صلاح نیست که برجام در‌مجلس به تصویب برسد عکس: خانه ملت
گروه دیپلماسی: در شرایطی که دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا در تلاش برای به‌دست آوردن آرای کافی دموکرات‌ها با هدف وتوی رد برجام توسط نمایندگان مخالف در کنگره است، در ایران بحث بر سر این است که آیا لازم است برجام توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شود یا خیر. عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای با حضور در یک برنامه زنده تلویزیونی در این رابطه گفت از آنجا که «برجام، معاهده نیست» و اقداماتی داوطلبانه است، «نیاز به تصویب مجلس ندارد». او تاکید کرد: «موضوعی که در اختیار شورای عالی امنیت ملی قرار می‌گیرد از حیطه وظایف مجلس خارج می‌شود و موضوع هسته‌ای ما در 12 سال اخیر از سوی شورای عالی امنیت ملی بررسی شده است.»

به گزارش «ایرنا» عراقچی تاکید کرد: اگرچه بررسی بند بند برجام در مجلس شورای اسلامی خوب است اما باید برجام در کلیت توافق رد یا تایید شود. او افزود: «اگر نمایندگان بخواهند بند به بند توافق و کلمات را تغییر بدهند به این معنی است که توافق مورد قبول واقع نشده است.» در ادامه معاون وزیر امور خارجه توضیح داد: اگر چه طبق اصل ٧٧ قانون اساسی، همه موافقت‌نامه‌ها و معاهدات بین‌المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد اما برجام برنامه اقدام مشترک است که دو طرف به‌صورت داوطلبانه اجرا می‌کنند و در قالب یک معاهده نمی‌گنجد. عراقچی ادامه داد: «از نظر حقوقی برخی‌ها معتقدند برجام نیاز به تصویب مجلس دارد و برخی‌ها بر خلاف آن نظر می‌دهند و با تاکید بر اینکه بررسی این موضوع از نظر سیاسی با بررسی حقوقی آن تفاوت دارد، وزارت خارجه معتقد است برای حفظ منافع ملی، صلاح نیست که برجام در مجلس به تصویب برسد زیرا هیچ‌کدام از کشورهای ١+٥ هم آن را در پارلمان‌های خود به تصویب نمی‌رسانند.»


با تصویب برجام خود را ملزم به آن می‌کنیم

همزمان نوذر شفیعی، عضو کمیسیون امنیت ملی نیز در این برنامه زنده تلویزیونی درباره تصویب برجام در مجلس گفت: «دیدگاه هر فردی بستگی به شرایطی دارد که در عمل اتفاق می‌افتد. اعتقاد دارم برجام در حال اجرا است و شورای امنیت برجام را در قالب قطعنامه‌ای تایید کرده است. اتحادیه اروپا در حال لغو برخی تحریم‌ها است و معتقدم اجرای برجام زودتر از مرحله اجرا در حال انجام است و ما چه چیزی را می‌خواهیم تایید یا رد کنیم؟» او تاکید کرد: «تصویب برجام یعنی تبدیل برجام به قانون و ما ملزم به قانون خواهیم بود. طرف‌های مقابل ما اصراری ندارند که برجام قانون شود و ما با تبدیل کردن برجام به قانون، خود را ملزم به آن می‌کنیم. »


برجام باید در قالب لایحه به مجلس ارائه شود

همچنین محمد‌حسن آ‌صفری، از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در این باره گفت: «دیدگاه‌ها با اصل قانون فرق دارد و هرکسی در ارائه نظرات خود آزاد است اما اگر نکته‌ای در قانون اساسی ذکر شد کسی نمی‌تواند آن را بر اساس رای خود تفسیر کند. در اصل ۷۷ آمده که مجلس باید آن را لایحه کرده و آن را تصویب یا رد کند.» به گفته آصفری، دولت باید قانون را رعایت کند و برجام را در قالب لایحه به مجلس بدهد. البته اینکه بند به بند برجام بررسی شود در مرحله بعدی قرار دارد.


