خسارتی به کرسنت نمی‌دهیم

دنیای اقتصاد- رضا زندی: خبرنگار اعزامی به وین: صدوشصت و پنجمین اجلاس وزرای اوپک با طراحی بازی پیچیده‌ای درباره دبیرکلی اوپک، دیروز در وین پایان یافت. نتیجه این بازی، تمدید ۶ ماهه دوره دبیرکلی عبدالله سالم البدری بود. «اعضای اوپک موافقت کردند تا دوره دبیرکلی البدری برای ۶ ماه دیگر و تا ماه ژوئن سال ۲۰۱۵ ادامه یابد.» این را بیژن زنگنه، وزیرنفت ایران هنگام خروج از دبیرخانه در جمع خبرنگاران می‌گوید. پیش از این قرار بود دوره دبیرکلی البدری دسامبر سال ۲۰۱۴ پایان یابد. با تصمیم دیروز وزرا، سالم البدری لیبیایی از امروز برای یک‌سال دیگر دبیرکل اوپک می‌ماند. پس از پایان دوره ۶ ساله دبیرکلی البدری، وزرای اوپک تاکنون مدت دبیرکلی او را دو بار و هر بار به مدت یک‌سال تمدید کرده‌اند. قرار بود دسامبر ۲۰۱۴، البدری بعد از هشت سال با اوپک خداحافظی کند. بازی دبیرکلی دیروز در اوپک چگونه طراحی شده بود؟

بازی نیجریه در اجلاس ۱۶۵

وقتی از وزیر نفت ایران پرسیده می‌شود که آیا نیجریه و الجزایر در نشست وزرا برای کسب دبیرکلی اوپک اعلام کاندیداتوری کرده‌اند، پاسخ می‌دهد: «نیجریه برای دبیرکلی اوپک اعلام کاندیداتوری کرد، اما الجزایر در این جلسه چیزی نگفت. قرار شد در ماه‌های آینده درباره اجماع سازی برای انتخاب دبیرکل بحث کنیم.» جملات بعدی زنگنه را باید با تحلیل نوشت: «بالاخره نتیجه بحث‌ها و اعلام کاندیداتوری نیجریه این شد که دوره دبیرکلی آقای البدری، ۶ ماه دیگر تمدید شد.» چرا زنگنه نتیجه کاندیداتوری نیجریه را تمدید دوره دبیرکلی البدری دانست؟ یک منبع آگاه نزدیک به اوپک که نخواست نامش فاش شود در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «با ادبیات سیاسی معنا نداشت که نیجریه در این اجلاس برای احراز دبیرکلی اوپک اعلام کاندیداتوری کند؛ چراکه ریاست کنفرانس وزرا از ابتدای سال ۲۰۱۵ با نیجریه خواهد بود. این کشور می‌توانست در اجلاس پایانی سال کاندیداتوری‌اش را اعلام کند.» این منبع آگاه در‌این‌باره افزود: «اگر سایر وزرا در جلسه پایان سال به کاندیدای نیجریه رای می‌دادند که دبیرکل می‌شد. اگر هم رای نمی‌دادند، این کشور می‌توانست با کاندیداهای دیگر مخالفت کند و با اتمام دبیرکلی سالم‌البدری، از ابتدای سال ۲۰۱۵ به‌عنوان رئیس کنفرانس، دبیرکل موقت اوپک هم باشد و دبیرخانه را اداره کند.» برخی در وین به کاندیداتوری نیجریه به‌عنوان زمینه‌سازی برای ادامه دبیرکلی البدری می‌نگرند. سالم‌البدری به عربستان نزدیک است. ایران و عربستان به‌دلیل مخالفت با کاندیدای یکدیگر، نمی‌توانند دبیرکل باشند: «شاید عربستان و اعراب اوپک ترجیح می‌دهند فعلا البدری لیبیایی دبیرکل باشد. حتی اگر ژوئن سال آینده هم وزرا بخواهند دبیرکل جدید انتخاب کنند، این احتمال وجود دارد که ماموریت او را از ابتدای سال ۲۰۱۶ در نظر بگیرند.» این را منبع آگاه نزدیک به اوپک به «دنیای اقتصاد» می‌گوید.

