راهکارهای توسعه کسب‌وکار

گروه خبر- سالن «جهاد اقتصادی» وزارت اقتصاد روز گذشته میزبان دو تن از استادان کارآفرینی و آینده پژوهی بود تا آنان در نشست «کارآفرینی و فضای کسب‌و‌کار» موضوع کسب و کار در ایران و سایر کشورها دنیا را مورد بحث و بررسی قرار دهند. «جیمز موریسون»، استاد دانشگاه نورث کارولینای ایالات متحده و خانم «آلیشا کودوارس» مدیر تیم محیط کسب و کار در دیده‌بانی جهانی کارآفرینی (GEM) و استاد دانشکده کسب‌و‌کار دانشگاه نبرجای اسپانیا در جمع برخی مدیران وزارت اقتصاد به ایراد سخنرانی پرداختند و راهکارهای خود را برای بهبود وضعیت کارآفرینی در ایران ارائه دادند.

در ابتدای این نشست، موریسون از منظر آینده‌پژوهی وضعیت کسب و کار در دنیا را تحلیل کرد و گفت: «اگر بخواهیم اوضاع کسب‌و‌کار در کشوری را مورد مطالعه قرار دهیم ابتدا باید پایش محیطی را برای آن اجرا کنیم. همه ما می‌دانیم که در مباحث جمعیت‌شناسی، رشد جمعیت قابل پیش‌بینی است و براساس این پیش‌بینی می‌توان برای آینده برنامه‌ریزی کرد. پایش‌های محیطی نشان می‌دهد طبقه متوسط جامعه جهانی در حال رشد است که این موضوع باعث افزایش تقاضای جهانی است. مطالعات نشان می‌دهند رشد طبقه متوسط در دنیا سه میلیون مصرف‌کننده جدید به وجود خواهد آورد، مثلا در چین طبقه متوسط رشد فزاینده‌ای داشته و باعث شده مصرف‌کنندگان جدیدی در این کشور ظهور یابند.»

او گفت: «پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که با رشد طبقه متوسط، بشر در آینده با کمبود سوخت، غذا و آب مواجه شود که این واقعیت پیش روی ما است و باید برنامه‌ریزی‌های و تعریف کسب و کار جدید را بر این اساس انجام دهیم. از زمان انقلاب صنعتی تولید به روش خطی صورت گرفته به طوری که مواد اولیه به محصول تبدیل شده‌اند و پس از مصرف به زباله تبدیل و دور انداخته شده است.»

این استاد دانشگاه افزود: «وظیفه کارآفرینان این است راهی بیابند تا بشر از این تولید و مصرف خطی خارج شود بازیافت را در دستور کار خود قرار دهد. این امر در حال محقق شدن است و بسیاری از کمپانی‌های دنیا از حالت خطی به دایره‌ای در تولید و مصرف رسیده‌اند. تا جایی که من می‌دانم در ایران چند کارخانه خودرو وجود دارد اما سوالم این است که آیا این کارخانه‌ها به سمت بازیافت رفته‌اند؟ آیا کارآفرین‌ها وارد چنین فضایی شده‌‌اند؟» او گفت: «کارآفرینی به محیط دانشگاه نیز نفوذ پیدا کرده و برخی از استادان دانشگاه‌های بزرگ دنیا به سمت ایجاد دانشگاه‌های مجازی رفته‌اند. روش آنها به این صورت است که آموزش در فضای مجازی را رایگان انجام می‌دهند و هزاران دانشجو را جذب می‌کنند به طوری که برخی از دانشجویان مجازی آنها از دانشجویان حضوری قوی‌ترند و توسط همین استادان به شرکت‌های بزرگ معرفی شده‌اند.»

موریسون به مدیران وزارت اقتصاد پیشنهاد داد تا برای تغییر در ذهنیت‌ها گروه‌هایی را تشکیل دهند و درباره آینده با هم صحبت کنند تا به این صورت آینده‌پژوهی نیز در اقتصاد ایران نهادینه شود و سیاست‌گذاران اقتصادی کشور پیش‌بینی دقیق‌تری از آینده داشته باشند.

در ادامه این نشست، خانم «آلیشا کودوارس» گفت: «مطالعات و یافته‌های ما نشان می‌دهد هر اندازه که کشورها توسعه می‌یابند، کارآفرینی در آنها با کاهش مواجه می‌شود که این پدیده در کشورهای توسعه یافته اروپایی و آمریکا قابل مشاهده است و حکایت از آن دارد که توسعه یافتگی باعث خواهد شد ظرفیت‌های انسانی کمتر به‌کار گرفته شود و کسی به دنبال کارآفرینی نباشد چون در کشورهای توسعه یافته دغدغه اشتغال کمتری وجود دارد.» مدیر تیم محیط کسب و کار در دیده‌بانی جهانی کارآفرینی (GEM)، افزود: «اگر جامعه‌ای روحیه کارآفرینی را از دست بدهد چند سال بعد مجبور خواهد شد باز به آن روی آورد بنابراین توصیه می‌شود قبل از اینکه چنین اتفاقی بیفتد دولت‌ها روحیه کارآفرینی را حفظ کنند و آن را از مقاطع پایه در مدارس آموزش دهند.»

او افزود: «ایران کشوری در حال توسعه است و می‌تواند با توجه به مسائلی که این کشورها دارند کارآفرینی را در خود توسعه دهد چون فعالیت کارآفرینانه می‌تواند برای تولید شغل و ثروت انجام شود و توسعه اجتماعی و اقتصادی را به همراه داشته باشد.» این استاد دانشگاه گفت: «ژاپن یکی از کمترین نرخ‌های کارآفرینی را در اختیار دارد، چون شرکت‌های زیادی در این کشور به فعالیت می‌پردازند و نیاز به جذب نیرو دارند، بنابراین در ژاپن مشکل اشتغال وجود ندارد که کارآفرینی در آن توسعه یابد.» او افزود: «بررسی‌ها نشان می‌دهد قصد کارآفرینی و شروع کسب و کار جدید در آسیا، آمریکای شمالی و اروپا نرخ پایینی دارد اما در مقابل این نرخ در کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی بالاتر است. در عوض کسب و کارهایی که در کشورهای توسعه‌یافته شروع می‌شوند عمر طولانی‌تری نسبت به سایر کشورهای کمتر توسعه یافته دارند به عنوان مثال در کشورهای آفریقا و آمریکای جنوبی فعالیت کارآفرینی زیاد است اما خیلی زود این کسب و کارها می‌میرند و باقی نمی‌ماند.»

کودوارس تصریح کرد: «در آمریکا فرهنگی قوی برای کارآفرینی و شروع کسب و کار جدید وجود دارد اما مردم این کشور کمتر حاضرند در شرایط کنونی اقتصاد به کسب و کار جدیدی بپردازند. اما وقتی کسب و کاری در این کشور یا کشورهای اروپایی شکل می‌گیرد پایدارتر خواهد بود و امید به زنده ماندنشان بیشتر است.» او پیشنهاد داد: «دولت‌ها باید کارآفرینی را ارج بنهند و ارزش بدانند و جلوی از دست رفتن فرهنگ کارآفرینی را بگیرند.

همچنین کارآفرینی باید در کشورهای توسعه یافته بیشتر مورد توجه قرار گیرد و به یک اصل اضطراری در اقتصاد تبدیل شود. دولت‌ها نمی‌توانند از مردم بخواهند کارآفرین باشند اما می‌توانند زمینه را برای شروع کسب و کارهای جدید فراهم آورند.»