در گفت‌و‌گو با کارشناسان و دست‌اندرکاران خودروسازی کشور بررسی شد
صنعت خودرو ایران منهای پژو، کیا و نیسان
خوب یا بد، بدون شک صنعت خودروسازی ایران افزایش تیراژ خود را در ۳۳ سالی که از انقلاب ۵۷ می‌گذرد، مدیون پژوی فرانسه، کیاموتورز کره و نیسان موتورز ژاپن است و اگر نام این سه شرکت نامی و بزرگ، در تقویم خودروسازی ایران حک نمی‌شد، این «صنعت» هم اکنون نماد صنایع داخلی به حساب نمی‌آمد.
گروه خودرو- ایران خودرو و پژو، سایپا و کیا، پارس خودرو و نیسان.
خوب یا بد، بدون شک صنعت خودروسازی ایران افزایش تیراژ خود را در ۳۳ سالی که از انقلاب ۵۷ می‌گذرد، مدیون پژوی فرانسه، کیاموتورز کره و نیسان موتورز ژاپن است و اگر نام این سه شرکت نامی و بزرگ، در تقویم خودروسازی ایران حک نمی‌شد، این «صنعت» هم اکنون نماد صنایع داخلی به حساب نمی‌آمد. هرچند هیچ‌کدام از سه شرکت موردنظر در ایران سرمایه‌گذاری نکردند و تمایل چندانی نیز به داخلی سازی قطعات، از خود نشان ندادند، اما به هر حال نقش آنها در رشد تیراژ خودروسازی کشور غیر قابل انکار است، نقشی که اگرچه کمرنگ، اما هنوز پابرجاست.
حال فرض کنیم ارتباط و مشارکت «نیسان»، «کیا» و «پژو» به هر دلیلی با خودروسازی ایران قطع شود! در نگاه اول شاید این گونه به نظر برسد که با رفتن این سه شرکت از ایران، خودروسازی کشور زمین می‌خورد و «جاده مخصوصی‌ها» از کار بیکار می‌شوند، حال آنکه برخی کارشناسان معتقدند با رفتن آنها اوضاع، خیلی وخیم و نگران‌کننده نخواهد شد.
به اعتقاد آنها، چون پایه صنعت قطعه‌سازی کشور محکم بنا نهاده شده و خودروسازان نیز در طول نیم قرن فعالیت، به تجربه ای قابل اتکا (حداقل در حد ادامه دادن تولید) دست یافته‌اند، بنابراین اگرچه با مشکلاتی مانند افت تیراژ، کیفیت و کمبود منابع دسترسی به قطعات مواجه می‌شوند، اما این به معنای خوابیدن خطوط تولید نخواهد بود.
این در شرایطی است که برخی دیگر از کارشناسان عنوان می‌کنند، قطع همکاری با شرکت‌های خودروساز خارجی، عقب‌افتادگی تکنولوژیکی صنعت خودرو کشور را به دنبال خواهد داشت.
از آن سو به دلیل آنکه هنوز هم خودروسازان کشور وابستگی‌هایی به شرکت‌های خارجی دارند، قطعا در تامین بخشی از قطعات غیر ساخت داخل خود با مشکلاتی مواجه می‌شوند و این، کار را برای آنها سخت خواهد کرد. همچنین مشکل دیگری که پیش روی
ایران‌خودرو و سایپا و پارس خودرو قرار می‌گیرد، این است که آنها دیگر نمی‌توانند با لگوی پژو، کیا و پارس خودرو، محصولی تولید کنند. به عبارت بهتر، وقتی ایران خودرو و پژو، سایپا و کیا و پارس خودرو و نیسان، به شراکت و همکاری خود پایان دهند، به معنی عدم تمدید قراردادشان با یکدیگر است و با این حساب، خودروسازان کشور دیگر مجوز تولید محصولات کیا و پژو و نیسان را نخواهند داشت. به عنوان مثال، ایران خودرو نمی‌تواند به تولید پژو ۲۰۶ ادامه دهد، همان طور که مجوز تولید ریو و ماکسیما از سایپا و پارس‌خودرو سلب خواهد شد.
