خودروهای CNGسوز در انتظار تست ادواری

مژگان میرزایی

طبق مصوبه دولت نهم شرکت‌های خودروساز از ابتدای سال گذشته در حالی ملزم به تولید ۴۰درصد از محصولات خود به صورت دوگانه‌سوز شدند که هنوز مرکزی برای تست ادواری کیت و مخزن این خودروها پیش‌بینی نشده و هیچ سازمانی نیز مسوولیت احداث این مرکز را در کشور به عهده نگرفته است.

هم‌اکنون بیش از ۵ سال از زمان CNGسوز کردن اتوبوس‌ها و بیش از دو سال از زمان CNGسوز کردن تاکسی‌ها و خودروهای سواری در کشور می‌گذرد به طوری که پیش‌بینی می‌شود بیش از ۲میلیون خودرو دوگانه‌سوز در کشور در حال تردد است، اما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم برای تولید این نوع خودروها، مشکلات یکی پس از دیگری هم‌اکنون نمود پیدا کرده است. به طوری که نبود مرکزی برای تست ادواری خودروهای CNGسوز و همچنین مراکز خدمات پس از فروش خودروهای مذکور را تهدید می‌کند. براساس آمار اعلام شده از سوی مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه در حال حاضر در حدود ۸۷۰ دستگاه اتوبوس CNGسوز در کشور وجود دارد که این تعداد اتوبوس از مرز تست ادواری مخزن گذشته و ۳۵۰ دستگاه اتوبوس گازسوز نیز در این مرز قرار دارند، همچنین به گفته مدیرعامل سازمان تاکسیرانی تهران هم‌اکنون در حدود ۱۴هزار و ۵۰۰ دستگاه تاکسی CNG در تهران تردد می‌کنند که مخازن آنها تاکنون مورد تست ادواری قرار نگرفته‌اند. از سوی دیگر زمان تست ادواری ۲۰۰هزار خودروی CNGسوز سواری نیز در کشور فرا رسیده اما تاکنون هیچ اقدامی در این خصوص از سوی دستگاه‌های مسوول صورت نپذیرفته است. با توجه به آمار ذکر شده بیش از ۲۱۶هزار خودروی دوگانه‌سوز که از زمان تست ادواری آنها گذشته در کشور تردد می‌کنند که عدم اجرای این نوع تست ادواری بر روی خودروهای مذکور در آینده نزدیک فاجعه‌آفرین خواهد شد.

بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو معتقدند سوخت CNG رطوبت بسیاری دارد که این رطوبت خوردگی مخازن را به دنبال خواهد داشت که به منظور برطرف کردن مشکل خوردگی در مخازن، تست ادواری خودروها باید هر شش ماه و در برخی موارد هر سال به صورت منظم انجام شود، تا در صورت به وجود آمدن هرگونه مشکل بر روی کیت و کپسول، رفع عیب شده تا از بروز مشکل بر روی خودرو جلوگیری شود.

به گفته مجید فهیمه امیری، مدیر قوای محرکه سایپا و مدیر طرح خودروهای دوگانه‌سوز، سایپا تست ادواری خودروهای دوگانه‌سوز دو مرحله مختلف دارد که در مرحله اول تست ادواری روتین خودرو است که در مراکز معاینه فنی انجام می‌شود، اما مرحله دوم تست کلی کیت و کپسول است که این امر باید در مراکز مجزا و مخصوصی صورت پذیرد.علیرضا فیض‌بخش، مدیر پروژه دوگانه‌سوزهای ایران‌خودرو نیز معتقد است تست ادواری بر روی خودروهای دوگانه‌سوز باید هر ۶ ماه یا یک سال یک بار انجام شود تا به این طریق سلامت کیت و کپسول به تایید برسد.

به گفته فیض‌بخش با توجه به خوردگی‌های به وجود آمده در کیت و کپسول، برای مخازن عمری در حدود ۲۰ سال تعریف شده که در صورت انجام مراحل تست این امر محقق خواهد شد و در غیر این صورت طول عمر کیت و کپسول کاهش خواهد یافت.

هیچ مرکزی احداث نشده

به گفته فیض‌بخش فراهم کردن زیرساخت‌ها برای انجام تست ادواری به عهده سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت است که به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها تاکنون تست ادواری بر روی هیچ خودروی انجام نشده که این امر می‌تواند در آینده مشکل‌ساز شود.

فهیمه امیری نیز در این خصوص معتقد است به دلیل عدم تجهیز مراکز معاینه فنی و احداث یک مرکز مجهز تاکنون اجرای طرح تست ادواری به مرحله اجرا در نیامده است که این موضوع در حال حاضر با توجه به گازسوز شدن ۵ ساله برخی خودروها با تاخیر بسیار مواجه شده است.

