توافق هسته‌ای تا تیرماه

فدریکا موگرینی: اوضاع خاورمیانه تغییر خواهد کرد علی‌اکبر ولایتی: مذاکرات هسته‌ای به بن‌بست نرسیده است وزارت خارجه آمریکا: به‌دنبال توافق ۱۰۰ درصدی با ایران هستیم دور بعدی: ۲۶ تا ۲۹ خرداد؛ تاریخ پیشنهادی مذاکرات وزیر خارجه ایتالیا ابراز امیدواری کرد:

توافق هسته‌ای با ایران تا تیرماه

دور بعدی مذاکرات؛ ۲۶ تا ۲۹ خرداد

وزارت خارجه آمریکا: به دنبال توافق صددرصدی با ایران هستیم

گروه دیپلماسی: مذاکرات هسته‌ای وین ۴ بدون «پیشرفت محسوسی» پایان یافت. دور چهارم گفت‌وگوهای ایران و گروه ۱+۵ که از ۲۳ تا ۲۶ اردیبهشت‌ماه جاری در شهر وین اتریش برای نگارش پیش‌نویس متن توافق جامع برگزار شد، بدون پیشرفت قابل توجهی که قبل از مذاکرات انتظار می‌رفت، به پایان رسید، تا گفت‌وگوهای بعدی در وین و در روزهای پایانی خرداد از سر گرفته شود.

تحلیل‌های موجود حاکی از آن است که بحث موشک‌های بالستیک و تعداد سانتریفیوژها از جمله موارد اختلافی در این دور از مذاکرات بوده که بر روند گفت‌وگوها و سخت و کند شدن آن تاثیرگذار بوده است. موضوعی که طرفین مذاکره‌کننده نیز این دور از گفت‌وگوها را «سخت» و «واقعی» خواندند. هر چند که پیش از برگزاری این دور از مذاکرات، کارشناسان تاکید داشتند که نباید سطح انتظارات غیرواقع‌بینانه باشد، موضوعی که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز بر آن تاکید داشت و گفت که سه دور مذاکرات دیگر تا رسیدن به توافق نهایی پیش‌بینی شده است. بروز اختلاف‌نظر در مذاکرات به‌ویژه در موضوع مهمی چون بحث هسته‌ای امری طبیعی تلقی می‌شود؛ بنابراین مذاکرات در عین حال که سخت و کند بود، اما بنا به گفته ریابکوف مذاکره‌کننده ارشد روسیه، سازنده بوده است. همچنین «سید عباس عراقچی» عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در پایان این مذاکرات اعلام کرد که مذاکرات سازنده و کاملا واقعی و جدی بود، اما پیشرفت محسوسی صورت نگرفت. به گفته عراقچی، تا طرفین درباره موضوعات اختلافی که بسیار گسترده است، به توافق نرسند، نگارش متن آغاز نخواهد شد. همچنین یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا در خصوص مذاکرات ایران و ۱+۵ در وین تاکید کرد که اگر بخواهیم صادقانه بگوییم، روند مذاکرات کند و دشوار بوده و ما به‌دنبال توافق صددرصدی با ایران هستیم.

همزمان وزیر خارجه ایتالیا نسبت به دستیابی به توافق با ایران تا تیرماه ابراز امیدواری کرد.

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت خارجه آمریکا، یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا در ارتباط با دور چهارم مذاکرات راه‌حل جامع ایران و ۱+۵ گفت: «این که بخواهیم در هر لحظه، روند پیشرفت مذاکرات را مورد ارزیابی قرار دهیم، کار درستی نیست و در مورد روند مذاکرات به گفتن همین مطلب بسنده می‌کنم که در این مرحله، همه گزینه‌های مربوط به مذاکره مورد بحث و بررسی قرار گرفت.»

او ادامه داد: «مذاکرات بسیار مفید و در عین حال دشوار بود. قبلا هم بارها اعلام کرده بودیم که این دور از مذاکرات دشوار خواهد بود. هنوز در اول راه تنظیم پیش‌نویس توافق نهایی هستیم و هنوز مسیر زیادی برای رفتن داریم. هنوز اختلافات چشمگیر و موارد پیچیده‌ای وجود دارد، اما همه طرف‌های مذاکره با جدیت در روند مذاکرات حاضر هستند.» او گفت: «هر مذاکره‌ای روزهای خوب و روزهای بد و فراز و فرود دارد. این یک لحظه بسیار مشکل بود که البته از قبل هم انتظار آن را داشتیم. در روند تنظیم توافق موقت ژنو هم همین‌طور بود. ما در ماه ژوئن مجددا برای مذاکره در سطح مقامات سیاسی به میز مذاکره باز خواهیم گشت.»

