اعتبارزدایی قانونی از تحریم‌ها
سعیده سادات فهری: دکتر مهدی ذاکریان، استاد حقوق بینالملل و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تاکید کرد که مذاکره‌کنندگان ایرانی طی گفت‌وگوهای هسته‌ای اخیر، حرفه‌ای‌ترین و دیپلماتیک‌ترین روش‌ها را در پیش گرفتند و متن حاصل شده تحت عنوان بیانیه سوئیس نیز بیانگر این مساله است که آنها با دقت تمامی موضوعات را تحت نظر داشته‌اند. این استاد دانشگاه توضیح داد که با تصویب قطعنامه جدید و لغو قطعنامههای پیشین، اساسا دیگر فصل هفتم منشور سازمان ملل نسبت به ایران اعمال و اجرا نخواهد شد و ایران از کلیه تدابیر اقتصادی، نظامی و سیاسی مربوط به فصل هفتم خارج خواهد شد.
سعیده سادات فهری: دکتر مهدی ذاکریان، استاد حقوق بینالملل و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تاکید کرد که مذاکره‌کنندگان ایرانی طی گفت‌وگوهای هسته‌ای اخیر، حرفه‌ای‌ترین و دیپلماتیک‌ترین روش‌ها را در پیش گرفتند و متن حاصل شده تحت عنوان بیانیه سوئیس نیز بیانگر این مساله است که آنها با دقت تمامی موضوعات را تحت نظر داشته‌اند. این استاد دانشگاه توضیح داد که با تصویب قطعنامه جدید و لغو قطعنامههای پیشین، اساسا دیگر فصل هفتم منشور سازمان ملل نسبت به ایران اعمال و اجرا نخواهد شد و ایران از کلیه تدابیر اقتصادی، نظامی و سیاسی مربوط به فصل هفتم خارج خواهد شد. همچنین ذاکریان با مبنا قرار دادن سخنان نوروزی رهبری مبنی بر همزبانی ملت و دولت تاکید کرد که هم اکنون زمان آن است تمام جناح‌ها در داخل ایران بر اساس بیانات رهبری به همزبانی میان ملت و دولت کمک کنند و در این راستا گام بردارند.
دکتر مهدی ذاکریان، استاد حقوق بینالملل در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» مطرح کرد
مکانیزم بی‌اعتبار شدن تحریم‌های شورای امنیت
به دنبال ۸ روز مذاکرات فشرده هیات‌های ایرانی و گروه ۱+۵ در لوزان سوئیس، نهایتا بیانیه‌ای منتشر شد که در آن بر لغو تحریم‌های اعمال شده علیه ایران تاکید شده است. کمی بیشتر درخصوص موارد ذکر شده راجع به لغو تحریم‌ها در این بیانیه توضیح می‌دهید؟
در دو جای این یادداشت تفاهم صحبت از موضوع تحریم‌ها شده است؛ نخستین مورد در رابطه با برداشته شدن تحریم‌های اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده آمریکا است؛ این موارد دربرگیرنده تحریم‌های فوق‌العاده‌ای است که این کشورها علیه ایران اعمال کرده بودند. دومین موردی که درخصوص تحریم‌ها صحبت شده بر این مبناست که قطعنامه جدیدی از جانب شورای امنیت پیش‌بینی شود که این قطعنامه جدید ضمن تایید برنامه اقدام و عمل مشترک میان کشورها، کلیه قطعنامههای سابق را لغو میکند. این در شرایطی است که قطعنامههای سابق دربرگیرنده محدودیت‌ها و تحریم‌ها اعم از تحریم‌های مالی و اقتصادی نسبت به افراد، شرکت‌ها و کشور است. بنابراین در قسمت دوم یادداشت تفاهم به موضوع تصویب قطعنامه جدید که ناظر بر از میان برداشته شدن قطعنامههای سابق است، اشاره شده است. بنابراین، خیلی شفاف باید گفت که مذاکره‌کنندگان ایرانی با دقت‌نظر کامل و کافی موضوع تحریم‌ها را در مذاکرات‌شان مورد توجه قرار داده و به‌صورت محکمی، نابودی قطعنامه‌ها را پیگیری کردند.
با این تفاسیر تصویب قطعنامه جدید و لغو قطعنامههای پیشین باعث خروج ایران از فصل هفتم منشور سازمان ملل خواهد شد؟
بله همین‌طور است؛ درواقع یادداشت تفاهم اخیر و مبنای آن کاملا مشخص است و شاید فقط عده‌ای که خود را دلواپس نام نهاده‌اند نمی‌خواهند واقعیت این بیانیه را بپذیرند. به عبارت دیگر کسانی که قدرت و منافع شخصی خاصی دارند برخی قسمت‌های بیانیه سوئیس را نادیده می‌گیرند. در یادداشت تفاهم سوئیس آمده است که تصویب قطعنامه جدید کلیه قطعنامههای سابق را بی‌اعتبار میکند و این به آن معنا است که اساسا دیگر فصل هفتم منشور سازمان ملل نسبت به ایران اعمال و اجرا نخواهد شد و ایران از کلیه تدابیر اقتصادی، نظامی و سیاسی مربوط به فصل هفتم خارج خواهد شد. البته به جز یک مقدار محدودی که حل و فصل آن مقدار نیز طی توافق مشخص میان طرفین درباره چگونگی اجرای برنامه جامع اقدام مشترک خواهد بود. یعنی قطعنامه تفاهم میان طرفین را تایید و به رسمیت می‌شناسد و قطعنامههای سابق را نیز ملغی میکند.
