پنج دلیل خودروسازان برای افزایش قیمت
گروه خودرو - در کمیته قیمت‌گذاری خودرو چه می‌گذرد؟ خودروسازها با چه استدلال‌هایی این کمیته را به افزایش قیمت مجاب می‌کنند؟ آیا استدلال آنها فقط نرخ ارز است؟ اگرچه این روزها از «افزایش نرخ ارز» به عنوان دلیل اصلی گرانی خودروهای داخلی یاد می‌شود، اما آن طور که از جلسات کمیته قیمت‌گذاری به گوش می‌رسد، پشت این ماجرا پنج دلیل مهم نهفته است و نرخ ارز تنها یکی از آنها به حساب می‌آید. این دلایل پنج‌گانه عبارتند از «اختلاف قیمت خودروها در کارخانه و بازار»، «افزایش نرخ ارز»، «تاثیر اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها بر رشد هزینه‌های تولید»، «افزایش جهانی قیمت مواد اولیه» و «محدودیت‌های خارجی»؛ هرچند این دلایل پنج گانه در سال‌های گذشته نیز وجود داشته و هر کدام کم و بیش بر قیمت تمام شده خودروها تاثیر گذاشته‌اند، اما تا قبل از جلسه دو هفته پیش کمیته قیمت‌گذاری وزارت صنایع، کمتر پیش آمده که این کمیته با درخواست خودروسازان مبنی بر افزایش قیمت‌ها موافقت کند. دو هفته پیش بود که این کمیته پس از حدود یک سال، دوباره تشکیل جلسه داد و افزایش قیمت برخی خودروها را با استناد به ماجرای «افزایش نرخ ارز» تایید کرد.
حال این پرسش پیش می‌آید که چرا به‌رغم وجود داشتن دلایل پنج‌گانه در سال‌های گذشته، وزارت صنایع این بار رای به افزایش قیمت‌ها، آن هم با درصدی بالا داده است؟ آیا مشکلات پررنگ تر از سال‌های گذشته شده، یا اینکه قدرت چانه زنی خودروسازان بالا رفته است؟ یا شاید هم با رفتن علی اکبر محرابیان از وزارت صنایع، سخت گیری‌ها در مورد افزایش قیمت خودرو رنگ و بوی گذشته را ندارد؟
آن طور که کارشناسان می‌گویند، تشدید دلایل پنج‌گانه از یک سو و نرمش دولت نسبت به تثبیت قیمت‌ها از سوی دیگر، دو دلیل اصلی موافقت با افزایش قیمت خودروهاست. به گفته آنها، مسائلی مانند افزایش جهانی قیمت مواد اولیه، نرخ ارز، پررنگ تر از قبل شده و همراه با موارد دیگر، افزایش هزینه‌های تولید خودرو را در پی داشته است. همچنین اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها نیز تاثیر غیرمستقیمی بر هزینه‌های تولید خودرو داشته و این موضوع در بخش قطعه‌سازی بسیار به چشم می‌آید. به عبارت بهتر اگرچه اجرای این قانون که رشد هزینه انرژی را در پی داشته، خودروسازی را به طور مستقیم تحت تاثیر قرار نداده است، اما در صنعت قطعه‌سازی تاثیرگذار بوده و سبب شده هزینه تولید در این صنعت افزایش یابد. با این حساب باید گفت هزینه تولید خودروها نیز متناسب با رشد هزینه‌ها در صنعت قطعه‌سازی (به دلیل افزایش قیمت انرژی) بالا رفته است. البته در کنار این موضوع، محدودیت‌های اعمال شده از سوی شرکت‌های خارجی نیز مزید بر علت شده که هزینه‌های تولید خودرو رشد کند. در واقع مجموع این دلایل، موجبات افزایش هزینه‌های تولید را فراهم آورده و به نوعی خودروسازان را مجبور کرده که قیمت محصولات خود را افزایش دهند.
