سازان همانی را می‌سازند که خودروسازان به آنها سفارش می‌دهند.
البته احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان نیز، این موضوع را که خودروسازان حداقل استاندارد را در مورد قطعات، در نظر می‌گیرند، تایید کرده و می‌گوید: قدرت خرید مشتریان داخلی، در شرایطی است که همگی آنها توان بهره‌گیری از یک خودرو با امکانات رفاهی و ایمنی روز دنیا را که در آن از قطعات و تجهیزات با استاندارد بالا استفاده شده باشد، ندارند و خودروسازان نیز به تبع این موضوع، رفتار می‌کنند.
وی تصریح می‌کند: تولید خودروی با کیفیت بالا و امکانات مناسب کار چندان سختی نیست؛ ولی به هر حال هزینه‌زا است.
نعمت بخش ادامه می‌دهد: اگر قیمت‌گذاری در صنعت خودرو آزاد شود، آن موقع خودروساز می‌تواند مثلا باتری را با کیفیت بالا روی خودرو سوار و البته هزینه آن را نیز از مشتری اخذ کند.
این کار سبب می‌شود، خودروساز با اطمینان از کیفیت محصول خود، گارانتی لازم را نیز به مشتریان ارائه دهد که در این صورت دیگر نه نیازی به حذف آپشن است و نه دیگر قطعه بی‌کیفیت روی خودروها سوار می‌شود.
زاوه نیز با بیان اینکه در هیچ کجای دنیا، تعیین قیمت در دست مسوولان صنعتی نبوده و بازار، قیمت‌ها را تعیین می‌کند، می‌گوید: نتیجه تعیین قیمت در وزارت صنایع، گرانی خودرو در بازار و دلال‌پروری است؛ در حالی که اگر قیمت‌ها در بازار و توسط خودروساز تعیین شود، آن موقع می‌توان با توجه به نیاز و ذائقه مشتری، محصولی با آپشنهای مختلف ارائه کنیم که در این صورت هر کس خواهان استفاده از امکانات خاصی باشد، هزینه آن را هم می‌پردازد و دیگر نیازی به حذف آپشن و روش‌هایی از این دست نیست.
ارسال نظر