اجرای مرحله سوم طرح خروج خودروهای فرسوده در ابهام

مژگان میرزایی - تاخیر در روند اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده و چگونگی اجرای مرحله سوم این طرح، موجب شد تا هفته گذشته کمیسیون صنایع و معادن مجلس، متولیان طرح خروج خودروهای فرسوده را به منظور ارائه توضیحاتی به مجلس فرا بخواند. در این جلسه که با حضور وزیر صنایع و معادن، وزیر کشور، سردار رویانیان رییس ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت و نماینده انجمن صنفی مراکز اسقاط و مدیران شرکت‌های خودروساز برگزار شد، مشکلات به وجود آمده در طرح خروج خودروهای فرسوده و چگونگی تامین اعتبار برای اجرای مرحله سوم طرح مورد بررسی قرار گرفت.

بر اساس قانون برنامه چهارم توسعه که در مجلس هفتم به تصویب رسید، مقرر شد تا پایان برنامه چهارم تمامی خودروهای فرسوده از رده خارج شوند اما با توجه به اینکه تا به امروز کمتر از یک سال به اتمام برنامه چهارم توسعه باقی مانده طرح با کندی بسیار پیش می‌رود؛ به طوری که تاکنون تنها ۶۰۰هزار دستگاه خودروی فرسوده از مجموع یک‌میلیون و ۸۰۰هزار خودروی فرسوده از رده خارج شده که این امر اجرای کامل طرح را تا پایان برنامه چهارم غیرممکن می‌کند.تاخیر در روند اجرای طرح، طی سال‌های گذشته منجر به آن شد تا از امسال مسوولان برای جبران تاخیرهای به وجود آمده خروج سالانه ۶۰۰هزار دستگاه خودروی فرسوده در دو روش جایگزینی و طرح ویژه اسقاط را در برنامه کاری خود قرار دهند و برای پیشبرد بهتر طرح نیز مقرر گردید تا در این مرحله دولت تنها به عنوان واسطه عمل کند و خودروسازان به صورت جدی وارد طرح شوند در این مرحله از طرح خودروسازان موظف شدند، علاوه بر تامین خودرو بودجه این طرح را نیز برای متقاضیان تامین کنند، واگذاری تامین منابع مالی طرح به عهده خودروسازان در حالی صورت گرفت که شرکت‌های خودروساز کشورمان هم‌اکنون به دلیل بحران‌های جهانی که از سال گذشته به صنعت خودروسازی ما نیز سرایت کرد، با مشکلات مالی زیادی مواجه ‌شدند به طوریکه با این شرایط امکان تامین بودجه چندمیلیاردی برای طرح خروج خودروهای فرسوده برای خودروسازان مقدور نمی‌باشد.

بر اساس اظهارات مسوولان ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت در سال‌جاری ۶۰۰هزار خودرو فرسوده در قالب طرح خرید نقدی و طرح جایگزین از رده خارج خواهند شد که حداقل ۳۰۰هزار دستگاه آن در قالب طرح جایگزینی خواهد بود و در صورتی که خودروسازان بخواهند مانند دو مرحله قبل عمل کنند باید برای خروج هر خودرو وام ۵میلیون تومانی در نظر گیرند که با این شرایط خودروسازان ملزم به اختصاص بودجه ۱۵۰میلیارد تومانی برای اجرای این طرح خواهند شد.

از سوی دیگر ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت در مراحل قبلی اجرای طرح اعطاء وام ۵میلیون تومانی با بهره هفت‌درصد را با هماهنگی بانک‌های عامل برای متقاضیان در نظر گرفته بود، اما با وجود نظارت ستاد بر چگونگی اعطای تسهیلات‌، طرح بارها به دلیل عدم تامین بودجه و ناهماهنگی میان بانک‌های عامل متوقف شد، به طوری که مسوولان ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت با انتقاد از بانک‌ها آنها را مانعی در پیشبرد طرح مذکور دانسته و عمده مشکلات به وجود آمده را به تعلل بانک‌ها نسبت داده‌اند.

رویانیان در صحن علنی مجلس

سجادیان عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در خصوص جلسه‌ای که با حضور متولیان طرح خروج خودروهای فرسوده برگزار شد، اظهار داشت: هفته گذشته جلسه‌ای با حضور متولیان طرح خروج خودروهای فرسوده به منظور بررسی دلایل تاخیرهای به وجود آمده در طرح و چگونگی اجرای مرحله سوم طرح برگزار شد و متولیان بخش‌های مختلف، طرح به سوالات نمایندگان در خصوص تاخیرهای به وجود آمده پاسخ دادند.

