سیدعباس عراقچی تشریح کرد
لغو ۶ قطعنامه شورای امنیت پیروزی ملت ایران است
عکس: باشگاه خبرنگاران
گروه دیپلماسی: پس از قرائت تفاهم‌نامه سیاسی ایران و گروه ۱+۵ موسوم به بیانیه لوزان، بازار تفسیر و تحلیل‌های خبری داخلی و خارجی نیز داغ شده است. گروهی این تفاهم را ابهام‌آمیز و موجب از دست رفتن توان هسته‌ای ایران می‌دانند و معتقدند که زمان‌بندی کاهش تحریم‌ها هنوز حل نشده است. در مقابل اما گروه دیگر بر این اعتقادند که این بیانیه سرآغاز لغو همه قطعنامه‌های تحریمی و تحولات جدید در صنعت هسته‌ای است. در طیف منتقدان خارجی که امروز دیگر منحصر به اسرائیل و برخی از نمایندگان جمهوری‌خواه سنا است، نظر بر این است که این توافق همچنان راه‌های دسترسی ایران به بمب را باز می‌گذارد. در مقابل اما موافقان معتقدند که بهبود وضعیت اقتصادی در آینده حداقل دستاورد این تفاهم است و ابعادی فراتر از آن دارد که به موضوع آثار و پیامدهای منطقه‌ای آن برمی‌گردد. در همین ارتباط عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با بیان اینکه طبیعی است در هر مذاکره و توافقی، دو طرف برداشت‌های خود را از مذاکرات داشته باشند و داستان و روایت خود را اعلام کنند، گفت که پایان مذاکره سیاسی برای هر دو طرف دستاوردهایی خواهد داشت. به گزارش «ایرنا»، سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه که در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما درباره بیانیه مذاکرات هسته‌ای ایران سخن می‌گفت، کنار گذاشته شدن ۶ قطعنامه لازم‌الاجرا و تحت فصل هفت علیه ایران در شورای امنیت سازمان را اقدامی «بی‌سابقه» خواند و گفت: «این پیروزی حاصل ۱۰ سال نبرد همه‌جانبه ملت ایران است.» عراقچی ادامه داد: «بزرگ‌ترین امتیاز رسمی توافق لوزان این است که دنیا برنامه‌های هسته‌ای ایران را به رسمیت می‌شناسد. همچنین برنامه هسته‌ای ما از مشروعیت کامل برخوردار بوده و بر اساس قوانین بین‌المللی و منافع جمهوری اسلامی ایران است.»
برداشته شدن قطعنامه‌ها اتفاق کوچکی نیست
عراقچی با بیان اینکه دنیا با کرامت با جمهوری اسلامی برخورد می‌کند، تاکید کرد: «در بیانیه اخیر لوزان، برنامه هسته‌ای ایران از جمله غنی‌سازی به رسمیت شناخته شده و دیگر به‌عنوان تهدید به آن نگاه نمی‌شود.» معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه گفت: «۶ قطعنامه در شورای امنیت وجود دارد که تاکید دارد ایران نباید غنی‌سازی کرده و خیلی از تاسیسات هسته‌ای کشورمان تعطیل شوند. برداشته شدن این قطعنامه‌ها اتفاق کوچکی نیست و هیچ قطعنامه‌ای در شورای امنیت وجود ندارد که به آسانی کنار گذاشته شده باشد؛ به خصوص قطعنامه بند هفت که برای همه کشورها لازم‌الاجرا است.» عراقچی افزود: «امروز این ۶ قطعنامه لازم‌الاجرا در حال کنار گذاشته شدن است که این مهم، حاصل ایستادگی ۱۰ ساله ملت ایران در یک نبرد سیاسی، اقتصادی امنیتی و همه‌جانبه است.»