دستگیری یک نفر در اجلاس

جلسات اوپک حساس است. بنابراین تنها وزرا و شخص دبیرکل اظهارنظر رسمی می‌کنند. گاهی اگر منابع خبر محفوظ باشد، بهتر می‌توان بین خطوط را خواند. نیجریه «آلیسون مادوئکه» وزیر نفت فعلی این کشور را به‌عنوان کاندیدای دبیرکلی معرفی کرده است. پیش از شروع مراسم افتتاحیه اجلاس ۱۶۵، زمانی که خبرنگاران مشغول مصاحبه با وزرا بودند جوانی روبه‌روی وزیر نفت نیجریه ایستاد و او را دزد خطاب کرد. او سر خانم وزیر فریاد می‌زد که ۲۰ میلیارد دلار کشور را کجا برده است. آنقدر فریاد زد که پلیس او را دستگیر کرد و به خارج از سالن برد. «با توجه به تحولات نیجریه، به احتمال فراوان وزیر فعلی نفت نیجریه سال آینده وزیر نخواهد بود. بنابراین شاید دیگر برای او فرصتی نباشد که بخواهد دبیرکلی اوپک را در اختیار بگیرد. بنابراین این‌طور هم می‌توان تحلیل کرد که با مطرح شدن نام او در این مقطع زمینه برای ادامه دبیرکلی البدری فراهم شد.» این را یک منبع دیگر نزدیک به اوپک به «دنیای اقتصاد» می‌گوید و می‌افزاید: «با احتمال زیاد، یوسف یوسفی، وزیر نفت الجزایر هم سال آینده دیگر وزیر نفت این کشور نیست.» به گفته کارشناسان شانس «غلامحسن نوذری»، نماینده ایران برای احراز دبیرکلی اوپک اندک است. طبیعی است که بدون یک توافق بزرگ بین تهران و ریاض، ایران هم به نماینده «مجید المنیف» عربستانی رای نخواهد داد. با این شرایط شاید عربستان ترجیح می‌دهد یک عرب فعلا دبیرخانه اوپک را اداره کند. در نشست ساکت اوپک، بازی نرم و پیچیده‌ای برای دبیرکلی این سازمان طراحی شده بود. عصر دیروز مدیر روابط عمومی اوپک بیانیه کنفرانس وزرا را قرائت کرد تا سالم البدری رسما برای یک‌سال دیگر دبیرکل اوپک بماند.

سقف ۳۰ میلیون بشکه‌ای ثابت ماند

همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد وزرای اوپک در اجلاس ۱۶۵، سقف تولید ۳۰ میلیون بشکه‌ای این سازمان را بدون تغییر حفظ کردند. علی النعیمی، وزیر نفت عربستان، دیروز دقایقی قبل از شروع کنفرانس گفت: «عرضه و تقاضا در بازار نفت در شرایط خوبی است. قیمت‌ها خوب است و بازار هم متعادل است؛ بنابراین همه خوشحال هستند. هم مشتری خوشحال است هم تولیدکنندگان.» النعیمی وضعیت ذخایر نفتی را هم مطلوب ارزیابی کرد: «فکر نمی‌کنم ریسکی برای کاهش قیمت وجود داشته باشد. دلالان بازار نفت قیمت‌ها را بالا و پایین می‌کنند.» وزیر نفت عربستان بلافاصله بعد از پایان نشست بی‌آنکه با خبرنگاران مصاحبه کند دبیرخانه اوپک را ترک کرد و تا هتل محل اقامتش پیاده رفت.

وزیر نفت ایران، آخرین وزیری بود که دبیرخانه اوپک را ترک کرد. او در لابی دبیرخانه، نشست ۱۶۵ را «نشستی آرام» توصیف کرد: «وضع تقاضا خوب است. اقتصاد جهانی در بخش‌های مختلف در وضعیت خوبی قرار دارد. نرخ رشد تقاضا در کشورهای اتحادیه اروپا، کشورهای OECD، هند، ژاپن و چین مطلوب است. برای نفت اوپک هم به همان میزان تولید نفتش، تقاضا وجود دارد؛ یعنی حدود ۳۰ میلیون بشکه در روز. بنابراین جلسه بدون مشکل پیش رفت.» پس از پایان نشست وزرا، دبیرکل اوپک با همراهی سرپرست وزارت نفت لیبی، به‌عنوان رئیس کنفرانس ۱۶۵، به کنفرانس خبری آمد تا بیانیه رسمی اجلاس قرائت شود: «نرخ رشد اقتصادی جهان برای سال ۲۰۱۴، ۴/۳ درصد پیش‌بینی شده است که در مقایسه با رقم ۹/۲ درصدی سال ۲۰۱۳ رشد داشته است.» این بیانیه در عین حال خطر کند بودن رشد اقتصادی جهانی را گوشزد می‌کند: «پیش‌بینی می‌شود تقاضای نفت از رقم روزانه ۹۰ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در سال ۲۰۱۳ به روزانه ۹۱ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه در سال ۲۰۱۴ افزایش یابد.» بیانیه کنفرانس وزرا همچنین پیش‌بینی کرد: «عرضه نفت خام کشورهای غیر عضو اوپک روزانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه افزایش یابد و ذخیره‌سازی‌های نفت خام در کشورهای OECD در سطح مطلوبی برقرار بماند.» وزرای اوپک تصمیم گرفتند تا جلسه بعدی‌شان را یک ماه زودتر از موعد همیشگی در ۲۷ نوامبر ۲۰۱۴ در وین تشکیل دهند.

