وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی اختصاصی با «دنیای اقتصاد»:
منتقدان مراقب باشند به طرف مقابل کمک نکنند
عکس: ایرنا
حدود دو هفته پیش دبیر شورای‌عالی امنیت ملی پس از سخنرانی در بین دانشجویان دانشکده مطالعات جهان روابط ایران و روسیه و تعامل روس‌ها با ما را« کند، بی‌تشریفات و یخ‌آلود» توصیف کرد. با توجه به اینکه روسیه در مذاکرات هسته‌ای به‌عنوان یکی از اعضای ۱+۵ نقش‌آفرینی می‌کند و یکی از طرف‌های گفت‌وگو در مذاکرات هسته‌ای است، شما روابط دو کشور را چطور توصیف می‌کنید؟
من اظهارات آقای شمخانی را ندیده ام اما در طول سال‌های گذشته این همسایه به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت با ما در حوزه‌های مختلف منافع مشترکی داشته است. ما از یک طرف روابط گسترده تاریخی با یکدیگر داریم و از طرف دیگر دارای دیدگاه‌های مشترک منطقه‌ای هستیم. همچنین ایران و روسیه دارای دیدگاه‌های مشترک بین‌المللی و اقتصادی با یکدیگر هستند. از بعد اقتصادی هم دو کشور منافع مشترک اقتصادی دارند، برای مثال هر دو در بازار انرژی فعال هستند و هر دو کشور صادرکننده گاز هستند. حوزه‌هایی که ایران و روسیه را به هم نزدیک می‌کند، حوزه‌های زیادی هستند بنابراین من ضرورت رابطه ایران و روسیه را جدی و ارتباطات کنونی آنها را ارتباطات بسیار مهمی می‌دانم.
اما به نظر نمی‌رسد روس‌ها خیلی به این ارتباطات پایبند باشند برای مثال در بحث موشک‌های اس 300 تا کنون بارها به ایران قول داده‌اند.
دولت روسیه اشتباهی که در گذشته به هر دلیلی انجام داده بود تصحیح کرده است و در مذاکراتی که در حاشیه اجلاس بین‌المللی امنیت و ثبات در منطقه سازمان همکاری شانگهای با طرف روسی داشتیم به ما اطمینان دادند که در اولین فرصت این موشک‌ها به ایران تحویل داده خواهد شد و ما امیدواریم این قول اجرایی شود.
با توجه به اینکه ایران و آمریکا در مذاکـرات هسـته‌ای به‌طـور مسـتقیم با یکدیگر وارد گـفت‌وگـو شده‌اند به نظر می‌رسـد نقش کشـوری مثل چین در مذاکـرات کمـرنگ شده است؟
به نظر من روسیه و چین دو عضو مهم در مذاکرات هسته‌ای هستند و ما علاقه‌مند هستیم که این دو کشور نقش پررنگ‌تری را در مذاکرات هسته‌ای ایفا کنند ضمن آنکه تاکنون هم نقش نامناسبی در مذاکرات نداشتند و در مراحل مختلف به پیشبرد مذاکرات کمک کرده‌اند و احتمالا کمک‌های آنها گسترش هم پیدا خواهد کرد. در مورد روابط با چین هم به هرحال این کشور بزرگ‌ترین شریک تجاری ما است و ارتباطات ما نیز بسیار گسترده است و حتی در شرایط نامناسب ما توانستیم با چینی‌ها روابط گسترده‌ای داشته باشیم. همچنین روسای جمهوری دو کشور، چندین بار گفت‌وگو‌های موثر، جدی و مفیدی با یکدیگر داشته‌اند. آخرین دور گفتوگوها بین روسای جمهوری دو کشور مذاکراتی بود که در جاکارتا، پایتخت اندونزی انجام شد که مذاکرات بسیار خوب و مفیدی بود. در سفر به مسکو در حاشیه کنفرانس بین‌المللی امنیت و ثبات در منطقه سازمان همکاری شانگهای و در دیدار دوجانبه‌ای که با وزیر خارجه چین داشتم نیز روش‌های گسترش روابط را پیگیری کردیم. به هر حال حوزه‌های مختلفی هست که ایران و چین در مورد آنها با یکدیگر همکاری دارند. بنابراین رابطه ایران با چین هم در همان دیـدگاه یـک رابـطه جامع در سطح جهانی قرار دارد و برای ما بسیار مهم است.
