چرا خودروهای تجاری از سواری‌ها باکیفیت‌ترند؟

گروه خودرو - هرچند مدت‌هاست خودروهای تجاری کشور از وضعیت کمی مناسب برخوردار نبوده و تولید نابسامانی دارند، اما آمار کیفی سال ۸۹ نشان می‌دهد اوضاع کیفیت آنها رو به راه و بهتر از محصولات سواری تولید داخل است. بنابر آمار شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، ۸۲ درصد خودروهای تجاری کشور طی سال گذشته، در رده «خیلی خوب» قرار داشته‌اند و این در شرایطی است که فقط ۲۰ درصد محصولات سواری توانسته‌اند در این سطح کیفی قرار بگیرند. این موضوع نشان‌دهنده آن است که ۸۲ درصد خودروهای تجاری داخل تقریبا هیچ ایراد عملکردی به خود نمی‌بینند. بر اساس آمار موردنظر، سه درصد تجاری‌ها در سطح کیفی «خوب» و ۱۵ درصد باقیمانده نیز در رده «قابل‌قبول‌ها» جای گرفته‌اند، حال آنکه ۳۳ درصد خودروهای سواری، «خوب» و ۳۵ درصد نیز «قابل قبول» بوده‌اند. نکته مهم دیگر اینجاست که طی سال ۸۹ هیچکدام از خودروهای تجاری در رده کیفی «حداقل قابل‌قبول» قرار نداشته‌اند، اما ۱۲ درصد از سواری‌ها میهمان این رده شده‌اند.

با این حساب باید عنوان کرد که به طور کلی صنعت خودرو ایران توجه و اهمیت زیادی برای کیفیت و ایمنی خودروهای سنگین قائل شده و از همین رو به نتایج مثبتی در این مورد دست‌ یافته است. البته کیفیت بهتر خودروهای تجاری کشور نسبت به سواری‌ها در حالی است که تیراژ آنها در حد مناسبی نیست. حتی برخی شرکت‌های تجاری‌ساز کشور، هم اکنون با افت تولید نیز روبه‌رو بوده و حال و روز خوشی ندارند.

اما چرا خودروهای تجاری از وضعیت کیفی بهتری در مقایسه با سواری‌ها برخوردار هستند؟

در پاسخ به این پرسش، کارشناسان نظرات مختلفی را ارائه می‌کنند. برخی نوع تقاضا را دلیل کیفیت برتر دانسته و برخی شراکت تجاری‌سازان با شرکت‌های معتبر خارجی را علت اصلی می‌دانند. همچنین برخی دیگر نیز بر این باورند که چون کاربری خودروهای تجاری بسیار متفاوت از سواری‌هاست، آنها به خودی خود باید از کیفیت و به خصوص ایمنی بیشتری برخوردار باشند و با این حساب سازندگان این نوع خودروها به طور طبیعی اقدامات لازم را در این مورد انجام می‌دهند.

نتیجه کار با شرکت‌های معتبر

اگر نگاهی به برندهای خارجی قبلی و فعلی در صنعت خودرو داخل بیندازیم، متوجه خواهیم شد نام‌های معتبرتر و معروف‌تری با تجاری‌سازان کشور کار کرده و می‌کنند. مرسدس بنز، ولوو و اسکانیا، برندهایی جهانی و بسیار شناخته شده در عرصه خودروهای تجاری به شمار می‌روند و تجاری‌سازان ایران نیز توانسته‌اند از ناحیه مشارکت با آنها، به نتایج مثبتی دست یافته و محصولات باکیفیت و به روزی روانه بازار کنند. هرچند در این بین، ظاهرا همکاری بنز و ایران خودرو دیزل (بزرگ‌ترین تجاری‌ساز کشور) به پایان رسیده، اما ولوو و اسکانیا هنوز هم در ایران حضور داشته و به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

مدیرعامل بهمن دیزل در مورد نقش شرکت‌های خارجی در کیفیت مناسب خودروهای تجاری کشور، می‌گوید: طبق قراردادی که سال ۸۲ میان ایران خودرودیزل و مرسدس بنز آلمان بسته شد، این شرکت محصولات به روز خود را به ایران آورد.

مجید شیخانی با اشاره به اینکه هم اکنون نسل جدید و استاندارد خودروهای تجاری در کشور به تولید می‌رسد، می‌افزاید: سایپادیزل هم به واسطه قراردادی که با ولوو سوئد بست، نسل جدید خودروهای تجاری را به ایران آورد و اقدام به مونتاژ آنها کرد. به گفته وی، بیشتر پلت‌فرم‌های موجود در صنعت سواری‌سازی کشور، قدیمی‌اند و با این حساب طبیعی است که کیفیت خودروهای تجاری در رده بهتری قرار داشته باشد. شیخانی تاکید می‌کند: نوع ارتباطات ما با خودروسازان بزرگ دنیا، قطعا در کیفیت تولیدات تاثیر بسزایی دارد، زیرا هرچه با شرکت‌های معتبر همکاری بیشتری داشته باشیم، محصولات به روز و جدیدتری نیز خواهیم داشت.

