گروه دیپلماسی- روی کارآمدن اکثریت شیعیان در عراق پس از صدام، روابط تهران و بغداد را در مسیر بهبود و در سال‌های اخیر به مرز روابط راهبردی ارتقا داد. بنابراین اولین سفر خارجی نخست‌وزیر جدید عراق در راس یک هیات سیاسی و اقتصادی بلندپایه به تهران نشان‌دهنده اهمیت روابط استراتژیک و در راستای تحکیم مناسبات دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای است. آنچه در این مقطع به این اهمیت می‌افزاید، بازه زمانی خاص این سفر است که از یکسو بلافاصله بعد از تکمیل روند تشکیل دولت جدید عراق و از دیگر سو در شرایط خاص حاکم بر تحولات منطقه و جهان به ویژه در رابطه با تشکیل ائتلاف موسوم به ضدداعش انجام گرفته است. از این رو، اهمیت انتخاب تهران به عنوان اولین مقصد سفر خارجی نخست‌وزیر عراق باعث شده تا واکنش‌هایی را در پی داشته باشد. در این ارتباط، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به سفر نخست‌وزیر عراق به ایران گفت که ایران و عراق روابط دیرینه‌ای با یکدیگر دارند، از این رو طبیعی است که نخست‌وزیر عراق به کشور همسایه‌اش سفر کند.

به گزارش «ایسنا»، ماری هارف، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در کنفرانس خبری هفتگی خود در پاسخ به پرسشی مبنی بر ارزیابی آمریکا از سفر حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق به تهران، گفت: «ما در این زمینه نگرانی نداریم. واضح است که ایران و عراق مرزهای مشترک زیادی با یکدیگر دارند و از گذشته‌های دور با یکدیگر ارتباط دارند. من فکر می‌کنم سفر نخست‌وزیر عراق به یک کشور همسایه یک اتفاق معمول است.»

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تاکید کرد: «ما نباید از اینکه نخست‌وزیر عراق روابطی با همسایگانش دارد متعجب شویم.» هارف همچنین یادآور شد که آنچه در عراق نیاز است اداره این کشور به‌طور فراگیر است و همسایه‌های عراق تنها می‌توانند با تشویق دولت برای یک مدیریت فراگیر به آن یاری رسانند.

همزمان با این سخنان، برخی رسانه‌های غربی خبر دادند که آمریکا از نقش سیاسی ایران در مقابله دولت عراق با داعش حمایت کرده است. این رسانه‌ها گزارش دادند که در واکنش به سفر حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق به تهران، ماری هارف، از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا، گفته است که ایران می‌تواند با ترغیب گروه‌های مختلف قومی و مذهبی عراق به همکاری با هم، به این کشور در مقابله با داعش کمک کند.

از زمان آغاز پیشروی سریع نیروهای داعش در عراق و عقب‌نشینی ارتش این کشور از برابر این نیروها در تابستان امسال، لزوم حمایت بین‌المللی از عراق برای مقابله موثر جهانی با این پیشروی باعث طرح موضوع همکاری ایران با جامعه بین‌المللی شد. با این همه، در اجلاسی که با هدف تشکیل ائتلاف بین‌المللی علیه داعش با شرکت کشورهای عمده غربی و شماری از کشورهای منطقه خاورمیانه تشکیل شد، از ایران دعوتی انجام نگرفت. در مقابل، مقامات ایران نیز اهداف این ائتلاف را مشکوک و سردرگم توصیف کردند و هر گونه همکاری با این ائتلاف را مشروط به شفافیت بیشتر و قطع حمایت‌های مالی و تسلیحاتی از داعش کردند.

او در پایان در پاسخ به پرسش دیگری درباره گزارش‌های مربوط به کمک نظامی ایران به لبنان، نیز گفت: «ما این گزارش‌ها را دریافت کرده‌ایم، اما در حال حاضر جزئیات بیشتری در این باره نداریم که بتوانیم اطمینان یابیم لبنان این کمک‌ها را قبول کرده است. ما به بررسی موضوع ادامه می‌دهیم.»

حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق، روز سه‌شنبه برای دیداری یک روزه به تهران سفر و با مقامات ارشد ایران، از جمله رهبر معظم انقلاب اسلامی، رئیس‌جمهور، رئیس مجلس و دبیر شورای امنیت ملی دیدار و گفت‌وگو کرد.

هشدار روسیه

همزمان با سخنان سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، ویتالی چورکین نماینده دائم روسیه در سازمان ملل نسبت به عواقب جلوگیری از مشارکت ایران در مبارزه با گروه تروریستی داعش هشدار داد. به گزارش وزارت خارجه روسیه، چورکین روز سه‌شنبه گفت: «خودداری ائتلاف بین المللی مقابله با گروه داعش با مشارکت ایران و روسیه در این عرصه مبارزه با این گروه را دشوارتر می‌کند.»

او افزود: «این دو کشور متحدان طبیعی در مبارزه با داعش هستند و خودداری از مشارکت تهران و دمشق، اقدامی نادرست است.» نماینده دائمی روسیه در سازمان ملل، علل کارشکنی آمریکا و غرب در مشارکت ایران در ائتلاف برای داعش را گره‌ها و موانع ایدئولوژیکی عنوان کرد و افزود: «اگر این مسائل برطرف شود مبارزه با داعش با موفقیت بیشتری انجام خواهد گرفت.»

چورکین همچنین نسبت به پیامدهای کمک و حمایت غرب از مخالفان دولت سوریه هشدار داد و گفت که این اقدام منجر به تشدید رویارویی‌های مسلحانه در سوریه خواهد شد. او افزود: «علاوه بر آن در گذشته شاهد بودیم که چگونه گروه‌های مخالف دولت سوریه افراط‌گرا شده اند و آنها را نمی‌توان از گروه‌های تروریستی متمایز کرد.»

مقام‌های روس بارها بر لزوم و اهمیت مشارکت ایران به‌عنوان بازیگر مهم منطقه خاورمیانه در مبارزه با داعش تاکید کرده‌اند. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، ششم مهرماه جاری بر لزوم جلب مشارکت ایران در مبارزه با گروه تروریستی داعش تاکید کرد.

او با بیان اینکه ایران قدرت مطرح در منطقه است، گفت: «در مبارزه با سازمان تروریستی داعش نباید ایران نادیده گرفته شود.» لاوروف افزود: «ایران باید در اقدامات برای مبارزه با داعش مشارکت داشته باشد زیرا این کشور دشمن قدرتمند گروه تروریستی داعش است.»

وزیر امور خارجه روسیه تاکید کرد: «نادیده گرفتن ایران در مبارزه با داعش و خودداری از دعوت به مشارکت در این مبارزه، اشتباه است. باید به ایران و توانمندی‌های این کشور به عنوان قدرت منطقه‌ای توجه بیشتری شود و نباید مساله سوریه را بدون مشارکت تهران حل کرد.»

رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه گفت: «نباید بسیاری از مسائل منطقه را بدون توجه به منافع ایران حل کرد. آمریکا به این واقعیت پی برده است که بهتر خواهد بود ایران به عنوان شریک برابر، در گفت‌وگوهای حل مسائل منطقه‌ای مشارکت داشته باشد.»