صادرات خودرو در چهارماهه گذشته۴۲ درصد افت کرد، کارشناسان در مورد روند کاهشی صادرات نظر می‌دهند
تولید محصولات صادراتی، شاید وقتی دیگر
گروه خودرو - چرا توسعه صادرات خودرو به امری دست نیافتنی تبدیل شده است؟ هرچند خودروسازها در ابتدای هر سال برنامه بلند پروازانه‌ای در راستای صادرات محصولات خود ارائه می‌دهند، اما آمار و ارقام بلند بالای آنها در هیچ زمانی محقق نشده؛ چرا که خودروسازان کشورمان قادر به تولید محصولات صادراتی نیستند. این واقعیت را باید پذیرفت که صنعت خودروی ایران مزیت نسبی در بازارهای جهانی ندارد و به دلیل وجود رقبای بسیار قوی و ضعف تکنولوژیک قادر به ورود گسترده به این بازارها نیست. هم‌اکنون بسیاری از ابرقدرت‌های خودروساز در جهان برای ورود به کشورهای در حال توسعه یا حتی کشورهایی که خودروسازهایمان، چشم و امیدی به آن دارند، خودرویی با ذائقه مشتریان آن کشور می‌سازند با قیمت‌هایی باورنکردنی. حال اینکه تدوین‌کنندگان سند استراتژیک بر چه مبنایی سندی تدوین می‌کنند که خودروسازان را ملزم به صادرات هرسال یک میلیون خودرو تا سال ۱۴۰۴ می‌کند، جای سوال دارد چرا که هیچ مصرف‌کننده‌ای در هیچ کجای دنیا به طور حتم خواهان خودرویی نیست که چند سال پیش، از جمله افتخارات خودروسازی در گوشه‌ای از دنیا بوده و حال خودروساز کشور دیگری با تغییراتی در همان خودرو، آن را خودرو صادراتی بخواند.
از سوی دیگر خودروسازهای ایران باید با چه هدف و انگیزه‌ای بر صادرات محصولات خود تمرکز کنند، هم اکنون بازار داخلی آنقدر جذابیت دارد که دیگر برای خودروساز صرف نمی‌کند که خودروهای خود را با قیمت ۳۰ تا ۵۰درصد ارزان‌تر به آن سوی مرز‌ها بفرستند.
بنابراین اگر مهدی غضنفری وزیر صنعت، معدن و تجارت فعالیت خود را بر صادرات محوری محصولات تولیدی بنا کرده باید این نکته را نیز مدنظر قرار دهد که تاکنون برنامه‌های زیادی در راستای توسعه صادرات محصولات خودروسازها تعریف شده اما هیچ یک از این برنامه‌ها محقق نشده است. به طور مثال شرکت توسعه صادرات صنعتی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، سال ۸۴ با این هدف تشکیل شد تا صادرات خودروی ایران را از ارقام ۴۰ تا ۵۰میلیون دلار به یک تا ۵میلیارد دلار افزایش دهد یا اینکه شرکت‌های خودروسازی از اواخر دهه ۷۰همگی استراتژی‌های توسعه صادرات را در برنامه‌های خود اعلام می‌کردند و اهداف آنها نیز ارقامی بلندپروازانه بود؛ اما این ارقام تحقق نیافت. در سال جدید نیز آمارهای ماهانه‌ای که گمرک جمهوری اسلامی اعلام می‌کند حکایت از افت صادرات خودرو دارد؛ به طوری که آمار چهار ماهه امسال نیز از افت ۴۲ درصدی صادرات خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل حکایت دارد.آن طور که کارشناسان می‌گویند صنعت خودروسازی کشور ما اگر چه قدمتی ۵۰ ساله دارد اما نیازمند تولدی دوباره است. حال با طرح این سوال که چرا خودروسازان ما هرسال در صادرات خودرو درجا می‌زنند با کارشناسان به گفت‌وگو نشستیم.
جغرافیای صادراتی خودروسازان را دولت تعیین می‌کند
به گفته فربد زاوه کارشناس خودرو، در بحث صادرات خودرو حفظ کیفیت و تنوع محصول دو عامل اصلی حضور در بازارهای جهانی محسوب می‌شوند؛ اما دو فاکتور مذکور در خودروهای داخلی ما وجود ندارد که همین امر افت صادرات خودروهای داخلی را به همراه داشته است.
زاوه در ادامه اظهار نظر خود، به بازار روسیه که یکی از بازارهای صادراتی ایران بوده و هم اکنون از دست رفته اشاره کرده و می‌گوید: خودروسازان سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری بسیاری در این کشور صورت دادند؛ اما نبود دو فاکتور مذکور موجب شد تا این بازار از دست برود که در صورت ادامه روند مذکور به طور حتم شاهد از دست دادن سایر بازارها نیز خواهیم بود.
زاوه در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر شرایط اقتصادی در کشورهای منطقه نیز بهبود یافته معتقد است که نبود تنوع در خودروهای داخلی موجب خواهد شد تا این کشورها نیز به سایر خودروسازان گرایش پیدا کنند؛ به طوری که آمار اعلام شده از سوی گمرک نیز بیانگر این موضوع است.
زاوه در ادامه به افت چهار ماهه صادرات خودرو اشاره کرد و معتقد است که ناآرامی و بحران در برخی کشورها موجب شده تا خودروسازان هم اکنون برخی از بازارهای صادراتی خود مانند سوریه و مصر را از دست بدهند که این امر نیز بر افت صادرات خودروسازان تاثیر‌گذار بوده است.
