گروه خبر: یکم شهریورماه امسال، هنگامی که اولین جلسه کمیسیون ویژه مجلس برای بررسی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) برگزار شد، اظهارنظرها درباره شیوه کار این کمیسیون حاکی از برنامه برای بررسی برجام و تبعات آن بود؛ موضوعی که حالا و با گذشت بیش از سه هفته از آغاز به کار این کمیسیون، اندکی به حاشیه رانده شده و با انتقاد برخی نمایندگان مجلس حتی برخی اعضای کمیسیون ویژه روبه‌رو است.


آنچه جلسات این کمیسیون را بیش از هر موضوعی به حاشیه رانده، حضور چندباره سعید جلیلی، دبیر پیشین شورای‌عالی امنیت ملی و رئیس تیم سابق مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، در جلسات کمیسیون ویژه برجام است؛ آن هم حضوری که قرار بود با توضیحات جلیلی به‌عنوان رئیس دوره 6 ساله مذاکرات ایران از سال 86 تا 92، به بررسی عملکرد آن 6 سال منجر شود؛ اما نه تنها سعید جلیلی را به توضیح عملکرد خود وا نداشت، بلکه فضایی را برای او فراهم کرد تا در قامت یک کارشناس هسته‌ای به انتقاد از برجام بپردازد. فرصت یافتن جلیلی برای ظاهر شدن در این جایگاه را می‌توان به مواضع انتقادی اکثر اعضای هیات‌رئیسه کمیسیون برجام نسبت به برنامه جامع اقدام مشترک مرتبط دانست؛ این همان موضوعی است که سبب شد جلسات اخیر این کمیسیون به بستری برای تقابل دیدگاه تیم‌های گذشته و کنونی مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران تبدیل شود. برای این مدعا می‌توان به اظهارنظر سخنگوی کمیسیون برجام اشاره کرد. گرچه بسیاری از نمایندگان مجلس در زمره منتقدان حضور مکرر جلیلی در کمیسیون برجام و موضع انتقادی او هستند، اما سیدحسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون برجام در گفت‌و‌گو با خبرگزاری مهر درباره این انتقادها این‌گونه توضیح می‌دهد که دستاوردهای فنی به دست آمده در دوران مسوولیت تیم قبلی، آورده و سرمایه تیم جدید برای ورود به مذاکره و چانه‌زنی با طرف مقابل بوده است و اگر دستاوردی وجود نداشت، قطعا غربی‌ها پای میز مذاکره نمی‌آمدند.سعید جلیلی به‌عنوان دبیر شورای‌عالی امنیت ملی از 28 مهر ۱۳۸۶ تا ۱۹ شهریور ۱۳۹۲ مسوولیت تیم هسته‌ای ایران و مذاکرات را برعهده داشت؛ مذاکراتی که در زمان او، پس از چند دور تکرار در آلماتی، استانبول و بغداد طی 6 سال، بدون نتیجه پایان یافت. با روی کار آمدن دولت حسن روحانی در ۱۹ شهریور سال ۱۳۹۲ و با حکم انتصاب علی شمخانی به‌عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی از سوی رئیس جمهوری، او جای خود را به شمخانی داد و از دبیری شورای‌عالی امنیت ملی کنار گذاشته شد، حالا در کمیسیون برجام، متن برنامه جامع اقدام مشترک را نقد و بررسی می‌کند. این همان موضوعی است که با انتقاد جدی برخی از نمایندگان روبه‌رو شده است.


قطعنامه 2231؛ پیروزی بزرگ

در راس این انتقادها می‌توان به اظهارات چندباره محمدحسن ابوترابی‌فرد خطاب به سعید جلیلی در جلسات کمیسیون برجام اشاره کرد. نایب‌رئیس مجلس و عضو کمیسیون برجام در واکنش به اظهارات صبح یکشنبه جلیلی، با اشاره به قطعنامه ۲۲۳۱، لغو قطعنامه‌های گذشته را «پیروزی بسیار بزرگ» دانست که «نمی‌توان به راحتی از آن گذشت» و خطاب به جلیلی گفت: اگر در دوره خودتان اجازه مباحثه می‌دادید احتمالا قطعنامه ۱۹۲۹ تصویب نمی‌شد.ابوترابی‌فرد حتی از انتقاد به جلیلی درباره اظهارات صبح یکشنبه‌اش درباره برجام فراتر رفت و به او برای حضور اندک درمجلس در زمان ریاست بر تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای اعتراض کرد. نایب‌رئیس مجلس همچنین با بیان اینکه تفاوت ویژه‌ای بین دو مقطع مذاکرات می‌بینم، گفت: مقطعی که شما مدیریت تیم را برعهده داشتید که کمترین نقد و مباحثه‌ای در آن زمان صورت نمی‌گرفت. در آن زمان که سه قطعنامه به تصویب رسید، بارها از شما برای حضور در کمیسیون امنیت دعوت کردیم، اما تنها شما یک بار در جلسات حضور پیدا کردید. اگر اجازه می‌دادید بحث و مباحثه‌ای صورت می‌گرفت احتمال داشت تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ به تاخیر بیفتد یا حتی تصویب نمی‌شد. ابوترابی همچنین تاکید کرد که تحت فصل هفت بودن قطعنامه ۱۹۲۹ غیرقابل انکار است.او حتی به لبخندهای یکی از اعضای تیم سابق مذاکرات به این اظهارات، واکنش نشان داد و تاکید کرد: با لبخند هم این موضوع حل نمی‌شود. در قطعنامه ۲۲۳۱ فصل ۷ عنوان نشده است و تنها به بند ۴۱ اشاره می‌شود؛ چراکه می‌خواهند مفاد این بند را نقض کنند.


۶ سال فرصت سوزی

این اما همه انتقادها به سعید جلیلی نیست. بهروز نعمتی، عضو کمیسیون صنایع مجلس که در جلسات کمیسیون برجام نیز حضور می‌یابد یکی دیگر از منتقدان اقدامات سعید جلیلی است. او که در فراکسیون رهروان مجلس نیز عضویت دارد، یکی از همان نمایندگانی است که عقیده دارد سعید جلیلی به جای گزارش عملکرد خود و پاسخ به ابهامات موجود در آن دوره به مجلس، برجام را نقد می‌کند. بر اساس آنچه نعمتی به «ایرنا» گفته است جلیلی فرصت‌های بسیار خوبی طی 6 سال مذاکرات در اختیار داشت؛ اما به‌دلیل ضعف مدیریت در مذاکرات، فرصت‌سوزی شد.این عضو فراکسیون اکثریت مجلس در گفت‌وگوی دیگر، به خبرگزاری خانه ملت گفت: حداقل در 3 سالی که در مجلس بودم آقای جلیلی گزارش مکتوبی از اقدامات صورت گرفته در مذاکرات ارائه نکرد و صرفا دریک جلسه گزارش مختصری آن هم در جلسه غیر علنی ارائه کرد.از سوی دیگر احمد شوهانی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز بر این باور است که اگر در زمان سعید جلیلی منطقی و درست مذاکره می‌شد، تحریم نمی‌شدیم.