لغو تحریم‌ها در روز اول اجرای توافق
مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود درباره برداشته شدن یکباره تحریم‌ها پس از توافق نهایی گفت: «بیانیه‌ای که خانم موگرینی و آقای ظریف قرائت کردند کاملا شفاف بود. غربی‌ها درباره برداشته شدن تحریم‌ها تبلیغاتی ایجاد کردند اما بیانیه کاملا روشن است.» به گفته معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه، تمامی تحریم‌های اقتصادی و مالی در روز اول اجرای توافق لغو خواهد شد؛ همچنین تمامی قطعنامه‌های شورای امنیت در روز اول اجرای توافق لغو می‌شود. عراقچی ادامه داد: «تحریم‌ها در زمینه‌های مختلف شامل بانک‌ها، نفت، گاز، آزادسازی دارایی‌ها، کشتیرانی و حمل‌ونقل لغو می‌شود.»
تحریم‌های ثانویه برداشته می‌شود
سیدعباس عراقچی در ادامه توضیح داد: «برخی تحریم‌ها از ابتدای انقلاب از سوی آمریکا اتخاذ شده است. اینها تحریم‌های اولیه آمریکا هستند که درباره اتباعی است که نباید با ایران همکاری کنند.» او افزود: «در جریان هسته‌ای یک اقدام غیرقانونی آمریکا، تحریم‌های وضع شده در داخل این کشور به دیگر کشورها نیز گسترش پیدا کرد که این تحریم‌ها ثانویه است و برداشته می‌شود.»
در مقابل اما روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز ضمن برشمردن توافقات و مصالحه‌های صورت گرفته در مذاکرات هسته‌ای ژنو نوشت که موضوع زمان‌بندی کاهش و تخفیف تحریم‌ها هنوز حل نشده است.
نگاه برد - برد
معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه یادآور شد: «وقتی ایران با شش کشور مذاکره می‌کند این شش کشور سند تسلیم امضا نمی‌کنند، کما اینکه ما نیز سند تسلیم امضا نمی‌کنیم. هدف ما برد -برد بوده و دستاورد این مذاکرات از نگاه شش کشور این است که ایران از برنامه‌های هسته‌ای به مقاصد نظامی نمی‌رسد.» او تاکید کرد: «هر طرف، نقاط برجسته مذاکره را از نگاه خود بیان می‌کند و آمریکایی‌ها بعد از توافق ژنو، این اقدام را انجام و به اصطلاح فکت شیت انتشار دادند و در آن موارد توافق موردنظر خود را برجسته و خیلی‌ها تصور کردند این متن، متن اصلی توافق ژنو است.»
تشکیک صداوسیما درباره متن بیانیه
معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه در ادامه گفت‌وگوی خود گفت: «آمریکایی‌ها همچنین در توافقات لوزان نیز این کار را کردند و این طبیعی است که آنان در جهت اهدافشان چنین اقدامی کنند. این ما هستیم که باید به دستاوردهای خود در مذاکرات توجه کنیم و نباید اسیر تبلیغات طرف مقابل شویم و فکت شیت برای ما ملاک نیست.» عراقچی یادآور شد: «برخی دوستان در صداوسیما، پس از قرائت متن از سوی دکتر ظریف پس از مذاکرات لوزان، در اصالت ترجمه تشکیک کردند که آیا متن آقای ظریف همان متن خانم موگرینی است؟ این اتفاق باعث تعجب ما شد.» او ادامه داد: «وقتی متنی به دو زبان ارائه شود این‌گونه نیست که طرف مقابل ما نسبت به آن بی‌توجه باشد و آنان نیز مترجم‌هایی دارند. ما نیز با جابه‌جایی ترجمه، اعتبار خود را نزد طرفین مذاکره‌کننده و مردم، خدشه‌دار نخواهیم کرد.»
بیانیه قابل تغییر است
معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه سازوکار حل اختلاف در توافق ایجاد خواهد شد، گفت: «در لوزان به راه‌حل مسائل مختلف رسیدیم و این بیانیه قابل تغییر است.» عراقچی افزود: «باید تمام جزئیات تعهدات، مکتوب و قابل استناد و برای طرفین لازم‌الاجرا باشد. اگر این توافق از طرف غربی‌ها نقض شود، به مکانیزم برگشت‌پذیری می‌رسیم.» مذاکره‌کننده ارشد همچنین گفت: تا وقتی که توافق رسما اعلام نشده ممکن است طرفین در هر لحظه سیاست‌های خود را تغییر دهند، اما با توجه به راه‌حل‌ها و چارچوب‌های لوزان، مشکل است طرفی بخواهد مواضع خود را تغییر دهد.»
