حمیدرضا بهداد

تولید خودروهای عمومی در کشور طی ۷ماه نخست امسال با رشد ۴/۳۸درصدی روبه‌رو بود. این درصد رشد تنها مربوط به دو خودروساز بزرگ کشور، یعنی ایران خودرو و سایپا است و آمار تولید شرکت‌های خصوصی در آ‌ن لحاظ نشده است. خودروهای عمومی در ایران شامل اتوبوس، مینی‌بوس و ون می‌باشد که در حال حاضر ایران‌خودرو دیزل و زامیاد سایپا وظیفه تولید این وسایل حمل‌ونقل عمومی را به شکل گسترده برعهده دارند. از سوی دیگر ایران خودرو دیزل که زیرمجموعه ایران‌خودرو در تولید محصولات سنگین و تجاری محسوب می‌شود، طی ۷ماه نخست امسال در مجموع ۲هزار و ۷۰۹ دستگاه خودروی عمومی تولید کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۷درصد رشد در آمار تولید این شرکت در زمینه تولید خودروهای عمومی دیده می‌شود.این درصد رشد در حالی است که این شرکت، تولید ۷هزار و ۴۳۰ دستگاه خودروی عمومی را در برنامه ۷ماه نخست سال‌جاری خود قرار داده، که در این مدت تنها ۶/۶۶درصد از این برنامه را محقق ساخته است.

این امر نشان‌دهنده عقب ماندن این شرکت از برنامه تولید در این زمینه است. اما اگر بخواهیم آمار تولید خودروهای عمومی در ایران‌خودرو دیزل را از یکدیگر تفکیک کنیم، خواهیم دید که یک‌هزار و ۲۱۹ دستگاه اتوبوس، یک هزار و ۱۱۳ دستگاه مینی‌بوس و ۳۷۷ دستگاه ون در این شرکت، طی ۷ماه نخست امسال تولید شده است.

رشد منفی در سایپا

شرکت زامیاد که زیرمجموعه سایپا در زمینه تولید خودروهای عمومی به شمار می‌رود، طی ۷ماه نخست سال‌جاری با تولید صد دستگاه خودروی عمومی؛ رشد منفی ۶/۶۶درصدی را در تولید خودروهای عمومی خود تجربه کرده است! این شرکت در مجموع تولید ۷۶۹ دستگاه خودروی عمومی را در برنامه ۷ماه نخست امسال خود قرار داده؛ ولی طی این مدت تنها ۱۳درصد از اهداف خود را در این زمینه جامه عمل پوشانده است.نکته مهم در مورد شرکت سایپا این است که این شرکت به ظاهر هیچ علاقه‌ای به تولید مینی‌بوس ندارد؛ چرا که در برنامه تولید خود جایی را برای این خودروی عمومی در نظر نگرفته است. البته این شرکت شبیه داستان مینی‌‌بوس را به نوعی در مورد تولید ون نیز اجرا کرده و سهم بسیار ناچیزی را از تولیدات خود به این خودرو اختصاص داده است.

سایپا طبق برنامه، باید طی ۷ماه ابتدایی امسال ۲۶۹ دستگاه ون را تولید می‌کرد که تنها موفق به تولید ۲۱ دستگاه، یعنی ۸/۷درصد از این خودروی عمومی شده است. از طرفی این شرکت در مدت مشابه سال گذشته ۲۹۸ دستگاه ون را تولید کرده، که رسیدن این رقم به عدد ۲۱ طی سال‌جاری کمی جای سوال دارد. شاید سایپا به تدریج در حال حذف تولید ون از برنامه کاری خود بوده و چندان علاقه‌ای به تولید این خودرو ندارد. حتی برنامه تولید اتوبوس این شرکت هم که در زامیاد دنبال می‌شود، چندان قابل توجه و زیاد نیست.چرا که تنها تولید ۵۰۰ دستگاه اتوبوس در برنامه سال‌جاری این شرکت دیده می‌شود. البته همین رقم در برنامه تولید ۷ماه نخست سال‌جاری زامیاد نیز در نظر گرفته شده است؛ ولی این شرکت طی این مدت تنها ۷۹ دستگاه اتوبوس را تولید کرده است؛ یعنی ۸/۱۵درصد از این برنامه را!

خودروهای عمومی مشتری ندارد

آمار تولید خودروهای عمومی در کشور، اگرچه طی ۷ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد محسوسی را تجربه کرده است؛ اما همانطور که در آمار برنامه و تولید خودروسازان مشاهده می‌شود، تولید این نوع خودروها کماکان از برنامه‌های در نظر گرفته شده عقب بوده و تا رسیدن به هدف، فاصله زیادی دارد، در واقع ۶۶ درصد عقب‌ماندگی در تولید خودروهای عمومی نمی‌تواند نشانه خوبی در تحقق شعار توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی که بعد از سهمیه‌بندی بنزین شکل جدی‌تری را به خود گرفته است، تلقی شود.آنچه مشخص است، اینکه، خودروسازان کشور چندان علاقه و میلی به تولید وسایل حمل‌ونقل عمومی ندارند که می‌توان دلیل این امر را در مشکلات نقدینگی و نداشتن مشتری عام برای اینگونه خودروها جست‌وجو کرد.