در این شرایط، خودروسازان دو راه بیشتر پیش‌رو نخواهند داشت، اولی تولید برندهای خودشان است و دومی نیز پیدا کردن شرکایی جدید.
با توجه به آنکه کشور در حال حاضر با محدودیت‌هایی در ارتباطات بین‌المللی خود روبه‌رو است، به نظر می‌رسد در مرحله اول عبور از بحران، راهکار دوم (حداقل برای ایران خودرو و سایپا) عملی تر خواهد بود. در حال حاضر ایران خودرو از وجود «سمند»، «رانا» و «دنا» به عنوان محصولاتی داخلی و متعلق به خود، بهره می‌برد و آن طور که کارشناسان می‌گویند، با توجه به ظرفیت‌های صنعت قطعه سازی کشور و البته در صورت سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در این صنعت، می‌تواند به حیات خود (در تیراژی کمتر از زمان حال) ادامه دهد و سپس همکاری جدید را برای خود بیابد. البته ایران خودرو به لحاظ عملی باز هم توانایی تولید مثلا پژو ۲۰۶ را خواهد داشت، منتها مشکل اینجاست که شرکت پژو نیز بیکار نمی‌نشیند و قطعا نسبت به تولید محصولات خود پس از پایان قرارداد با ایران خودرو، واکنش نشان می‌دهد و حتی به مراجع قضایی شکایت می‌کند. این شکایت ممکن است هزینه‌هایی را برای ایران خودرو در پی داشته و این شرکت مجبور شود به پژو غرامت بپردازد.
از آن سو سایپا نیز علاوه بر پراید، خودرویی داخلی به نام «تیبا» را دارد، که اگر داخلی سازی قطعات آن را به حدی ایده آل برساند و با کاستن از تیراژ پراید، به تولید این محصول بیفزاید، نتیجه بدی نخواهد گرفت، هرچند که این شرکت نیز از افت تیراژ در امان نخواهد بود و باید در آینده به فکر یافتن شریکی جدید برای خود باشد.
اما به سراغ پارس خودرو برویم، شرکتی که به نظر می‌رسد در صورت قطع همکاری با نیسان، باید جدی تر و زودتر از ایران خودرو و سایپا به فکر یافتن شریکی جدید باشد.
به هرحال پارس خودرو به عکس ایران خودرو و سایپا که دارای برند داخلی هستند، از داشتن محصولی متعلق به خود بی‌بهره است. بنابراین، پارس خودرو در صورت قطع همکاری با نیسان موتورز ژاپن، باید به دنبال شریکی دیگر برای حفظ وضعیت خود بگردد. این شرکت البته به جز محصولات نیسان موتورز ژاپن، تندر-۹۰ و مگان را نیز تحت برند شرکت رنوی فرانسه به تولید می‌رساند و با توجه به آنکه رنو سرمایه‌گذاری قابل توجهی در خودروسازی کشور انجام داده و بسیار بعید است به این راحتی‌ها ایران را ترک کند،
پارس‌خودرو می‌تواند تا مدتی به بقای خود امیدوار باشد.
ظرفیت قطعه سازی کشور بالاست
اما به سراغ کارشناسان برویم و ببینیم آنها در مورد قطع همکاری خودروسازان داخلی با شرکت‌های خارجی چه می‌گویند.
در این مورد، دبیر انجمن قطعه سازان با تاکید بر ظرفیت بالای صنعت قطعه‌سازی کشور، تاکید می‌کند: وقتی شرکت‌های خودروساز درگیر شراکت و همکاری با یکدیگر می‌شوند، در بسیاری از ابعاد، تحت‌تاثیر هم قرار می‌گیرند، که یکی از مهم‌ترین آنها، رشد کیفی قطعات تولیدی است.
ساسان قربانی می‌افزاید: این تجربه به خوبی در قرارداد L۹۰، برای قطعه سازان کشور به دست آمد و آنها توانسته اند تا به امروز از تکنولوژی و ظرفیت بالای شرکت معتبری چون «رنو»، ببرند و هنوز هم جا برای استفاده بیشتر وجود دارد.
