قیمت واقعی خودروهای وارداتی
مژگان میرزایی
تردد خودروهای روز دنیا از سال ۸۳ و با آزادسازی واردات خودرو به کشور، اوج گرفت به طوری که فاصله عرضه خودروهای جدید از کشورهای تولید‌کننده به ایران هم‌اکنون به کمتر از یک ماه رسیده، این در حالی است که خیابان‌های کشور محل جولان خودروهای وارداتی شده و هر روز نیز بر آمار این خودروها در کشور افزوده می‌شود.

اما قیمت خودروهای وارداتی در ایران بیش از چندین برابر سایر کشورها و حتی کشورهای همسایه است و معلوم نیست که از این افزایش قیمت دولت سود بیشتری می‌برد یا واردکننده خودرو. اما آنچه مسلم است مهم‌ترین علت افزایش قیمت، خودرو به تعرفه بالای در نظر گرفته شده از سوی دولت برمی‌گردد. عامل مذکور موجب شده که خودروهای وارداتی با نرخی معادل چندین برابر قیمت خریداری شده از سوی واردکننده در کشور عرضه شود، به همین دلیل با قیمت واقعی به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد.
در اولین سال آزادسازی واردات خودرو به کشور یعنی سال ۸۳، مسوولین تعرفه ۱۲۰درصدی را برای واردات خودرو در نظر گرفتند و مقرر شد که سالانه تعرفه واردات خودرو ۲۰درصد کاهش یابد تا بازار داخلی برای ورود به سازمان تجارت جهانی آماده شود؛ اما کاهش ۲۰درصدی تعرفه تنها در سال ۸۴ اعمال شد و پس از آن در فاصله سال‌های ۸۴ تا ۸۷ تعرفه واردات تنها ۱۰درصد کاهش یافت؛ چراکه به اعتقاد مسوولین کاهش تعرفه به زیان صنعت خودروسازی کشور است.
اما با وجود آن که تعرفه واردات طی سه سال گذشته تغییر نکرد سال 87 را می‌توان بهترین سال برای واردکنندگان خودرو نامید؛ چراکه طی این مدت بیش از 48هزار دستگاه خودرو وارد کشور شده که این رقم طی چند سال گذشته بی‌سابقه بوده، اما با افزایش حجم واردات خودرو طی شش ماه ابتدای سال جاری دولت به منظور حمایت از صنعت داخلی اخذ عوارض جانبی از خودروهای وارداتی را در نظر گرفت که این امر تعرفه واردات را هم‌اکنون به 110درصد رسانده است.
بر اساس ضوابط جدید شماره‌گذاری خودروهای وارداتی که در ابتدای مهر سال جاری از سوی ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل ابلاغ و اجرای آن از شهریور ماه اجباری شد مقرر گردید واردکنندگان علاوه بر پرداخت عوارض ۹۰درصدی خودرو هزینه خروج یک تا سه خودروی فرسوده را بر اساس میزان مصرف سوخت به دولت پرداخت کنند.
بر اساس این مصوبه برای خودروهای با مصرف کمتر از شش لیتر خروج یک خودروی فرسوده، خودروهای با مصرف بیش از 6 لیتر و کمتر از 10 لیتر اسقاط دو خودروی فرسوده و برای خودروهای با مصرف بیش از 6 لیتر اسقاط سه خودروی فرسوده ضروری شد که این امر افزایش یک‌میلیون و 500هزار تا چهارمیلیون و 500هزار تومانی خودروهای فرسوده را در برداشت.
علاوه بر این عوارض واردکنندگان ملزم به پرداخت سهم پنج‌درصدی واردات، سهم پنج‌درصدی مصرف‌کننده و هزینه بیمه، شماره‌گذاری، حمل‌و‌نقل و ثبت سفارش هستند.
به عوارض مذکور باید سود 10درصدی وارد کننده را نیز افزود که این عوارض موجب می‌شود واردکننده 100درصد قیمت خودروی خریداری شده را به دولت پرداخت کند که این امر در نهایت افزایش دو برابری خودروهای وارداتی به کشور را در پی داشته است.
از سوی دیگر همه‌ساله دولت به هنگام ارائه بودجه به مجلس درآمد دولت از واردات خودرو را نیز اعلام می‌کند که در سال گذشته درآمد پیش‌بینی شده از سوی دولت ۵۰۰میلیارد تومان بود که با توجه به افزایش حجم واردات درآمد مذکور محقق شد که به همین منظور دولت برای سال آینده درآمد هزار میلیاردی را در نظر گرفته است.
دولت تاثیرگذار است
به گفته فریدزاوه، کارشناس صنعت خودرو واردکننده تاثیر چندانی بر قیمت خودروهای وارداتی ندارد، بلکه این دولت است که با حقوق گمرکی بالا و عوارض جانبی موجب شده تا قیمت خودروهای وارداتی دو برابر قیمت واقعی شود.
به گفته زاوه با توجه به آنکه دولت هیچ ممنوعیتی برای واردات در نظر نگرفته و واردات خودرو در فضای رقابتی صورت می‌گیرد، وارد کننده تنها می‌تواند 10 الی 15درصد سود برای خود در نظر بگیرد و در صورتی که بخواهد بیش از این سود را اعمال کند بازار را از دست خواهد داد.
وی در ادامه اظهار داشت، عدم در نظر گرفتن سود محدود از سوی واردکنندگان رسمی (نمایندگی‌های مجاز خودروهای خارجی در کشور)، موجب شد در تابستان سال جاری واردات به دست واردکنندگان غیررسمی (شناسنامه‌ای) بیافتد، به همین دلیل سهم واردکنندگان حقیقی در این مدت کمتر از ۵۰درصد شد.
قیمت واقعی خودروها
براساس نرخ‌های اعلام‌شده از سوی سایت یکی از شرکت‌های واردکننده رسمی خودرو به کشور قیمت خودروهای عرضه‌شده در بازار دو برابر قیمت خریداری شده از سوی واردکننده در حوزه خلیج فارس است که این امر با توجه به پرداخت هزینه ترخیص خودرو از گمرک هزینه شماره‌گذاری، هزینه خروج یک تا سه خودروی فرسوده صورت می‌گیرد، براساس نرخ‌های اعلام‌شده از سوی این سایت عوارض پرداخت شده برای برخی خودروهای وارداتی به بیش از ۱۰۰میلیون تومان می‌رسد که این عوارض بیشتر شامل خودروهای متعلق به شرکت‌های بنز و بی‌ام‌و می‌شود، به طور مثال خودروی بنز CLS-class در خلیج فارس با قیمت ۱۲۵میلیون تومان خریداری می‌شود؛ اما پس از اخذ عوارض از سوی دولت و قیمت آن به ۲۸۵ میلیون تومان می‌رسد که این امر موجب شده قیمت این خودروها بیش از نرخ اصلی آن باشد در جدول زیر نرخ برخی خودروها در خلیج فارس و بازار داخلی مقایسه می‌شود.