گروه دیپلماسی- کامران کرمی: جنگ یمن به دیپلماسی منطقه‌ای ایران و عربستان تحرک تازه‌ای بخشیده است. ریاض در سودای یارگیری و کشاندن بازیگران متعدد منطقه‌ای در ائتلاف عربی علیه حوثی‌ها است و در مقابل ایران در اندیشه پایان دادن به جنگ خانمان‌سوزی است که بر آتش فرقه‌گرایی در منطقه مستعد بحران خاورمیانه می‌دمد. در این چارچوب سعودی‌ها به دنبال جلب رضایت پاکستان، مصر و ترکیه به جرگه ائتلافی متشکل از اعضای شورای همکاری خلیج فارس به‌همراه دولت‌های ضعیفی چون اردن و سودان هستند و ایران با اتخاذ یک دیپلماسی فعال منطقه‌ای به دنبال متقاعد کردن بازیگرانی است که به نوعی در برزخ مداخله یا عدم مداخله در تهاجم علیه جنبش انصارالله در یمن قرار گرفته‌اند. تصمیم‌گیرندگان آل‌سعود به خوبی این موضوع را دریافته‌اند که مشارکت مصر، ترکیه و پاکستان به دلیل داشتن توان و پتانسیل نظامی و همچنین مشروعیت بخشیدن به جنگ علیه یمن در چارچوب ائتلاف سنی در مقابل شیعیان حوثی، باعث برتری یافتن در جنگ میدانی می‌گردد. از این رو به کرات شاهد سفرهای مقامات عربستان به منطقه بودیم اما آنچه این معادله را به‌هم ریخت، تصمیم مجلس و ارتش پاکستان به شرکت نکردن در ائتلاف عربی و در پیش گرفتن یک سیاست فعال اما بی‌طرف در بحران کنونی است. ترکیه هم با بیان اینکه طرح ایران برای بحران یمن را پذیرفته است، از مشارکت در جنگ علیه حوثی‌ها امتناع ورزید. تحلیلگران سفر رئیس‌جمهور ترکیه به تهران و همچنین دیپلماسی منطقه‌ای ظریف در عمان و به‌خصوص پاکستان را در تصمیم آنکارا و اسلام‌آباد در همراهی نکردن عربستان، بسیار تاثیرگذار می‌دانند.

در همین ارتباط محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران در تازه‌ترین سفر منطقه‌ای خود خواستار تشکیل دولتی جدید در یمن شد و تاکید کرد که جمهوری اسلامی در تحولات سیاسی این کشور می‌تواند نقش داشته باشد.

به گزارش «خبرگزاری رویترز»، ظریف که برای سفری دو روزه به قزاقستان رفته بود، روز دوشنبه، ۲۴ فروردین گفت: «من این افتخار را داشتم که برای تشکیل حکومت افغانستان در کنفرانس بن حضور یابم. در حقیقت ما این کار را نکردیم. خود افغان‌ها کردند... می‌توانیم چنین کاری را در یمن نیز انجام بدهیم.»

کنفرانس بن دسامبر سال ۲۰۰۱ با هدف تشکیل حکومت افغانستان پس از طالبان برگزار شد که در جریان آن چهره‌های برجسته سیاست این کشور توافق کردند برای تشکیل دولت موقت از حامد کرزی حمایت کنند، چهره‌ای که بعدا رئیس‌جمهور افغانستان شد. وزیر خارجه ایران در شرایطی از تشکیل دولت جدید یمن سخن می‌گوید که عربستان سعودی با حمله نظامی به یمن شورشیان حوثی را هدف قرار داده است. ظریف بار دیگر خواستار توقف حملات هوایی عربستان سعودی به یمن شد.

وزیر خارجه ایران هفته گذشته در سفر به پاکستان از طرح چهار ماده‌ای ایران برای پایان بخشیدن به بحران یمن خبر داد که در آن خواستار آتش‌بس در یمن، کمک‌های بشردوستانه به این کشور، گفت‌وگوهای داخلی میان یمنی‌ها و تشکیل دولتی فراگیر است. اما سعود الفیصل همتای عربستانی ظریف، روز یکشنبه درخواست ایران برای آتش‌بس در یمن را رد کرد و گفت که عملیات هوایی عربستان و دیگر کشورهای عرب برای حمایت از دولت قانونی یمن است.

در جدول زیر به مواضع سه کشور مهم که عربستان با تمام توان درصدد است به نحوی آنها را وارد ائتلاف کند، پرداخته‌ایم.

ایران خواستار تشکیل دولتی جدید در یمن شد