سخنان «شرمن» مصرف داخلی دارد

گروه دیپلماسی- درحالی‌که ایران و قدرت‌های جهانی به سوی دستیابی به توافق بلندمدت هسته‌ای گام بر می‌دارند، برخی اظهارنظرهای غیرکارشناسی داخلی و خارجی این روند دیپلماتیک را تهدید می‌کند؛ روندی که نشان از حساسیت درخصوص توافق هسته‌ای ژنو دارد. در این میان برخی اظهارنظرات مقامات مسوول در تیم هسته‌ای آمریکا تا چند روز به این حساسیت‌ها دامن زده و اغلب با واکنش طرف ایرانی مواجه می‌شود. اظهاراتی که محمد جواد ظریف و مرضیه افخم در آستانه دور جدید مذاکرات جامع هسته‌ای ایران با ۱+۵ و همچنین سفر کاترین اشتون به تهران به آن پاسخ داده‌اند. در همین ارتباط نماینده آمریکا در گروه ۱+۵ در مذاکرات با ایران روز سه‌شنبه در کمیته روابط خارجی سنا درباره سیاست آمریکا در قبال ایران و اطلاعات به روز شده در مورد برنامه و مذاکرات هسته‌ای سخنرانی کرد. شرمن در سخنانی خطاب به حاضران در این جلسه گفت: «من از اینکه فرصتی در اختیارم قرار دادید تا شما را در جریان جدیدترین تحولات مذاکرات ۱+۵ و ایران در زمینه برنامه هسته‌ای‌اش قرار دهم، تشکر می‌کنم. من در حالی به اینجا آمده‌ام که اطمینان دارم ما دارای هدف مشترکی در قبال ایران هستیم؛ جلوگیری از دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای. به لطف ترکیبی از دیپلماسی سرسختانه و جامع‌ترین رژیم تحریم‌های هدفمند که تاکنون در مورد کشوری اعمال شده است. من مطمئنم که ما امروز نسبت به چند هفته پیش به این هدف نزدیک‌تر شده‌ایم.»

به گزارش «ایسنا»، مذاکره‌کننده هسته‌ای ارشد آمریکا با برشمردن اقداماتی که ایران باید تحت توافق موقتی ژنو اتخاذ کند و علاوه‌بر آن افزایش فعالیت‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران گفت: «این یک گام مهم اولیه بود و ایران در شش ماه آینده خود را به اقدامات بیشتری متعهد کرده است.» همان‌طور که رئیس‌جمهور در سخنرانی سالانه‌اش گفت، این مذاکرات به اعتماد بستگی ندارد؛ هرگونه توافق درازمدت که ما بر سر آن به توافق برسیم باید بر مبنای اقدامات و محدودیت‌های قابل‌راستی‌آزمایی باشد که به ما و جامعه بین‌المللی اطمینان می‌دهد ایران بمب هسته‌ای نمی‌سازد.»

شرمن با اشاره به اینکه آمریکا و اتحادیه اروپا در ۲۰ ژانویه دست به اقداماتی برای لغو «محدود، موقتی و قابل‌راستی‌آزمایی» تحریم‌ها زدند و علاوه‌بر آن آمریکا در تاریخ اول فوریه بازگشت ۵۵۰ میلیون دلار از درآمدهای مسدود شده ایران را تسهیل بخشید، افزود: «برخی ناظران از برنامه اقدام مشترک انتقاد کرده و می‌گویند که ما از ابتدا باید درباره یک راه‌حل جامع با ایران در زمینه برنامه هسته‌ای‌اش مذاکره می‌کردیم. اگر ما باور داشتیم که می‌توانستیم از آغاز و در مدت زمان کوتاهی درباره یک راه‌حل جامع مذاکره کنیم، این کار را می‌کردیم؛ ولی خیلی زود آشکار شد که چنین مذاکره‌ای مدتی طول می‌کشد و ما می‌خواستیم مطمئن شویم که در طول این مدت ایران نگران‌کننده‌ترین بخش‌های برنامه هسته‌ای‌اش را به پیش نمی‌برد. اگر ما در زمینه برنامه اقدام مشترک توافق نکرده بودیم، ذخایر اورانیوم غنی شده ۲۰ درصدی ایران به رشد خود ادامه می‌داد، ایران همچنان سانتریفیوژ‌های سریع‌تر و پیشرفته‌تری را نصب می‌کرد و در زمینه رآکتور اراک نیز به پیشرفت‌هایی دست می‌یافت؛ اما به جای آن برنامه اقدام مشترک ایران را متعهد کرد که پیشرفت برنامه‌اش را متوقف کند، آن را در برخی حوزه‌های کلیدی به عقب براند و به ما زمان و فضای لازم برای مذاکره درباره یک راه‌حل جامع درازمدت را که نگرانی‌هایمان را به صورت دائمی برطرف کند، بدهد.»