در این مورد مسوول ارزشیابی کیفی خودروهای سنگین شرکت بازرسی و کیفیت و استاندارد نیز می‌گوید: حضور پر رنگ شرکت‌های اصلی خارجی و برندهای معتبر این حوزه مانند بنز، اسکانیا، ولوو، ایسوز و .... که به‌رغم محدودیت‌های جهانی و به دلیل تعامل مثبت طرف‌های داخلی، در بازار کشور حضور دارند، یکی از دلایل اصلی کیفیت بالای خودروهای تجاری است. فرشاد ایزدی با تاکید بر اینکه همچنین اقتضائات بازار و مشتریان حرفه‌ای نیز دو دلیل دیگر این ماجرا به شمار می‌روند، می‌افزاید: این موضوع سبب شده اکثر تولیدات خودروسازان تجاری، به روز بوده و سیستم‌های ایمنی موثر با تکنولوژی روز داشته باشند. به گفته وی، حتی قبل از اجبار خودروسازان به نصب سیستم ترمز ضد قفل (ABS)، بعضی خودروهای سنگین تولید شده در کشور به این سیستم مجهز بودند. گفته‌های ایزدی و شیخانی در شرایطی است که ظاهرا از بین شرکای خارجی، مرسدس بنز از ایران رفته و مشخص نیست ولوو و اسکانیا نیز دقیقا چه برنامه‌ای برای ادامه فعالیت خود در کشور دارند. قطعا اگر قرار باشد تجاری‌سازان کشور به روند مناسب خود در کیفیت ادامه بدهند، باید به فکر حفظ و حتی گسترش روابط خود با شرکت‌های معتبر خارجی باشند.

قطعات خارجی

اگرچه داخلی‌سازی خودروها اتفاق مثبتی به نظر می‌رسد و از وابستگی به خارجی‌ها و ارزبری می‌کاهد، اما به گفته برخی کارشناسان، این موضوع به نوعی تاثیر منفی بر کیفیت خودروهای تولید داخل گذاشته است. به اعتقاد آنها، یکی از دلایل کیفیت برتر خودروهای تجاری نسبت به سواری‌ها نیز به همین موضوع مربوط می‌شود، زیرا داخلی‌سازی چندانی در تجاری‌سازان کشور انجام نشده است.

یکی از کارشناسان در این مورد می‌‌گوید: وقتی بیشتر خودروهای تجاری کشور به شکل فول سی‌کی‌دی (واردات پک کامل قطعات)، مونتاژ می‌شوند، طبیعی است که کیفیت آنها برتر از محصولات سواری باشد. وی تاکید می‌کند:به همین دلیل است که خودروهای تجاری مانند بنز و ولوو همواره از کیفیتی درجه یک در کشور برخوردارند.

این کارشناس با اشاره به اینکه عدم ساخت داخل بالای قطعات، دلیل اصلی کیفیت مناسب خودروهای تجاری است، می‌افزاید: تجربه نشان داده هرگاه خودروسازان داخلی به سمت داخلی‌سازی قطعات رفته‌اند، کیفیت محصولات آنها افت کرده است، زیرا سیستم و تکنولوژی خط تولید ما تناسبی با شرکت‌های مادر خارجی ندارد. به گفته وی، نمی‌توان در این مورد ایراد چندانی به خودروسازان گرفت؛ چراکه به هر حال سیستم تولید قطعه‌سازان کشور به هیچ وجه در سطح شرکت‌های معتبر خارجی نیست.

قیمت بالا، کیفیت هم بالا

اما مدیرعامل ایران خودرودیزل با تایید اینکه حضور شرکت‌های خارجی نقش موثری در کیفیت تجاری‌ها دارد، می‌گوید: البته نباید فراموش کنیم که خودروهای تجاری قیمت بالایی دارند و به همین دلیل کار بیشتری نیز روی کیفیت آنها انجام می‌شود.

‌هاشم یکه زارع می‌افزاید: وقتی ارزش مالی خودروهای تجاری بالا است، سازنده توان بیشتری برای مانور دادن در کیفیت آنها خواهد داشت و این موضوع حتی در مورد خودروهای سواری نیز صدق می‌کند. وی با اشاره به اینکه «خاص بودن مشتریان» نیز یکی دیگر از دلایل کیفیت بالای خودروهای تجاری است، تاکید می‌کند: مشتریان این خودروها، هر کدام خودروشناس و حرفه‌ای بوده و بسیار مشکل پسند نیز هستند. به گفته یکه زارع، کم بودن عمق ساخت داخل نیز یکی دیگر از دلایل بالا بودن کیفیت خودروهای تجاری است.