زیرساخت‌ها برای ورود خودروهای دیزلی فراهم نیست

مژگان میرزایی- «عرضه گازوئیل استاندارد برای خودروهای دیزلی در شرایط فعلی به صلاح کشور نیست». این بخشی از گفته امیررضا رجبی،‌ مدیر سوخت و انرژی ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد در خصوص لغو ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای گازوئیل‌سوز و عرضه گازوئیل استاندارد در جایگاه‌های کشور است. اوایل سال‌جاری به درخواست دولت ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای گازوئیل‌سوز پس از سه دهه در مجلس لغو و مجوز شماره‌گذاری این‌گونه خودروها صادر شد، اما دو ماه پس از لغو ممنوعیت شماره‌‌گذاری خودروهای گازوئیل‌سوز، سازمان حفاظت از محیط‌زیست اعلام کرد که حداقل تا دو سال آینده مجوز شماره‌گذاری خودروهای گازوئیل صادر نخواهد کرد، مسوولان این سازمان صدور مجوز برای شماره‌گذاری خودروهای گازوئیل‌سوز را منوط به عرضه گازوئیل با PPM پایین کردند. هر چند مسوولان شرکت پخش و پالایش وعده عرضه گازوئیل استاندارد را داده‌اند، اما این وعده نیز با توجه به نبود زیرساخت‌های لازم در کشور حداقل تا سال ۹۰ محقق نخواهد شد و واردات گازوئیل نیز به گفته مدیر سوخت و انرژی ستاد مدیریت حمل‌ونقل در شرایط فعلی به طور انبوه امکان‌پذیر نیست. از سوی دیگر با اعلام خبر لغو ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای گازوئیل‌سوز شرکت‌های خودروساز داخلی سرمایه‌گذاری برای تولید این خودروها را آغاز کردند، اما نبود سوخت مناسب در کشور موجب شده تا خودروهای گازوئیل‌سوز تولیدی در کشور تنها برای صادرات در نظر گرفته شود و شرایط استفاده از این خودروها در کشور فراهم نباشد. مشکلات به وجود آمده در تولید و عرضه گازوئیل با PPM پایین که تولید و واردات خودروهای دیزلی را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد، سوژه گفت‌وگوی ما با امیررضا رجبی، مدیر سوخت و انرژی ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت بود که در ذیل می‌آید:

در ابتدا بفرمائید با توجه به شرایط فعلی و مشکلات به وجود آمده در عرضه سوخت CNG برای خودروها آیا شما موافق ورود سوخت دیگری به جز گاز و بنزین در سبد سوختی کشور هستید؟

در گذشته فقط بنزین در سبد سوختی کشور وجود داشت، اما از سال ۷۳ به بعد سوخت‌های جایگزینی مانند LPG و CNG نیز به ترتیب به سبد سوختی کشور اضافه شدند، اما برای ورود سوخت‌ جدید باید تمام جنبه‌ها را در نظر گرفت و پس از آن عرضه را آغاز کرد، به طور مثال CNG سوز کردن خودروها بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌ها صورت گرفت به همین دلیل در حال حاضر برای توسعه جایگاه‌های عرضه این سوخت با مشکلاتی مواجه هستیم.

از گفته‌های شما این برداشت می‌شود که شما مخالف ورود سوخت جدید به سبد سوختی کشور هستید؟

من مخالف ورود سوخت جدید نیستم اما معتقدم در صورتی که بخواهیم بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌ها اقدام به عرضه سوخت جدید کنیم با مشکلات بسیاری مواجه خواهیم شد از سوی دیگر برای مردم توقعاتی به وجود می‌آید که نمی‌توانیم پاسخگوی آن باشیم.

بنابراین با توجه به لغو قانون استفاده از گازوئیل در خودروهای سواری تکلیف عرضه گازوئیل با PPM پایین برای خودروهای سواری به کجا خواهد رسید؟

هر چند گازوئیل در رده سوخت‌های پاک محسوب می‌شود که حداقل ۳۰درصد راندمان خودرو را افزایش می‌دهد اما عرضه آن در شرایط فعلی به صلاح کشور نیست.

دلیل شما در این خصوص چیست؟

هنوز مشکلات CNG که حداقل پنج سال از زمان عرضه آن می‌گذرد به اتمام نرسیده در این شرایط اگر بخواهیم گازوئیل را وارد سبد سوختی کشور کنیم به طور حتم با مشکلات بسیاری مواجه خواهیم شد. برای گازوئیل نیز باید شبکه عرضه و تولید را در نظر گرفت. در حال حاضر پالایشگاه‌ها برنامه تولید و عرضه گازوئیل با PPM پایین را در نظر گرفته‌اند که اجرای آن نیازمند فراهم کردن زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری کلان است. از سوی دیگر اصل ۴۴ قانون اساسی را داریم که باید بخش خصوصی برای احداث جایگاه‌ها وارد عمل شود اما در برخی موارد این بخش نیز برای حضور در این طرح تمایلی از خود نشان نداده است.