وی در ادامه اظهار داشت: متولیان عمده مشکل به وجود آمده در طرح را کمبود منابع مالی عنوان کردند که این مشکل مورد پذیرش مجلس قرار نگرفت به همین دلیل آنها مکلف به تامین بودجه مورد نیاز شدند.به گفته سجادیان در برنامه اولیه طرح وزارت نفت، وزارت اقتصاد و دارایی و بانک مرکزی مکلف شدند تا بودجه مورد نیاز را در اختیار خودروسازان قرار دهند که این امر محقق نشد، به همین دلیل دولت ستاد تبصره ۱۳ را تشکیل داد تا طرح شتاب گیرد اما باز هم طرح باکندی پیش رفت که این امر موجب شد تا مجلس طرح تحقیق و تفحص از طرح خروج خودروهای فرسوده را در دست بررسی قرار دهد که به همین منظور نیز هفته گذشته سردار رویانیان رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت گزارش عملکرد ستاد را در صحن علنی مجلس قرائت کرد و مجلس نیز وی را مکلف به اجرای هر چه سریع‌تر طرح نمود.وی در خصوص مباحث مطرح شده با سردار رویانیان در این جلسه نیز اظهار داشت: سردار رویانیان در این جلسه خبر از خروج ۶۰۰هزار خودروی فرسوده داد که به طور میانگین می‌شود ماهی ۵۰هزار خودرو تا انتهای سال‌جاری‌، اما زمانی که از سردار رویانیان در خصوص عملکرد دو ماه ابتدا سال جاری پرسش کردیم، ایشان اظهار داشتند که طرح سال جاری هنوز کلید نخورده و زمان آغاز آن هنوز نامشخص است.

اعتراض خودروسازها

از سوی دیگر در سال جاری تامین اعتبار برای خروج خودروهای فرسوده به عهده خودروسازان گذاشته شده که این امر موجب شد تا خودروسازان به دلیل مشکلات نقدینگی طی‌نامه‌ای به سازمان‌ گسترش و مجلس خواستار اعطای اعتباری خاص برای اجرای طرح مذکور شوند. سجادیان در خصوص درخواست خودروسازان می‌گوید: خودروسازها مشکلی برای تامین خودرو ندارند اما با مشکل تامین منابع مالی مواجه هستند که برای برطرف کردن این مشکل دولت باید منابع مالی را در اختیار خودروسازان قرار دهد.

وی در ادامه می‌گوید: وزارت نفت و بانک مرکزی مکلف هستند تا بودجه موردنیاز را از طریق ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت در اختیار خودروسازان قرار دهد مجلس نیز به طور مستمر پیگیر چگونگی تامین منابع مالی است تا طرح شتاب گیرد.

به گفته سجادیان، سردار رویانیان در جلسه‌ای که در مجلس حضور داشت، تصریح کرد که منابع مالی، را تامین خواهد کرد که اگر این وعده اجرایی شود طرح به طور حتم شتاب خواهد گرفت.

اجرای طرح به نفع خودروسازان است

فولادگر یکی دیگر از اعضای کمیسیون صنایع و معادن نیز در خصوص چگونگی اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده می‌گوید: براساس برنامه چهارم مقرر شد دومیلیون خودروی فرسوده تا سال ۱۳۹۰ از رده خارج شود که این آمار در زمان تدوین برنامه چهارم اعلام شد و هم‌اکنون با توجه به کاهش سن خودروهای فرسوده بالطبع تعداد خودروهای فرسوده افزایش یافته است . وی ادامه می دهد: طرح به دلیل بروز برخی مشکلات با کندی بسیار پیش می‌رود که طی هفته‌های گذشته جلسات بسیاری با حضور متولیان برگزار شد تا مشکلات به وجود آمده برطرف شود.به گفته فولادگر در زمان برنامه چهارم ، تدوین سن خودروهای سواری ۴۰ سال و خودروهای سواری عمومی نیز ۳۵ سال مدنظر قرار گرفته بود، اما در سال‌جاری سن خودروهای فرسوده سواری ۳۰ و عمومی ۲۵ سال اعلام شده است که این کاهش سن ، تعداد خودروهای فرسوده را که باید از رده خارج شوند افزایش داده است.

