گروه دیپلماسی: انتخاب کاردار جدید بریتانیا در تهران را که سابقه سال‌ها خدمت در دستگاه سیاست خارجی این کشور را در کارنامه خود دارد، شاید بتوان نقطه عطفی در روابط تازه جان گرفته تهران-لندن ارزیابی کرد. نیکلاس هاپتون که به‌عنوان کاردار جدید بریتانیا در ایران منصوب شده است قرار است کار رسمی خود را پس از سفرش از دوحه به تهران آغاز کند. هاپتون، جایگزین آجای شارما شده که از دو ماه قبل به‌عنوان سفیر لندن در قطر انتخاب شد. شارما دو سال قبل پس از آنکه ایران و انگلیس روابط دیپلماتیک شان را که از سال ۲۰۱۱ میلادی قطع شده بود، از سر گرفتند، به‌عنوان کاردار ترددی انگلیس در تهران تعیین شده بود. اما هاپتون که به زودی برای آغاز ماموریتش عازم تهران خواهد شد، پیش از این، بین سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۵ سفیر بریتانیا در قطر بوده است. او در سال ۱۹۸۹ به وزارت امور خارجه بریتانیا پیوست و در گذشته نیز به‌عنوان سفیر در یمن خدمت کرده است. هاپتون در دفتر دولت بریتانیا نیز روی مسائل امنیت ملی کار کرده و دپارتمان سازمان‌های بین‌المللی در وزارت امور خارجه را هدایت کرده است.

مواضع کاردار جدید در مورد ایران

به هر حال هاپتون پس از انتخابش به‌عنوان کاردار جدید انگلیس در ایران درخصوص انتخابش گفت: «از انتصاب در مسوولیت جدید به‌عنوان کاردار در تهران خوشحال هستم. امیدوارم به زودی هم برای بریتانیا و هم ایران امکان‌پذیر شود تا سفیران خود را معرفی کنند و در این صورت من خوشحال خواهم شد تا در این پست نیز فعالیت کنم.» به گزارش «ایرنا» کاردار جدید بریتانیا افزود: «این موضوع لحظه مهمی برای روابط بین بریتانیا و ایران به شمار می‌رود و به دنبال بازگشایی سفارت‌خانه‌ها ما امیدواریم به توسعه مثبت ادامه دهیم.» همچنین این مقام بریتانیایی گفت که در فضای جدید همکاری بین دو کشور، مشتاقانه منتظر مشارکت و همکاری در این زمینه است. شهریور سال جاری بود که به دنبال بهبود روابط دو کشور پس از توافق هسته‌ای، فیلیپ هاموند، وزیر خارجه بریتانیا به ایران آمد تا سفارتخانه کشورش در تهران را بازگشایی کند. همزمان با بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران، سفارت کشور ما در بریتانیا نیز پس از ۴ سال بازگشایی شد. در همان زمان، مجید تخت روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه گفت که فعلا سطح روابط در سطح کاردار اما کاردار مقیم باقی خواهد ماند.


روابط پر‌فراز و نشیب

روابط ایران و بریتانیا همواره روابط پرفرازونشیبی‌ بوده اما به دنبال انتخابات سال 1388 و حوادث پس از آن، روابط دو کشور تقریبا به پایین ترین میزان رسید. ولی با پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری 92، وزارت امور خارجه بریتانیا همراه با وزارتخانه‌های امور خارجه کشورهای اروپایی، ضمن تبریک این پیروزی، برای بهبود روابط با ایران ابراز امیدواری کردند. در روزهای نخستین ریاست جمهوری حسن روحانی، دیوید کامرون با ارسال نامه‌ای به او ابراز امیدواری کرد روابط تهران ـ لندن در دولت جدید بهبود یابد.


حمایت لندن از گسترش تجارت با ایران

همزمان با تعیین کاردار جدید انگلیس در ایران، بریتانیا پس از موفقیت‌هایی که در زمینه‌ مذاکرات هسته‌ای حاصل شد، تمایل خود را نسبت به بهبود روابط سیاسی و اقتصادی با ایران آشکار کرد. زمانی که فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه بریتانیا در روز نخست شهریور برای بازگشایی سفارت‌خانه کشورش به ایران آمد، یک هیات اقتصادی و سیاسی او را همراهی کرد. هاموند در این سفر ضمن بازگشایی سفارت انگلیس در تهران، در زمینه مسائل سیاسی و اقتصادی با مقام‌های ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. از سوی دیگر یک هیات تجاری از بریتانیا نیز در روز دهم مهرماه به ریاست رئیس اتاق بازرگانی این کشور به ایران آمد و با فعالان بخش خصوصی ایران، در‌باره افزایش روابط تجاری بخش خصوصی مذاکره کردند.