این مقام آمریکایی تاکید کرد: «همه طرف‌های مذاکره در کار خود جدیت دارند ولی معتقدیم که باید در این مرحله از مذاکرات، کمی واقع‌گرایی هم به این جدیت اضافه شود.»

او ادامه داد: «ما انتظار داریم در پایان این دوره ۶ ماهه، به یک توافق جامع برسیم، توافقی که به صورت یک بسته نهایی شده از پیشنهادات طرفین و نه یک فهرست از پیشنهادات برای ارائه به طرف مقابل و اخذ جواب باشد. تمرکز ما بر بررسی همه پیشنهادات برای اطمینان حاصل کردن از عدم توانایی ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای و صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای این کشور خواهد بود.» او در خصوص علت اینکه تنها طرف‌های آمریکایی از بین ۷ کشور دخیل در مذاکرات، از کم بودن زمان سخن گفته‌اند، به فشرده بودن کار مذاکرات ۴ روزه در وین اشاره کرد و گفت: «انتظار نداشتیم که همه اختلافات ظرف چهار روز در وین حل شود؛ زیرا این انتظار غیرواقع گرایانه‌ای است. به همین علت بود که در خلال مذاکرات وین نیز با استفاده از تلفن، ایمیل و حتی با ملاقات‌های حضوری، ارتباط خود را با کارشناسان ایران و ۱+۵ که از هفته پیش از مذاکرات در نیویورک بودند، حفظ کردیم. فکر می‌کنم در ماه‌های آینده شاهد ملاقات‌های بیشتری بین مقامات رده بالای طرفین باشیم.» او گفت: «ما مجدد تکرار می‌کنیم که به‌دنبال توافق صددرصدی با ایران هستیم، یعنی یا توافق در خصوص همه چیز یا هیچ چیز.»

موشک‌های بالستیک

همزمان سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد موضوع موشک‌های بالستیک ایران باید جزو مباحث مذاکرات هسته‌ای برای توافق جامع باشد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، جی کارنی در کنفرانس خبری در پاسخ به سوالی درباره مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای ۱+۵ و موضوع موشک‌های ایران گفت: «ما تاکید کرده‌ایم همه موضوعات مورد نگرانی‌مان طی مذاکرات ۱+۵ با ایران روی میز است، با این حال به جزئیات مذاکرات نخواهم پرداخت.» او تاکید کرد: «برنامه اقدام مشترک به وضوح عوامل توافق نهایی را اعلام کرده است و درباره همه موضوعات مورد نگرانی که لازم به پرداختن به آنها است صحبت می‌کند.» سخنگوی کاخ سفید ادامه داد: «بنابراین موشک‌های بالستیک جزو مباحثی هستند که لازم است بخشی از توافق جامع در باره این چالش و اختلاف باشند و این نگاه ما است.» اما در مقابل صحبت‌های این مقام آمریکایی درخصوص گنجاندن موشک‌های بالستیک ایران در مذاکرات، معاون وزیر امورخارجه تاکید کرد تجهیزات دفاعی ایران اصولا قابل‌مذاکره نیست. موضوعی که یک مقام آگاه نزدیک به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در وین نیز به آن اشاره کرد و گفت که غرب باید زیاده‌خواهی را کنار بگذارد و ارزیابی دقیقی از واقعیات موجود در صحنه داشته باشد. این مقام آگاه افزود: «البته هنوز برای طرف‌های غربی فرصت برای ورود به عرصه واقع‌بینی وجود دارد.»

سانتریفیوژها؛ بزرگ‌ترین اختلاف

از سوی دیگر روزنامه گاردین در تحلیلی، تعداد سانتریفیوژها را عامل اختلاف در این دور از مذاکرات دانسته است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، روزنامه انگلیسی گاردین یک روز پس از پایان دور چهارم مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ در وین افزود: «احتمالا بزرگ‌ترین اختلاف‌نظر در مذاکرات وین درباره ظرفیت آینده برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران و تعداد سانتریفیوژها بود.» این روزنامه می‌نویسد: در حالی که غرب روی ۴ تا ۶ هزار سانتریفیوژ فکر می‌کند، یک مقام ایرانی به رویترز گفته است: امیدوار هستند یکصدهزار سانتریفیوژ داشته باشند. گاردین با اشاره به عدم پیشرفت در دور اخیر مذاکرات به نقل از یک دیپلمات غربی می‌نویسد: «شاید توقعات در این دور کمی بالاتر بوده و نیازمند انعطاف‌پذیری بیشتری هستیم.»