نطنز نیازهای ما را پاسخ می‌دهد
سیدعباس عراقچی در ادامه درخصوص موضوع غنی‌سازی نیز گفت: «در نطنز، غنی‌سازی خود را ادامه می‌دهیم. ما برنامه‌ای برای ایجاد مرکز غنی‌سازی جدید تا سال‌های طولانی نداریم، زیرا نیازهای موجود ما را نطنز جواب می‌دهد.» او گفت: «در نطنز ۶۱۰۴ سانتریفیوژ داریم که ۵ هزار عدد از آن، غنی‌سازی ۶۷/ ۳ درصد را انجام می‌دهند و از این تعداد، یک هزار سانتریفیوژ به فردو انتقال داده می‌شود.» معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه توضیح داد: «البته در فردو غنی‌سازی نداریم، اما هزار ماشین با همه امکانات و زیر ساخت‌ها در آنجا وجود دارد.»
تحقیق روی ماشین‌های جدید
عراقچی تاکید کرد: «دستگاه‌های جدید ما در قالب تحقیق و توسعه است. نگرانی‌هایی درباره دستگاه‌های ما وجود دارد. ماشین‌هایی که در دستور کار داریم شامل ای آر ۴ و ای آر ۵ و ای آر ۶ و ای آر ۸ می‌شود.» او یادآور شد: «طرف‌های مقابل رضایت نداشتند ما روی ماشین‌هایی کار کنیم که توان غنی‌سازی بالایی دارند و در باره این قاطعانه بحث کردیم تا در پیشرفت علمی ما محدودیت ایجاد نشود و یکی از دستاوردهای اخیر مذاکرات این است که طرف مذاکره‌کننده موافقت کرد ما روی ماشین‌های ای آر ۵ و ای آر ۶ و ای آر ۸ به منظور توسعه، تحقیق کنیم.»
ادامه غنی‌سازی
معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه گفت: «غنی‌سازی ما حتما به‌صورت علمی و مشخص ادامه می‌یابد و ماشین‌های جدید به تولید می‌رسد و بعد از دوره ۱۰ ساله، به غنی‌سازی صنعتی می‌رسیم.» عراقچی ادامه داد: «فردو ارزش راهبردی برای ما دارد و این پایگاه زمانی ایجاد شد که مراکز هسته‌ای ما مورد تهدید قرار گرفت. ما برای اینکه نشان دهیم با تهدید برنامه غنی‌سازی‌مان متوقف نمی‌شود، فردو را ایجاد کردیم.» او توضیح داد: «فردو یک مرکز هسته‌ای می‌ماند و ظرفیت غنی‌سازی خود را حفظ می‌کند؛ یک هزار ماشین و دیگر سیستم‌های دیگر بدون غنی‌سازی در این پایگاه قرار دارد و هرگاه طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکند این دستگاه‌ها را فعال می‌کنیم.»
حتی یک سانتریفیوژ از بین نمی‌رود
عراقچی همچنین گفت: «حتی یک سانتریفیوژ را از بین نمی‌بریم، بلکه برای اعتمادسازی، این دستگاه‌ها جمع‌آوری و در انبار پایگاه هسته‌ای نطنز قرار می‌گیرد.»
پروتکل الحاقی
معاون وزیر خارجه در ادامه با بیان اینکه از مواردی که آماده ارائه آن هستیم، نظارت و شفاف‌سازی درباره برنامه هسته‌ای است، گفت: «یکی از موارد درباره شفاف‌سازی در عرصه بین‌الملل، پروتکل الحاقی است که به تصویب مجلس نرسیده است. از این رو ما نمی‌توانیم از طرف دولت درباره اجرای این پروتکل قول دهیم اما تعهد کردیم که به‌صورت داوطلبانه مفاد این پروتکل را تا تصویب مجلس اجرا کنیم.