اظهارنظرهای متناقض در ایران

همراستا با مذاکره‌کنندگان هسته‌ای و نمایندگان مجلس، «تصویب شدن یا نشدن برجام توسط مجلس» به محل بحث مقامات کشوری و لشگری نیز تبدیل شده است. در شرایطی که سرلشکر حسن فیروزآبادی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران، از مجلس خواسته برجام را تصویب نکند تا به تعهدی حقوقی برای ایران تبدیل نشود، محمد‌جواد لاریجانی معاون بین‌الملل قوه قضائیه و تحلیلگر ارشد مسائل راهبردی گفت که مجلس باید قطعا به موضوع برجام ورود کند. در این رابطه فیروزآبادی در متنی که روز شنبه ۱۷ مرداد ماه توسط دفتر او منتشر شد، ۱۶ نقطه قوت برجام و همچنین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره توافق هسته‌ای را برشمرد، اما در عین حال از مجلس خواست آن را تصویب نکند تا به تعهدی حقوقی برای ایران تبدیل نشود. از سوی دیگر پس از توضیحات عراقچی درخصوص تصویب برجام در مجلس، جواد لاریجانی در گفت‌وگو با تسنیم تاکید کرد که مجلس باید قطعا به موضوع برجام ورود کند. به گفته لاریجانی، مجلس، اشکالات اساسی که در برجام وجود دارد و دشمن می‌تواند از طریق آن به کشورمان ضربات مهمی بزند را با تصویب یک فکت‌شیت سد می‌کند. معاون بین‌الملل قوه قضائیه با اشاره به اظهارات عراقچی افزود: «مصوبه مجلس درباره برجام این خواهد بود که به دولت اجازه بدهد که این موافقت‌نامه را اجرا کند یا اینکه این اجازه را از دولت سلب کند.»


ارائه برنامه غنی‌سازی به آژانس

از سوی دیگر معاون وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه با حضور در نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه ایران طی ۲ یا ۳ ماه آینده برنامه غنی‌سازی خود را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه می‌کند، گفت: «براساس برجام محدودیت ما در غنی‌سازی حدود ۸ سال است و بعد از آن ایران می‌تواند طبق برنامه خود کار کند و این برنامه به هیچ وجه نیاز به تصویب در آژانس ندارد.» در این نشست عراقچی درخصوص علت انتخاب آژانس برای راستی آزمایی توافق هسته‌ای گفت: «راستی آزمایی آژانس در کل به‌صورت کمّی است، البته آژانس در توافق ژنو سابقه خوبی در راستی آزمایی دارد، اما واقعیت این است که در عرصه عمل برای انجام تعهدات و راستی‌آزمایی هیچ داور بین‌المللی دیگری وجود ندارد و نمی‌توان جایگزین دیگری به جای آژانس پیدا کرد.» البته او تاکید کرد که آژانس هیچ قدرت مانوری برای تفسیر برجام ندارد و نمی‌تواند اعداد را کم و زیاد کند. از طرف دیگر عراقچی با تاکید بر این موضوع که «ایران براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته بنایی برای تولید ماشین‌های بالاتر از IR۸ ندارد» افزود: «هم‌اکنون در حال کار بر روی این ماشین‌ها هستیم و عملا تحقیق و توسعه در این حوزه حدود ۱۰ سال طول می‌کشد.»


ساخت رآکتور آب سنگین جدید

مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران در پاسخ به سوالی درخصوص پذیرش محدودیت‌های طولانی در برجام از سوی ایران گفت: «براساس برجام محدودیت‌ها 8 ساله و در موضوع تعداد ماشین‌ها تا 10 سال نیز هست. همچنین در برجام آمده است که ایران تا 15 سال نمی‌تواند رآکتور آب سنگین جدیدی بسازد که در این رابطه کشور نیز برنامه‌ای برای ساخت رآکتور جدید ندارد.» او توضیح داد: «ایران براساس برجام از ساخت تاسیسات جدید غنی‌سازی تا 15 سال منع شده است که در این رابطه باید بگویم کشور به تاسیسات جدید در این حوزه نیاز نداشته و همان تاسیسات نطنز با ماشین‌های IR8 نیازهای ما را تامین می‌کند و موضوعات مطرح شده در رابطه با 20 سال و 25 سال اصلا مربوط به محدودیت‌ها نمی‌شود، بلکه مربوط به نظارت بر تولید برخی از قطعات است.»


