چهار سناریو برای توافق نهایی هستهای
سید حسین موسویان ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ در تلاشند که تا ژوئیه ۲۰۱۴ به توافقی جامع در موضوع هستهای دست یابند و این مساله ۱۰ ساله را حل و فصل کنند. با این حال، اختلاف نظرهای اساسی همچنان میان دو طرف شکاف ایجاد میکند. کشورهای ۱+۵، بهویژه آمریکا، خواستار محدود کردن برنامه هستهای ایران هستند و این امر را در محور استراتژی خود قرار دادهاند؛ درحالیکه ایران خواهان تدوین توافقی بر مبنای شفافیت است که از طریق دادن تضمینهایی درباره صلحآمیز بودن ماهیت برنامه هستهای حاصل میشود. راهبرد ایران برای ایجاد شفافیت، با هدف جلب اعتماد دنبال میشود.
سید حسین موسویان ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 در تلاشند که تا ژوئیه 2014 به توافقی جامع در موضوع هستهای دست یابند و این مساله 10 ساله را حل و فصل کنند. با این حال، اختلاف نظرهای اساسی همچنان میان دو طرف شکاف ایجاد میکند. کشورهای 1+5، بهویژه آمریکا، خواستار محدود کردن برنامه هستهای ایران هستند و این امر را در محور استراتژی خود قرار دادهاند؛ درحالیکه ایران خواهان تدوین توافقی بر مبنای شفافیت است که از طریق دادن تضمینهایی درباره صلحآمیز بودن ماهیت برنامه هستهای حاصل میشود.
راهبرد ایران برای ایجاد شفافیت، با هدف جلب اعتماد دنبال میشود. بهمنظور از میان بردن خطر نظامی شدن هستهای، آژانس سه ساز و کار شفافیت را پیشنهاد کرده است: الزامی بودن امضای «توافقنامه جامع پادمانها» که به آژانس اجازه میدهد به تایید این امر بپردازد که هیچ حجم قابلتوجهی از مواد هستهای از فعالیتهای صلحآمیز به سوی ساخت سلاح هستهای منحرف نشده است. علاوهبر این، دو توافقنامه داوطلبانه با عنوان «پروتکل الحاقی» و «ترتیبات متمم» وجود دارد که هدف از آن، ترسیم تصویری جامع از فعالیتهای هستهای و مرتبط با هستهای یک کشور و تامین جزئیات بیشتر در این زمینه است.
بر این اساس، ایران و قدرتهای جهانی چهار سناریوی زیر را بهمنظور رسیدن به توافق نهایی مورد توجه قرار میدهند:
نخست؛ جنبه عملی بخشیدن به فتوای رهبر جمهوری اسلامی ایران درباره ممنوعیت سلاحهای هستهای. ایران خود را متعهد به فتوای صادرشده از سوی آیتالله خامنهای میداند که بر اساس آن، تولید، ذخیره و استفاده از هرگونه سلاح کشتار جمعی ممنوع و حرام است. با احترام به حق برخورداری ایران از فناوری صلحآمیز هستهای، دلیلی برای خروج این کشور از «ان.پی.تی» وجود نخواهد داشت.
دوم؛ همکاری در طیف وسیعی از موضوعات، از جمله تقاضا و پتانسیل بالای ایران در حوزه انرژی. چنین ترتیباتی، همه نگرانیها، ازجمله دغدغههای امنیتی ایران و همچنین دغدغه قدرتهای جهانی را از اینکه برنامه هستهای ایران ممکن است به سمت نظامی شدن منحرف شود، برطرف میکند. سوم؛ برقراری مجموعهای از محدودیتهای واقعبینانه بر برنامه هستهای ایران. به جای طرح درخواستهای غیرممکن، از قبیل تعطیلی تاسیسات «فردو» یا آب سنگین اراک، ایران و ۱+۵ باید بر سر محدودیتهای واقعبینانه که بتواند موضوع عدم اشاعه هستهای را در یک دوره زمانی مشخص اعتمادسازی پوشش دهد، به توافق برسند. این امر به آژانس اجازه میدهد زمان کافی برای پرداختن به همه ابهامات فنی در برنامه هستهای ایران در اختیار داشته باشد و چهارم؛ طرح یک دیدگاه جامع مبنیبر ایجاد خلیجفارس و خاورمیانه عاری از سلاح هستهای. برای عملی کردن چنین دستور کار جامعی، قدرتهای جهانی باید ابتدا به توافقی با ایران دست یابند که برای دیگر کشورهای منطقه نیز قابلپذیرش باشد و سپس، از توافق نهایی با ایران بهعنوان مدلی برای کل منطقه استفاده کنند.
منبع: الجزیره / دیپلماسی ایرانی
ارسال نظر