ایران از تقویم نمایشگاهی جهان حذف شد

مژگان میرزایی

سومین نمایشگاه بین‌المللی خودروی مشهد در حالی طی هفته جاری برگزار می‌شود که شرکت سایپا یکی از دو خودروساز بزرگ کشور در آن حضور نخواهد داشت. عدم حضور در نمایشگاه خودروی مشهد درحالی از سوی مسوولان شرکت سایپا اعلام شده که همچنان نام این شرکت در لیست شرکت‌کنندگان در نمایشگاه به چشم می‌خورد و مدیرتخصصی نمایشگاه مشهد در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد نیز حضور این شرکت را قطعی اعلام کرده است.

از سوی دیگر علاوه بر سایپا، پارس‌خودرو یکی از زیرمجموعه‌های این شرکت نیز به تبعیت از آن در این نمایشگاه حضور نخواهد داشت.

باتوجه به عدم حضور این دو شرکت در نمایشگاه بین‌المللی مشهد تنها شرکت ایران‌خودرو است که از میان شرکت‌های نیمه دولتی به همراه نمایندگی‌های چند خودروساز خارجی و خودروسازان بخش خصوصی در نمایشگاه حضور خواهد داشت و نبود دو خودروساز و مجموعه‌های تابعه آن در این نمایشگاه کاملا مشهود خواهد بود که این امر نشان‌دهنده عدم استقبال خودروسازان از نمایشگاه بین‌المللی مشهد بوده که در‌حال‌حاضر جانشین نمایشگاه بین‌المللی خودروی تهران شده است.

عدم حضور شرکت‌‌های خودروساز در نمایشگاه‌های خودرو در سایر استان‌ها تنها مربوط به نمایشگاه مشهد نبوده بلکه شرکت ایران‌خودرو نیز در دومین نمایشگاه بین‌المللی زنجان که اوایل مردادماه برگزار شد، حضور نیافت و این نمایشگاه نیز مانند نمایشگاه مشهد تنها با حضور یک خودروساز نیمه دولتی برگزار شد. به‌گفته برخی کارشناسان صنعت‌خودرو، برپایی نمایشگاه در سایر استان‌ها هزینه بسیاری را برای خودروسازان در بردارد که این امر موجب شده شرکت‌های خودروساز از نمایشگاه‌های استان‌ها استقبال نکنند به اعتقاد این کارشناسان برگزاری یک نمایشگاه قدر بین‌المللی در تهران موجب می‌شود که هزینه شرکت‌‌های خودروساز به میزان قابل توجهی کاهش یابد، اما درحال حاضر خودروسازان ناچار به پرداخت هزینه اضافی برای شرکت در نمایشگاه استان‌ها هستند که این تنها هزینه‌ای سربار برای خودروسازان است که به غیر از معرفی محصولات آنها در این نمایشگاه‌ها هیچ منفعت دیگری برای آنها در بر نخواهد داشت و باتوجه به بحران مالی که برخی از شرکت‌های خودروساز در سال‌جاری با آن دست به گریبان هستند حضور در این نمایشگاه‌ها مقرون به‌صرفه نخواهد بود.

گروه سایپا شرکت نمی‌کند

صفری، مسوول نمایشگاه گروه خودروسازی سایپا درخصوص دلایل عدم حضور شرکت سایپا در نمایشگاه بین‌المللی خودروی مشهد به خبرنگار ما می‌گوید: بعد از مکاتبات و مراجعات حضوری با مسوولان نمایشگاه خودروی مشهد به این نتیجه رسیدیم که این نمایشگاه از بحث تخصصی خارج شده و بیشتر منافع مالی در آن مطرح است تا بحث تخصصی، به همین دلیل گروه خودروسازی سایپا از حضور در نمایشگاه خودداری کرده است.

به‌گفته صفری، عدم حضور شرکت سایپا در نمایشگاه خودرو مشهد به معنای عدم حضور شرکت‌های زیرمجموعه نیز خواهد بود. بر همین اساس در نمایشگاه مشهد هیچ‌کدام از زیرمجموعه‌های این شرکت حضور نخواهند داشت.

