بازتاب پیشنهاد آمریکایی‌ها

دنیای اقتصاد: مذاکرات هسته‌ای در شرایطی پیش می‌رود که پیشنهاد آمریکایی‌ها مبنی بر حفظ میزان سانتریفیوژها با قطع اتصال آنها، فضا را دگرگون کرده‌است. این پیشنهاد جدید می‌تواند مسیر مذاکرات را در مقطع حساس کنونی تغییر دهد؛ مقطعی که به باور ناظران سرنوشت آینده مذاکرات را رقم خواهد زد. پیشنهاد جدید کاخ سفید به وزیر خارجه ایران در جلسات خصوصی ارائه شده‌ است؛ پیشنهادی که با مخالفت شدید ۳۱‌سناتور آمریکایی مواجه شد، اما‌ به گزارش خبرگزاری‌ها، تهران با جدیت به آن توجه کرده است.

بازتاب گسترده پیشنهاد آمریکا به ایران برسر سانتریفیوژها

هفته سرنوشت‌ساز در نیویورک

گروه دیپلماسی: چند روزی است که فضای گفت‌وگوهای هسته‌ای نیویورک در راهروهای سازمان ملل متاثر از پیشنهاد جدید آمریکا درباره سانتریفیوژهای ایران است که روزنامه نیویورک تایمز و خبرگزاری آسوشیتدپرس به نوبت به آن پرداخته‌اند و این پیشنهاد را گامی به جلو برای خروج از بن‌بست بر سر تعداد سانتریفیوژها که از اختلافات اساسی میان طرف‌ها به شمار می‌رود، می‌دانند. پیشنهادی که به گفته این رسانه‌ها از سوی وندی شرمن و ویلیام برنز مذاکره‌کنندگان ارشد آمریکا در مذاکرات به محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران مطرح شده است. موضوعی که رسانه‌های ایرانی نیز به آن پرداخته‌اند و تاکنون از سوی ایران نه تایید و نه تکذیب شده است.

همزمان با این پیشنهاد نیز ۳۱ سناتور سنا با این پیشنهاد مخالفت کرده‌اند، چرا که معتقدند این امتیازی بزرگ برای ایران محسوب می‌شود. از سوی دیگر خبرگزاری رویترز، به نقل از یک مقام ارشد ایران مدعی شده است که تهران آماده است با آمریکا برای توقف داعش همکاری کند، اما در مقابل خواهان انعطاف بیشتر درباره برنامه غنی‌سازی اورانیوم است. به گفته کارشناسان این پیشنهادها می تواند مسیر مذاکرات را در مقطع زمانی کنونی تغییر دهد و راه را برای توافق احتمالی هموار سازد. پس از آغاز دور تازه مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه ۵+۱ در نیویورک که از روز چهارشنبه هفته گذشته با ناهار کاری ظریف و اشتون برگزار شد، گفت‌وگوها دیروز هم در پنجمین روز با مذاکرات دوجانبه جداگانه با نمایندگان آمریکا، روسیه و چین ادامه پیدا کرد. اما آنچه فضای مذاکرات را در دو روز اخیر تحت تاثیر قرار داده است، موضوع پیشنهادی آمریکا درباره سانتریفیوژها است. در همین رابطه روزنامه نیویورک‌تایمز از قول منابع دیپلماتیکی که نامشان را فاش نکرده است، گزارش داد که واشنگتن در حال بررسی طرح جدیدی برای ارائه است که تمرکز آن بر قطع اتصالات سانتریفیوژها است. این روزنامه می‌گوید کارشناسان آمریکایی به دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آن کشور، گفته‌اند ایالات متحده و هم‌پیمانانش می‌توانند مطمئن باشند که با قطع اتصالات، زمانی که لازم است تا تهران دست به تولید (احتمالی) بمب بزند را عقب انداخته و وقت کافی (در صورت رخ دادن چنین احتمالی) را برای نشان دادن واکنش خواهند داشت. پس از این گزارش، خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز ۲۹ شهریور ماه از قول منابع دیپلماتیک، که نام آنها نیز فاش نشده، گزارش مشابهی را منتشر کرده است. طرف‌های مذاکره هنوز واکنشی به این گزارش‌ها نشان نداده‌اند، اما گروهی ۳۱ نفره از سناتورهای جمهوریخواه آمریکا در نامه‌ای به جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا نگرانی خود را از پیشنهاد جدید دولت اوباما به ایران در مذاکرات ایران و ۱+۵ اعلام کردند. به گزارش «ایسنا»، به نقل از شبکه خبری ای‌بی‌سی، گروهی از سناتورهای جمهوری‌خواه از دولت اوباما درخواست کردند که توضیح بیشتری درباره پیشنهاد جدید مقامات آمریکایی که در مذاکرات هسته‌ای به ایران ارائه کرده‌اند بیان کنند. این سناتورها نگران هستند که این پیشنهاد باعث شود ایران به راحتی بتواند به ظرفیت ساخت سلاح هسته‌ای دست یابد. این پیشنهاد به محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در جلسات خصوصی با حضور کارشناسان آمریکایی در این هفته در نیویورک ارائه شد که بر اساس آن، ایران به جای برچیدن و کنار گذاشتن کامل برنامه غنی‌سازی خود تنها به قطع اتصال سانتریفیوژهای مورد استفاده برای غنی‌سازی اورانیوم اقدام کند. این پیشنهاد می‌تواند به عنوان بخشی از توافق هسته‌ای که میان ایران و ۱+۵ قرار است امضا شود، باشد. در این نامه امضا شده مارک استون کیرک یکی از سناتورهای طرفدار تحریم ایران، پرسیده است که آیا دولت قطع اتصال میان سانتریفیوژها را به کنار گذاشتن کامل آنها ترجیح می‌دهد؟ یک مقام آمریکایی درباره این پیشنهاد می‌گوید: «زمان بسیاری می‌برد که بتوان یک آبشار راه‌اندازی کرد و اتصال لوله‌ها به سانتریفیوژها به یکدیگر یک روند پرزحمت و زمان‌بر است.» کارشناسان اعلام می‌کنند که ایده قطع اتصال میان سانتریفیوژها به شکل‌های مختلف در مذاکرات غرب با ایران در بیش از یک دهه گذشته وجود داشته است.