با توجه به این شرایط آیا پالایشگاه‌های کشور می‌توانند به وعده داده شده مبنی بر تولید گازوئیل استاندارد تا سال ۹۰ برنامه را محقق کنند؟

پالایشگاه‌ها در حال حاضر برنامه‌ریزی‌های لازم برای تولید گازوئیل با PPM پایین را آغاز کرده‌اند اما با توجه به مشکلاتی که با آن مواجه هستیم ممکن است این هدف تا سال ۹۰

محقق نشود.

وزارت نفت اعلام کرده که در صورت آماده نشدن پالایشگاه‌ها برای تولید گازوئیل با PPM پایین واردات این سوخت را با توجه به واردات خودروهای گازوئیل‌سوز آغاز خواهند کرد آیا این امر امکان‌پذیر است؟

تمام سعی مسوولین کشور در این است که امنیت انرژی کشور را افزایش دهند که با توجه به وعده واردات، این امر محقق نخواهد شد از سوی دیگر کشورهای اروپایی عمده مصرف‌کنندگان گازوئیل پاک هستند، به همین دلیل هدف اول تولیدکنندگان گازوئیل با PPM پایین نیز کشورهای اروپایی است که با توجه به این شرایط امکان یافتن بازاری برای خرید گازوئیل استاندارد وجود ندارد.

به همین دلیل تامین گازوئیل از طریق واردات نیز امکان‌پذیر نخواهد بود.

کشورهای اروپایی در دوران بازسازی پس از جنگ جهانی تمام تاسیسات زیربنایی خود را از دست دادند و در دوران بازسازی با بررسی‌های که صورت دادند به سمت گازوئیل گرایش پیدا کردند و تقریبا در حال حاضر استفاده از گازوئیل در کشورهای اروپایی به ۵۰درصد هم رسیده، اما سایر کشورها به این سمت حرکت نکردند.

گازوئیل موجود کشور دارای چه PPM است؟

استاندارد یورو سه، گازوئیل با PPM۵۰۰ را در نظر گرفته، اما بر اساس استاندارد یورو ۴ PPM گازوئیل باید به کمتر از ۵۰برسد، اما در حال حاضر گازوئیل موجود در کشور بیش از PPM۵۰۰ است که برای خودروهای سنگین باید گازوئیل را به ۵۰۰ و برای خودروهای سواری به کمتر از ۵۰ رساند.

علاوه بر تولید آیا برای عرضه گازوئیل استاندارد نیز مشکلی است؟

مساله تامین و توزیع یک مشکل است و بحث انتقال و احداث جایگاه مشکل دیگر. در حال حاضر شرکت پخش و پالایش یک شاهراه برای عرضه بنزین معمولی و سوپر در نظر گرفته که با آغاز عرضه گازوئیل به این شاهراه، عرضه گازوئیل استاندارد نیز باید افزوده شود که این امر هم مشکلات بسیاری را به وجود خواهد آورد چون امکان انتقال به تمام جایگاه‌ها وجود ندارد و گازوئیل هم با مشکل بنزین سوپر که در حال حاضر وجود دارد مواجه خواهد شد.

یک سوال تخصصی، آیا امکان دوگانه‌سوز کردن خودروهای گازوئیل‌سوز وجود دارد یا خیر؟

در خودروهای بنزین سوز امکان استفاده مجزا از دو سوخت وجود دارد اما موتورهای دیزلی تک‌سوز هستند و در صورتی که تحویل سوخت دیزل با مشکل مواجه شود مشکلات بسیاری را به وجود خواهد آورد.

سازمان محیط زیست اعلام کرده که با وجود لغو ممنوعیت شماره‌گذاری برای خودروهای دیزلی مجوز شماره‌گذاری به این خودروها را نمی‌دهد دلیل این امر چه بود؟

در حال حاضر هیچ خودروی دیزلی در کشور نداریم که این سازمان بخواهد مجوز صادر کند یا خیر، اما احتمالا این اظهار نظر هم به دلیل وضعیت گازوئیل موجود در کشور بوده زیرا امکان استفاده از گازوئیل موجود در کشور برای خودروهای سواری وجود ندارد به همین دلیل این موسسه مجوز شماره‌گذاری را منوط به گازوئیل استاندارد اعلام کرده است.