حسن‌پور مسوول نمایشگاه پارس‌خودرو نیز در این خصوص می‌گوید: قرار بود در نمایشگاه مشهد به صورت گروهی شرکت کنیم، اما به دلیل اینکه شرکت سایپا اعلام انصراف کرد پارس خودرو نیز به تبعیت از سایپا از حضور در نمایشگاه مشهد انصراف داد.

بدین ترتیب انصراف گروه سایپا از حضور در نمایشگاه مشهد به معنی عدم حضور شرکت‌های پارس‌خودرو، سایپا دیزل و زامیاد است که این شرکت‌ها بیش از نیمی از محصولات تولیدی در کشور را به خود اختصاص داده‌اند که این به معنی نبود نیمی از محصولات تولیدی کشور در نمایشگاه بین‌المللی خودروی مشهد است که این امر موجب می‌شود این نمایشگاه نتواند به عنوان نمایشگاهی پرقدرت برگزار شود.

از سوی دیگر به اعتقاد بسیاری از کارشناسان برگزاری نمایشگاه خودرو در شهرستان‌ها تنها به منظور معرفی محصولات بوده که به این طریق خودروسازها علاوه بر معرفی محصولات خود می‌توانند به بازاریابی محصولات در شهرستان‌ها نیز بپردازند، که این امر تنها به لحاظ مادی به نفع خودروسازان بوده و امکان انتقال تکنولوژی را برای خودروسازان در پی نخواهد داشت.

اما مسوول برگزاری نمایشگاه گروه خودروسازی سایپا نظر دیگری دارد. وی ضمن تکذیب کسب منافع مالی برای خودروسازان در نمایشگاه‌های برگزار شده در استان‌ها می‌گوید: هدف سایپا از حضور در نمایشگاه خودرو سود مادی نیست بلکه برطرف کردن نیاز مشتریان و خدمات‌رسانی به مشتریان سایر استان‌ها از اولویت‌های این شرکت برای حضور در نمایشگاه‌ها بوده است.

به گفته صفری در حال حاضر شرکت‌های خودروساز با توجه به بالا بودن تقاضا نیازی به فروش محصولات خود در نمایشگاه‌ها ندارند و بدون حضور در این نمایشگاه‌ها هم می‌توانند محصولات خود را در بازار به فروش برسانند، اما برقراری این نمایشگاه‌ها می‌تواند موجب افزایش آگاهی مردم در استان‌ها شود.

نمایشگاهی برای اطلاع‌رسانی

صفری در خصوص عدم انتقال تکنولوژی در نمایشگاه‌ها برپا شده در استان‌ها نیز می‌گوید: به رغم تمام تلاش‌هایی که برای برگزاری نمایشگاه خودرو در استان‌ها صورت گرفته، اما هنوز دیدگاه تخصصی در این زمینه وجود ندارد و صرفا برقراری ارتباط میان خودروسازان و متقاضیان سایر استان‌ها در این نمایشگاه‌ها مطرح است.

داود میرخانی رشتی رییس سابق انجمن خودروسازان نیز برگزاری نمایشگاه در استان‌ها را تنها با هدف اطلاع‌رسانی به متقاضیان دانسته و می‌گوید: نمایشگاه‌هایی که در استان‌ها برگزار می‌شود از دید عموم موجب اطلاع‌رسانی برای متقاضیان می‌شود، اما از لحاظ اینکه فضای رقابتی با توجه به تعرفه بالای خودرو در کشور وجود ندارد نمی‌تواند برای صنعت خودروسازی کشور مثمرثمر باشد.

وی در ادامه می‌گوید: برپایی چنین نمایشگاه‌هایی برای مسوولان برگزارکننده و هموطنان شهرستانی مطلوب است، اما نمی‌تواند توسعه و تعالی صنعت خودرو را در پی داشته باشد.

اما ایران‌خودرو شرکت می‌کند

همانطوری که گفته شد گروه خودروسازی سایپا در نمایشگاه بین‌المللی خودروی مشهد شرکت نمی‌کند. این در حالی است که این خودروساز بیش از ۵۲درصد سهم بازار را به خود اختصاص داده است.

