نوسازی کامیونهای فرسوده بدون کامیون نو
تنها ۱۰درصد از طرح نوسازی کامیونهای فرسوده محقق شده است
مژگان میرزایی- براساس طرح نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی کشور که از سال ۸۱ به مرحله اجرا درآمد، مقرر شد سالانه دوهزار کامیون فرسوده در کشور نوسازی شود که این طرح به دلیل عدم تامین و تولید کامیون و کشنده‌های مورد نیاز از سوی شرکت‌های خودروساز نه تنها اجرا نشد بلکه طبق آمارهای موجود، از ابتدای شروع طرح تاکنون تنها ۱۰درصد از برنامه نوسازی محقق شده است. براساس آمار اعلام شده از سوی سازمان راهداری کشور، در حال حاضر بیش از ۱۸۰هزار کامیون با عمر بیش از ۲۵سال در جاده‌های کشور در حال تردد هستند که به این آمار باید، چهارهزار کامیون با عمر بالای ۴۰سال نیز اضافه کرد.
تردد کامیونهای با عمر بیش از ۲۵سال در کشور به‌رغم آلودگی بالایی که در جاده‌های کشور ایجاد می‌کنند، به دلیل فرسودگی بیش از حد بیشترین حوادث جاده‌ای را نیز منجر می‌شوند. از سوی دیگر این تعداد کامیون فرسوده بیش از ۷/۲میلیارد لیتر گازوئیل در سال مصرف می‌کنند که با نوسازی کامیونهای فرسوده علاوه بر کاهش مصرف گازوئیل، جاده‌های کشور نیز تا حدودی ایمن خواهد شد.
طرح نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی کشور در سال ۸۱ اجرا اما با تشکیل ستاد تبصره۱۳ به شکل جدی دنبال شد، به طوری که طبق مصوبه این ستاد ظرف مدت ۵سال کامیونهای با عمر بیش از چهل سال می‌بایست از رده خارج شوند. براساس این طرح مبلغی به عنوان یارانه از سوی کارخانه‌های خودروساز و سازمان راهداری کشور به دارندگان کامیونهای فرسوده اختصاص و مابقی قیمت کامیون نیز توسط شرکت‌های لیزینگ تامین می‌شد که با محقق نشدن اعطای تسهیلات، این طرح هم‌اکنون مسکوت مانده است.
این در حالی است که عدم تامین کامیون از سوی شرکت‌های خودروساز و عدم اعطای وام ۲۰میلیاردی برای نوسازی کامیونهای فرسوده، از سویی و شرایط تحریم اقتصادی ایران نیز از سویی دیگر در تاخیرهای به وجود آمده در اجرایی کردن این طرح دخیل بود به طوری که پس از تغییر سیاست‌های اقتصادی اروپا در ایران دو کشور سوئد و آلمان که تامین‌کننده کامیونهای VOLVO و BENZ ایران بودند، از واگذاری کامیون به کشور خودداری کردند. این امر موجب شد که دو شرکت ایران‌خودرو دیزل و سایپا دیزل که تامین‌کننده اصلی کامیون در ایران هستند، نتوانند به تعهدات خود در خصوص ثبت‌نام‌کنندگان عمل کنند. اعمال تحریم‌های سیاسی و اقتصادی منجر به آن شد که شرکت BENZ که متعهد به واگذاری دو هزار دستگاه کامیون به شرکت سایپا دیزل بود، از اجرایی کردن تعهدات خود سر باز زده و تنها ۷۰۰ دستگاه از کامیونهای متعهد شده را به شرکت سایپا دیزل تحویل دهد. عدم اجرای تعهدات شرکت‌های خارجی موجب شد دو شرکت ایران‌خودرو دیزل و سایپادیزل که تامین‌کننده اصلی کامیون در ایران بودند، برای اجرایی کردن تعهدات خود به متقاضیان پیشنهاد کامیونهای چینی را بدهند. به طوری که در این مدت تعدادی کامیون از شرکت «هوو» و «نیسان دیزل» وارد کشور شده که از لحاظ کیفی در سطح بسیار پایینی قرار دارند. قدرت موتور کامیونهای وارداتی ۳۰۰ اسب بخار است این در حالی است که کامیونهای تولید داخلی ۴۴۰ تا ۴۶۰ اسب بخار قدرت دارند.
تاخیر در اجرای طرح نوسازی کامیونهای فرسوده
حسین زندی، رییس حمل و نقل کالای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ما در خصوص روند اجرایی طرح خروج کامیونهای فرسوده اظهار داشت: تقریبا ۶ سال است که طرح نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی به مرحله اجرا درآمده است به صورتی که در این مدت می‌بایست ۱۲هزار کامیون فرسوده از رده خارج می‌شد، اما به دلیل وجود برخی مشکلات و عدم اجرای تعهدات از سوی شرکت‌های خودروساز تاکنون تنها ۱۰درصد این طرح اجرایی شده، یعنی از مجموع تعهدات صورت گرفته تنها یک هزار و ۲۰۰ دستگاه کامیون فرسوده نوسازی شده است.
از سوی دیگر عدم تحقق وام پرداختی به طرح نوسازی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای کشور، علاوه بر به تعویق انداختن این طرح، منجر به کمبود کامیون و افزایش ۱۵ تا ۲۵میلیون تومانی قیمت آنها نیز شد. زندی در این زمینه می‌گوید: افزایش قیمت کامیون، بالا رفتن تورم و تسهیلات ۱۲درصدی موجب شده که قدرت خریداران به میزان قابل توجهی کاهش یابد، زیرا متقاضیان پیش از اجرایی کردن طرح نوسازی می‌توانستند کامیون مورد نظر خود را با قیمت حداکثر ۸۲میلیون تومان خریداری کنند، اما هم‌اکنون قیمت کامیون به حداقل ۱۱۰میلیون تومان افزایش یافته است.
