گروه بازرگانی- فروغ کریمی: به دنبال تعرض عده‌ای به سفارت عربستان در ایران که با واکنش مقامات کشور نیز همراه بود، سه کشور عربستان سعودی، سودان و بحرین روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کردند. قطع روابط دیپلماتیک این کشورها با ایران می‌تواند اثراتی را بر روابط اقتصادی آنها با ایران به همراه داشته باشد؛ بررسی‌ها از آمار تجارت ایران با این کشورها نشان می‌دهد حجم تجاری ایران با آنها بسیار ناچیز بوده و ایران بیش از اینکه وارد‌کننده کالا از این کشور‌ها باشد صادر‌کننده کالا به آنها بوده است.

به‌طوری‌که حجم صادرات ایران به این کشورها در مقایسه با واردات از این کشورها بسیار بیشتر بوده است. براساس آمار گمرک، ایران و سودان در هشت ماه منتهی به آبان سال جاری، حجم تجاری ۳۷ میلیون و ۶۵۷ هزار دلاری را رقم زده‌اند که از این حجم، تنها ۶/ ۱۸۱ هزار دلار به واردات ایران از این کشور اختصاص داشته و مابقی مربوط به صادرات ایران به سودان بوده است. لیست اقلام وارداتی ایران از سودان نیز تنها شامل سه نوع کالا از جمله دانه کنجد، صمغ عربی و خازن ثابت برای مدار بوده است. این در حالی است که اقلام صادراتی ایران به سودان ۶۹ قلم کالا بوده که بیشترین سهم را این اقلام به روغن‌های سبک، تراکتورهای کشاورزی، کولرهای آبی و الکتروموتورهای با جریان مستقیم اختصاص داشته است. این آمار حکایت از آن دارد که ایران در تجارت با این کشور بیشتر صادر‌کننده بوده و اقلام ناچیزی را از این کشور وارد کرده است. از سوی دیگر بررسی‌ها از روابط تجاری ایران با عربستان سعودی نیز نشان می‌دهد که روابط تجاری ایران با این کشور در حجم محدودی قرار دارد، به‌طوری‌که صادرات ایران به عربستان بیشترین سهم از حجم تجاری این دو کشور را به خود اختصاص داده است؛ براساس آمار اعلام شده در هشت ماه منتهی به آبان سال جاری، تجارتی به حجم ۵/ ۱۷۲ میلیون دلار بین ایران و عربستان سعودی صورت گرفته که از این مقدار ۲/ ۱۳۲ میلیون دلار به صادرات ایران به عربستان اختصاص داشته و ایران تنها حدود ۲/ ۴۰ میلیون دلار کالا از این کشور وارد کرده است. اقلام صادراتی ایران به عربستان در ۲۰۰ نوع بوده و ایران تنها ۷۱ نوع قلم کالا را از این کشور وارد کرده است. بیشترین سهم از اقلام وارداتی ایران از عربستان را درب آسان باز شوی آلومینیومی، قوطی بدون درز آلومینیومی برای انواع نوشابه و نوشیدنی، پلی اتیلن گرید لوله، پارچه، مخلوط‌ها و اشیای ساخته شده ازمواد عایق حرارت یا عایق صدا و رزین‌ها به خود اختصاص داده‌اند.

از سوی دیگر بیشتر میزان صادرات ایران به عربستان مربوط به محصولات فولادی است که رقم صادرات این محصولات به حدود ۹۵ میلیون دلار می‌رسد، این در حالی است که ایران در همین مدت موفق شده بیش از یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار محصولات فولادی خود را به سایر کشورها صادر کند و این رقم تنها بخش کوچکی از صادرات فولاد ایران است که البته می‌توان پیش‌بینی کرد که با توجه به پایین‌بودن قیمت فولاد ایران و کیفیت خوب آن، عربستان از قطع این همکاری بیش از ایران ضرر می‌کند. از سوی دیگر، بحرین دیگر کشوری است که روابط دیپلماتیک خود با ایران را در این جریانات قطع کرده است. ایران و بحرین طی هشت ماه منتهی به آبان سال جاری، مبادلاتی به حجم تجاری حدود ۶۳ میلیون و ۵/ ۶۶ هزار دلار انجام داده‌اند که از این میزان ۶۳ میلیون دلار آن ارزش صادرات ایران به بحرین بوده و واردات ایران از این کشور تنها ۵/ ۶۶ هزار دلار رقم خورده است. ایران در این مدت ۱۵ نوع کالا از بحرین وارد کرده در حالی که ۱۶۰ نوع کالا به این کشور صادر کرده است. در لیست اقلام صادراتی ایران به بحرین بیشترین سهم را فرآورده‌های غذایی، تغلیظ شده‌های پروتئینی، پارچه‌های شنیل از پنبه، قارچ، مفتول‌های آهنی یا فولادی و سیب زمینی به خود اختصاص داده‌اند. همچنین مهم‌ترین اقلام وارداتی ایران از بحرین نیز سنگ‌آهن، روغن‌های سبک، قند و شکر تصفیه شده و آلومینیوم بوده است. همچنین در حالی که گفته می‌شد کشور «جیبوتی» در شمال آفریقا اعلام کرد که روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرده، این کشور به انتشار یک بیانیه شدیداللحن بسنده کرد. در عین حال روابط تجاری این کشور با ایران نیز مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی‌ها از تجارت ایران و جیبوتی نیز نشان می‌دهد که این دو کشور روابط تجاری بسیار ناچیزی داشته‌اند؛ به‌طوری‌که طی هشت ماه سال جاری ایران تنها یک قلم کالا به ارزش ۲۲ هزار دلار از این کشور وارد کرده و در مقابل سه قلم کالا به ارزش ۱۳ میلیون دلار به این کشور صادر کرده است. سه قلم کالای صادراتی ایران به جیبوتی قیر نفت، مخلوط‌های قیری و خمیرهای غذایی بوده است. کالا وارداتی ایران از جیبوتی نیز چرخ‌های دندانه‌دار، چرخک زنجیرخور و سایر ادوات انتقال نیرو بوده است.


قطع روابط تجاری و پروازی با ایران

براساس آخرین اخبار، در ادامه رفتارهای هیجانی دولت عربستان، عادل الجبیر، وزیر خارجه این کشور در مصاحبه با رویترز گفته است که کشورش روابط تجاری با ایران را قطع کرده و اتباع خود را از سفر به ایران منع می‌کند. همچنین به گفته وی این کشور قصد دارد کلیه خطوط پروازی بین ایران و عربستان را لغو کند.