گروه دیپلماسی: همزمان با هفتمین دور مذاکرات هسته‌ای برای نگارش متن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در هتل کوبورگ وین و در آستانه ضرب‌الاجل 30 ژوئن (9 تیر) برای رسیدن به توافق نهایی، خبرگزاری «آسوشیتدپرس» در گزارشی از لغو برخی تحریم‌های غیرهسته‌ای ایران خبر داد. این رسانه به نقل از منابع آگاه گزارش داد که دولت آمریکا ممکن است مجبور شود تا از وعده پیشین خود مبنی بر اینکه تنها تحریم‌های مرتبط هسته‌ای علیه ایران را کاهش می‌دهد، عقب‌نشینی کند.»

دولت آمریکا قویا هرگونه عقب‌نشینی از این مساله را که تنها تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای علیه ایران کاهش خواهد یافت، رد می‌کند، اما منابع آگاه می‌گویند که آنها به گونه‌ای متفاوت از کنگره و منتقدان که معتقدند تحریم‌ها از هم جداست، در تجمیع تحریم‌ها با یکدیگر اشتراک نظر دارند. بر اساس تحریم‌هایی که در طول دهه‌های گذشته اعمال شده است تاکنون صدها شرکت و فرد برای نقشی که ادعا می‌شود در برنامه‌های مرتبط هسته‌ای به علاوه تحقیقات درباره‌ موشک‌های بالستیک و ادعاها درخصوص نقض حقوق بشر و پولشویی در ایران داشته‌اند، هدف مجازات قرار گرفته‌اند. دولت‌های خارجی که هدف تحریم‌ قرار گرفته‌اند، شرکت‌ها یا افراد وابسته به این کشورها از انجام امور تجاری و معامله باشهروندان و تجار آمریکایی و حتی شرکت‌های خارجی که در سیستم مالی آمریکا فعالیت می‌کنند ممنوع شده‌اند. این محدودیت‌ها معمولا با بلوکه شدن اموال و ممنوعیت‌هایی برای صدور ویزا همراه شده‌اند. منابع آگاه به آسوشیتدپرس گفتند که مقامات دولت آمریکا در حال بررسی یکسری گزینه هستند که شامل تعلیق تحریم‌های مرتبط هسته‌ای و برخی تحریم‌های غیرهسته‌ای است؛ اقدامی که می‌تواند با مخالفت شدید کنگره و دیگر مخالفان روبه‌رو شود. براساس یکی از این سناریوها، آمریکا می‌تواند محدودیت‌های غیرهسته‌ای علیه چند شرکت را لغو کند و آنها را سپس به دلیلی دیگر بازگرداند؛ اما این طرح می‌تواند آمریکا را به نقض تعهداتش متهم کند. مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران و آمریکا اکنون امیدوارند تا پایان ماه ژوئن به یک توافق نهایی مبتنی بر چارچوبی برسند که در اوایل ماه آوریل در لوزان سوئیس به آن دست یافتند. ممکن است در این توافق از آمریکا خواسته شود تا تحریم‌های مرتبط با برنامه‌ هسته‌ای ایران را لغو کند، اما این امکان وجود دارد که دیگر تحریم‌ها به قوت خود باقی بماند. این منابع آگاه که نخواستند نامشان فاش شود، به آسوشیتدپرس گفتند که دولت آمریکا ممکن است از حرف‌های پیشین خود در این خصوص که تنها تحریم‌های مرتبط هسته‌ای علیه ایران لغو می‌شود عقب‌نشینی کند. مقامات آمریکا پس از چندین سال مذاکره با ایران اکنون بر این باورند که حصول یک توافق نهایی ممکن خواهد بود به‌گونه‌ای که منجر به محدودیت برنامه‌ هسته‌ای ایران پس از بیش از یک دهه بن‌بست سیاسی بر سر این مساله می‌شود. در ازای محدودیت برنامه هسته‌ای ایران، آمریکا متعهد خواهد شد میلیاردها دلار از سرمایه بلوکه شده ایران در خارج از مرزهای این کشور را به تهران بازگرداند و تحریم‌های اقتصادی علیه این کشور را لغو کند. همزمان با انتشار این گزارش، مرضیه افخم، سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران درباره گزارش آسوشیتدپرس مبنی بر اینکه آمریکا احتمالا تحریم‌های غیرهسته‌ای شامل تحریم‌های مربوط به تروریسم و حقوق بشر را در توافق جامع لغو خواهد کرد، گفت: «سرفصل این گزارش را من هم دیده‌ام اما این مساله فقط در حوزه رسانه مطرح شده و باید دید منابع رسمی درباره آن‌چه می‌گویند.» افخم همچنین درخصوص برخی اخبار درباره تمدید مذاکرات در پایان ضرب الاجل تعیین شده (10 تیر) نیز گفت: «بحث تمدید زودهنگام است و طرف‌ها تلاش دارند از زمان باقیمانده به بهترین نحو استفاده کنند و ایران کاملا فعالانه و متناسب با دیدگاه‌هایی که دارد از این زمان استفاده می‌کند در عین حال ما خواهان توافق خوب و عادلانه هستیم و محدودیت زمان چیزی نیست که بخواهیم به خاطر آن یک توافق خوب را تحت الشعاع قرار دهیم.»