از کمبود زمین به عنوان یکی از مشکلات عمده برای احداث جایگاه سوخت نام برده می‌شود، اما در حال حاضر اکثر کشورها به روش احداث جایگاه‌های کیوسکی که نیاز به زمین ندارد روی آورده‌اند. آیا امکان اجرای این روش در کشور وجود دارد یا خیر؟

تغییر سیستم جایگاه‌ها در دستور کار کمیته حمل‌ونقل و مصرف سوخت قرار دارد و در این خصوص نیز کارگروهی تشکیل شده و این کارگروه در حال بررسی این امر است. استراتژی این کارگروه انتقال مراکز عرضه به مراکز مصرف است که بر این اساس در حال برنامه‌ریزی جدید در خصوص جایگاه‌ها هستیم.

در سال‌جاری تدوین سبد سوختی در برنامه کاری دولت قرار گرفته بود در حال حاضر این برنامه درچه مرحله‌ای قرار دارد؟

در آذرماه وزارت نفت سبد سوختی را تدوین کرد اما سبد تدوین شده قرار نیست به مرحله اجرا گذاشته شود، ستاد، وزارت نفت را مکلف به تدوین سبد سوختی تا سال ۹۰ کرده بود اما به دلیل تاثیر سبد تدوین شده در تولید و الگوی مصرف مقرر شد که محاسبات تدوین سبد به سال ۱۴۰۴ تغییر کند. که این امر نیز در حال بررسی است و وزارت نفت نیز پیشنهاداتی را مطرح کرده و ستاد هم در حال بررسی پیشنهادات وزارت نفت است.

در سبد تدوین شده چه سوخت‌هایی لحاظ شده است؟

در سبد پیشنهادی وزارت نفت، سوخت‌های بنزین، CNG ، LPG و گازوئیل لحاظ شده، ولی درصد آنها با یکدیگر متفاوت خواهد بود.

با توجه به این شرایط حذف LPG از سبد سوختی به طور کامل منتفی شده است.

حضور LPG در سبد سوختی کشور قطعی است اما هنوز میزان این سوخت در سبد مشخص نیست، از سوی دیگر به دلیل مشکلاتی که در حمل‌ونقل این سوخت وجود دارد توسعه آن باید در شهرهایی صورت گیرد که نزدیک مرکز تولید است تا امکان استفاده از آن به راحتی امکان‌پذیر باشد.

در حال حاضر سوخت‌گیری خودروهای سواری LPG سوز متوقف شده این توقف تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟

بخشی از توقف به این دلیل بوده که LPG

به صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار می‌گرفت و قیمت‌گذاری دقیق برای آن صورت نمی‌‌گرفت، اما در صورتی که قیمت جدید اعمال شود امکان عرضه LPG به خودروهای سواری فراهم خواهد شد.

هم‌اکنون چه تعداد خودروی LPG سوز در کشور تردد می‌کنند؟

در مجموع ۸۰هزار خودرو LPG سوز شده‌اند که ۵۰هزار تاکسی و ۳۰هزار خودروی سواری را شامل می‌شود، در حال حاضر نیز برنامه‌ای برای LPG سوز کردن خودروها وجود ندارد لذا فعلا همین سیاست را اجرایی می‌کنیم تا تصمیم‌گیری نهایی شود.

کارشناسان معتقدند که LPG سوخت مناسب‌تری نسبت به CNG است آیا این موضوع صحت دارد؟

LPG و CNG سوخت‌های مناسبی هستند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند به طور مثال LPG آلودگی کمتری دارد اما CNG راحت‌تر از LPG منتقل می‌شود به همین دلیل برای اعلام برتری یک سوخت باید تمام معایب و مزایا را در نظر گرفت و پس از آن اعلام نظر کرد که در مجموع می‌توان گفت CNG در کشور ما مزیت‌های بهتری نسبت به LPG دارد.

گفته می‌شود که CNG به دلیل آنکه سوختی مرطوب است به خودرو آسیب رسانده و موجب خوردگی قطعات می‌شود.

زمانی که LPG نیز به تازگی وارد سبد سوختی شده بود این مطالب گفته می‌شد اما در طولانی مدت مشخص شد که صحت ندارد اما در خصوص CNG مستند قابل قبولی در این مورد وجود ندارد و این موضوع باید از سوی کارشناسان به طور دقیق بررسی شود.

بر اساس برنامه تدوین شده برای استانداردسازی سوخت تا سال ۹۰ باید استاندارد یورو۴ در سوخت مصرفی لحاظ شود به نظر شما این برنامه محقق خواهد شد یا خیر؟

ستاد از وزارت نفت خواسته که این برنامه را محقق کنند. وزارت نفت نیز اعلام آمادگی کرده، البته ۲۰درصد جایگاه تا تاریخ ۱/۸/۸۸ و ۸۰درصد جایگاه تا سال ۹۰ باید امکان عرضه سوخت با استاندارد یورو۴ را داشته باشند که وزارت نفت اعلام کرده در تاریخ‌های مقرر به این استاندارد خواهد رسید.

