واشنگتن به دنبال همسویی بیشتر با ایران

داود هرمیداس باوند استاد دانشگاه هشتمین دور از مذاکرات هسته‎ای ایران و گروه ۱+۵ از امروز در وین آغاز خواهد شد. این در شرایطی است که در فضای فعلی بارها چه از جانب مقامات ایرانی و چه مقامات خارجی احتمال تمدید مذاکرات مطرح شده است. البته از آن جهت که پیچیدگی‎هایی در مذاکرات وجود دارد، بحث تمدید مذاکرات قابل پیش‌بینی بود و اکنون تهران و واشنگتن به این جمع بندی رسیده‎اند که برای رسیدن به توافق جامع، زمان بیشتری لازم است. مساله دیگر اینکه با توجه به تحولات منطقه و این که در ایران به نسبت سایر کشورها همچون افغانستان، پاکستان، مصر، عراق، سوریه و... ثبات بیشتری برقرار است، نوعی همسویی میان منافع ایران و آمریکا پدیدار شده است و آمریکا مایل است این همسویی مستحکم‎تر شود. به بیان دیگر واشنگتن می‎خواهد این همسویی فراتر از همسویی غیرمستقیم و تبدیل به تعاملات مستقیم میان دو طرف شود تا زمینه‌ساز برقراری مناسبات دیپلماتیک در آینده باشد. در این راستا یکی از اقدامات بسیار تاثیرگذار حل و فصل مساله هسته‎ای ایران است اما چون طرفین اکنون متوجه شده‌اند که مذاکرات در این فرصت به نتیجه نمی‎رسد و نیاز به زمان بیشتری دارد، این دو مساله را به هم مرتبط کرده‎اند. یعنی آمریکا برای حمایت از اقداماتی که برای برقراری ثبات در خاورمیانه صورت می‏گیرد تداوم دیپلماسی با ایران را ضروری تشخیص داده بنابراین بحث تمدید مذاکرات را مطرح کرده است.

مذاکرات فعلی که سوم آذر ماه یعنی کمتر از ۲ ماه دیگر، فرصت آن پایان می‎یابد، بدون شک بی نتیجه نخواهد بود و مهم‌ترین نتیجه آن این است که دیگر تحریمی علیه ایران اعمال نمی‌شود. پس در کوتاه مدت یک پیشرفت نسبی حاصل خواهد شد که خود یک موفقیت است اما رسیدن به توافق جامع، زمان بیشتری می‌طلبد. نکته‎ دیگری که وجود دارد این است که در صورت تمدید مذاکرات هسته‌ای، این مساله با انتخابات میان دوره‌ای سنای آمریکا همزمان خواهد بود و این در شرایطی است که ممکن است پیرو این انتخابات، نئوکان‎ها اکثریت را کسب کنند؛ مساله‎ای که کار را برای باراک اوبامای دموکرات دشوارتر خواهد کرد. اما در عین حال مسائل کلان مهم‎تر از مسائل جناحی آنها است و دولت نیز به این نتیجه رسیده است که باید مساله هسته‎ای ایران را حل کند؛ حال نه فقط به خاطر منافع انتخاباتی بلکه از آن جهت که اوباما دستاوردی برای آینده در کارنامه خود رقم زده باشد.