مونامشهدی رجبی

با وجود اینکه تنها یک روز از آغاز سال ۲۰۰۹ میلادی گذشته ولی هنوز تمهیدات دولتمردان کشورهای صنعتی و در حال توسعه به خصوص کشورهای اروپایی که از صادرات خودرو به کشورهای مختلف جهان درآمد کلانی به‌دست می‌آورند برای نجات صنعت خودروی جهان نتیجه مثبتی را در بر نداشته است.

طبق گزارش‌های موجود اولین نشانه‌های رکود بازار خودرو از نیمه دوم سال ۲۰۰۸ میلادی مشاهده شد، اگرچه نطفه این بحران در نیمه دوم سال ۲۰۰۷ میلادی و همزمان با افزایش بحران بازار مسکن در آمریکا و به دنبال آن بحران اعتباری در این سرزمین بسته شد و به تدریج بزرگ و بزرگ‌تر شد تا اینکه در انتهای سال ۲۰۰۸ میلادی به معضلی جهانی تبدیل شد. بحران اعتباری و تضعیف نظام بانکی که موجب کاهش توانایی بانک‌ها در ارایه وام به خریداران خودرو شد زمینه را برای کاهش توانایی مردم در خرید خودرو فراهم کرد. کاهش فروش خودرو در کنار رشد هزینه‌های تولید در اثر رشد قیمت مواد اولیه در سال ۲۰۰۸ میلادی موجب کاهش نرخ رشد اقتصادی این شرکت‌ها و زیان ده شدن آنها شد. این بحران بیشتر از هر کشوری در ایالات‌متحده آمریکا مشکل آفرید و صنعت خودروسازی این کشور را در آستانه ورشکستگی قرار دارد، ولی در خواست آنها از دولت مبنی‌بر دریافت وام‌های کم‌بهره و بلندمدت بی‌نتیجه ماند تا اینکه در انتهای سال دولت بوش اعلام کرد به دو شرکت کرایسلر و جنرال موتورز ۴/۱۷میلیارد دلار وام می‌دهد، این در حالی است که سه شرکت خودروسازی آمریکا برای حفظ بقای خود درخواست دریافت ۳۴‌میلیارد دلار وام کرده بودند. گزارش‌ها نشان می‌دهد در سال ۲۰۰۸ میلادی فروش شرکت جنرال موتورز در جهان ۳۷‌درصد و فروش شرکت کرایسلر ۴۷‌درصد کاهش پیدا کرد. به همین دلیل دو شرکت مذکور اقدام به کاهش تولید و تعدیل نیرو کردند. در سال ۲۰۰۸ میلادی جنرال موتورز بیشتراز ۱۰‌درصد از کارکنان خود در سراسر جهان را اخرج کرد و شمار زیادی از کارخانه‌ها را تعطیل کرد. این شرکت اعلام کرد در سه ماه اول سال ۲۰۰۹ میلادی تولید خود را ۳۰‌درصد معادل ۲۵۰هزار دستگاه کاهش می‌دهد تا عرضه خودرو با تقاضای آن هماهنگ شود.

در ژاپن نیز صنعت خودروسازی در سال ۲۰۰۸ میلادی آسیب زیادی متحمل شد. شرکت تویوتا در سال ۲۰۰۸ میلادی برای اولین بارطی ۷۱ سال اخیر زیان دید و شرکت نیسان و هوندا دو شرکت دیگر مطرح خودروسازی این سرزمین با کاهش بی‌سابقه سودآوری مواجه شدند. شرکت‌های مذکور در سال ۲۰۰۸ میلادی در مجموع ۷‌درصد از کارگران خود را اخراج کردند که بیشترین آنها در کشور ژاپن مشغول به کار بودند. سه شرکت مطرح خودروسازی ژاپن تولید خود رادر این سال کاهش دادند و اعلام کردند طرح کاهش تولید را در سال آینده نیز ادامه می‌دهند. آنها بهره برداری از سرمایه‌گذاری‌های خود در کشورهای دیگر به منظور توسعه بازار را به دلیل کاهش تقاضا به تعویق انداختند.

در اروپا نیز اوضاع شرکت‌های خودروسازی بر همین منوال بود. تنها تفاوت در بازار خودروهای کوچک بود. مطالعات نشان می‌دهد در سال ۲۰۰۸ میلادی تقاضا برای خودروهای کوچک در اروپا رشد کرد و همین مساله بسیاری از شرکت‌ها را به سمت تولید این قبیل خودروها هدایت کرد. در کشور فرانسه بحران صنعت خودرو سبب شد تا نیکولا سارکوزی ۵/۱میلیارد دلار بودجه کمک مالی به خودروسازان اختصاص دهد. شرکت‌های رنو و پژو دو شرکت مطرح و بزرگ خودروسازی فرانسه در این سال بیشتر از ۹‌هزار نفر را اخراج کردند که ۶۰‌درصد از آنها در کارخانه‌های فرانسه مشغول به کار بودند. این دو شرکت کارخانه‌های خود را به مدت یک ماه تعطیل کردند تا هزینه‌های آنها کمتر شود. در آلمان شرکت‌های بی‌ام‌و و مرسدس بنز در اثر کاهش فروش، شاهد کاهش بی‌سابقه سودآوری خود بودند و ضمن درخوسات کمک مالی از دولت اقدام به اجرای طرح‌های تعدیلی کردند. فولکس واگن نیز اعلام کرد به دلیل زیان‌دهی در سال ۲۰۰۸ میلادی تولید خود را ۴‌درصد کمتر می‌کند و در صورت ادامه این روند در سه ماه دوم سال آینده نرخ کاهش تولید به ۱۰درصد می‌رسد.