روز گذشته این شرکت اطلاعیه رسمی با عنوان «سایپا در هشتمین نمایشگاه خودرو مشهد شرکت نمی‌کند» برای رسانه‌های خبری ارسال و دراین اطلاعیه ضمن اشاره به این موضوع که برگزاری این قبیل نمایشگاه‌ها، غیر از صرف هزینه‌های هنگفت، هیچ‌گونه سودآوری برای شرکت‌کنندگان در نمایشگاه ندارد، آورده است که مسوولان برگزار کننده نمایشگاه به دلیل عدم تعهد و تنها با نگاه سودمحور و رقابت‌گریز، اقدام به برگزاری نمایشگاه کرده‌اند. اما روز گذشته اطلاعیه رسمی دیگری نیز از سوی ایران‌خودرو به رسانه‌ها ارسال شد. حال آنکه این اطلاعیه بر خلاف دیدگاه‌های شرکت رقیب، یعنی سایپا محسوب می‌شد. اطلاعیه مذکور در قالب مصاحبه‌ای با منوچهر منطقی، مدیرعامل ایران‌خودرو از سوی روابط عمومی این شرکت با مضمون «گروه صنعتی ایران‌خودرو با ۵۰مدل خودروی سواری و تجاری به نمایشگاه مشهد می‌آید»، برای رسانه‌ها ارسال شده است.

اما دلایل شرکت ایران‌خودرو برای حضور در نمایشگاه از زبان منطقی چنین آمده است:

طی سال‌های اخیر مشارکت فعال در نمایشگاه‌های خودرو استانی از اولویت برخوردار هستند و یکی از برنامه‌های گروه صنعتی ایران‌خودرو با هدف ورود به متن و لایه‌های مختلف اجتماعی به منظور آشناسازی آنان با آخرین دستاوردهای تولید صنعت خودرو در سطح ملی و بین‌المللی است.

وی افزوده است: اعتبار ملی و بین‌المللی هر نمایشگاه بر دو مولفه و شاخص استوار است، مولفه اول توانمندی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری میزبان برگزاری نمایشگاه و اعتبار آن و مولفه دوم مشارکت‌کنندگان در نمایشگاه و برآیند این دو مولفه ارزش واقعی هر نمایشگاهی را مشخص می‌کند.

مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو ضمن ابراز امیدواری مسوولان صنعت خودرو از برپایی مجدد نمایشگاه بین‌المللی خودرو تهران اظهار داشت که نمایشگاه‌هایی نظیر مشهد و تبریز پتانسیل‌های لازم را برای تبدیل شدن به نمایشگاه‌های مهم منطقه‌ای دارند.

کلید نمایشگاه تهران در دست شورای شهر

نمایشگاه خودروی بین‌المللی تهران که از سال ۷۸ فعالیت خود را در این کلانشهر کشور آغاز کرد تنها ۶ سال پیاپی توانست در تقویم نمایشگاه‌های بین‌المللی پایتخت حضور داشته باشد و پس از آن ترافیک بهانه‌ای شد برای حذف آن از تقویم نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران و بسته شدن درهای این نمایشگاه بر روی خودروسازانی که طی این ۶سال به برپایی چنین نمایشگاهی در منطقه به خود بالیده بودند.

مخالفت شورای شهر و شهرداری پایتخت با برگزاری مجدد نمایشگاه خودرو تنها سدی است که تاکنون هیچ مقام مسوولی از آن نتوانسته عبور کند و با وجود موافقت وزارت بازرگانی برای برپایی مجدد آن هنوز در این نمایشگاه بر روی خودروسازان بسته است.

اوایل سال جاری وزارت صنایع و معادن بر گنجانده شدن مجدد این نمایشگاه در تقویم کاری نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران تاکید کرد و حتی برای باز کردن این قفل چهارساله دست به دامان رییس‌جمهوری نیز شد.

اما با موافقت احمدی‌نژاد و صدور مجوز از سوی وزارت بازرگانی باز هم شورای شهر بر مصوبه‌ای که چهار سال پیش در دوران ریاست‌جمهوری خاتمی و شهرداری احمدی‌نژاد در شورای شهر به تصویب رسیده بود استناد کرده و برگزاری این نمایشگاه را به اتمام پروژه نمایشگاه آفتاب موکول کردند، پروژه‌ای که زمان اتمام آن نامشخص است.