ریابکوف: مذاکرات سازنده بود

در تحول دیگر، معاون وزیر امور خارجه روسیه با اشاره به حاکمیت فضای مثبت در این دور از مذاکرات ایران و ۱+۵ گفت: «مذاکرات باید در آینده نزدیک از سر گرفته شود.» به گزارش «ایسنا»، به نقل از خبرگزاری ریا نووستی، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه پس از پایان دور چهارم مذاکرات ایران و ۱+۵ گفت: «ایران و ۶کشور جهان نتوانستند در این دور از مذاکرات به پیشرفتی دست یابند و این دور از مذاکرات به پایان رسید، اما مذاکرات کاملا سازنده بود؛ اما هنوز دو طرف نتوانسته‌اند پیشرفتی در نوشتن توافق داشته باشند.» او ادامه داد: «در این دور از مذاکرات درک متقابل وجود داشت و مذاکرات باید در آینده نزدیک از سر گرفته شود. مذاکرات ایران و ۱+۵ به سمت جلو حرکت کرد، اما بسیار دشوار بود.»

دور بعدی مذاکرات ۲۶ تا ۲۹ خرداد

همزمان با این تحولات، یک دیپلمات آگاه ایرانی اعلام کرد که صحبت‌های اولیه درباره برگزاری مذاکرات آتی میان ایران و ۱+۵ در تاریخ ۲۶ تا ۲۹ خرداد ماه در وین صورت گرفته است، اما هنوز تاریخ جلسه بعد از این زمان مشخص نشده است. این مقام آگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر درباره تاریخ مذاکرات دور آتی ایران و کشورهای‌۱+۵، زمان ۲۶ تا ۲۹ خرداد ماه را به عنوان زمان دور آتی مذاکرات اعلام کرد. او در این باره گفت: «ایران و ۱+۵ درباره زمان مذکور (۱۶ تا ۱۹ ژوئن)، ۲۶ تا ۲۹ خرداد ماه صحبت‌های اولیه را انجام داده‌اند، اما تاریخ جلسه بعدی بعد از این زمان هنوز مشخص نشده است.» عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای پیش از این اعلام کرده بود که مذاکرات قرار است در خرداد ماه ادامه یابد و دو دور مذاکره در خرداد ماه در سطح مدیران سیاسی برگزار خواهد شد که اعضای ۱+۵ در مورد زمان یکی از این مذاکرات هنوز به نتیجه نرسیده‌اند و به همین دلیل در آینده اعلام می‌شود.

توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ تا ژوئیه

از سوی دیگر فدریکا موگرینی وزیر امور خارجه ایتالیا به مذاکرات هسته‌ای میان ایران وگروه ۱+۵ اشاره کرد و گفت که امکان واقعی رسیدن به یک توافق نهایی درخصوص برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد. به گزارش «ایرنا» از پایگاه اینترنتی وزارت خارجه ایتالیا، موگرینی در سخنانی در شورای روابط خارجی آمریکا در نیویورک افزود: «در زمینه امکان واقعی رسیدن به یک توافق نهایی درباره برنامه هسته‌ای ایران تا ژوئیه آینده خوشبینم و معتقدم که پس از دستیابی به یک توافق نهایی، اوضاع در منطقه خاورمیانه نیز تغییر خواهد کرد.» وزیر خارجه ایتالیا تاکید کرد: «ایران می‌تواند نقشی مثبت در منطقه خاورمیانه ایفا کند.»

دیدار ایران و آژانس در هفته آینده

در تحول دیگر، منابع دیپلماتیک از برگزاری دور جدید دیدارهای مقامات ایران و آژانس در جهت حل موضوع هسته‌ای ایران خبر دادند. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رویترز، منابع دیپلماتیک روز جمعه اعلام کردند: «انتظار می‌رود روزهای آینده مقامات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تحقیقات بیشتر درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران دیدار و گفت‌وگو کنند.» به نوشته این خبرگزاری، این دیدار می‌تواند فرصتی برای پیشرفت درباره مسائل کلیدی در گزارش آژانس باشد و می‌تواند برای جلسه شورای حکام نیز اهمیت فراوانی به همراه داشته باشد که این جلسه در اوایل ماه ژوئن برگزار می‌شود.