در این مورد مشاور انجمن خودروسازان در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما می‌گوید: بنابر آمار بانک مرکزی، از سال ۷۶ تاکنون تورم ۷۰۰ درصد رشد کرده، اما قیمت خودروهای داخلی تنها ۳۰ درصد افزایش یافته است. داوود میرخانی رشتی می‌افزاید: همواره استدلال اصلی خودروسازان برای افزایش قیمت‌ها، رشد هزینه‌های تولید بوده، که این موضوع خود از عواملی مانند نرخ ارز و رشد هزینه‌های مالی سرچشمه گرفته است.به گفته وی، طی سال‌های گذشته کمیته قیمت‌گذاری وزارت صنایع برخورد منصفانه‌ای با خودروسازان در مورد افزایش قیمت‌ها نداشته و به همین دلیل خودروسازان و قطعه سازان مجبور به تحمل فشار زیادی از بابت رشد هزینه‌های تولید بوده‌اند. مشاور انجمن خودروسازان با تاکید بر اینکه اقتصاد مانند مشک دوغ است و نمی‌توان آن را با فشار تنظیم و مدیریت کرد، می‌گوید:وقتی با افزایش قیمت خودروها موافقت نمی‌شود، خودروساز به قطعه ساز فشار می‌آورد که تولید را با همان قیمت‌های قبلی ادامه دهد و قطعه‌ساز نیز چون توانایی این کار را ندارد، مجبور است از کیفیت قطعات خود بزند. میرخانی همچنین در مورد آخرین جلسه کمیته قیمت‌گذاری تاکید می‌کند:افزایش نرخ ارز اصلی‌ترین استدلال خودروسازان برای گرانی محصولاتشان بود. گفته‌های میرخانی در شرایطی است که با وجود تمامی این مسائل، خودروسازان نه تنها وعده دادند قیمت محصولات خود را طی سال‌جاری افزایش نمی‌دهند، بلکه حتی سال گذشته اقدام به کاهش قیمت برخی خودروها نیز کردند.
گران کردیم تا جلوی رانت را بگیریم
هرچند در حال حاضر اختلاف چندانی میان قیمت کارخانه و بازار خودروهای داخلی به چشم نمی‌آید، اما با این وجود یکی از دلایل خودروسازان برای گرانی برخی محصولات کم تیراژ، جلوگیری از تشدید این «اختلاف» بوده است.آن طور که دبیر انجمن خودروسازان عنوان می‌کند، کمیته قیمت‌گذاری در سال‌ها گذشته بیشتر به دلیل جلوگیری از رانت و دلال بازی، با افزایش قیمت خودروها موافقت می‌کرد و این موضوع در گرانی‌های اخیر نیز تاثیرگذار بوده است.
احمد نعمت بخش می‌گوید:وقتی قیمت خودرویی در بازار بالا می‌رود، زمینه ساز دلالی و رانت می‌شود؛ بنابراین کمیته مذکور قیمت کارخانه‌ای خودروها را افزایش می‌دهد تا با کم شدن فاصله، قیمت‌ها به حالت عادی برگردد. وی می‌افزاید: البته عواملی مانند گرانی ارز، افزایش هزینه‌های مالی و محدودیت‌های خارجی نیز که افزایش هزینه تولید خودروها را در پی داشته، استدلال دیگر خودروسازان برای گران کردن محصولاتشان است.نعمت‌بخش همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا وزارت صنایع بر خلاف سال‌های گذشته، این بار با افزایش قیمت خودروها موافقت کرده، می‌گوید: دولت در مقایسه با گذشته نرمش بیشتری در مورد اصلاح (افزایش) قیمت‌ها پیدا کرده و متوجه شده که نمی‌توان با سیاست «تثبیت» و فشار آوردن به تولیدکنندگان، قیمت‌ها را کنترل کرد.وی همچنین تاکید می‌کند: افزایش نرخ ارز و هزینه‌های مالی به همراه محدودیت‌های خارجی و رشد قیمت‌های جهانی نیز شدیدتر از قبل شده و این موضوع نیز در موافقت کمیته قیمت‌گذاری وزارت صنایع با گرانی برخی خودروها تاثیر زیادی داشته است.
هزینه‌ها زیاد شده
یکی از مواردی که بیشتر خودروسازان و حتی کارشناسان در مورد آن اتفاق‌نظر دارند، بالا بودن هزینه‌های تولید در خودروسازی ایران است و این موضوع از دید برخی دلیل اصلی افزایش قیمت‌ها به شمار می‌رود.عضو هیات‌مدیره «گروه بهمن» در این مورد می‌گوید: محدودیت‌هایی که شرکت‌های خارجی برای تولیدکنندگان ایرانی به وجود آورده‌اند به همراه نوسانات ارزی و همچنین رشد قیمت انرژی، هزینه تولید خودرو را در ایران افزایش داده و با این حساب چاره‌ای جز گران کردن خودروها نیست.
مجید شیخانی با اشاره به اینکه پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها ۸ تا ۱۲ درصد به قیمت قطعات خودرو افزوده شده، می‌افزاید: افزایش هزینه‌های تولید که خود دربرگیرنده مسائلی جداگانه است، استدلال اصلی خودروسازان برای افزایش قیمت‌ها به حساب می‌آید.
شیخانی البته به افزایش نرخ ارز نیز اشاره کرده و می‌گوید: این موضوع نیز تاثیر زیادی بر رشد قیمت‌ها داشته است. به گفته وی، گرانی ین (واحد پول ژاپن) در گران شدن خودروهای ژاپنی مونتاژ ایران بسیار تاثیرگذار بوده و حتی خودروسازان ژاپنی‌ها نیز از این موضوع متضرر شده‌اند.
ارسال نظر