شتاب وسایل حمل‌و‌نقل عمومی

حمیدرضا بهداد

تولید خودروهای عمومی (وسایل حمل‌و‌نقل عمومی) در ۶ماه نخست امسال از رشد ۳۷درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته برخوردار شد. وسایل نقلیه عمومی در کشور ما، شامل خودروهایی از قبیل اتوبوس، مینی‌بوس و ون می‌شود. البته مترو نیز جزو این‌گونه وسایل به حساب می‌آید ولی تولید واگن‌های مترو جزو آمار تولید وسایل حمل‌ونقل عمومی لحاظ نمی‌شود. این درصد رشد که از تولیدات ۳شرکت ایران‌خودرو‌دیزل، سایپا و زامیاد به‌دست آمده است، از رشد نسبتا خوب تولید وسایل حمل‌و‌نقل عمومی حکایت دارد که البته باتوجه به سهمیه‌بندی بنزین در سال جاری و عزم دولت مبنی‌بر گسترش و توسعه ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی هنوز تا رسیدن به مرز تولید ایده‌آل در این زمینه فاصله داریم.

رشد تولید ایران‌خودرو دیزل

در میان شرکت‌های تولیدکننده وسایل حمل‌و‌نقل عمومی، ایران خودرو دیزل با رشد ۹/۷۶درصدی در میزان تولید ۶ماه نخست امسال خود، نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبه‌رو شده که در این زمینه رکورددار است. این شرکت در تولید خودروی ون طی نیمه نخست سال جاری به رشد تولید ۱۸۱درصدی رسیده است. این درصد رشد در حالی است که این شرکت تولید ۴۳۰۰دستگاه خودروی ون را در دستور کار خود قرار داده است؛ ولی طی نیمه نخست سال جاری تنها موفق به تحقق ۷/۸درصد از برنامه تولید خود شده است که با این وجود باید گفت که کلی از برنامه تولید امسال خود عقب‌مانده است. البته ایران‌خودرو دیزل از برنامه تولید اتوبوس و مینی‌بوس خود طی سال جاری نیز عقب بوده و نتوانسته است درصد قابل‌توجهی از برنامه تولید اتوبوس و مینی‌بوس خود را طی ۶ماه نخست امسال تحقق بخشد. به طوری که در زمینه تولید اتوبوس، این شرکت ۵۸۶۰دستگاه از خودروی مذکور را در برنامه تولید خود جای داده است ولی تنها ۶/۱۶درصد از برنامه‌اش را به مرحله عمل رسانده است.

ایران‌خودرو دیزل همچنین قرار است تا پایان سال جاری ۴۲۰۰دستگاه مینی‌بوس تولید کند که طی ۶ماه نخست امسال تنها ۸/۲۳درصد از این برنامه محقق شده است. این در حالی است که این شرکت از برنامه تولید خود در زمینه خودروهای عمومی طی سال جاری عقب مانده و نتوانسته است درصد قابل‌توجه و امیدوارکننده‌ای را از برنامه تولید ۶ماه اول سال‌جاری خود محقق سازد.

سایپا میانه‌ای با ون ندارد

اما شرکت سایپا که از میان وسایل حمل‌و‌نقل عمومی ظاهرا تنها تولید خودروی ون را در برنامه تولیدش جای داده است، در ۶ماه نخست امسال حتی یک دستگاه از این خودرو را تولید نکرده است و این در حال است که این شرکت تولید ۵۰۰دستگاه ون را در برنامه تولید سال جاری خود جای داده است. همچنین طی برنامه تولید سایپا قرار بر این بوده است که در ۶ماه ابتدایی سال‌جاری ۲۲۵دستگاه ون تولید شود که هنوز استارت آن در این شرکت زده نشده است. در نظر گرفتن تولید فقط ۵۰۰دستگاه‌ ون در یک‌سال از یک طرف و عدم تولید حتی یک دستگاه از این خودرو از طرف دیگر، نشان‌دهنده عدم علاقه سایپا به تولید خودروهایی از این قبیل است. جالب‌تر اینکه این شرکت تولید تنها ۵۰۰دستگاه اتوبوس را در برنامه تولید شرکت زیرمجموعه خود، یعنی زامیاد، قرار داده است که طی ۶ماه نخست سال‌جاری تنها ۱۲درصد از این برنامه را تحقق بخشیده است.

مینی‌بوس نیز اصلا در برنامه تولید این شرکت جای نداشته و ظاهرا سایپا باتولید آن بیگانه است. باتوجه به آمار ارائه شده از تولید وسایل حمل‌و‌نقل عمومی در کشور طی ۶ماه نخست امسال باید گفت که میزان علاقه خودروسازان داخلی به تولید این‌گونه خودروها نسبت به سال گذشته افزایش یافته است که مسلما این موضوع به طور مستقیم در رابطه با سهمیه‌بندی بنزین و میل جامعه برای استفاده بیشتر از وسایل حمل‌و‌نقل عمومی قرار دارد. البته همان طور که اشاره شد، خودروسازان داخلی نسبتا از برنامه تولید خود در این زمینه عقب مانده‌اند که شاید بتوان یکی از دلایل آن رامشکلات نقدینگی و همچنین نداشتن مشتری عام برای این‌گونه خودروها دانست.