کاهش رشد تولید خودرو در یک دهه گذشته

گروه خودرو- اگرچه سه خودروساز بزرگ کشور توانسته‌اند طی ۱۰ ماه امسال تیراژ انواع سواری‌های خود را در مجموع افزایش داده و به رشدی ۷/۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته دست یابند، اما این «رشد» در چهار سال گذشته کمترین رقم بوده است.

اگر نگاهی به آمار رسمی تولید خودرو طی چهار سال اخیر بیندازیم، متوجه می‌شویم درصد رشد تولید ۱۰ ماهه امسال نسبت به سال‌های ۸۹، ۸۸ و ۸۷ به ترتیب ۸/۷، ۵/۶ و ۱/۶ درصد افت کرده است. البته اگر از سال‌های ۸۶ و ۸۴ فاکتور بگیریم، در واقع میزان رشد تولید ۱۰ ماهه خودرو سواری طی امسال، کمترین درصد رشد طی دهه ۸۰ بوده و این نشان می‌دهد خودروسازان امسال سال سختی را در تولید داشته‌اند. طی ۱۰ سال اخیر، تولید ۱۰ ماهه خودروهای سواری در سال ۸۶ دارای کمترین درصد رشد بوده و میزان رشد تولید سال ۸۴ نیز تقریبا با ۱۰ ماهه ۹۰ برابری می‌کند.

طی این سال‌ها البته هیچ‌گاه تولید ۱۰ ماهه خودروهای سواری با افت روبه‌رو نبوده، اما همین که درصد رشد آن کاهشی قابل توجه را داشته است، نشان می‌دهد مشکلات تولید و تامین قطعه خودروسازها طی سال ۹۰ بیش از سال‌های گذشته سر باز کرده و هویدا شده است.

این مشکلات البته ریشه‌های مختلفی دارد که در بین آنها باید محدودیت‌های بین‌المللی و مسائل مالی را مهمترین شان دانست. اوضاع تولید خودروسازان در سال ۹۰ به حدی با مشکل مواجه شده که گاهی حتی اخباری مبنی بر توقف خطوط تولید آنها نیز منتشر و کمبود عرضه برخی خودروها به دلیل کاهش یا قطع تولید، رشد قابل توجه قیمت شان را در بازار به دنبال داشته است. در واقع نباید کاهش درصد رشد تولید خودرو را اشباع شدن بازار و یا رویگردانی مشتریان از خودروهای داخلی دانست، بلکه این موضوع نگران‌کننده ریشه در مشکلات مالی و محدودیت‌های بین‌المللی دارد. علاوه بر اینکه درصد رشد تولید خودروها در سال ۹۰ کاهش یافته، تولید برخی خودروها نیز افت داشته و منفی شده است. این موضوع نیز در جای خود از بروز مشکلات جدی در تامین قطعات خودروهای موردنظر حکایت دارد.

افت و خیز تولید ۱۰ ماهه

اما به سراغ جزئیات آمار برویم و ببینیم افت و خیز تولید در ۱۰ ماه امسال به چه شکل بوده است. در حالت کلی، سه خودروساز بزرگ کشور توانسته‌اند یک میلیون و ۱۷۸ هزار و ۶۹۷ دستگاه انواع محصولات سواری را در ۱۰ ماه امسال به تولید برسانند و نسبت به مدت مشابه سال گذشته فقط ۷/۵ درصد رشد کنند.

در این بین، ایران خودرو با افتی نیم درصدی روبه‌رو شده، اما سایپا و پارس خودرو توانسته‌اند با کمک پراید به ترتیب ۳/۱۴ و ۳/۸ درصد رشد را به دست بیاورند. در این بین، ایران خودرو در تولید پژو ۴۰۵ با افت تولید مواجه شده، اما سایر محصولات آن، رشد را (هرچند در برخی موارد، اندک) تجربه کرده‌اند. پژو ۴۰۵ که احتمالا طی دو سه سال آینده با ایران خودرو وداع خواهد کرد، اگرچه در ۱۰ ماه امسال تیراژ بالایی داشته، اما در کل نسبت به مدت مشابه سال گذشته با افت تولید مواجه شده است. طبق آمار، این خودرو هم اکنون پرتیراژترین محصول بزرگ‌ترین خودروساز ایران به حساب می‌آید و ۳/۱۲ درصد در مقایسه با ۱۰ ماه سال قبل افت تولید را به خود می‌بیند که احتمالا با سیاست ایران خودرو مبنی بر حذف تدریجی آن از خط تولید، در ارتباط است.

هرچه ۴۰۵ دارای تیراژ بالایی در ۱۰ ماه امسال بوده، سوزوکی گرند ویتارا به عنوان تک شاسی بلند ایران خودرو تیراژ کمی داشته و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته فقط پنج دستگاه رشد تولید را به خود می‌بیند.

ویتارا که ماه‌ها است با کمبود قطعات دست و پنجه نرم می‌کند، در مجموع فقط سه هزار و ۸۲۹ دستگاه در ۱۰ ماه امسال تیراژ داشته و و این نشان می‌دهد هنوز مشکلات تامین قطعه آن به طور کامل برطرف نشده است.

امادر حال حاضر پژو ۲۰۶ پس از ۴۰۵ پرتیراژترین محصول ایران خودرو به شمار می‌رود و توانسته در ۱۰ ماه امسال، ۲/۹ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد تولید را تجربه کند. این در حالی است که بنابر اخبار رسیده، هم اکنون ایران خودرو در تولید ۲۰۶ (به خصوص مدل‌های اتومات) با مشکل تامین قطعه روبه روست و از همین رو قیمت آن در بازار رشد زیادی کرده و به ۲۳ میلیون تومان نیز رسیده است.