آقای ظـریف هـر چه به روزهـای پایانی مذاکرات هسته‌ای نزدیک می‌شویم هـجـمـه‌ها و فشـار‌هـای داخلی نسبت به شما و تیم مذاکره‌کننده بیشتر می‌شود، مثل تجمعاتی که در روزهای گذشته در برخی از شهرها علیه توافق انجام شد. شما به‌عنوان مسوول تیم هسته‌ای و کسی که این مذاکرات را هدایت می‌کند، چه پاسخی به دلواپس‌ها دارید و به نظر شما دلیل این مخالفت‌ها چیست؟
به هر حال وقتی مذاکرات به نتیجه نهایی نزدیک می‌شود، نگرانی‌ها هم بیشتر می‌شود و البته از آن طرف خود مذاکرات هم سخت‌تر می‌شود. در مذاکرات ژنو هم دوره‌های پایانی بسیار دوره‌های پرتنشی بود و نگرانی‌ها بسیار بالا بود. الان هم همین‌طور است. بنابراین من این نگرانی‌ها را خیلی غیرطبیعی نمی‌دانم. البته من همیشه نسبت به نحوه نقدی که به مذاکرات می‌شود ملاحظاتی دارم، ضمن اینکه نقد را حق مردم می‌دانم اما منتقدان مذاکرات باید مراقب باشند نحوه نقدشان به مذاکرات در سه حوزه به طرف مقابل کمک نکند. یکی در حوزه مذاکراتی، دوم در حوزه گفتمانی و دیگری در حوزه عملیاتی. بنابراین نباید وارد حوزه‌هایی شوند که به جای اینکه به منافع ملی کشور خدمت شود در عوض در انتقادهایشان به دیدگاه‌های طرف مقابل کمک کنند. من فعلا این موارد را تیتروار عنوان کردم و ان‌شاءالله بعد از اینکه مذاکرات به نتیجه رسید درباره اینکه در حوزه مذاکراتی، گفتمانی و عملیاتی معنی این را که ضرر زدن چیست شاید بیشتر بتوان باز کرد و توضیح داد.
چقدر امیدوار هستید مذاکرات در مهلت زمانی تعیین شده تا تیر ماه به نتیجه برسد و تمامی موارد اختلافی بین ایران و گروه 1+5 و خصوصا ایران و آمریکا حل شود؟
بحث اختلافات بین ایران و آمریکا نیست. به هر حال ما با گروه ۱+۵ در حال مذاکره هستیم. اما آمریکا به دلیل اینکه بیشترین حجم محدودیت‌ها و فشارها را در گذشته به ایران وارد کرده است الان باید بیشترین اقدام را برای رفع آن فشارها و محدودیت‌ها انجام دهد. بنابراین کار با آمریکا از این منظر دشوارتر است. ولی در نهایت این مذاکره‌ای است که بین ایران و اعضای گروه ۱+۵ انجام می شود. ما امیدواریم در صورتی که طرف‌های مذاکره‌کننده ما به ویژه کشورهای غربی درک صحیح این واقعیت را داشته باشند که تنها در چارچوب یک توافق مبتنی بر منافع مشترک می‌شود به نتیجه رسید، رسیدن به نتیجه در این مدت دشوار نخواهد بود.
مین‌گذاری جدید سناتورها در میدان مذاکرات
کرک-منندز خواستار تمدید 10 ساله تحریم‌های کنگره علیه ایران شدند
گروه دیپلماسی: ششمین دور مذاکرات هسته‌ای وین در راستای نگارش متن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دیروز شنبه در شرایطی در سطح معاونان به پایان رسید، که به گفته رسانه‌های خبری احتمال دارد نشست‌های کارشناسی بدون وقفه تا ضرب‌الاجل 30 ژوئن (10 تیر) ادامه پیدا کند. همزمان با این تحول، سناتورهای آمریکایی، تمدید 10 ساله تحریم‌های کنگره علیه ایران را خواستار شدند.