نقض تحریم‌ها


همزمان با این گزارش، کمیته نظارت بر اجرای تحریم‌های ایران در سازمان ملل اعلام کرد که هیچ کشوری مورد جدیدی از نقض یا دور زدن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران گزارش نداده است. به گزارش «ایسنا»، به نقل از شبکه‌ خبری «بلومبرگ»، در جدیدترین گزارش کمیته نظارت بر اجرای تحریم‌های ایران در سازمان ملل که روز اول ژوئن منتشر و سپس روز سه‌شنبه رسانه‌ای شد، با اعلام اینکه هیچ مورد جدیدی از نقض تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران گزارش نشده است، مدعی شد: «وضعیت کنونی در مذاکرات هسته‌ای به احتمال زیاد سبب شده تا کشورها از بیم لطمه به این مذاکرات و به منظور جلوگیری از تاثیرات منفی احتمالی بر روند رایزنی‌های هسته‌ای از گزارش آن به کمیته سر باز زده باشند.» این کمیته همچنین خود تایید کرده است که ایران به تعهداتش طبق برنامه‌ اقدام مشترک که موجب کاهش تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در ازای محدودیت فعالیت‌های هسته‌ای این کشور شد، پایبند بوده است.


توافق تا ۳۰ ژوئن


بعد از انتشار نخستین پیام و تصویر توئیتری جان کری، وزیرخارجه آمریکا پس از مصدومیتش، جف راتکه، سخنگوی وزارت خارجه این کشور گفت: ما به ضرب الاجل ۳۰ ژوئن (۹ تیر) احترام می‌گذاریم و به آن متعهد هستیم و معتقدیم دستیابی به توافق تا این تاریخ امکان پذیر است. به گزارش خبرگزاری فرانسه از واشنگتن، راتکه گفت: «کری همچنان در بیمارستان و در حال انجام فیزیوتراپی است و مشورت با پزشکان وی ادامه دارد.» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره حضور نیافتن کری در انظار عمومی یا انتشار تصاویری از روند درمان وی، گفت: «یکی از استخوان‌های اصلی پای وی شکسته بود و او تحت عمل جراحی قرار گرفت و همان طور که از ابتدا گفتیم بهبود کامل وی مدتی طول خواهد کشید.» راتکه گفت: «کری در شرایط روحی خوبی به‌سر می‌برد و وضعیت وی رو به بهبود است.» سیدعباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی معاونان وزیر امور خارجه ایران، هفتمین دور مذاکره برای نگارش متن توافق جامع را ظهر دیروز چهارشنبه با هلگا اشمید معاون هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا آغاز کردند. این مذاکره ساعت ۱۱ به وقت محلی - ۱۳ و ۳۰ به وقت تهران - در وین، پس از جلسه داخلی تیم‌های مذاکره‌کننده آغاز شد. روز سه‌شنبه تیم‌های کارشناسی ایران و ۱+۵ که از دور قبلی مذاکرات همچنان در وین به‌سر می‌برند، چهارساعت درباره نحوه برچیدن تحریم‌ها مذاکره کردند. زمان بندی لغو و تعلیق تحریم‌ها و نحوه اجرای تعهدات ایران از جمله محورهای مورد بحث در مذاکرات اخیر است. دور هفتم مذاکرات ایران و ۱+۵ تا جمعه طول خواهد کشید.


نشست شورای حکام


از سوی دیگر، سومین روز نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز با دستور کار برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران آغاز شد. به گزارش «ایرنا» ۳۵ عضو شورای حکام، براساس تازه‌ترین گزارش «یوکیا آمانو» مدیر کل این نهاد بین‌المللی که ۲۸ ماه می‌(هفتم خرداد ماه جاری) در اختیار اعضای این شورا قرار داد، موضوع برنامه هسته‌ای ایران را در دستور کار خود قرار داده‌اند. اعضای شورای حکام آژانس درحالی موضوع برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را روی میز قرار داده‌اند که آمانو در جدیدترین گزارش خود بار دیگر عدم هرگونه انحراف در فعالیت‌های هسته‌ای اعلام شده ایران را تایید، اما همانند رویه همیشگی‌اش در اظهاراتی دوگانه اعلام کرد که نمی‌تواند درباره فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده ایران نظر دهد. در همین حال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره موضوع ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران (PMD) خواستار همکاری‌های ویژه ایران برای حل و فصل این موضوع شده است؛ در حالی که این موضوع فقط ادعاهایی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران است.