اعتراض ایران به برخی نقاط منفی گزارش آژانس
گروه دیپلماسی: کمتر از چند روز پس از گزارش مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که بر فعالیت‌های صلح‌آمیز ایران صحه گذاشته و راه را برای بستن پرونده موسوم به «PMD» از سوی شورای حکام فراهم کرده‌‌است، معاونان وزارت خارجه بریتانیا و روسیه، دو عضو گروه مذاکره‌کننده هسته‌ای 1+5 با تهران بر ضرورت آغاز هرچه سریع‌تر اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تاکید کردند.

به گزارش «ایرنا» وزارت خارجه روسیه دیروز شنبه اعلام کرد که در مذاکرات «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه این کشور با «سایمون گس» همتای انگلیسی او، دو طرف درباره مقدمات آغاز اجرای کامل برجام گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند. معاونان وزارت خارجه دو کشور همچنین تاکید کردند که مسکو و لندن بر این باور هستند که آغاز اجرای برجام و همچنین تدابیر لازم برای به نتیجه رساندن آن ضرورت دارد. روسیه پیش‌تر نیز آخرین گزارش یوکیوآمانو در باره پیشینه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را «پایه‌های خوبی برای اجرای برجام» اعلام کرده بود. مدیر کل آژانس چهارشنبه شب هفته گذشته در آخرین گزارش خود از برنامه هسته‌ای ایران تاکید کرد که «آژانس هیچ سند معتبری که نشان‌دهنده انحراف مواد هسته‌ای در ارتباط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه‌ هسته‌ای ایران باشد، ندارد.» گزارش حساس آمانو در شرایطی منتشر شده است که پیش از این مقامات ایران اجرای بخشی از تعهدات خود در قالب توافقات برجام از جمله جمع‌آوری سانتریفیوژهای اضافی را به مختومه شدن پرونده «جنبه‌های نظامی احتمالی» یا همان PMD در شورای حکام منوط کرده بودند. گزارشی که اکنون به‌عنوان مبنای اصلی تصمیم شورای حکام برای خاتمه دادن به پرونده «موضوعات حل نشده» میان ایران و آژانس و مقدمه‌ای برای ورود به مرحله اجرای توافق هسته‌ای به حساب می‌آید.


ایران «PMD» یا ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای‌‌‌اش را به رسمیت نمی‌شناسد و تاکید می‌کند که این موضوع براساس یک ادعای دروغ شکل گرفته‌است. جمهوری اسلامی تاکید دارد که باید به جای PMD از عبارت «PPI» یا موضوعات گذشته و حال استفاده کرد. در همین رابطه عباس عراقچی، از مذاکره‌کنندگان بلندپایه ایران تاکید کرد که ایران تاکید داشته است که در اسناد اخیر از این عبارت استفاده شود و همین اتفاق نیز افتاده‌است. «ولادیمیر وارونکوف» نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، پس از انتشار گزارش آژانس مبنی بر تایید عدم گرایش نظامی در فعالیت‌های هسته‌ای ایران، روز پنج‌شنبه از بررسی آن توسط هیات روسی خبر داد. وارونکوف ابراز امیدواری کرد بحث پیرامون گزارش آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران در مسیر سازنده‌ای پیش برود.‌ او افزوده است: «گزارش ارائه شده، پایه‌های خوبی را برای نزدیک شدن روز اجرای توافق حاصله درباره برنامه هسته‌ای ایران موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به وجود خواهد آورد.» نماینده روسیه ابراز کرد: «ارزیابی‌های نهایی گزارش بسیار مفصل آژانس در نشست ویژه قریب‌الوقوع شورای حکام انجام خواهد شد؛ اما به‌طور مقدماتی می‌توان گفت این گزارش پایه‌های خوبی را برای نزدیک شدن روز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک به وجود خواهد آورد.»


ارزیابی ایران از گزارش آمانو

همزمان رضا نجفی، نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که ایران براساس بند 9 نقشه راه، در آینده نزدیک به‌صورت کتبی ارزیابی جامع خود در مورد گزارش مدیرکل را ارائه خواهد کرد. او روز شنبه گفت: «همان‌گونه که معاون وزیر امور خارجه ایران نیز تاکید کرد، گزارش برخی نقاط منفی دارد که از نظر ما مردود است، از جمله اینکه در بخش جمع‌بندی نهایی گزارش ادعاهایی مبنی بر انجام «برخی مطالعات مرتبط» آمده‌است. نماینده دائم ایران در آژانس تاکید کرد: «اگر چه گزارش در کل حاکی از عدم انحراف در برنامه هسته‌ای ایران و بطلانی بر همه ادعاهای ١٢ سال گذشته مبنی بر وجود یک برنامه سلاح هسته‌ای در ایران است، ولی حتی برخی ادعاها در همان حد نیز مورد تایید نیست.» نجفی افزود: «ما هم اکنون در حال بررسی دقیق گزارش و تدوین ارزیابی کتبی خود هستیم و براساس بند 9 نقشه راه آن را ارائه خواهیم کرد. البته در حال حاضر تمرکز ما معطوف به قطعنامه پیشنهادی 1+5 و بستن موضوع در شورای حکام است.» قرار است طبق برجام، کشورهای 1+5 پیش نویس قطعنامه‌ای را به 35 عضو شورای حکام بدهند تا پرونده مسائل گذشته و حال ایران بسته شود. اعضای شورای حکام در جلسه 15 دسامبر- 24 آذر - خود درباره بسته شدن پرونده مسائل گذشته و حال ایران یا همان پی‌ام‌دی. تصمیم بگیرند.