به گزارش «ایسنا»، به نوشته روزنامه هافینگتن پست؛ سناتورها «مارک کرک» و «باب منندز» با ارائه یک متمم جدید در بودجه دفاعی آمریکا خواهان تمدید 10ساله تحریم‌های کنگره علیه تهران شدند که در صورت تصویب تحریم‌های ایران که قرار است در سال 2015 به پایان برسد، تا پایان 2026 ادامه خواهد یافت.
این سناتورها در شرایطی درخواست خود برای تمدید دوباره تحریم‌های ایران را مطرح کرده‌اند که کمتر از یک ماه تا پایان ضرب‌الاجل ۳۰ ژوئن برای دستیابی ایران و قدرت‌های جهانی به یک توافق جامع فرصت باقی مانده است. بنابراین تصویب این متمم به گفته کارشناسان می‌تواند این مذاکرات حساس را پیچیده کند.
ایران و گروه 1+5 هم‌اکنون تلاش می‌کنند تا به یک راه‌حل نهایی درخصوص برنامه هسته‌ای ایران و چگونگی لغو تحریم‌ها علیه این کشور دست یابند. این کشورها در اوایل ماه آوریل
(۱۳ فروردین) توانستند به یک چارچوب کلی برای توافق نهایی دست پیدا کنند و اکنون در تلاشند تا این توافقات را نهایی کنند.به نوشته هافینگتن پست، متمم جدید کرک - منندز می‌تواند نظم کنونی در مذاکرات را به هم بریزد و به ایرانی‌ها نشان دهد که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا قادر نیست سیاست تحریم‌های کنگره کشور خود را کنترل کند. کنگره در حال حاضر نیز بر اساس قانونی که ماه گذشته به تصویب رسید، قادر است تا ۳۰ روز پس از حصول توافق با ایران آن را بررسی و درباره‌اش اظهارنظر کند.سناتورها کرک و منندز پیش از این نیز طرحی را برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات تا ۳۰ ژوئن مطرح کرده بودند، اما اوباما تهدید کرده بود در صورت تصویب، آن را وتو خواهد کرد چون به روند مذاکرات آسیب می‌زند. «پیتر بیلر بک»، یک کارشناس سیاسی در اندیشکده «راه سوم»، متمم جدید کرک - منندز را محکوم کرد و گفت: «این متمم در شرایط کنونی مذاکرات که ما در آخرین و حساس‌ترین مرحله مذاکرات آن قرار داریم، غیرضروری و نابهنگام است.»
مذاکرات بدون وقفه تا 10 تیر
ششمین دور رایزنی‌های هسته‌ای در راستای نگارش پیش‌نویس برنامه اقدام جامع مشترک (برجام) که از روز پنج‌شنبه در شهر وین آغاز شده بود، دیروز شنبه در سومین روز خود با نشست‌های کارشناسی از ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه به وقت محلی آغاز شد. معاونان وزیر خارجه ایران دیروز وین را ترک کردند، اما نشست‌های کارشناسی احتمالا تا ۱۰ تیرماه در وین ادامه دارد.
روز پنج‌شنبه این رایزنی‌ها با نشست عمومی ایران با گروه 1+5 در سطح معاونان آغاز شد که دو ساعت و بیست دقیقه به طول انجامید پس از آن معاونان وزیر خارجه ایران نشستی دوجانبه با معاون وزیر خارجه روسیه و نماینده این کشور در گروه 1+5 داشتند. عراقچی و روانچی معاونان ظریف پس از آن با نمایندگان سه کشور اروپایی در گروه 1+5 در نشستی چهارجانبه به گفت‌وگو پرداختند و پس از آن هم معاونان وزیر خارجه ایران با نماینده چین با گروه 1+5 به‌صورت دوجانبه رایزنی کردند.