اگر در تیرماه توافق جامع میان طرفین حاصل و امضا شود، در این صورت پروسه زمانی لغو تحریم‌ها به چه صورت خواهد بود؟
لغو تحریم‌ها از همان زمان آغاز خواهد شد و قرار بر این شده است که قطعنامه جدید از همین حالا با همفکری ایران نوشته و آماده شود. به عبارت دیگر ایران در متن قطعنامه‌ای که قرار است نگارش شود، دخالت خواهد داشت. باید توجه داشت که دیپلماتهای جمهوری اسلامی ایران لیاقت و شایستگی خود را به لحاظ حقوقی در این مذاکرات نشان دادند و بنده به‌عنوان یک استاد حقوق و روابط بینالملل این مساله را بیان می‌کنم نه به‌عنوان شخصی که ممکن است گرایش‌های خاصی داشته باشد. به نظر من دیپلماتهای ما از این مذاکرات پیروزمندانه و سربلند بیرون آمدند و حرفه‌ای‌ترین و دیپلماتیک‌ترین روش‌ها را در گفت‌وگوها در پیش گرفتند. متن همین یادداشت تفاهم بیانگر آن است که با دقت تمامی موضوعات را تحت نظر داشتند و ایران نیز در قطعنامه آتی نقش خواهد داشت.
با توجه به اینکه بخشی از تحریم‌های اعمال شده علیه ایران باید توسط کنگره آمریکا لغو شود و تاکنون نیز شاهد نقش‌آفرینی منفی کنگره در این رابطه بوده‌ایم آیا ممکن است در روند لغو تحریم‌ها مشکلی پیش بیاید یا این موارد به مسائل داخلی آمریکا مربوط می‌شود و نقشی در روند برداشته شدن تحریم‌ها ندارد؟
در کشورهای آزاد نگاه‌های متفاوت و مختلفی وجود دارد؛ امروز در ایالات متحده آمریکا جناح خاصی به‌صورت دموکراتیک بر سر قدرت است و جناح مخالف نیز در کنگره اکثریت را در دست دارد. می‌دانیم آنچه امروز میان ایران و شش قدرت جهانی در حال شکل گرفتن است متفاوت از دیدگاه اکثریت جناح حاکم بر کنگره آمریکا است. در پاسخ به این سوال که آیا آن جناح می‌تواند یک توافقنامه بین‌المللی را باطل یا بر سر راه آن سنگ‌اندازی کند، باید گفت خیر. به‌رغم تمام تلاش‌های ضدایرانی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل برای صورت نگرفتن توافق میان ایران و گروه ۱+۵ می‌بینیم که تفاهمی میان طرفین حاصل شده است و کشورها حقوق هسته‌ای ایران را شناسایی کرده‌اند. طی این بیانیه قسمت عمده‌‌ای از خواسته‌های ملت ایران پذیرفته و دستاوردهای روشنی برای تیم ایرانی حاصل شد. ایران در این مورد دچار مشکل نخواهد شد زیرا با امضای دولت آمریکا و ۴ عضو دائم دیگر شورای امنیت قرار است قطعنامه‌ای امضا شود که طی آن تمام قطعنامههای پیشین در زمینه‌های هسته‌ای لغو خواهد شد. همین الان و در بیانیه سوئیس نیز این مساله مطرح شده است بنابراین ایران مشکلی در روند لغو تحریم‌ها نخواهد داشت و اگر از جانب کنگره تهدیدات و لفاظی‌هایی را شاهد هستیم این دیگر مشکل دولت آمریکا است و به تعهدات بین‌المللی این کشور بازمی‌گردد. البته تاکنون نیز شاهد بوده‌ایم که این قوه مجریه آمریکا است که می‌تواند تعهدات بین‌المللی اینچنینی را امضا کند و پیش ببرد و کاخ سفید هم این مساله را عنوان کرد. ایران تا به امروز کاملا زیر نظر سازمان ملل عمل کرده و هیچ تخطی‌ای نداشته است و آمریکا نیز باید هماهنگی‌های داخلی را انجام دهد تا از سوی کنگره مشکلی پیش نیاید، همچنین مساله دیگر این است که آیا نمایندگان کنگره می‌توانند برنامه‌هایی عملی که به‌صورت نهایی در تیرماه تصویب می‌شود را وتو یا باطل کنند، باز باید گفت خیر. در واقع این دولت آمریکا است که باید تعهد را امضا کند و این قدرت را قانون اساسی آمریکا به دولت این کشور داده است و نمایندگان کنگره فقط می‌توانند دیدگاه‌هایشان را ارائه کنند و بیش از این جای عمل ندارند.
یعنی اگر کنگره بخواهد ساز مخالف بزند در انزوا قرار می‌گیرد و حرفش خریداری ندارد؟
وقتی تعهدی بین‌المللی میان طرفین امضا می‌شود به همین صورت خواهد بود. منتها اگر ما می‌خواهیم نگاه و دیدگاه‌های اعضای کنگره و مخالفان ایران در آمریکا در انزوا قرار گیرد منوط به این است که عده‌ای داخل ایران همزبان با رژیم اسرائیل و کنگره آمریکا نشوند. مقام معظم رهبری نیز در سخنان نوروزی‌‌‌شان توضیح دادند که لازم است همزبانی با دولت صورت گیرد. هم اکنون زمان آن است تمام جناح‌ها در داخل ایران بر اساس بیانات رهبری به همزبانی میان ملت و دولت کمک کنند و در این راستا گام بردارند.
ارسال نظر