معاون وزیر خارجه آمریکا افزود: «دوم اینکه برخی گفته‌اند برنامه اقدام مشترک رژیم بی‌سابقه تحریم‌هایی را که ما با کنگره برای ایجاد آن همکاری کردیم تضعیف خواهد کرد و به اقتصاد ایران کمک می‌کند تا برای مذاکره درباره یک راه‌حل جامع به اندازه کافی تحت فشار نباشد. ما مخالفیم. ساختار هسته‌ای تحریم‌ها در جای خود قرار دارد و تحریم‌هایی که تحت برنامه اقدام مشترک لغو شد، طوری طراحی شده است که فشار و توانایی ما برای مذاکره درباره یک راه‌حل جامع را حفظ کند.»

شرمن پس از آن به توافق جامع با ایران پرداخت و گفت: «مدیران سیاسی گروه ۱+۵ در اواخر ماه میلادی جاری (۱۸فوریه) با ایران دیدار می‌کنند تا مذاکره درباره یک راه‌حل جامع برای برنامه هسته‌ای ایران را آغاز کنند.»

او در ادامه مدعی شد: «درباره اینکه ما چه انتظاراتی داریم، رئیس‌جمهور و وزیر خارجه (آمریکا) اخیرا برخی جنبه‌های خاص را که نشانه انتظارات ما است مطرح کرده‌اند. طبق برنامه اقدام مشترک، ایران خود را به توجه به قطع‌نامه‌های شورای امنیت سازمان ملل به‌منظور حل نگرانی‌های شورای امنیت در این زمینه متعهد کرده است. ایران علاوه‌بر آن به اجرای اقدامات شفاف‌ساز توافق‌شده و افزایش نظارت‌ها متعهد شده است. کمیسیون مشترکی که بین ایران، گروه ۱+۵ و اتحادیه اروپا به‌منظور نظارت بر اجرای برنامه اقدام مشترک تشکیل شد، نهادی برای گفت‌وگو‌ به‌منظور تسهیل قطعنامه آژانس در زمینه «مسائل نگران‌کننده گذشته و حال» که همه طرف‌ها می‌دانند همان ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته‌ای ایران است، خواهد بود.»

مذاکره‌کننده هسته‌ای ارشد آمریکا در ادامه گفت: «پیش بردن تحریم‌های جدید در حال حاضر دیپلماسی امیدبخشی را که اکنون شرح دادم از مسیر خارج خواهد کرد، بین ما و متحدانمان شکاف خواهد انداخت و انسجام بین‌المللی را که در تضمین تاثیرگذاری مورد نظر تحریم‌هایمان حیاتی بود، از بین خواهد برد.»

شرمن در پایان سخنانش افزود: «سیاست ما و رویکردمان در قبال ایران همچنان چندشاخه‌ای است. مذاکرات گروه ۱+۵ و ایران نشان می‌دهد این امکان وجود دارد که بتوانیم در زمینه این تلاش‌ها به پیشرفت‌هایی دست یابیم. ماه‌های آینده آزمونی برای اهداف ایران و همین‌طور احتمال رسیدن به یک راه‌حل صلح‌آمیز است. ما مشتاقانه منتظر کار با کنگره هستیم تا منافع امنیت ملی آمریکا را به پیش ببریم و جلوی یک ایران مسلح به سلاح هسته‌ای را بگیریم.»