در همین رابطه وزارت امور خارجه بریتانیا شامگاه چهارشنبه در گزارشی گفت که از گسترش تجارت با ایران در صورت پایبندی به تعهداتش بر‌اساس توافق تاریخی صورت گرفته در چهارم جولای گذشته در وین که می‌تواند منجر به لغو تدریجی تحریم‌های این کشور شود، حمایت می‌کند. به گزارش «ایرنا» وزارت خارجه بریتانیا در این گزارش که مرتبط با مواضع جدیدش در ارتباط با تجارت با ایران و آخرین توصیه‌هایش در این خصوص است، عنوان کرد: «دولت بریتانیا پیش از این به بخش‌های تجاری و مالی کمک کرده است تا بتوانند آمادگی لازم را برای استفاده از مزیت ناشی از فرصت‌هایی که احتمالا (با رفع تحریم‌ها در چارچوب توافق هسته‌ای) ایجاد خواهد شد، با هدف گسترش مناسبات تجاری و سرمایه‌گذاری میان دو کشور، به دست آورند.» این وزارتخانه تاکید کرد: «دولت بریتانیا همچنان از بخش‌های تجاری که درصدد استفاده از فرصت‌های تجاری که موضوع تحریم‌ها نیستند، حمایت به عمل خواهد آورد.»


لغو مرحله‌ای تحریم‌ها

وزارت امور خارجه بریتانیا همچنین در این گزارش با بیان اینکه لغو تحریم‌های ایران به‌صورت مرحله‌ای صورت می‌گیرد، افزود: «اولین مرحله آن زمانی به وقوع می‌پیوندد که تهران به توافق‌ها و تعهداتش (براساس توافق وین) عمل کرده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز این مساله را تایید کند.» این وزارتخانه اضافه کرد: «زمان بندی دقیق این مساله همچنان نامشخص است و می‌تواند یک هفته یا چند ماه به طول بکشد و این مساله بستگی به سرعت عمل ایران در اجرای توافق وین دارد.» وزارت امور خارجه بریتانیا با اشاره به اقدامات حمایتی‌اش از بخش‌های تجاری و اقتصادی این کشور برای گسترش همکاری‌شان با ایران گفت: «بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران نقش کلیدی در پیشبرد این مساله بازی خواهد کرد.» این وزارتخانه در پاسخ به این سوال که کدام بخش‌ها در اولین مرحله از کاهش تحریم‌ها علیه ایران تاثیر خواهند پذیرفت، گفت: «بخش‌های بانکداری، مالی، بیمه، نفت، گاز و پتروشیمی، کشتیرانی، کشتی‌سازی و حمل ونقل، طلا و دیگر فلزات گرانبها، چاپ اسکناس و ضرب سکه از جمله فعالیت‌هایی هستند که با برداشته شدن تحریم‌های ایران، بیشترین تاثیر را خواهند پذیرفت.» وزارت امور خارجه بریتانیا به شرکت‌هایی که قصد تجارت با ایران را دارند، توصیه کرده باید حتما این اطمینان را به دست آورند که فعالیت‌های آنان، براساس تحریم‌های وضع شده علیه ایران، ممنوع نیستند. این وزارتخانه در مورد تجارت با ایران گفت: «این کشور یک بازار در حال ظهور با بسیاری از فرصت‌ها است و به هر حال دارای برخی از پیچیدگی‌ها در زمینه تجاری است.» وزارت امور خارجه بریتانیا با تاکید بر لزوم آگاهی شرکت‌ها از آخرین وضعیت تحریمی ایران قبل از هر گونه عقد قرارداد عنوان کرد: «شرکت‌هایی که با دولت آمریکا دارای مناسبات تجاری هستند نیز باید از وضعیت تحریم‌های آمریکا علیه ایران آگاه باشند.»