عراقچی و روانچی همچنین عصر پنج‌شنبه با هلگا اشمید معاون فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درخصوص نگارش متن پیش‌نویس برجام به رایزنی نشستند و همزمان نیز نشست‌های کارشناسی برگزار شد. روز جمعه نیز معاونان وزیر خارجه ایران و آمریکا حدود دو ساعت گفت‌وگو کردند و همزمان نیز نشست کارشناسی برگزار شد. مباحث فنی و بحث تحریم‌ها از جمله مواردی است که در این گفتوگوها به آن پرداخته شد. معاونان وزیر خارجه ایران روز جمعه همچنین با هلگا اشمید در دو نوبت گفت‌وگو کردند که دور دوم این گفتوگوها پس از چهار ساعت در ساعت ۲۳ به وقت محلی خاتمه یافت.
تصمیم‌گیری‌های سخت سیاسی
او درخصوص وضعیت جسمانی جان کری وزیر خارجه آمریکا که هفته گذشته در سفر اروپایی خود به دلیل دوچرخه‌سواری دچار شکستگی از ناحیه استخوان ران شده نیز گفت: «کری روز جمعه از تخت خود بلند شده و با راه رفتن تلاش می‌کند به بهبود خود سرعت بخشد.» همزمان با اظهارات ماری هارف، یک پایگاه آمریکایی در یادداشتی درباره شکستگی پای جان کری نوشت که واشنگتن می‌تواند از این موضوع برای خرید زمان بیشتر در مذاکرات با ایران استفاده کند.
به گزارش خبرگزاری فارس، «فارن پالیسی» در یادداشتی مفصل به بررسی تاثیرات تصادف جان کری وزیر خارجه آمریکا بر مذاکرات هسته‌ای ایران پرداخت. در یادداشت منتشر شده با عنوان «عامل و مولفه کری» آمده است: «در رسانه‌ها سوالات زیادی درباره تاثیر تصادف در حین دوچرخه سواری جان کری بر مذاکرات ایران وجود دارد.» عضو ارشد اندیشکده وودرو ویلسون در این یادداشت نوشت: «کری نیروی پیش‌برنده در این مذاکرات بوده است و عمیق‌تر از هر کسی حتی شخص باراک اوباما، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده، به قدرت دیپلماسی و منطق توافق اعتقاد دارد. علاوه بر این او یک رابطه کاری بسیار نزدیک با محمدجواد ظریف وزیر خارجه و عضو اصلی تیم مذاکره کننده ایران ایجاد کرده است.»
«آرون دیوید میلر» تاکید کرد: «اگر کری خارج از قاب مذاکرات قرار گیرد (از مذاکرات خارج شود)، نبود او می‌تواند اثر منفی قابل ملاحظه‌ای بر مقصد پایانی توافق بگذارد. از دست دادن عضو ارشد مذاکره و کسی که معتقد به فرآیند مذاکره است، شاید فرصت‌ها برای رفع مسائل کلیدی در مرحله نهایی مذاکرات را کاهش دهد.»
کارشناس آمریکایی افزود: «کری فقط یک مذاکره‌کننده نیست، بلکه او وقتی موضوع تعیین تاکتیک‌ها در میز مذاکره مطرح باشد، تصمیم می‌گیرد که چه کسانی (هیات آمریکایی) بروند و چه کسانی بمانند و چه زمانی با رئیس‌جمهور تماس بگیرند. البته اگرچه مصدومیتش مساله‌ساز است، اما احتمالا تاثیر زیادی بر مسیر مذاکرات ایران نخواهد گذاشت و حتی شاید به نفع آن هم شود.»سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ادامه نشست خبری خود با اشاره به نشست‌های اخیر بین مقامات آمریکا و دیگر کشورها، بیان کرد که با توجه به بیانیه‌های منتشره در جریان این دیدارها، از جمله نشست شورای همکاری کشورهای عرب خلیج‌فارس، کشورها حمایت خود را از حل دیپلماتیک مساله هسته‌ای ایران ابراز داشته‌اند.او در پاسخ به سوال مجدد خبرنگاران در مورد ذخایر هسته‌ای ایران نیز گفت: «کارشناسان اطمینان دارند، ایران برای کاهش ذخایر خود مشکلی ندارد و همان‌طور که پیش از این نیز دو بار شاهد آن بوده‌ایم، این کشور راه‌حل و توانایی آن را دارد تا در مهلت تعیین شده، ذخایر خود را به حد معین شده در توافق‌نامه برساند.»
ارسال نظر