محدودیتی در تولید سانتریفیوژ نداریم

مطابق آنچه معاون ظریف گفت، براساس برجام، ایران در بحث تولید سانتریفیوژها محدودیتی نخواهد داشت.

عراقچی توضیح داد: «از آنجا که در برجام آمده است برای تولید ماشین‌های سانتریفیوژ و برای غنی‌سازی محدود دوره محدودیت ما ۸ ساله است، از این رو بعد از این مدت جمهوری اسلامی ایران به برنامه درازمدت خود پایبند بوده، البته طبیعی است که بعد از ۸ سال یک‌شبه معجزه نشده و ابتدا باید زیرساخت‌های آن و ماشین‌ها تولید شود، از این رو قرار است که ما برنامه خودمان را به آژانس بدهیم، زیرا براساس پروتکل الحاقی تمام کشورها موظف هستند که برنامه خود را به آژانس ارائه دهند.»


تولید سوخت ۶ نیروگاه اتمی

عراقچی در این نشست توضیح داد: «‌غالبا برنامه تمام کشورها 10 ساله ارائه می‌شود، اما ما احتمالا برنامه 15 ساله به آژانس ارائه خواهیم داد که براساس برنامه‌ریزی‌ها در پایان برنامه یک میلیون سو تولید خواهد شد.» همچنین او افزود که در پایان 15 سال با تکمیل IR8 ظرفیت تولید سوخت برای 5 تا 6 نیروگاه را خواهیم داشت.


خطوط قرمز رهبری

عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در واکنش به مطالب مطرح شده از سوی برخی نمایندگان مجلس درخصوص تشبیه پذیرش توافق هسته‌ای با نوشیدن جام زهر از سوی رهبر معظم انقلاب گفت: «نمایندگان قطعا باید در اشاره به خطوط قرمز و نسبت دادن به معظم‌له دقت لازم را داشته باشند تا یک وقت موضوعاتی که مدنظر ایشان نبوده، نسبت ندهیم یا اگر چیزی را نسبت می‌دهیم، موضوع به‌صورت کامل بیان شود. از طرف دیگر اینکه هر چیزی گفته شود و بگوییم که این مساله مورد نظر رهبری نبوده، من فکر نمی‌کنم که خود ایشان نیز راضی باشند که به این ترتیب همه جا از ایشان خرج شود.» عراقچی ادامه داد: «برخی مطرح کرده‌اند که محدودیت غنی‌سازی جزو خطوط قرمز رهبری بوده است، حال کجا این موضوع جزو خطوط قرمز ایشان بوده است؟ بلکه رهبر معظم انقلاب فرمودند که تحریم‌های اقتصادی و مالی، یکجا و بقیه در فاصله معقول برداشته شود؛ از این رو من ترجیح می‌دهم که موارد به‌صورت کارشناسی بررسی شود. همچنین باید این موضوع مورد توجه قرار گیرد که در برخی ادعاها، سند به دست دشمن ندهیم.»


موشک‌ها جزو قطعنامه نیستند

عراقچی درخصوص بحث تحریم‌های موشکی نیز با اشاره به اینکه موشک‌های ایران شامل قطعنامه نمی‌شوند، گفت: «آنچه در قطعنامه مشخص شده این است که هیچ‌کدام از موشک‌های ما آن موارد و خاصیت‌ها را ندارد. حال دوستان بیایند و بارها بگویند که موشک‌های ما جزو موارد قطعنامه می‌شود! که قطعا این اظهارات هرکدام سندی برای استفاده دشمنان می‌شود.» مذاکره‌کننده ارشد ایران تاکید کرد که در بحث توافق هسته‌ای باید تصویر کلان را ببینیم و اینکه آیا در مذاکرات به دستاوردهای کلان رسیده‌ایم یا خیر.