اما برپایی ۶ دوره پیاپی این نمایشگاه در پایتخت موجب شده بود که نمایشگاه بین‌المللی خودرو تهران در منطقه بی‌رقیب بماند و کشورهای چون ترکیه یا امارات که از صنعت خودروسازی بی‌بهره است در حسرت برپایی چنین نمایشگاهی باشند. حال عدم برگزاری این نمایشگاه نه تنها موجب انزوای صنعت خودرو و قطعه‌سازی کشور در منطقه شده بلکه کمرنگ شدن تهران به عنوان قطب نمایشگاهی خودرو موجب شد که سایر کشورهای منطقه در خلاء تهران نمایشگاه‌ها خود را رونق دهند.

هیچ اجباری برای حضور در نمایشگاه نیست

احمد نعمت‌بخش دبیر انجمن خودروسازان نیز شورای شهر را تنها مانع برگزاری این نمایشگاه دانسته و در این خصوص می‌گوید: شورای شهر در حال حاضر تنها مانع برگزاری این نمایشگاه است و ترافیک تنها بهانه آن و تاکنون تمام اقدامات صورت گرفته برای برپایی مجدد این نمایشگاه بدون نتیجه بوده است.

به گفته نعمت‌بخش برگزاری نمایشگاه در تابستان و تغییر ساعت آن به زمانی که ترافیک کاهش یافته یعنی ساعت ۵ بعدازظهر به بعد و تفکیک نمایشگاه موتور، دوچرخه و خودروهای سنگین از نمایشگاه خودروهای سواری پیشنهاداتی بوده که تاکنون به شورای شهر داده شد تا این نمایشگاه با بار ترافیکی کمتر و به صورت تخصصی برگزار شود. اما با وجود این پیشنهادات نیز شورای شهر باز هم با برپایی این نمایشگاه مخالفت کرده است.

نعمت‌بخش در خصوص برگزاری نمایشگاه خودرو در سایر شهرستان‌ها و عدم حضور مداوم شرکت‌های خودروساز در این نمایشگاه‌ها نیز می‌گوید: هیچ اجباری برای حضور در نمایشگاه‌ نیست بلکه برگزارکننده پیشنهاد حضور در نمایشگاه را به شرکت‌های خودروساز داده و این شرکت‌ها نیز پس از بررسی‌هایی که انجام می‌دهند در صورتی که حضور در این نمایشگاه برای آنها صرفه اقتصادی داشته باشد در آن حضور خواهند یافت و عدم حضور آنها در نمایشگاه‌ها نشان دهنده آن است که این نمایشگاه‌ها برای آنها دستاوردی نداشته است.

وی در ادامه می‌گوید: قطعا برگزاری هر ساله نمایشگاه خودروی تهران بیشترین دستاورد را برای صنعت خودروسازی در پی داشته و شرکت‌های خودروساز می‌توانستند در این نمایشگاه توانمندی‌های خود را در معرض نمایش گذارند، اما تحقق این امر در نمایشگاه‌هایی که در سایر استان‌ها برگزار می‌شود، امکان‌پذیر نیست.

رونمایی محصولات جدید در سایر کشورها

گودرزی یکی از اساتید دانشگاه نیز در خصوص حذف نمایشگاه خودروی تهران از تقویم نمایشگاه‌های بین‌المللی پایتخت می‌گوید: حذف این نمایشگاه موجب شده که شرکت‌های خودروساز ناچار شوند محصولات جدید خود را در نمایشگاه‌های بین‌المللی کشورها رونمایی کنند و این امر در شان صنعت خودروسازی ما نخواهد بود.

وی در ادامه می‌گوید: از سوی دیگر در سال جاری نیز حجم واردات خودرو به کشور با افزایش چشمگیری مواجه شده که این امر موجب می‌شود شرکت‌های خودروساز خارجی تمایل بیشتری برای حضور در نمایشگاه‌ بین‌المللی تهران داشته باشند و عدم برگزاری آن تنها به ضرر صنعت خودروسازی ما خواهد بود.

