گروه دیپلماسی- کامران کرمی: پادشاه تازه جلوس کرده بر تخت شاهی عربستان با هدف گفت‌وگو بر سر موضوعات منطقه‌ای برای نخستین بار و در قالب یک هیات امنیتی-اقتصادی به آمریکا سفر کرد تا گفت‌وگوهای صریحی را با مقامات کاخ سفید انجام دهد. اگرچه ملک سلمان با هدف گرفتن تضمین‌های امنیتی پایدارتر برای آنچه تهدید امنیتی ایران قلمداد می‌شود به کاخ سفید رفته است، اما درگیر بودن در بحران یمن و همچنین بحران سوریه و متقاعد کردن واشنگتن به عقد قراردادهای تسلیحاتی جدید و پرمغزتر اهداف مهم‌تری هستند که پادشاه بیمار و کهنسال سعودی به‌دنبال تحقق آن است.


در یکسال اخیر، عربستان در کنار اسرائیل و جمهوری‌خواهان از مخالفان توافق هسته‌ای ایران بوده و همواره نگرانی‌های فراوانی را در این خصوص انعکاس داده است. اما به‌نظر می‌رسد که تضمین‌های امنیتی اوباما به پادشاه سعودی، قدری از نگرانی‌های این متحد دیرین را کم کرده است.


در همین ارتباط وزیر امور خارجه عربستان که سلمان را در این سفر همراهی می‌کند گفت که کشورش در پی تاکید و اظهارات باراک اوباما درباره توافق‌‌نامه هسته‌ای ایران، احساس خرسندی می‌کند و معتقد است که این توافق در ایجاد امنیت و ثبات در خاورمیانه سهیم خواهد بود.


به گزارش خبرگزاری «رویترز»، «عادل الجبیر» روز جمعه در پایان نشست رئیس‌جمهوری آمریکا با ملک سلمان پادشاه عربستان، در یک کنفرانس مطبوعاتی در واشنگتن گفت: «اوباما به ملک سلمان اطمینان داده که این توافق، ایران را از دستیابی به سلاح هسته‌ای بازمی‌دارد.» اظهارات الجبیر در شرایطی است که ایران بارها تاکید کرده که فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز دارد و سلاح هسته‌ای هیچ جایگاهی در دکترین نظامی‌اش ندارد.


او افزود: «عربستان درپی مشورت‌های دوماهه‌ای که با همپیمانان خود داشته است، اکنون در قبال این اظهارات و تاکیدات احساس خرسندی می‌کند.» الجبیر گفت: «معتقدم که این توافق در ایجاد امنیت و ثبات در منطقه سهیم خواهد بود و اکنون ما یک مشکل و چالش کمتر در رابطه با ایران داریم و حالا می‌توانیم با تمرکز بیشتری به بررسی دیگر فعالیت‌های ایران در منطقه بپردازیم.» وزیرخارجه عربستان با بیان اینکه ما می‌توانیم روی تقویت همکاری‌ها تمرکز کنیم، اما در اظهارنظری غیرسازنده گفت: «باید مطمئن شویم که ایران از دخالت‌های منفی در امور دیگر کشورها خودداری کند.»


عادل الجبیر با بیان اینکه هدف ما چیزی جز داشتن بهترین روابط با ایران نیست، ادامه داد: «ما هیچ تمایلی به تقابل با ایران نداریم، ما به هیچ‌چیز به جز روابط همسایگی خوب با ایران نمی‌اندیشیم، بارها گفته‌ام که توپ در زمین ایران است و آنها باید بگویند که آماده باز کردن برگی جدید از روابط با ما هستند و ما درباره ایران براساس اعمال و نه سخنانشان قضاوت خواهیم کرد.»


باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا روز جمعه گفت که ما با ملک سلمان بن عبدالعزیز درباره اوضاع یمن و سوریه نگرانی مشترک داریم. همزمان روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز با اشاره به سفر پادشاه عربستان به آمریکا عنوان داشت که اوباما در دیدار با سلمان قرارداد یک میلیارد دلاری نظامی میان واشنگتن و ریاض را نهایی می‌کند.


اما سفر پادشاه عربستان سعودی به واشنگتن را باید با سفرهای قبلی پادشاهان سعودی به آمریکا متفاوت دانست. چون شرایط دو کشور و همچنین شرایط منطقه‌ای تغییر یافته است. آمریکا که کمتر از یک سال پیش نزدیک‌ترین متحد عربستان بود، هم اکنون پس از 70 سال روابط راهبردی و استراتژیک بین طرفین، با ایران به‌عنوان رقیب اصلی عربستان، توافق هسته‌ای را امضا کرد و از این طریق ایران هسته‌ای و یک قدرت منطقه‌ای را به رسمیت شناخت که پذیرش این مساله برای سعودی‌ها بسیار سخت است.


در سوی دیگر این معادله عربستان قرار دارد که دیگر کنترل اصلی قیمت نفت را در دست ندارد و تنها ۱۰ درصد نیاز نفتی آمریکا را تامین می‌کند. همچنین عربستان بدون حمایت‌های مستقیم آمریکا در جنگ فرسایشی یمن و سوریه وارد شد و امروز با یک جریان رادیکال به نام داعش که متوجه مرزهایش شده است و می‌خواهد مکه را پایتخت خود کند، روبه‌رو است.


در واقع فارغ از هیاهوهای زیادی که درخصوص سفر سلمان به آمریکا و یادآوری روابط استراتژیک دو کشور در رسانه‌ها مطرح می‌شود، اما شرایط امروز خاورمیانه و نظم نوینی که در حال شکل‌گیری است، نشان می‌دهد که حجم نگرانی‌های سعودی‌ها از تغییر در روابط با آمریکا و تغییر آرام نگاه آمریکا به خاورمیانه، موضوعی نیست که بتوان با گفت‌وگو در اتاق‌های کاخ سفید به دنبال تحقق آن گشت.