تردید در شهادت مرزبان ایرانی

گروه خبر- بازگشت چهار مرزبان ربوده شده ایرانی به کشور، اگرچه به دلهره و انتظار دوماهه افکار عمومی در ایران پایان داد، اما سرنوشت نامعلوم گروهبان جمشید دانایی‌فر، یکی از مرزبانان ربوده شده که به ادعای گروهک جیش‌العدل، در اولین روزهای فروردین‌ماه امسال به شهادت رسید، حالا و پس از بازگشت دیگرمرزبانان، با تردید مسوولان داخلی روبه‌رو است. تردید در این باره تا آنجا است که عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور بر اساس آنچه «نبود هیچ سند و مدرکی مبنی بر شهادت جمشید دانایی‌فر» می‌خواند، می‌گوید که در مورد شهادت این مرزبان قانع نشده‌ایم. همچنان‌که وزارت کشور از احتمال زنده بودن این مرزبان ربوده شده خبر می‌دهد، حسن سبحانی‌نیا عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز بر این باور است که این احتمال غیرممکن نیست. او به «ایسنا» گفته است: «ما معتقدیم که ممکن است مرزبان دیگری که تحویل داده نشده نیز زنده باشد» در این زمینه پیگیری‌های لازم را می‌کنیم.

از سوی دیگر با وجود آنکه جیش‌العدل در آغازین روزهای فروردین خبری مبنی بر به شهادت رساندن یکی از این مرزبانان اعلام کرد، اما «اظهار بی‌اطلاعی مرزبانان رها شده از وضعیت جمشید دانایی‌فر» بر تشکیک‌ها درباره احتمال زنده بودن او و بر گمانه‌ها در این باره افزوده است؛ علاوه‌بر رحمانی فضلی که دیروز در حاشیه نشست استانداران و فرمانداران سراسر کشور در میان خبرنگاران به «اظهار بی‌اطلاعی مرزبانان رها شده در این باره» اشاره کرد، علی اوسط هاشمی استاندار سیستان و بلوچستان نیز با تایید این موضوع گفت که دانایی‌فر «پس از یک ماه» از آنان جدا شده است. علی اوسط هاشمی پیش از آزادی چهار مرزبان ربوده شده نیز گفته بود که تا تحویل پیکر جمشید دانایی‌فر به ایران، نمی‌توان شهادت او را تایید کرد. این در شرایطی است که عبدالرئوف ریگی، سخنگوی جیش‌العدل، در گفت‌وگو با وب‌سایت خبری العربیه مدعی شده بود که پیکر جمشید دانایی‌فر در اختیار این گروه خواهد ماند و جیش‌العدل آن را در صورت «تحویل گرفتن اجساد» این گروه تحویل خواهد داد.

ناگفته پیدا است که روشن شدن سرنوشت این مرزبان برای جمهوری اسلامی ایران مهم تلقی می‌شود؛ موضوعی که در پیام تبریک حسن روحانی رئیس‌جمهور برای آزادی مرزبانان به وضوح به آن اشاره شده بود. روحانی در پیام خود از همه مسوولان مربوطه به‌ویژه وزارتخانه‌های کشور، اطلاعات و خارجه و صدا و سیما خواست تا روشن شدن وضعیت پنجمین مرزبان فداکار وطن، لحظه‌ای از پای ننشسته و هرچه سریع‌تر موجبات رفع نگرانی خانواده بردبار و شریف او را فراهم آورند.

پایانی متفاوت؛ این بار شادی آزادی

با این همه، اما می‌توان پایان ماجرای گروگانگیری اخیر مرزبانان ایرانی در مرز پاکستان را متفاوت از اتفاق‌های مشابه آن قلمداد کرد چه آنکه استان سیستان و بلوچستان که به دلایلی از جمله ناتوانی پاکستان در کنترل مرزهای خود با ایران، بستری مناسب برای اقدامات تروریستی از جمله گروگانگیری توسط گروه‌های رادیکال و شبه نظامی بوده است، اتفاقاتی از این دست را به خود دیده که الزاما فرجامی نداشته است. در این میان ماجرای گروگانگیری سراوان در سال ۱۳۸۷ قابل ذکر است که در جریان آن، ۱۶ مامور ایرانی توسط گروه جندالله گروگان گرفته شدند که در نهایت علاوه‌بر آنکه دولت محمود احمدی‌نژاد، برای حل این ماجرا به مردم اطمینان خاطر داده بود، نتیجه‌ای جز به شهادت رسیدن تدریجی تمامی سربازان اسیر نداشت.

به نظر می‌رسد آنچه این بار پایانی متفاوت را برای این ماجرا رقم زد به اقدامات دولت بازمی گردد؛ اقداماتی که اگر به ظاهر، پررنگ نبود، اما با بهره‌گیری بجا از نیروهای مردمی، معتمدان و روحانیان محلی اعم از شیعه و سنی، ماجرا تا حدود زیادی ختم به خیر شد. در این میان نقش مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان غیر قابل انکار است، آنچنان‌که گروهک جیش‌العدل نیز دلیل اصلی خود برای آزادی مرزبانان را «احترام به علمای اهل سنت» خوانده بود. مولوی عبدالحمید که پیش از ورود مرزبانان به خاک ایران از بازگشت و رهایی آنان خبر داده بود، دیروز در مصاحبه با یک سایت توضیح داده که با همکاری استانداری، هیاتی متشکل از «افراد تاثیرگذار منطقه، یک جلد قرآن و پیغامی را که حاوی درخواست آزادی گروگا‌ن‌ها بوده» برای گروگانگیرها فرستاده و این هیات، ربوده شدگان را در مناطق کوهستانی افغانستان تحویل گرفته است. به گفته مولوی عبدالحمید، گروگانگیران خواستار آزادی برخی از زندانیان بودند و درخواست‌های دیگری نیز مطرح کردند، اما در نهایت پذیرفتند که مرزبانان را آزاد کنند.

روی دیگر ماجرا؛ بی‌انضباطی مرزبانان

ماجرای گروگانگیری اما روی دیگری هم داشت؛ انتشار یک فیلم از زمان گروگانگیری سربازان توسط «جیش‌العدل » نشان داد که این اتفاق دلیل دیگری هم داشت؛ موضوعی که به اعتقاد اسماعیل احمدی‌مقدم، رئیس پلیس ناجا از «بی‌انضباطی این مرزبانان» حکایت دارد. اهمیت این موضوع تا آنجا است که علاوه‌بر آنکه رئیس پلیس کشور دو روز پیش از «عزل فرمانده یگان سربازان و فرمانده مرزبانی استان سیستان و بلوچستان» خبر داده بود، دیروز اسماعیل کوثری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و عضو کمیته پیگیری وضعیت مرزبانان ربوده شده مجلس، با تایید «خواب بودن پنج مرزبان آزاده شده هنگام انجام وظیفه در مرز» در گفت‌وگو با «خانه ملت» از «تنبیه» مرزبانان برای این بی‌انضباطی سخن گفت و یادآوری کرد: «این تنبیه برای این است که در زمان انجام وظیفه، دیگر این تخلفات تکرار نشود.»