گودرزی معتقد است اگر ما بتوانیم نمایشگاهی با استانداردهای بین‌المللی برگزار کنیم می‌توانیم کیفیت محصولات داخلی را افزایش دهیم و عدم برگزاری آن رکود در صنعت خودروسازی را در پی خواهد داشت.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا برگزاری نمایشگاه خودرو در سایر شهرستان‌ها می‌تواند جایگزین نمایشگاه بین‌المللی خودروی تهران شود نیز می‌گوید: برگزاری نمایشگاه خودرو در سایر استان‌ها تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند جایگزین نمایشگاه پایتخت شود، مسوولان باید نمایشگاه تهران را تبدیل به نمایشگاهی بین‌المللی می‌کردند، اما به جای این کار حذف آن را در برنامه کاری خود قرار دادند. وی در ادامه می‌گوید: در حال حاضر تمام محصولاتی که در داخل کشور تولید می‌شوند شناخته شده‌اند و شرکت‌های خودروساز داخلی نیز با محصولات و تکنولوژی‌های یکدیگر آشنا هستند که این امر موجب می‌شود برگزاری نمایشگاه در سایر استان‌ها برای صنعت ما دستاوردی نداشته باشد.

از تقویم نمایشگاه‌های جهان حذف شدیم

حذف نمایشگاه تهران از تقویم نمایشگاه‌های بین‌المللی نه تنها به ضرر صنعت خودروسازی کشور تمام شد بلکه طولانی شدن تعطیلی آن نیز منجر به حذف ایران از تقویم نمایشگاه‌های جهانی شد. سعید حسنخانی، مدیرعامل شرکت بازرگانی ایدرو در خصوص حذف نمایشگاه بین‌المللی خودروی تهران از تقویم نمایشگاه‌های جهانی نیز می‌گوید: نمایشگاه خودروی تهران تنها نمایشگاهی است که در تقویم نمایشگاهی جهان گنجانده شده و از این نظر وجهه جهانی پیدا کرده بود، اما وقفه به وجود آمده در برگزاری این نمایشگاه موجب شد که از فهرست نمایشگاه‌های جهانی حذف شویم.حسنخانی در ادامه از علاقه ترک‌ها و اماراتی‌ها برای برگزاری چنین نمایشگاهی در کشورهای خود خبر داده و می‌گوید: حذف تهران موجب شده که کشورهای ترکیه و امارات سعی در برگزاری چنین نمایشگاهی داشته باشند و از ما هم خواسته‌اند که چون امکان برگزاری چنین نمایشگاهی در تهران وجود ندارد در این کشورها نمایشگاه را برگزار کنیم. اما ما با این پیشنهاد موافقت نکردیم.

۱۰ برند در مشهد

در حالی برگزارکنندگان نمایشگاه خودروی مشهد از حضور ۱۰ نماینده خودروساز خارجی در این نمایشگاه ابراز خوشحالی کرده و آن را نشانه حضور پررنگ خودروسازان خارجی در این نمایشگاه می‌دانند که به گفته حسنخانی آخرین نمایشگاه تهران که در سال ۸۳ برگزار شد شاهد حضور بیش از ۲۶۰ شرکت خارجی از ۲۵ کشور جهان بوده است.

وی در این خصوص می‌گوید: در صورت ادامه برگزاری این نمایشگاه و با توجه به استقبال مردم از خودروهای وارداتی به طور حتم نمایشگاه تهران با استقبال بیشتری از سوی شرکت‌های خارجی مواجه می‌شد، اما توقف آن موجب شده که تنها نمایندگی‌های این شرکت‌ها در نمایشگاه‌های استان‌ها شرکت کنند و از حضور خودروسازان در این نمایشگاه‌ها خبری نباشد. به گفته سیدی، مدیرعامل نمایشگاه‌های بین‌المللی مشهد در این نمایشگاه، حدود ۱۶۰ شرکت قطعه‌ساز و خودروساز داخلی به همراه ۱۰ برند خارجی حضور خواهند داشت که در این میان می‌توان به کشورهایی چون آلمان، ژاپن، ایتالیا، فرانسه، آمریکا، ترکیه، چین، لهستان، تایوان و کره اشاره کرد که برخی از شرکت‌ها به عنوان خودروساز و مابقی به عنوان قطعه‌ساز در این نمایشگاه حضور یافته‌اند.به گفته سیدی شرکت‌‌های هیوندای، لگزوس، تویوتا، کیا، بی‌ام‌و و بنز خودروسازان خارجی هستند که به همراه خودروسازان داخلی در این نمایشگاه حضور خواهند داشت.