سازمان بهینه‌سازی: رکوردی تازه در دوگانه‌سوز کردن خودروها، مرکز پژوهش‌ها: هیچ اقدامی صورت نگرفه است
ابهام در عملیات اجرایی دوگانه‌سوز کردن خودروها
گروه خودرو- مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی مبنی بر عملکرد تبصره ۱۳ در حالی طبق آمار و ارقام از شرکت‌های خودروساز، عنوان می‌کند که تاکنون هیچ اقدامی در زمینه دوگانه‌سوز کردن خودروها انجام نشده است که روز گذشته سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور از رکورد تازه‌ای در تبدیل خودروهای دوگانه‌سوز در کشور خبر داد. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از موانع اجرایی و عملکرد بند «د» تبصره ۱۳ قانون بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور، حکایت از آن دارد که به‌دلیل مشکلات و موانع اجرایی هنوز هیچ خودروی فرسوده‌ای در شرکت‌های خودروسازی اسقاط و یا خودرو دوگانه‌سوز جایگزین نشده است. در همین حال روز گذشته سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور با ارسال نمابری به رسانه‌ها اعلام کرد که تبدیل و تولید خودروهای دوگانه‌سوز (بنزین و CNG) به ۶۰۰خودرو در روز رسیده که این رقم رکورد تولید روزانه خودروهای دوگانه‌سوز را شکست. در گزارش این شرکت تصریح شده که ۶۰۰خودرویی که به‌طور روزانه دوگانه‌سوز می‌شوند، ۴۷۰خودرو به صورت کارگاهی در کارگاه‌های تبدیل سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور و مابقی نیز توسط ایران‌خودرو و سایپا تولید شده‌اند. در همین حال این سازمان، عنوان کرده که تاکنون ۱۵۴هزار و ۹۰۷خودروی دوگانه‌سوز تبدیل و تولید شده‌اند که ۱۲۰هزار و ۴۸۹خودرو در کارگاه‌های تبدیل و ۳۴هزار و ۴۱۸خودروی دیگر توسط خودروسازان تولید شده است.
تفاوت آماری مرکز پژوهش‌های مجلس و سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت مشخص‌کننده آن است که آمارهای تولید خودروهای دوگانه‌سوز همچنان در ابهام است. و به‌طور دقیق مشخص نیست به چه میزان خودروی دوگانه‌سوز در کشور تولید شده است. هر چند که هر دو منبع خبری به این نکته اذعان دارند که طی ۶ماه اول سال‌جاری به‌دلیل عدم برنامه‌ریزی و نبود مخزن تولید خودروی دوگانه‌سوز یا صورت نگرفته و یا با محدودیت انجام شده است. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با دسترسی به منابع آماری خودروسازان در گزارش خود آورده است:
با استناد به قوانین و دستورالعمل‌های سال ۱۳۸۴، شرکت ایران‌خودرو در ۶ماه اول سال ۸۵ تقریبا ۲۰هزار دستگاه خودروی فرسوده را جمع‌آوری و اسقاط کرده و ۱۷۵۰۰دستگاه از آنها را نیز جایگزین کرده است که به‌دلیل وجود شرط جایگزینی خودروی فرسوده با خودروی نو «دوگانه‌سوز» در بند «الف» تبصره (۱۳) قانون بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور این طرح کاملا متوقف شده است، بنابراین می‌توان گفت که بر مبنای قانون بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور، هنوز هیچ خودرویی در شرکت ایران‌خودرو اسقاط و یا جایگزین (دوگانه‌سوز) نشده است.
شرکت سایپا نیز در سال ۱۳۸۵ براساس دستورالعمل اجرایی در سال ۱۳۸۴، فقط ۳۵۰۰دستگاه خودروی فرسوده را به صورت مشروط جمع‌آوری کرده اما جایگزین نکرده است، بنابراین سایپا نیز در سال ۱۳۸۵ و براساس جز، ۲-۱ بند (الف) تبصره (۱۳) قانون بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور پس از سپری شدن حدود ۶ماه از سال هنوز هیچ خودرویی را اسقاط نکرده و با شروط «دوگانه‌سوز» بودن جایگزین نکرده است.
این مرکز پژوهش‌ها مهم‌ترین مشکل خودروسازان را کمبود مخزن خوانده و در مورد شرکت ایران‌خودرو تصریح می‌کند که این شرکت قصد دارد بخشی از تولید برنامه‌ریزی شده را بدون مخزن تولید کند و نمایندگی‌های فروش ایران‌خودرو موظف هستند پس از فروش خودرو و تحویل به مشتری به محض تامین مخزن از سوی شرکت ساپکو با فراخوان خودروهای فروخته شده به نصب مخزن بر روی آنها اقدام کنند، البته خودروهای بدون مخزن با نصب کیت و تمام تجهیزات دوگانه سوز به بازار عرضه می‌شوند و عملیات فراخوانی و نصب مخزن باید حداکثر تا پایان سال ۱۳۸۵ صورت گیرد.
شرکت سایپا نیز همچون ایران‌خودرو با نبود مخزن برای تولید خودروهای دوگانه‌سوز دست و پنجه نرم می‌کند و این مشکل وقفه‌ای در تولید این نوع خودروها در شرکت سایپا به وجود آورده است.