زنگنه: افزایش تولید روزانه ایران

خبرنگاران پیش از شروع جلسه رسمی وزرای اوپک اجازه دارند برای دقایقی سوالات‌شان را از وزرا بپرسند. دیروز بیشترین خبرنگاران دور میز وزرای نفت ایران و عربستان تجمع کرده بودند. بیژن زنگنه به سوالات انگلیسی، با زبان انگلیسی پاسخ می‌داد. وقتی از زنگنه پرسیده شد که در یکساله وزارتش چه مقدار به تولید نفت ایران اضافه شده است، پاسخ داد: «از وقتی به وزارت نفت آمدم حدود ۲۵۰ هزار بشکه در روز تولید نفت ایران اضافه شده است.» در میان سوالات، «دنیای اقتصاد» از زنگنه می‌پرسد:

• آقای وزیر به‌نظر شما مذاکرات ایران با ۱+۵ در موعد ۶ ماهه به نتیجه خواهد رسید؟

این سوال را باید از دیپلمات‌های دو طرف بپرسید. من نمی‌توانم درباره زمان تفاهم اظهار نظر کنم.

• چنانچه مذاکرات تا آخر جولای به نتیجه نرسد آیا شما برنامه‌ریزی برای نحوه صادرات نفت کرده‌اید؟

ما همه تلاش خودمان را انجام می‌دهیم که تا هر جا می‌توانیم نفت تولید و صادر کنیم. حالا اگر توافق حاصل شود وضع مان بهتر خواهد شد. اگر هم تفاهم نشود ما دست بسته باقی نخواهیم ماند.

• شما پیش از این در تهران گفته بودید که به عدد یک میلیون بشکه که در توافق ژنو برای صادرات نفت ایران ذکر شده بود پایبند نخواهید ماند. چرا چنین موضعی گرفته اید؟

چون هیچ عددی برای صادرات نفت ایران در مذاکرات تفاهم نشده است و چون مبنای حقوقی ندارد به آن پایبند نیستیم.

• به‌نظر می‌رسد تهران و ریاض با سفر وزیر خارجه ایران به عربستان در پی بازسازی روابط خود هستند. شما چه اقداماتی برای بازسازی روابط نفتی با سعودی انجام خواهید داد؟

روابط نفتی ما با عربستان روابط بدی نیست. من هم در اجلاس قبلی اوپک با وزیر نفت عربستان دیدار کردم.

• اما در اجلاس قبل شما گفتید که حتی اگر قیمت نفت به ۲۰ دلار هم برسد ایران تولید نفتش را افزایش می‌دهد و با افزایش تولید نفت ایران خواهان کاهش تولید کشورهایی شدید که در موقع تحریم ایران تولید نفتشان را افزایش داده‌اند. به شکلی به عربستان هشدار دادید.

این مساله مربوط به عربستان نبود. مربوط به کل ملت ایران بود. من روی حق ملت ایران تاکید کردم. الان هم روی آن تاکید می‌کنم.

هنگامی که وزیر نفت درباره سخنان اخیر محمد‌رضا نعمت زاده درباره خسارت وارده به ایران در پرونده کرسنت مورد سوال قرار گرفت چنین گفت: «این پرونده از قبل در هیات داوری بوده است. صحبت‌هایی که اخیرا شده صحبت‌های کاملا اشتباهی بود که از روی ناآگاهی و بی‌اطلاعی انجام شد.» بعد زنگنه لحنش را تندتر کرد: «این یک جوک است که ایران در وضعیتی قرار گیرد که بخواهد به کرسنت خسارت بدهد. طرف مقابل ما هیچ ادله قابل‌قبولی برای دریافت خسارت در اختیار ندارد.» وزیر نفت سپس مسوولان کرسنت را مورد خطاب قرار داد: «من به آنها توصیه می‌کنم از این رویه‌هایی که تاکنون داشته‌اند فساد و اختلاف انگیزی بوده است، دست بردارند. چون این راه‌ها جواب نمی‌دهد.» وی درباره سرنوشت صادرات گاز به امارات گفت: «بنای ما این است که به امارات گاز بفروشیم، اما اگر صادرات انجام نشد این گاز را از میدان سلمان به سیری و بعد به عسلویه منتقل می‌کنیم.» صحبت‌های زنگنه درباره کرسنت به همین جا ختم نشد. وقتی از او پرسیده شد که «آیا فکر می‌کنید بتوانید مدت زمان معینی را برای تفاهم با کرسنت مشخص کنید؟» پاسخ داد: «قصد ما یک تجارت سالم است. این جوک و خواب و خیال است که فکر کنند می‌توانند با بهانه‌های واهی از ایران خسارت بگیرند. ایران قدرت کافی را از نظر استدلال و مدارک حقوقی دارد و به کرسنت خسارتی تعلق نخواهد گرفت.»