رآکتور اراک
عراقچی درباره رآکتور اراک نیز یادآور شد: «دعوای ما درباره هویت رآکتور اراک بود. به دلیل نگرانی‌هایی که درباره رآکتورهای آب سنگین درباره رسیدن به بمب وجود دارد از ابتدای مذاکرات، یکی از خطوط قرمز اصلی آمریکایی‌ها و غربی‌ها آب سنگین نبودن رآکتور اراک یا برچیده شدن آن بود.» او افزود: دانشمندان داخلی ما گفتند که حاضرند در رآکتور اراک تغییراتی را ایجاد کنند که آب سنگین باشد اما پولوتونیوم آن به حداقل برسد.
عقب‌نشینی سنا از تصویب تحریم‌های جدید
همزمان با تحلیل و بررسی ابعاد بیانیه لوزان، سناتور مارک کرک، یکی از طراحان لایحه تحریم‌های اضافی علیه ایران، پس از سخنرانی اوباما گفت که انتظار ندارد درباره لایحه‌ای که وی به همراه سناتور رابرت منندز نوشته است تا قبل از ۳۰ ژوئن(۱۰ تیر) رای‌گیری صورت بگیرد. رئیس‌جمهور باراک اوباما و وزیر خارجه جان کری با به دست آوردن چارچوب سیاسی برای توافق هسته‌ای که روز پنج‌شنبه هفته گذشته در هتل بوریواژ لوزان به دست آمد و در دانشگاه پلی‌تکنیک این شهر قرائت شد، برنده سه ماه تعویق تحریم‌های کنگره علیه ایران شدند. به گزارش «بلومبرگ ویو» به نقل از «دیپلماسی ایرانی»، اوباما و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران هشدار داده‌اند که این تحریم‌ها باعث نابودی مذاکرات هسته‌ای خواهد شد.
کرک در این رابطه می‌گوید: «فکر می‌کنم باید تا پایان ژوئن صبر کنیم.» وی همچنین تاکید کرده است که چارچوب توافق که اعلام شده است سخاوتمندانه‌تر از پیشنهادهایی است که چمبرلین به هیتلر در مونیخ داد و کنگره طی مدتی که مذاکرات ادامه دارد، باید نقشی فراتر از تماشاچی داشته باشد. تاخیر رای‌گیری درباره لایحه کرک- منندز به معنای پایان درگیری میان کاخ سفید و کنگره بر سر توافق با ایران تا ماه ژوئن نیست. لایحه‌ای که توسط سناتور باب کورکر (جمهوری‌خواه از تنسی) رئیس کمیته روابط خارجی سنا به منظور بررسی توافق توسط کنگره نوشته شده است، همچنان در حال پیگیری است. کاخ سفید درباره این لایحه هشدار داده و آن را هم برای مذاکرات مضر دانسته است.
جان بینر، رئیس مجلس نمایندگان هم در بیانیه‌ای که روز پنج‌شنبه منتشر کرد اعلام کرد جزئیات توافقی که منتشر شده، کافی نیست و کنگره باید لایحه‌ای را برای بازبینی هرگونه توافقی تصویب کند. وی در این رابطه گفت: «نگرانی‌های بلندمدت من درباره پارامترهای توافق احتمالی باقی مانده است، اما نگرانی فوری من این است که دولت در کوتاه‌مدت توقف تحریم‌ها را انجام دهد. کنگره باید این اجازه را داشته باشد تا قبل از لغو هرگونه تحریمی، بازبینی کاملی بر هرگونه توافقی داشته باشد.»
سناتور «تام کاتن» یکی دیگر از سناتورهای جمهوری‌خواه در مصاحبه‌ای اعلام کرد هر کاری می‌کند تا جلوی دستیابی به توافق نهایی هسته‌ای با ایران را بگیرد. به گزارش «عصر ایران»، این سناتور جمهوری‌خواه جوان که ماه گذشته مبتکر ایده نوشتن نامه ۴۷ سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی خطاب به مقامات ایران بود در مصاحبه‌ای با شبکه سی‌ان‌ان در مخالفت با تفاهم سیاسی اخیر در لوزان سوئیس اعلام کرد: «هر چه در توان دارم به کار خواهم گرفت تا جلوی توافق نهایی هسته‌ای را بگیرم.»
