مذاکره با آمریکا؛ پلی به سوی امضای سند جامع

مهدی محتشمی مدیرکل پیشین آمریکای وزارت خارجه مذاکرات اخیر میان معاونان وزیر خارجه ایران و آمریکا در ژنو، یا به بیان دیگر مذاکرات دوجانبه تهران-واشنگتن در مدت تمدید ۴ ماهه مهلت مذاکرات، امری جدید نیست بلکه مسبوق به سابقه است؛ زیرا حتی در دولت پیشین و زمانی که سعید جلیلی ریاست تیم هسته‎ای ایران را بر عهده داشت همزمان با مذاکرات عمومی، بعضا مذاکرات دوجانبه‎ای نیز میان ایران و دیگر کشورهای عضو گروه ۱+۵ برگزار می‎شد. در تیم مذاکره‌کننده جدید به ریاست محمدجواد ظریف نیز همان روند در پیش گرفته شده است. البته این بار مذاکرات دوجانبه، خیلی بیشتر از دفعات قبل است. باید توجه داشت که مذاکرات دوجانبه حال چه میان ایران و آمریکا و چه میان ایران و دیگر کشورهای مذاکره‌کننده روی روند مذاکرات بسیار موثر است و به پیشبرد گفت‌وگوها کمک خواهد کرد. باید توجه داشت در حوزه دیپلماسی در یک موضوع خاص ممکن است دو کشور در گفت‌وگوهای دوجانبه به توافق برسند و از رهگذر آن باقی کشورها نیز این توافق را بپذیرند. در رابطه با آمریکا و مذاکراتی که تاکنون انجام گرفته است باید مدنظر داشت که ایالات متحده آمریکا، طرف اصلی ایران در مذاکرات است. بنابراین اگر میان تهران و واشنگتن توافقی صورت گیرد کشورهای اروپایی مخالفتی با این توافق نخواهند داشت و تحت‌تاثیر روند مذاکرات ایران و آمریکا قرار خواهند گرفت. در هر صورت، از یک طرف نقش آمریکا در مذاکرات با ایران کلیدی و مهم است و از طرف دیگر جمهوری اسلامی ایران مجوز آن را دارد که برای حل مشکل هسته‎ای با هر کدام از کشورها که لازم بود حتی آمریکا وارد گفت‌وگوهای دوجانبه شود. مذاکرات اخیری که در ژنو میان معاونان وزرای خارجه ایران و آمریکا برگزار شد نیز در همین جهت بود تا طرفین بتوانند در رابطه با موارد اختلافی با هم به تفاهم برسند؛ ناگفته نماند که هر دو طرف ایران و آمریکا از مذاکرات دوجانبه ژنو راضی بودند و آن را سازنده خواندند. البته هر توافق و تفاهمی که در این گفت‌وگوهای دوجانبه حاصل می‎شود باید در اجلاس عمومی که همه کشورهای عضو ۱+۵ نیز حضور دارند، مطرح شود تا این گام‎ها در کنار هم کمک کنند که مذاکرات تا ۴ ماه آینده به نتیجه برسد و طرفین به امضای سند جامع نایل آیند. در شرایط فعلی، همه طرف‎های درگیر در پرونده هسته‎ای ایران باید تلاش خود را به کار گیرند تا مذاکرات هسته‎ای در مهلت ۴ ماهه پیش رو به نتیجه برسد. در این رابطه شاهد بودیم که عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران نیز تاکید کرد که اگر این مهلت ۴ ماهه برای رسیدن به نتیجه کافی نباشد امکان تمدید سه باره مذاکرات دور از تصور است. در نتیجه ایران و ۶ قدرت جهانی به‌ویژه ایران و آمریکا باید از فرصت‎های پیش آمده استفاده کنند و از زمانی که برای گفت‌وگوهای دوجانبه تعیین می‎شود به خوبی بهره ببرند تا نقاط اختلاف و شکاف‎های باقی مانده در طول این ۴ ماه حل‌و‌فصل شود. در واقع این مذاکرات دوجانبه پلی است به سوی امضای سند جامع.