به گفته امیری نبود مراکز مجهز برای تست خودروهای CNG سوز موجب شده که شرکت‌ها به صورت خودجوش بازبینی مخازن این گونه خودروها را در دستور کار خود قرار دهند. مدیر قوای محرکه سایپا معتقد است علاوه بر تست چشمی مخزن باید هر سه سال و یا پنج سال یک بار کیت و کپسول از خودرو جدا و تمام مراحل استانداردسازی بر روی آن انجام شود و پس از آن مجددا بر روی خودرو نصب شود. اما در حال حاضر خلاء‌ نبود چنین مرکزی در کشور احساس می‌شود و باید تا پیش از به وجود آمدن هر مشکلی در این خصوص مرکزی احداث شود.

نصب برچسب سلامت توسط خودروسازها

به گفته فیض‌بخش پس از هر دوره تست بر روی خودروهای دوگانه سوز برچسب‌های تست مخزن بر روی این خودرو نصب می‌شود که در حال حاضر شرکت‌های خودروساز وظیفه تجدید این برچسب‌ها را که به صورت کارخانه‌ای دوگانه سوز می‌شوند را به عهده گرفته‌، اما در خصوص خودروهایی که به صورت کارگاهی دوگانه سوز می‌شوند شرکت بهینه‌سازی مصرف سوز اقدام به نصب برچسب معاینه می‌کند. فیض‌بخش در ادامه می‌گوید: تاریخ برچسب‌های معاینه مخزن خودروهای دوگانه سوز شده در شرکت‌های خودروساز دو سال اما در خودروهایی که به صورت کارگاهی دوگانه سوز می‌شوند یک سال است و پس از پایان این مدت باید دارندگان خودروهای دوگانه سوز برای تست مجدد و نصب برچسب جدید اقدامات لازم را انجام دهند.

مسوول کیست؟

احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما در پاسخ به این پرسش که مسوول احداث مرکز معاینه فنی چه سازمانی است، می‌گوید: در رابطه با معاینه فنی خودروهای گازسوز مسوولیت آن با وزارت کشور و مراکز معاینه فنی خودرو است؛ اما در زمان تبدیل خودروها به سوخت LPG و طی توافقی که میان مراکز معاینه فنی با وزارت نفت صورت پذیرفت معاینه خودروها به وزارت نفت سپرده شد اگر این توافق شامل کلیه خودروهای دوگانه سوز شود تست ادواری خودروهای CNG سوز نیز به عهده وزارت نفت خواهد بود. وی در ادامه می‌گوید: تست ادواری از سوی موسسه استاندارد تدوین شده ولی اجباری نشد. لذا باید وزارت کشور از موسسه استاندارد بخواهد که استاندارد خودروهای گازسوز را اجباری کند و در صورت اجباری شدن این تست، موسسه استاندارد ابزار لازم برای ملزم کردن دارندگان این گونه خودروها برای انجام تست ادواری برخوردار خواهد شد. به گفته نعمت‌بخش در استاندارد تدوین شده در موسسه استاندارد تعیین شده است که هر سه سال یک بار این مخازن باید مورد بازبینی قرار گیرند. همچنین بر اساس این استاندارد شرکت‌های خودروساز ملزم شدند که مخازن را به صورتی نصب کنند که تکنسین بتواند به راحتی مخزن

را معاینه کند.

فاجعه در راه است

حسین تیموری کرمانی نیز در خصوص تست ادواری تاکسی‌های دوگانه‌سوز می‌گوید: گازی که مورد استفاده قرار می‌گیرد رطوبت بسیاری دارد و رطوبت نیز خوردگی مخازن را به دنبال خواهد داشت که این مساله می‌تواند خطر انفجار را ایجاد کند و در واقع آنچه در حال حاضر اتوبوس‌های گاز سوز را تهدید می‌کند برای تاکسی‌های گازسوز نیز خطری جدی محسوب می‌شود. به گفته تیموری تاکنون هیچ سازمانی مسوولیت اجرای طرح تست ادواری خودروها را نپذیرفته و سازمان تاکسیرانی در حال مذاکره با وزارت کشور است تا سازمان مربوطه در این خصوص مشخص شود. اجرای طرح CNG سوز کردن در اتوبوس‌های کشور از سال ۸۱ و در تاکسی‌ها از سال ۸۲ به مرحله اجرا درآمده و در حال حاضر اکثر وسایل حمل و نقل عمومی به صورت دوگانه سوز تولید و در خطوط مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما عدم ارایه سرویس‌های لازم موجب شده که این گونه وسایل در حال حاضر با مشکل مواجه شوند. به گفته تیموری کرمانی برای تاکسی‌های LPG سوز یک مرکز برای تست ادواری در کشور در نظر گرفته شده اما با توجه به اینکه تعداد تاکسی‌های CNG سوز در کشور بیشتر است هیچ مرکزی برای تست آنها در نظر گرفته نشده است.