نگاه تحلیلگران به بیانیه لوزان
داوود هرمیداس باوند استاد دانشگاه در گفتوگو با «فرارو» گفت که تفاهم لوزان آینده بهتری برای ایران نوید می‌دهد. او گفت بیانیه مشترک لوزان یا به عبارتی تفاهم صورت گرفته با رعایت مکانیزم‌های پیش‌بینی‌شده به توافق جامع منتهی خواهد شد. باوند این دستاورد را حاصل سیاست خارجی مبنی بر تنش‌زدایی و تعامل سازنده دانست و ابراز امیدواری کرد به پرونده هسته‌ای محدود نشود. داوود آقایی، کارشناس حقوق بین‌الملل و عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز با مثبت ارزیابی کردن بیانیه مشترک ایران و ۱+۵ گفت: «بعد از توافق لوزان ایران می‌تواند در منطقه حرف خود را با شجاعت و قاطعیت بیشتری به کرسی بنشاند و از طریق تعامل با جهان غرب در روند حل مسائل و معضلات منطقه‌ای از جمله بحران یمن و داعش فعالیت کند.» جهانگیر کرمی، استاد روابط بین‌الملل در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران نیز گفت که تیم هسته‌ای دولت روحانی با تکیه بر اصول حرفه‌ای و پشتیبانی ملت توانست بعد از مذاکراتی طاقت‌فرسا، به موفقیتی هم‌سنگ اقدام دکتر محمد مصدق در ملی شدن صنعت نفت دست پیدا کند.
سه تفاوت اصلی تفاسیر ایران و آمریکا از توافق لوزان
وال استریت ژورنال سه تفاوت اصلی تفاسیر ایران و آمریکا از توافق را منتشر کرد. به گزارش «الف»، این تفاوت‌ها که از مقایسه دو بیانیه وزارت خارجه آمریکا و ایران حاصل شده است، به‌طور خلاصه به شرح زیر است:
۱- در مورد تحریم‌ها:
تفسیر آمریکا: تحریم‌های هسته‌ای معلق خواهند شد.
تفسیر ایران: تحریم‌های هسته‌ای لغو خواهند شد.
تفاوت اصلی: آمریکا می‌گوید که «تخفیف»های تحریمی به‌صورت مرحله‌بندی شده و تعلیق خواهند بود. ایران می گوید هنگامی که توافق نهایی حاصل شد، تحریم‌ها با سرعت بیشتری پایان خواهند گرفت.
۲- در مورد ذخایر هسته‌ای:
تفسیر آمریکا: ایران موافقت کرده که برای حداقل ۱۵ سال در حد ۶/ ۳ درصد غنی‌سازی کند و ذخیره اورانیوم غنی شده خود را برای ۱۵ سال از ۱۰ هزار کیلوگرم به ۳۰۰ کیلوگرم برساند.
تفسیر ایران: مدت زمان برنامه جامع مشترک برای ۱۰ سال خواهد بود که در این مدت ۵۰۰۰ سانتریفیوژ نطنز در حد ۶۷/ ۳ درصد غنی‌سازی خواهند کرد.
تفاوت اصلی: ایران مدت زمان محدودیت غنی‌سازی و ذخایر خود را ۱۰ سال می داند و آمریکا ۱۵ سال.
۳- در مورد بازرسی‌ها:
تفسیر آمریکا: آژانس انرژی هسته‌ای دسترسی عادی (مرتب) (Regular access) به تاسیسات هسته‌ای ایران و زنجیره حمایتی این برنامه خواهد داشت.
تفسیر ایران: ایران به‌طور داوطلبانه و موقت (Voluntary and temporary) پروتکل الحاقی را اجرا و اجازه دسترسی به تاسیسات هسته‌ای را مهیا خواهد کرد.
تفاوت اصلی: موضوع بازرسی‌های سرزده و تفسیر‌های دوگانه از آن است.
ارسال نظر