اگر بتوانیم به استاندارد یورو ۴برسیم اکتان بنزین موجود در کشور چند درصد خواهد شد؟

در‌حال‌حاضر اکتان بنزین معمولی ۸۷ و بنزین سوپر ۹۵درصد است که باید سوخت مصرفی به اکتان ۹۵درصد برسد.

دولت در سال‌جاری اختصاص بودجه به خودروسازان برای تولید خودروهای دیزلی را تصویب کرده و هم‌اکنون این بودجه در اختیار خودروسازان قرار گرفته و خودروسازان نیز تولید و صادرات این نوع از خودروها را آغاز کرده‌اند به نظر شما با توجه به مزیت‌ این خودروها عدم عرضه آنها در کشور به ضرر مصرف‌کنندگان داخلی نیست؟

دولت در راستای بهینه‌سازی مصرف سوخت بودجه‌ای را برای انجام تحقیقات و واردات برخی موتورهای دیزلی در اختیار خودروسازان قرار داده که این بودجه هم برای تولید داخل بود، اما همین که این قابلیت برای خودروسازان به وجود آمده یک فرصت است و با عرضه گازوئیل استاندارد امکان عرضه این خودروها در کشور به وجود خواهد آمد.

جدا از سوالات مطرح شده در خصوص سبد سوختی بفرمایید طرح نصب برچسب سوخت در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

از نظر ستاد طرح نصب برچسب سوخت به اتمام رسیده و باید دستگاه‌های مجری آن را ا

جرایی کنند.

آیا با وجود ابلاغ مصوبه هیات‌ دولت مبنی بر نصب برچسب از ابتدای دی‌ماه اعضای کمیته تدوین انرژی، می‌توانند اجرای آن را اجرایی نکنند.

قطعا نمی‌توانند و باید آن را اجرا کنند این مصوبه از شهریور ماه سال‌جاری ابلاغ شده و فرصت کافی برای اجرای آن به مجری طرح داده شده به همین دلیل نمی‌توان اجرای آن را به تاخیر انداخت.

یعنی ضمانت اجرایی برای این مصوبه وجود ندارد؟

هم‌اکنون ستاد در حال مکاتبه برای اجرای این طرح است و از راهور ناجا نیز خواسته‌ایم که این طرح را به مرحله اجرا گذارد.

تا آخر سال آیا طرح اجرایی خواهد شد یا خیر؟

به طور حتم اجرایی خواهد شد و سعی ستاد در اجرای هرچه سریع‌تر این طرح است.

در خصوص تست ادواری خودروهای گازسوز نیز توضیح بدهید با توجه به فرارسیدن زمان تست ادواری این خودروها بالاخره چه ارگانی مسوولیت این کار را به عهده دارد؟

نباید مسوولیت خود را به گردن دیگران بیندازیم در‌حال‌حاضر یک محصول به نام خودروی دوگانه‌سوز تولید شده که به رسیدگی و خدمات پس از فروش نیاز دارد، اما تمام ارگان‌ها این امر را متوجه دولت می‌دانند در حالی‌که سرویس‌دهی به این خودروها به عهده دولت نیست بلکه خودروسازها که تولید‌کننده هستند باید مانند سایر محصولات جدید نمایندگی‌های خدمات پس از فروش خود را برای سرویس‌دهی به این خودروها تجهیز کنند.

ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت در خصوص تست ادواری خودروهای گازسوز چه اقدامی صورت داده؟

براساس مصوبات ستاد، سوخت‌گیری خودروهای گازسوز بدون داشتن برچسب سوخت‌ که روی مخزن نصب می‌شود غیرمجاز است و سوخت‌گیری برای خودروهای فاقد برچسب در مراکز سوخت‌گیری امکان‌پذیر نخواهد بود و برای گرفتن مجوز نیز بازدید سیستم سوخت‌رسانی اجباری است.

کارشناسان اعلام کرده‌اند که تست‌های انجام شده چشمی است که روش مناسبی برای تست محسوب نمی‌شود آیا این موضوع صحت دارد.

تست چشمی یکی از روش‌های توصیه شده است از سوی تولیدکنندگان است که برای تست مخزن استفاده می‌شود. در این روش در صورت بروز ایراد خودرو وارد مرحله بعدی تست که پیشرفته‌تر است می‌شود و این مراحل تست تا زمان گرفتن صلاحیت مخزن ادامه دارد.

در‌حال‌حاضر اتوبوس‌ها و تاکسی‌های دوگانه‌سوز به دلیل تست نشدن به مرز خطر رسیده‌اند برای این خودروها چه اقدامی صورت داده‌اید؟

از شرکت گاز خودرو خواسته شده که اتوبوس‌های گازسوز را برای تست فرا بخواند و تست مخازن آنها را انجام دهد. اما این وظیفه دولت نیست بلکه سازمان تاکسیرانی و اتوبوس‌رانی باید در این خصوص اقدام کنند.