هم‌اکنون کامیون آکتوروس که پیش از این ۹۸میلیون تومان قیمت داشت، با افزایش ۱۵میلیون تومانی به ۱۱۲میلیون تومان در بازار معامله می‌شود. کامیونهای FH و NH نیز که با قیمت ۹۲میلیون تومان در بازار عرضه می‌شدند، در‌حال‌حاضر با افزایش ۲۰میلیون تومانی به ۱۱۲میلیون تومان رسیده است.
زندی می‌گوید: به دلیل به وجود آمدن برخی مشکلات سیاسی و اقتصادی دو شرکت ایران‌خودرو دیزل و سایپا دیزل نتوانسته‌اند تعهدات خود را به مرحله اجرا درآورند. با این حال، چندی پیش توانستیم با شرکت سایپا دیزل در خصوص تامین ۵۰۰دستگاه کامیون به توافقاتی برسیم که امیدواریم این بار این شرکت بتواند تعهدات خود را اجرایی کند.
همچنین شرایط به وجود آمده در اوضاع سیاسی و اقتصادی کشور یکی از عمده‌ترین دلایل تاخیر در اجرای طرح نوسازی کامیونهای فرسوده بوده به طوری که با ایجاد این تغییرات دو شرکت اصلی تامین‌کننده کامیونهای وارداتی در کشور از اجرای تعهدات خود سرباز زده که این امر تاخیر در اجرایی کردن طرح نوسازی ناوگان را در پی داشته است. زندی در پاسخ به این پرسش که آیا این مشکل در‌حال‌حاضر برطرف شده یا خیر اظهار داشت: مشکل تحریم همچنان باقی است، به همین دلیل کامیونهای مورد نیاز به ناچار از سوی واسطه‌ها و دلال‌ها تامین می‌شود که این امر نیز مشکلاتی را به وجود می‌آورد، زیرا استفاده از واسطه‌ها افزایش قیمت کامیونهای وارداتی را در بر خواهد داشت.
از ورود کامیونهای بی‌کیفیت جلوگیری شود
عدم اجرای تعهدات دو شرکت BENZ و VOLVO برای تامین کامیونهای مورد نیاز موجب شده که شرکت‌های خودروساز نیاز بازار را با کامیونهای چینی برطرف کنند.
رییس حمل‌ونقل کالای شهر تهران در خصوص ورود کامیونهای چینی به کشور می‌گوید: نوسازی ناوگان حمل‌ونقل باری کشور با کامیونهای بی‌کیفیت چینی تنها به هدر رفتن سرمایه ملی کشور است و دولت باید برای بهبود این ناوگان، واردات کامیونهای باکیفیت را در برنامه کاری خود قرار دهد.
زندی معتقد است: در‌حال‌حاضر بودجه بسیاری برای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل باری کشور در نظر گرفته شده است اما برای نوسازی این ناوگان علاوه بر تخصیص اعتبار، واردات خودروهای باکیفیت نیز ضروری است که این امر با ورود کامیونهای بی‌کیفیت چینی محقق نخواهد شد.
زندی در ادامه می‌گوید: موسسه استاندارد باید واردات خودرو را به کشور به لحاظ کیفی مورد بررسی قرار دهد تا از ورود خودروهای بی‌کیفیت به کشور جلوگیری شود.
بهره ۱۰درصدی، ۱۲درصدی شد
مجموعه اتفاقات جاری از سویی و عدم تامین کامیونهای مورد نیاز از سویی دیگر افزایش قیمت کامیونهای وارداتی را در پی داشته و موجب شده که تمایل دارندگان کامیونهای فرسوده برای شرکت در طرح نوسازی به میزان قابل توجهی کاهش یابد.
حال افزایش بهره بانکی از ۱۰ به ۱۲درصد نیز موجب کاهش قدرت خرید دارندگان کامیونهای فرسوده شده و آنها ناچار به انتخاب کامیونهای بی‌کیفیت چینی که از لحاظ قیمی مقرون به صرفه هستند می‌شوند.
رییس حمل‌ونقل کالای شهری تهران در پاسخ به این پرسش که چه تسهیلاتی برای طرح نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی در نظر گرفته شده است می‌گوید: در ابتدا قرار بود بهره ۱۰درصدی برای طرح نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی در نظر گرفته شود که این بهره در سال‌جاری از ۱۰ به ۱۲درصد افزایش یافت، به طوری که با این افزایش قدرت خرید مالکان کامیونهای فرسوده به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
وی در ادامه می‌گوید: برای نوسازی کامیونهای فرسوده قرار بود وام ۳۰میلیون تومانی با بهره ۱۰درصد در نظر گرفته شود که این امر محقق نشده و در حال حاضر مسوولان تصمیم به افزایش بهره بانکی برای طرح نوسازی گرفته‌اند.
به گفته زندی افزایش بهره بانکی برای نوسازی کامیونهای فرسوده در حالی است که طرح نوسازی خودروهای سواری در ابتدای امر با بهره ۷درصد آغاز و سال بعد نیز همان بهره ابقا شد، اما به دلیل این که کامیونهای فرسوده در جاده‌های در حال تردد هستند و میزان آلودگی و حادثه‌خیز بودن آنها به چشم نمی‌آید موجب شده که مسوولان بهره ثابتی را برای طرح نوسازی مدنظر قرار ندهند که این امر تاخیر در اجرای طرح نوسازی را در بر خواهد داشت.
ارسال نظر