منحصر بودن برجام برای ایران

عراقچی با تاکید بر این موضوع که براساس این توافق، برنامه هسته‌ای ایران تثبیت شده و از یک امر ممنوعه در شورای امنیت به تایید آن در همین شورا تبدیل شده است، گفت:« حال این سوال پیش می‌آید که چرا آن موقع که شورای امنیت ما را استثنا کرد و گفت که ایران تهدیدی برای امنیت و صلح بین‌المللی است و نباید غنی‌سازی داشته باشد، آن موقع گفته نشد که ایران استثنا شده! خب در شرایط کنونی شورای امنیت آن سیاست و رویکرد را کنار گذاشته و برنامه هسته‌ای ما را پذیرفته و به غنی‌سازی ما رسمیت داده است.» در عین حال معاون وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به سوالی درخصوص علل منحصر بودن توافق برجام برای ایران به این موضوع اشاره کرد که جمهوری اسلامی به زیر فصل ۷ رفت ولی با دست پر بیرون آمد که همان به رسمیت شناختن غنی‌سازی هسته‌ای بود و این در حالی است که هر کشوری که به زیر فصل ۷ شورای امنیت رفت، نتوانست جان سالم به در ببرد.


آزمایش موشکی در ایران

از سوی دیگر عراقچی با بیان اینکه براساس قطعنامه، تحریم‌ها هیچ مانعی برای آزمایش موشکی در ایران ایجاد نمی‌‌کند، افزود: «به‌طور حتم این قطعنامه برای ایران الزام‌آور نیست، بر فرض اینکه این موضوع باشد، نقض قطعنامه به معنای نقض برجام نیست.»


برگشت‌پذیری متقابل

معاون محمدجواد ظریف، در پاسخ به سوالی درخصوص شرایط برگشت پذیری تحریم‌ها براساس برجام گفت: «براساس خطوط قرمز نظام باید برگشت پذیری متقابل باشد، نه اینکه اصلا برگشت‌پذیری وجود نداشته باشد که قطعا این موضوع غیرمنطقی است. از این رو از اول نیز قرار نبود اصلا برگشت‌پذیری نباشد، بلکه قرار بود برگشت پذیری متقابل باشد، بنابراین اگر هر لحظه نظام یک تصمیم حاکمیتی گرفته و برجام را قبول نکند ما می‌توانیم به سرعت به حالت قبل برگردیم. از طرفی غربی‌ها نیز می‌توانند از ابزار خود استفاده کنند.»


دلایل لغو حق وتوی روسیه و چین

او در ادامه توضیح داد از آنجا که برخی تحریم‌ها مربوط به شورای امنیت بود، قطعاً برگرداندن آن تحریم‌ها کار آسانی نیست و امکان داشت چین یا روسیه آن را وتو کنند، حال کاری که شده این است که حق وتوی چین و روسیه دور زده شده و آنها می‌توانند تحریم‌ها را برگردانند. به گفته عراقچی همین که این دو کشور راضی شده‌اند که از حق وتوی خود بگذرند، نشان دهنده آن است که برگشت پذیری تحریم‌های شورای امنیت کار آسانی نیست، زیرا در برجام و قطعنامه یک مسیر 65 روزه مشکل و سخت از سوی کشور مدعی باید طی شود و آن کشور باید چهار مرحله را پشت سر بگذارد و آن کشور در هر مرحله باید هزینه‌های سیاسی سنگینی را بپردازد.


سه مرحله تا لغو تحریم‌ها

در ادامه عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای درباره زمان اجرای توافق و لغو تحریم‌ها گفت: «براساس برجام تا روزی که توافق اجرا و تحریم‌ها برداشته شود، ۳ مرحله باید طی شود. مرحله نخست تصویب قطعنامه توسط شورای امنیت بود؛ مرحله دوم اعلام نظر موافق کشورهای مذاکره‌کننده با توافق است و در مرحله آخر پس از انجام تعهدات ایران و راستی آزمایی آژانس، لغو تحریم‌ها عملا اجرایی می‌شود.


خوب است بگوییم انتقادات برای انتخابات مجلس است

در ادامه این نشست عراقچی در واکنش به موضوعات مطرح شده در رابطه با استفاده دولت از مذاکرات برای انتخابات آتی مجلس نیز گفت: «این اظهارات و مطالب به هیچ وجه درست نیست. مثلا خوب است که ما بگوییم انتقادات مطرح شده برای انتخابات مجلس است.»