همچنین پژو ۲۰۷ آی هم که آخر امسال دو سالگی خود را در ایران خودرو جشن می‌گیرد، با تیراژی حدودا ۱۰ هزار دستگاهی، ۷/۲ درصد در مقایسه با ۱۰ ماه سال گذشته رشد را به خود می‌بیند. این محصول نیز هم اکنون با مشکل تامین قطعات روبروست قیمت آن به بالای ۲۶ میلیون تومان افزایش یافته است.

آن طور که خبر می‌رسد، مشکلات تامین قطعات ۲۰۶ و ۲۰۷ طی بهمن ماه به اوج خود رسیده و با این حساب هیچ بعید نیست در آمار ۱۱ ماهه تیراژ این دو خودرو افت کند.

در بین دیگر محصولات ایران خودرو، سمند به عنوان محصول شماره سه این شرکت، رشد تولید را در ۱۰ ماه امسال به خود می‌بیند.

این محصول با تیراژی حدودا ۱۱۵ هزار دستگاهی، ۳/۷ درصد نسبت به ۱۰ ماه گذشته رشد داشته است. سمند علاوه بر سایت مرکزی، در ایران خودرو مازندران نیز به تولید می‌رسد، که البته فعلا تیراژی اندک را در سایت مذکور دارد.

همچنین پژو پارس نیز که مانند سمند در سایت‌های دیگر ایران خودرو تولید می‌شود، طی ۱۰ ماه امسال حدود یک درصد رشد کرده است. پارس علاوه بر مرکز، در سایت مازندران و خراسان ایران خودرو نیز به تولید می‌رسد. البته تیراژ تولید پارس در سایت مازندران، کمتر از دوسایت دیگر است.

شتاب تیبا و دنده عقب ماکسیما و ریو

اما به کیلو متر ۹ و ۱۷ جاده مخصوص نیز سری بزنیم و نگاهی به آمار تولید ۱۰ ماهه سایپا و پارس خودرو بیندازیم.

طبق آمار، سایپا اگرچه با کمک پارس خودرو به رشدی سه درصدی در مقایسه با ۱۰ ماه سال گذشته دست یافته، اما در تولید ریو افت را به خود می‌بیند. این موضوع البته طبیعی به نظر می‌رسد، زیرا ریو فقط کمی بیش از یک ماه دیگر میهمان جاده مخصوص است و پس از آن دیگر به تولید نخواهد رسید. ریو در ۱۰ ماه امسال فقط ۱۵ هزار و ۳۲ دستگاه تولید داشته و این آمار متضمن افت ۹/۳ درصدی آن شده است.

از ریو که بگذریم، سایپا توانسته آمار تولید تیبا را از حدود دو هزار و ۴۰۰ دستگاه ۱۰ ماه سال گذشته به بیش از ۲۸ هزار دستگاه برساند.

این خودرو در سایت کاشان به تولید می‌رسد و با وجود رشد تولید، هنوز نمی توان آن را محصولی با تیراژ بالا به حساب آورد. اما پارس خودرویی‌ها نیز که ظاهرا از مشکل تامین قطعات در امان نبوده و محصولاتی لوکس را مونتاژ می‌کنند، در ۱۰ ماه امسال با افت تولید در ماکسیما و قشقایی روبه‌رو شده‌اند، اما محصولات نیسان و همچنین مگان آنها رشد کرده است. طبق آمار، نیسان قشقایی در ۱۰ ماه امسال فقط ۲۸ دستگاه تیراژ داشته، که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۵ دستگاه افت تولید را به خود می‌بیند. این محصول مدت‌هاست با مشکل تامین قطعات دست و پنجه نرم می‌کند. کاهش تولید قشقایی در شرایطی است که دیگر نیسانی میهمان پارس خودرو یعنی «تینا»، یک هزار و ۲۰۰ دستگاه در ۱۰ ماه امسال تولید داشته است.

اما دیگر محصول پارس خودرو به نام ماکسیما نیز در ۱۰ ماه امسال افتی ۸/۱۱ درصدی را به خود می‌بیند. ماکسیما در بازه زمانی موردنظر تنها دو هزار و ۳۶۰ دستگاه تیراژ داشته است. آن طور که آمار انجمن خودروسازان می‌گوید، پارس خودرو در عوض این افت، تولید مگان را ۶/۶۲ درصد در مقایسه با ۱۰ ماه سال گذشته رشد داده است.

دیگر رنوی پارس خودرو یعنی تندر-۹۰ هم که این روزها دوران خوشی را در تولید می‌گذراند، ۱۱۲ درصد رشد را نسبت به ۱۰ ماه سال گذشته تجربه کرده است. تندر البته در ایران خودرو نیز به تولید می‌رسد و تولید این شرکت توانسته ۶۸ درصد نسبت به ۱۰ ماه سال گذشته رشد کند. تندر-۹۰ در مجموع تیراژی ۷۵ هزار و ۲۴۴ دستگاه تیراژ داشته و تولید آن حدودا دو برابر شده است. سهم ایران خودرو در تولید تندر-۹۰ حدود ۲۵ هزار دستگاه بوده و سهم پارس خودرو نیز به ۵۰ هزار دستگاه بالغ می‌شود.