موضوع کاهش شمار سانتریفیوژها از ۱۹ هزار به ۱۵۰۰ دستگاه، از جمله موضوعات حساس و مورد اختلاف طرف‌ها در مذاکرات به شمار می‌رود. ظریف در گفت‌وگویی با شبکه خبری «پی‌بی‌اس» آمریکا، درباره اینکه چرا ایران شمار پیشنهادی غرب در مورد تعداد سانتریفیوژ‌های خود را قبول نمی‌کند، گفته است؛ «ما برای مذاکره اینجا هستیم و نه برای قبول تصمیمات تحمیلی.» به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، این پیشنهاد می‌تواند هم راه گریزی برای ایران باشد که نشان دهد از سانتریفیوژهای خود نکاسته است و هم راهی برای ایالات متحده که مطمئن شود برنامه اتمی تهران به نقطه‌ای می‌رسد که با آن امکان تولید فوری بمب هسته‌ای وجود نخواهد داشت. وندی شرمن اعلام کرده است: «ما باید مطمئن شویم که هر تلاش ایران برای شکستن تعهدات از سوی این کشور کاملا قابل مشاهده است.» در صورت پیشرفت مذاکرات این امکان وجود دارد که وزرای خارجه در حاشیه نشست مجمع عمومی در نیویورک گرد هم آیند.

معامله هسته‌ای بر سر کمک علیه داعش

همزمان خبرگزاری رویترز، به نقل از یک مقام ارشد ایران مدعی شده که تهران آماده است با آمریکا و متحدانش برای توقف شبه نظامیان داعش همکاری کند، اما در مقابل خواهان انعطاف بیشتر درباره برنامه غنی‌سازی اورانیوم است. رویترز گزارش خود را یکشنبه سی‌ام شهریور با استناد به «مصاحبه رویترز با مقامات ارشد ایرانی که نخواسته‌اند نامشان برده شود»، منتشر کرده است. به گزارش «ایسنا»، به ادعای این خبرگزاری اگرچه ایران نشانه‌های مختلفی درباره تمایل یا مخالفت برای همکاری با آمریکا در مبارزه با داعش نشان می‌دهد اما در جلسات خصوصی مقامات ایرانی تمایل خود را برای همکاری با آمریکا در این باره بیان می‌کند که این همکاری لزوما همکاری در میدان جنگ نیست.

گفت‌وگو‌ها را به صورت جدی جلو ببریم

درهمین حال رئیس مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه آمریکایی‌ها نباید دنبال نگاه کاسبکارانه در مذاکرات هسته‌ای باشند، گفت که بر اساس معاهده ان‌پی‌تی حاضریم گفت‌وگو‌ها را به صورت جدی جلو ببریم تا به توافق جامع برسیم. به گزارش «ایرنا»، علی لاریجانی روز یکشنبه در حاشیه بازدید از نمایشگاه عکس و غرفه کتاب بنیاد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس درباره ارزیابی وی از اظهارات متفاوت مقامات آمریکایی افزود: «آنان حرف‌های متفاوت می‌زنند ولی متخصصان و مذاکره‌کنندگان ایرانی، ارزیابی روشنی از همه این فراز و فرودها دارند.» لاریجانی با تاکید بر اینکه یک نگاه منطقی می‌تواند صلح و آرامش در منطقه ایجاد کند، گفت: «ایران هم در مذاکرات گشاده دستی کرده و هم اینکه تلاش کرده نظارت‌های آژانس کامل شود. آنان باید این را درک کنند و دنبال چانه‌زنی‌هایی که سطح مذاکرات را نازل می‌کند، نباشند.» رئیس قوه مقننه افزود: «من فکر می‌کنم اگر صادقانه به موضوع نگاه کنیم باید گفت که ایرانی‌ها تلاش خود را انجام می‌دهند که مذاکرات پیش رود که این ۵۰ درصد مساله است. دیگران در ۱+۵ نیز باید از این زمان استفاده کنند.» رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان گفت که ایران در مذاکرات هسته‌ای پایبند منطق است و علاقه‌ای به کرشمه‌های بی‌خاصیت سیاسی آمریکا ندارد که اتلاف وقت است.

به توافق نهایی محتاطانه خوش‌بین هستم

از سوی دیگر وزیر خارجه ایران نسبت به دستیابی به توافق جامع ابراز خوش‌بینی کرد. ظریف در پاسخ به شبکه سی‌سی‌تی وی چین درباره دستیابی به توافق جامع تا ۲۴ نوامبر گفت: «دلیل اینکه من نسبت به انجام توافق خوشبین هستم این است که همه می‌دانند گزینه جایگزین بدتر از انجام توافق است. در هر شرایطی تعدادی مخالف در همه پایتخت‌های آمریکا، ایران و برخی کشورهای اروپایی وجود دارد.»