گروه خودرو- در روزهایی که نرخ ارز به دغدغه اول بسیاری از مردم و مسوولان تبدیل شده و چموشی‌هایش کار و بار صرافی‌ها را سکه کرده است، ظاهرا بانک مرکزی قصد دارد برای کاهش هزینه‌های تولید، صرافی را از مبادلات ارزی تولیدکنندگان حذف کند.

آن طور که خبر می‌رسد، مسوولان بانک مرکزی تصمیم گرفته‌اند از این پس به تولیدکنندگان داخلی اجازه دهند بدون گشایش اعتبار و از طریق روش «حواله‌ای»، خریدهای خارجی خود را انجام دهند. این تصمیم پس از برگزاری جلسه هم اندیشی میان مسوولان بانک مرکزی و NGOهای تولیدکنندگان داخلی اتخاذ شده است، جلسه ای که چهارشنبه گذشته به دعوت بانک مرکزی و برای بررسی و حل و فصل مشکلات مربوط به رشد نرخ ارز، برگزار شد. طبق این تصمیم، خودروسازان و قطعه سازان داخلی می‌توانند برای رد و بدل کردن ارز و خرید قطعات مورد نیاز خود، از سیستم بانکی کشور استفاده کنند و با این شرایط، دیگر نیازی نیست دست به دامان صرافی‌ها شوند.

خودروسازان و قطعه‌سازان قبلا مجبور بودند به دلیل محدودیت‌های وزارت بازرگانی سابق، بخش قابل توجهی از خریدهای خود را به واسطه صرافی‌ها انجام دهند که این کار به دو دلیل سبب افزایش هزینه‌های آنها می‌شد. دلیل اول این بود که چون صرافی‌ها با نرخ آزاد ارز کار می‌کنند، خودروسازان و قطعه‌سازان نیز می‌بایست برای خریدهای خارجی خود، معادل نرخ آزاد ارز پول می‌پرداختند و این موضوع تاثیر قابل توجهی بر رشد هزینه تولید آنها می‌گذاشت.

دلیل دوم نیز به حق واسطه گری صرافی‌ها مربوط است، زیرا آنها بابت حواله کردن ارز، مبلغی را نیز به عنوان حق الزحمه خود دریافت می‌کنند و این موضوع نیز اثری غیرقابل انکار بر رشد هزینه تولید خودرو دارد.

حال با توجه به تصمیم جدید بانک مرکزی مبنی بر حذف صرافی‌ها از مبادلات خارجی تولیدکنندگان داخلی، خودروسازان و قطعه‌سازان نه تنها هزینه ای اضافی بابت مبادلات ارزی نخواهند پرداخت، بلکه به جای ارز آزاد، ارز دولتی در اختیار آنها قرار خواهد گرفت. با این حساب، هزینه تولید زنجیره خودروسازی کاهش می‌یابد و حداقل‌اش این است که اوضاع خودروسازان و قطعه‌سازان بدتر از این که هست، نخواهد شد.

این اتفاق البته در شرایطی رخ خواهد داد که بانک مرکزی تصمیم خود را عملی کند و مبادلات ارزی خودروسازان و قطعه سازان را بدون گشایش اعتبار و با روش «حواله‌ای» انجام دهد. هرچند دبیر انجمن خودروسازان با امیدواری در مورد این تصمیم بانک مرکزی صحبت به میان می‌آورد، اما قطعه سازان چندان امیدی به نتایج آن و عملی شدنش ندارند. به اعتقاد قطعه‌سازان، از این گونه تصمیمات قبلا هم گرفته شده، اما معمولا به مرحله عمل نرسیده و عقیم مانده است. اختلاف نظر انجمن خودروسازان و انجمن قطعه سازان در مورد عملی شدن تصمیم اخیر بانک مرکزی، در حالی است که هر دو انجمن در عین حال بر مثبت بودن نتایج این تصمیم (در صورت محقق شدن) اذعان دارند.

از «بدتر» به «بد» می‌رسیم

دبیر انجمن خودروسازان در این مورد که تصمیم بانک مرکزی مبنی بر حذف صرافی‌ها از مبادلات ارزی تولیدکنندگان داخلی، چه تاثیری بر هزینه تولید خودرو می‌گذارد، تاکید می‌کند: قطعا با حذف صرافی‌ها شاهد کاهش قابل توجه هزینه‌های تولید خواهیم بود، زیرا دیگر نیازی به پرداخت پول اضافه نخواهد بود.

احمد نعمت بخش می‌گوید: یکی از روش‌های خرید خارجی، خرید به صورت حواله‌ای است، که قبلا به دلیل مخالفت وزارت بازرگانی، نمی‌توانستیم این کار را از طریق بانک‌ها انجام دهیم و ناچار به استفاده از صرافی‌ها بودیم.

وی می‌افزاید:کار با صرافی‌ها به معنای افزایش هزینه‌های تولید است، چون هم باید با نرخ آزاد ارز کار کنیم و هم پولی بابت حق واسطه گری به آنها بپردازیم.

به گفته نعمت بخش، حال اگر بانک مرکزی به وعده خود عمل کرده و مبادلات ارزی خودروسازان را به روش حواله ای و با نرخ مرجع ارز انجام دهد، هزینه‌ها به شکلی قابل توجه کاهش می‌یابد. دبیر انجمن خودروسازان البته این موضوع را عامل کاهش قیمت خودرو ندانسته و تاکید می‌کند:کسی هزینه‌های کار با صرافی‌ها را قبلا به ما نپرداخته که حال با حذف این هزینه‌ها، قیمت تمام شده خودروهای داخلی پایین بیاید.

اما دبیر انجمن قطعه‌سازان اگرچه گفته‌های نعمت بخش را مبنی بر کاهش هزینه‌های تولید در صورت انجام مبادلات ارزی- حواله‌ای توسط بانک مرکزی تایید می‌کند، اما در عین حال امید چندانی به تحقق تصمیم این بانک ندارد. ساسان قربانی با تاکید بر اینکه قبلا هم تصمیماتی از این دست گرفته شده، می‌گوید:به شخصه چندان امیدوار نیستم که تصمیم بانک مرکزی عملی شود. وی می‌افزاید: اصل این تصمیم خوب است و هزینه‌های تولید را پایین می‌آورد، ولی امید چندانی به تحقق آن نیست. قربانی با اشاره به اینکه قطعه سازان تا پیش از بروز بحران ارز نیز با مشکلات زیادی روبرو بوده اند، تاکید می‌کند:هم اکنون قیمت مواد اولیه ۷۰ درصد رشد پیدا کرده و ما باید برای جبران آن، ۲۰ درصد به قیمت قطعات بیفزاییم، اما این اجازه را نداریم.

دبیر انجمن قطعه سازان ادامه می‌دهد:ما به جز مساله نرخ ارز، با مشکلاتی مانند رشد قیمت حامل‌های انرژی و عدم تخصیص یارانه تولید نیز روبه‌رو هستیم، که باید فکری هم به حال آنها کرد. گفته‌های قربانی را عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان نیز به نوعی تایید کرده و می‌گوید: من اطلاعی از تصمیم جدید بانک مرکزی ندارم، اما به فرض تحقق آن، بخشی از هزینه‌هایی که بالا رفته، کاهش می‌یابد. محمدرضا نجفی منش می‌افزاید:اوضاع قطعه سازان و خودروسازان هم اکنون «بدتر» از قبل شده و حال اگر بانک مرکزی مبادلات ارزی را از طریق حواله ای و با نرخ مرجع ارز انجام دهد، اوضاع به حالت قبلی خود یعنی «بد» بازمی‌گردد.