اما براساس مفاد بند (د) تبصره ۱۳ برای اجرای دوگانه‌سوز شدن ۴۰۰هزار دستگاه خودرو در سال ۱۳۸۵، تقسیم کار صورت گرفته است، یعنی ۲۸۰هزار دستگاه خودرو باید توسط خودروسازان، ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو به روش کارخانه‌ای و ۱۲۰هزار دستگاه خودروی باقیمانده نیز باید از طریق سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور و با روش تبدیل کارگاهی دوگانه سوز شود.
بنابراین برای دوگانه سوز شدن ۲۸۰هزار دستگاه خودرو توسط شرکت‌های خودروساز، تبدیل ۱۳۷هزار خودرو به ایران خودرو، ۱۳۱هزار خودرو به سایپا محول شده است و مابقی آن به عهده دیگر خودروسازان کشور است و در میان خودرو‌هایی که باید به صورت کارخانه‌ای، دوگانه‌سوز شوند، اولویت با تاکسی‌ها و خودروهای پلاک قرمز است که تعداد آنها معادل ۵۰هزار دستگاه برآورد شده است.
مرکز پژوهش‌ها در بخش دیگری از گزارش خود همچنین آورده است که از دیدگاه خودروسازان مشکل تامین مخازن برای خودروهای دوگانه سوز از دو بعد قابل بررسی است، اول این که میزان تقاضای مخزن در کشور از حجم تولید مخزن در دنیا بیشتر است.
فقدان مدیریت صحیح تقاضا دومین دلیلی است که در این گزارش برای عدم اجرای طرح دوگانه سوز شدن خودروها مطابق با تبصره ۱۳ لایحه بودجه سال ۸۵ مطرح شده است، یعنی تقاضای زیاد و مداخله شرکت‌های مختلف غیر مسوول در سفارش دهی و غیر شفاف شدن بازار جهانی مخازن و حضور غیر متمرکز در بازار جهانی و رقابت بین متقاضیان ایرانی در بازارهای مذکور، همچنین افزایش قیمت مواد اولیه مانند فولاد، قیمت مخازن در دنیا به شدت افزایش یافته است، به همین دلیل با توجه به آشفتگی موجود در بازار جهانی مخازن و افزایش قیمت آن، در شرایط کنونی، سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور قادر به تامین این حجم بالای تقاضای مخزن در داخل کشور نیست.
بنابراین گزارش خودروسازان براین باورند که قیمت تمام شده تولید مخزن در سال‌های ۱۳۸۲- ۱۳۸۱ به ازای هر لیتر معادل ۳- ۲دلار بوده است در حالی که در حال حاضر این رقم به بیش از ۳/۵دلار افزایش یافته که با فرض تعبیه مخزن ۱۰۰ لیتری برای سمند، قیمت مخزن حدود ۵۳۰دلار خواهد شد که این امر باعث کاهش حاشیه سود خودروساز می‌شود، همچنین در تراز گاز کشور، میزان مصرف گاز در بخش حمل‌ونقل در سال ۱۳۸۵ معادل ۵/۲میلیون مترمکعب در روز و برای سال ۱۳۸۶ معادل ۶/۴میلیون مترمکعب در روز پیش‌بینی شده است.
همچنین شرکت ملی گاز ایران، مهم‌ترین مشکل بخش گاز کشور را فقدان الگوی صحیح مصرف معرفی می‌کند، به طوری که میزان مصرف خانگی گاز در فصل تابستان معادل ۵۰میلیون مترمکعب و در فصل زمستان به ۳۵۰میلیون مترمکعب افزایش می‌یابد.
بنابراین در حدود ۸ ماه از سال مشکل گاز وجود ندارد و در ۴ ماه باقیمانده (ماه‌های سرد سال) مشکل به وجود می‌آید که به خصوص در ۲ ماه آن مشکل جدی‌تر می‌شود و فشار گاز شدیدا افت می‌کند، شرکت گاز در مواقع کمبود گاز ابتدا گاز مصرفی نیروگاه‌ها را قطع کرده و در مرحله دوم گاز مصرفی کارخانه‌های بزرگ و در صورت عدم رفع مشکل، گاز مصرفی جایگاه‌های CNG قطع خواهد شد. در حال حاضر مصرف گاز به صورت CNG در مقایسه با کل مصرف کشور رقم ناچیزی است و فقط در صورت بروز برودت زیر صفر، احتمال ایجاد مشکل
وجود دارد.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی آمده است، تولید گاز در کشور سالانه معادل ۲۷۰میلیون مترمکعب و در بهترین وضعیت ظرفیت پالایش گاز، چیزی معادل ۳۸۳میلیون مترمکعب است. براساس برنامه چهارم توسعه در هر سال ۴۰میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید گاز کشور اضافه می‌شود و در مواقع وجود مازاد تقاضای مصرف گاز در فصول سرد سال، از سهم تزریق گاز شیرین به مخازن نفتی کاسته و به سهم خطوط سراسری مصرف اضافه می‌شود.
این مرکز در پایان گزارش خود اعلام کرده که برای تحقق کامل بند (د) تبصره ۱۳ قانون بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور ضروری است که به سه عامل اصلی، شکل تامین مخزن، اعمال مدیریت صحیح تقاضا برای مخزن و اولویت جایگاه‌های CNG در عدم قطع گاز در ماه‌های
پرمصرف توجه داشت.
ارسال نظر