وی در خصوص مشکلات به وجود آمده در اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده می‌گوید: مشکل اصلی طرح تامین منابع مالی است و با وجود آنکه از سال ۸۵ برای خروج خودروهای فرسوده بودجه در نظر گرفته شد، اما تامین منابع مالی یکی از عمده مشکلات بوده که تاکنون نیز این مشکل برطرف نشده است که برای برطرف کردن این مشکل مقرر شد مجلس حمایت لازم را صورت دهد و دولت نیز برای اجرای سریع‌تر طرح کمک‌های لازم را داشته باشد.از سوی دیگر و براساس تصمیمات ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت مرحله سوم طرح خروج خودروهای فرسوده به عهده خودروسازان سپرده شده و خودروسازان مکلف هستند در این مرحله علاوه بر تامین منابع مالی، خودروی موردنیاز برای طرح را نیز تامین‌کنندگان، واگذاری تمام مراحل طرح به خودروسازان در حالی که طی دو مرحله قبل حتی تامین خودرو از سوی خودروسازان نیز به کندی پیش می رفت ، کمی سوال‌برانگیز است، فولادگر در این خصوص می‌گوید: خودروسازان در صورت تامین اعتبار مشکلی برای تحویل خودرو ندارند. در مراحل قبل نیز عمده مشکل تامین منابع مالی بود و بالطبع خودروسازان نیز به دلیل فراهم نبودن منابع مالی با مشکل مواجه می‌شدند؛اما در صورت تامین اعتبار مشکلی برای تامین خودرو وجود ندارد. وی اظهار داشت: به طور حتم مشکل تامین منابع مالی وجود خواهد داشت و مجلس نیز تاکید کرده که منابع مالی برای خودروسازها در پیشبرد این طرح تامین شود از سویی دیگر، ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت در بودجه دولت ردیف بودجه دارد که پایه این بودجه زیرنظر ستاد در اختیار خودروسازان قرار خواهد گرفت.

به گفته فولادگر، اجرای این طرح در شرایط کنونی که خودروسازان با رکود مواجه هستند، به نفع آنها خواهد بود، زیرا خودروسازان می‌توانند از بازار به وجود آمده به نفع خود استفاده کنند.

بدون بودجه اجرای طرح بعید است

رضا تقوی، رییس اداره جایگزینی خودروهای فرسوده شرکت سایپا نیز در خصوص چگونگی اجرای مرحله سوم طرح خروج خودروهای فرسوده می‌گوید: ستاد برای اجرای مرحله سوم طرح ، خروج ۶۰۰هزار دستگاه خودرو را پیش‌بینی کرده که در صورت عدم اختصاص بودجه اجرای این طرح از سوی خودروسازان بعید است.به گفته تقوی خودروسازان طی نامه‌ای به وزارت صنایع و سازمان گسترش درخواست تامین اعتبار کرده بودند پیگیر این درخواست نیز هستند که در صورت تحقق اعتبار، طرح شتاب خواهد گرفت و در غیر این صورت اجرای آن با مشکل مواجه خواهد شد.

وی در پاسخ به این پرسش که برنامه سایپا برای اجرای مرحله سوم طرح چگونه خواهد بود، افزود: سایپا بحث سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را برای ثبت‌نام آغاز کرده و با تعیین تکلیف درخصوص چگونگی تامین اعتبار طرح آغاز خواهد شد.

به گفته تقوی در سال جاری شرکت سایپا در صورت عدم‌تامین اعتبار دو روش برای اجرای طرح در نظر گرفته که در روش اول ارزش خودروی فرسوده را که معادل یک میلیون و پانصد هزار تومان است، را کسر کرده و خودروی جایگزین را با اعطای تخفیف به صورت نقدی در اختیار متقاضی قرار می‌دهد و روش بعدی نیز روش اعتباری است که در این روش متقاضیان، به صورت اعتباری خودرو دریافت خواهند کرد و در حال حاضر نیز شرایطی برای وام در دستور کار خودروسازها نیست چرا که هنوزبودجه ای دریافت نکرده اند.

به گفته تقوی، خودروسازان مشکلی برای تامین خودرو ندارند،‌ اما برای تامین بودجه با مشکل مواجه خواهند شد.حقیقی مدیر طرح خروج خودروهای فرسوده ایران‌خودرو نیز در خصوص چگونگی اجرای طرح از سوی این شرکت می‌گوید: در صورت تامین منابع مالی از سوی بانک‌ها و دولت ایران‌خودرو می‌تواند ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزاران خودروی فرسوده را جایگزین کند.به گفته حقیقی اگر منابع مالی میسر نشود، از سوی موسسات مالی و اعتباری برای تامین اعتبار اقدام خواهیم کرد.