وی می‌گوید: متاسفانه پژو و کیا هیچ‌گاه تمایلی به افزایش عمق ساخت داخل قطعات خود در ایران نشان ندادند و نیسان نیز رفتاری مشابه را تا به امروز داشته است، اما با این حال اگر سرمایه‌گذاری‌های لازم در صنعت قطعه سازی کشور انجام شود، خودروسازی ایران بدون پژو و کیا و نیسان نیز توان سرپا ایستادن را خواهد داشت.
دبیر انجمن قطعه سازان تاکید می‌کند: در حال حاضر سمند، تیبا و رانا سه برند داخلی محسوب می‌شوند و تولید آنها نیازی به کسب اجازه از دیگران ندارد، منتها به شرطی می‌توانیم با این سه «برند» ادامه حیات بدهیم، که مدیریتی درست و منطقی اعمال کرده و در انتخاب سازندگان قطعات، دقت و ظرافت کافی را به خرج دهیم. قربانی در مورد شرایط خاص پارس خودرو نیز تاکید می‌کند: پارس‌خودرو از همان ابتدای تاسیس نیز به عنوان شرکتی که خودروهای لوکس مونتاژ می‌کند، شناخته می‌شد و در حال حاضر نیز به عنوان زیرمجموعه سایپا، به مونتاژ خودروهای لوکس مشغول است. به گفته وی، پارس خودرو به دلیل سابقه خوبی که در مونتاژ خودروهای آمریکایی و ژاپنی و فرانسوی دارد، در صورت قطع همکاری با «نیسان» نیز بی‌مشتری نخواهد ماند و می‌تواند شرکای معتبرتری برای
خود بیابد. اما مدیرعامل سابق ایران‌خودرو نیز در مورد سرنوشت این شرکت پس از قطع همکاری با پژو می‌گوید: در حال حاضر قطعات بسیاری از خودروها داخلی سازی شده و این موضوع می‌تواند به ادامه حیات ایران خودرو کمک کند.
منوچهر منطقی می‌افزاید: البته وقتی که قرارداد ایران خودرو و پژو به پایان برسد و طرفین تمایلی به تمدید آن نداشته باشند، ایران‌خودرو دیگر نمی‌تواند با برند پژو محصول تولید کند.
به گفته منطقی، قطع همکاری ایران خودرو و پژو، بیشتر به ضرر طرف فرانسوی خواهد بود، زیرا «ایران» بازار دوم این شرکت است و از اهمیت زیادی برای پژویی‌ها برخوردار است.
اظهارات مدیرعامل سابق ایران خودرو را مشاور انجمن خودروسازان نیز تایید کرده و می‌گوید: اگر پژو از ایران برود و ایران‌خودرو بدون مجوز، تولید محصولات این شرکت را ادامه دهد، آنها می‌توانند به مراجع قضایی شکایت کنند. به گفته میرخانی رشتی، این شکایت می‌تواند برای ایران خودرو، غرامت به همراه داشته باشد.
از تکنولوژی عقب می‌افتیم
اما سعید لیلاز کارشناس اقتصادی کشور از زاویه ای دیگر به موضوع قطع ارتباط خودروسازی ایران و شرکت‌های خارجی می‌پردازد و می‌گوید:خودروسازی ایران در صورت این قطع ارتباط، می‌تواند باز هم به حیات خود ادامه دهد، اما مشکل اینجاست که قطعا از تکنولوژی روز عقب خواهد افتاد.
وی می‌افزاید: وقتی ارتباط خودروسازی ما با پژو، نیسان و کیا قطع شود، به تدریج از فناوری روز عقب می‌افتیم، زیرا دیگر به منابع تکنولوژی دسترسی نداریم.
لیلاز همچنین تاکید می‌کند: علاوه بر این، در مراحل اولیه، تیراژ خودروسازی کشور افت خواهد کرد که البته قابل جبران است. به گفته این کارشناس اقتصادی، اگر خودروسازان داخلی بخواهند پس از امثال پژو و نیسان، به دنبال شرکایی دیگر بروند، قطعا سهل‌الوصول‌ترین‌شان چینی‌ها خواهند بود، حال آنکه همین چین نیز در حال حاضر تکنولوژی درجه سوم خود را در اختیار ما قرار داده است.
ارسال نظر