در این زمینه یک کارشناس اقتصادی دیگر نیز در پاسخ به این سوال که چرا خودروسازان داخلی نتوانسته‌اند صادرات موفقی داشته باشند، به خبرنگار ما می‌گوید: یکی از دلایل اصلی آن عدم حمایت‌های دولت است؛ زیرا دولت قبلا برای صادرات خودرو یارانه می‌پرداخت اما در حال حاضر این کار را انجام نمی‌دهد.
وی با تاکید بر اینکه جغرافیای صادراتی خودروسازان داخلی را سیاست‌های دولت تعیین می‌کرده، می‌افزاید: ما در حال حاضر به کشورهایی مانند بلاروس، سوریه و ونزوئلا خودرو صادر می‌کنیم و همه آنها روابط دوستانه‌ای با کشور ما دارند و معمولا هم موفقیت آمیز از آب در نمی‌آیند.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه تفاوت بسیاری بین خودروسازی ایران و ترکیه وجود دارد، تاکید می‌کند: ترکیه تنها حدود ۳۰ سال است که خودروساز شده، اما با این حال چون یکسری قواعد اقتصادی را رعایت کرده، هم اکنون صادرات زیادی به نقاط مختلف دنیا دارد.
به گفته وی، خودروسازان ترکیه به صورت کاملا خصوصی و مستقل از دولت فعالیت می‌کنند و توانسته‌اند ارتباطات خوبی با خودروسازان بزرگ جهان برقرار سازند.
وی می‌گوید: اگر می‌خواهیم صادرات خود را توسعه دهیم، باید در ابتدا اقتصاد آزادی داشته باشیم تا بتوانیم جذب تکنولوژی کنیم.
وی می‌افزاید: همچنین باید خودروسازان را خصوصی کرد، به نحوی که مدیران آنها را دولت تعیین نکند؛ زیرا این کار باعث می‌شود پای سیاست از صنعت خودرو خارج شود.
از تولید حمایت نمی‌شود
داود میرخانی رشتی دبیر سابق انجمن خودروسازان نیز در خصوص اینکه چرا نگاه صادراتی در صنعت خودروسازی ما دیده نمی‌شود را به مناسبات سیاسی با دیگر کشورها ربط می‌دهدو عنوان می‌کند که هم اکنون بیشترین صادرات خودروسازان ما به کشورهایی صورت می‌گیرد که روابط تعریف شده‌ای با کشورمان دارند که این امر موجب می‌شود تا با تغییر در روند مناسبات سیاسی کشور روند صادرات خودروسازان نیز تغییر کند که این امر موجب می‌شود تا در صادرات روند ثابتی نداشته باشیم.
به گفته میرخانی رشتی علاوه بر این ،تغییر در برخی مناسبات اقتصادی با سایر کشورها نیز موجب شده تا شرایط برای ورود برندهای
به روز و جوینت شدن با خودروسازان بزرگ دنیا از خودروسازان داخلی گرفته شود که این امر در نهایت به نبود تنوع در محصول منجر شده؛ به طوری‌که نبود محصول رقابتی از دست دادن صادرات کلی را به همراه داشته است.
دبیر انجمن خودروسازان در ادامه می‌گوید: در حال حاضر تندر-۹۰ تنها محصول به روز کشور ما محسوب می‌شود که تاخیر در تولید این خودرو نیز موجب شده تا بازار صادراتی این خودرو نیز از دست برود.
در این زمینه ساسان قربانی دبیر انجمن خودروسازان نیز عدم حمایت از تولید در کشور را عمده دلیل افت صادرات دانسته و در این خصوص می‌گوید: هزینه‌های غیرمتعارف تولید در کشور موجب شده تا شرایط صادرات در کشور دیده نشود و هم اکنون نیز صادرات برای خودروسازان سوده و مفید نیست.
به گفته قربانی علاوه بر هزینه‌های تولید در کشور ما هزینه‌های حمل‌ونقل نیز بسیار بالا است و به هزینه‌های مذکور باید نرخ تورم را نیز افزود که این عوامل موجب می‌شود تا نتوان نگاه صادراتی به این صنعت داشت.
قربانی با اشاره به اینکه وعده‌های بسیاری برای برطرف کردن مشکلات تولید در کشور داده شده است، در ادامه افزود : در صورت تحقق وعده‌های داده شده صادرات برای تولیدکننده مقرون به صرفه خواهد شد و به این طریق نگاه صادراتی در تولید نیز مد نظر قرار خواهد گرفت.
عدم در نظر گرفتن دید صادراتی در صنعت خودروسازی ما در حالی است که ترکیه با وجود نداشتن خودروسازی مستقل با جذب خودروسازان بزرگ دنیا و جوینت شدن با آنها توانسته به صادرات چشمگیر خودرو دست یابد؛ در حالی که نگاه خودرو ملی در کشور ما موجب شده تا هزینه‌های بالای تولید ،صادرات را برای خودروسازان ما مقرون به صرفه نکند.
میرخانی رشتی در خصوص دلایل رشد ترکیه در صنعت خودروسازی می‌گوید: استراتژی ترکیه با کشور ما کاملا متفاوت است، استراتژی کشور ما بر مبنای برند ملی پایه‌گذاری شده اما ترکیه همکاری و جوینت شدن با سایر کشورها را دستور کار قرار داده که با اجرای این روش توانسته به محصول به روز و با کیفیت دست پیدا کند که این امر حضور در بازارهای صادراتی را برای این کشور آسان کرده است.
دبیر انجمن قطعه سازان نیز حمایت از تولید در ترکیه را عمده دلیل رشد این کشور دانسته و معتقد است: بسترسازی و نظام حمایتی از تولید در این کشور موجب شده تا تولید در این کشور سوده و مقرون به صرفه باشد که این امر به طور مستقیم بر رشد صنعت خودروسازی این کشور تاثیر‌گذار بوده است.
ارسال نظر