دومین نشست کمیسیون برجام

همچنین وزارت خارجه آمریکا بامداد شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد معاون وزیر خارجه این کشور، برای شرکت در دومین نشست کمیسیون برجام عازم وین می‌شود. به گزارش خبرگزاری فارس، وزارت خارجه آمریکا بامداد شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد «تام شانون»، معاون وزیر خارجه این کشور در امور سیاسی، شنبه ۶ دسامبر برای رایزنی درباره برجام عازم وین، پایتخت اتریش می‌شود. مطابق این بیانیه «شانون» را در این سفر که تا روز ۸ دسامبر به طول خواهد انجامید، «استیفن مال»، هماهنگ‌کننده «برجام» و کارشناسان نهادهای دولتی مرتبط آمریکایی همراهی خواهند کرد. وزارت خارجه آمریکا اضافه کرده شرکت‌‌کنندگان جلسه کمیسیون مشترک که روز ۷ دسامبر (دوشنبه) برگزار می‌شود نمایندگان گروه ۱+۵، اتحادیه اروپا و ایران خواهند بود. نشست روز دوشنبه، دومین نشست کمیسیون مشترک «برجام» است. اولین نشست این کمیسیون ۲۷ مهر ماه در وین برگزار شده بود. موضوع اصلی این نشست تمرکز بر اقدامات سازمان‌یافته برای ارزیابی نحوه عملکرد کمیسیون برجام در مدت زمان باقی‌مانده تا تاریخ اجرا بود. ایران در این نشست گزارشی از اقدامات به روز شده خود در مورد پایبندی به تعهدات صورت گرفته در برجام را ارائه کرد و مذاکره‌کنندگان آمریکا نیز در مقابل درباره اقدامات انجام شده از طرف آمریکا مطابق روز تصویب برجام گزارشی ارائه کردند. اتحادیه اروپا در آن زمان در بیانیه‌ای با اعلام اینکه جلسات کمیته مشترک برجام برای نظارت بر چگونگی پیشرفت کار هر سه ماه یکبار یا در صورت نیاز زودتر تشکیل می‌شود، گفت: «جلسه بعدی این کمیته پیش از تاریخ به اجرا درآمدن برجام خواهد بود.»


تحقیر سازمان‌های اطلاعاتی غربی

از سوی دیگر، یک روزنامه آمریکایی در گزارشی با اشاره به گزارش جدید آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران آن را موجب تحقیر سازمان‌های اطلاعاتی غربی دانست. به گزارش خبرگزاری تسنیم، نشریه وال‌استریت‌ژورنال در مطلبی درخصوص گزارش اخیر آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران نوشت که رئیس‌جمهور اوباما با این وعده که توافق هسته‌ای با ایران مبتنی بر یک «راستی‌آزمایی بی‌سابقه» است، توانست آن را به کنگره بقبولاند. اما این هفته ما به یاد آوردیم که این وعده تا چه حد ارزش دارد. شاهد آن نیز آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یکی از شعب سازمان ملل است که از آن انتظار می‌رود بر پایبندی ایران به این توافق نظارت کند،‌ امری که لازمه آن پاسخ تهران به پرسش‌های آژانس در مورد فعالیت‌های هسته‌ای گذشته‌اش به منظور بهره‌مندی از کاهش تحریم‌ها است. این روزنامه آمریکایی با اشاره به گزارش‌ نهایی آژانس ادعا کرده است: بر این اساس ما متوجه شدیم که درخصوص آزمایش‌هایی که به باور آژانس، ایران برای تست بخش‌های مختلف یک بمب هسته‌ای در تاسیسات نظامی پارچین انجام داده است «شفاف‌سازی انجام نداده است». در گزارش آژانس آمده است: «اطلاعات در دسترس آژانس شامل نتایج حاصل از تحلیل نمونه‌ها و تصاویر ماهواره‌ای، توضیحات ایران در مورد هدف این ساختمان را تایید نمی‌کند. آژانس ارزیابی می‌کند که ایران از فوریه سال 2012 در مکان مدنظر آژانس، فعالیت‌های گسترده‌ای را انجام داده است به گونه‌ای که توان آژانس را برای اجرای راستی‌آزمایی مؤثر به‌طور جدی تضعیف کرده است.» این امر ظاهرا برای دولت اوباما مساله‌ای جدی به حساب نمی‌آید و این دولت از پیش تصریح کرده بود که آماده پذیرش هر میزانی از سنگ‌اندازی از سوی ایران است تا بتواند تحریم‌ها را کاهش دهد. یک مقام دولت آمریکا که نخواست نامش فاش شود، گفت: «ما نه انتظار اعتراف کامل را داریم و نه به چنین چیزی نیاز داریم.» این گزارش همچنین نکات دیگری را برجسته می‌کند، مهم‌تر از همه این است که تهران تحقیقات در مورد سلاح‌های هسته‌ای را تا سال 2009 ادامه داده است. امری که اعتبار «برآورد اطلاعات ملی آمریکا در سال 2007» را بیش از پیش زیر سوال می‌برد، برآوردی که در آن ادعا شده بود که ایران برنامه تسلیحات هسته‌ای را در سال 2003 پایان بخشیده است و به‌طور موثری شانس دولت بوش برای استفاده از نیروی نظامی علیه مراکز هسته‌ای ایران را از بین برد. این مورد می‌تواند تا حدی موجبات تحقیر کیفیت سازمان‌های اطلاعاتی غربی درباره ایران باشد.