فناوری هسته‌‌‌ای ایران قابل‌مذاکره نیست

همزمان و در واکنش به اظهارات وندی شرمن، وزیر امور خارجه ایران ضمن دعوت از مقامات آمریکا برای واقع‌بینی و کنار گذاشتن آمال و آرزوها در مذاکرات با ایران گفت: صریحا اعلام کرده‌ایم که فناوری هسته‌ای ایران قابل‌مذاکره نیست و بحث‌ها درباره تاسیسات ایران نیز بی‌مورد است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، محمد جواد ظریف، دیروز چهارشنبه طی کنفرانس خبری با ایاد مدنی، دبیرکل سازمان همکاری‌های اسلامی در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره اظهارات وندی شرمن گفت: «البته سخنگوی وزارت امور خارجه در این باره اعلام موضع کرده و همچنین رئیس‌جمهور آمریکا نیز در نشستی اخیرا بیان کرد که آمریکا آرزوهایی دارد، اما این آرزوها شدنی نیست؛ به همین دلیل به دنبال گفت‌و‌گو با ایران و دستیابی به راه‌حلی بر اساس واقعیات است. بهتر است خانم شرمن نیز هر از گاهی این واقعیات را مرور کند و از این صحبت‌ها اجتناب کند؛ حتی اگر برای مصرف داخلی باشد.»

او تاکید کرد: «صریحا اعلام کرده‌ایم که فناوری هسته‌ای ایران قابل‌مذاکره نیست و بحث‌ها درباره تاسیسات ایران نیز بی‌مورد است. جمهوری اسلامی ایران از طریق مذاکره و رسیدن به فهم مشترک به دنبال رسیدن به راه‌هایی است که اهداف صلح‌طلبانه خود را برای کسانی که تمایل دارند، آشکار کند. مردم ایران و طرف‌های مذاکره به خوبی می‌دانند که هیات ایران ذره‌ای از حقوق ملت ایران کوتاهی نخواهد کرد.» ظریف در بخش دیگری از اظهاراتش افزود: «مطمئن هستم که طی مذاکرات نیز این امیال و آرزوهای طرف مقابل کنار گذاشته خواهد شد.»

ظریف پیش‌تر در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی فونیکس در برلین اظهار کرد: «در صورتی که دو طرف به توافق نرسند، ایران سطح غنی‌سازی را به سطح بالای ۲۰ درصد خواهد رساند، در عین حال که باید تلاش کرد، چنین نشود.»

پاسخ افخم به شرمن

از سوی دیگر سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز به اظهارنظر معاون وزیر خارجه آمریکا پاسخ داد. مرضیه افخم در پاسخ به سخنان شرمن اعلام کرد: «مقامات آمریکا حتما می‌دانند که زیاده‌خواهی‌ها، توهمات و حرف‌هایی که برای مصرف داخلی مطرح می‌کنند، در مذاکرات جایگاهی ندارد و حاصلی جز تداوم ناکامی‌های آمریکا در چندین سال گذشته که رئیس‌جمهور آمریکا نیز بدان اذعان کرده، نخواهد داشت.» افخم اضافه کرد: «هیات مذاکره‌کننده ایرانی اجازه نخواهند داد که دستاوردهای علمی مردم ایران خدشه‌دار شود.»

اشتون نیمه اسفند در تهران

سفر کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده ۱+۵ در مذاکرات هسته‌ای با ایران نیز این روزها به خبر اول رسانه‌ها تبدیل شده است. قرار است اشتون اوایل ماه مارس به تهران سفر ‌کند. پیش از این و در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل ظریف از اشتون، برای سفر به ایران دعوت کرد. اشتون در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ و پس از دیدار با ظریف اعلام کرد که به‌زودی به ایران سفری خواهد داشت. این اولین سفر رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به ایران است که همزمان مسوولیت مذاکرات با ایران از سوی ۱+۵ را از ۲۰۰۹ تاکنون بر عهده داشته است.

توافق بر سر مذاکرات اسفند ۹۲ و فروردین ۹۳

همزمان اعلام شد که ایران و ۱+۵ اواخر اسفند سال‌جاری و اواخر فروردین سال آینده (۱۳۹۳) با یکدیگر مذاکر‌ه می‌کنند. ظریف و اشتون در دیداری که جمعه گذشته در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با یکدیگر داشتند، توافق کردند بعد از مذاکرات ۲۹ بهمن (۱۸ فوریه) در وین که اولین دور مذاکرات ایران و ۱+۵ درباره گام نهایی توافق ژنو است، اواخر اسفندماه سال‌جاری و نیز اواخر فروردین‌ماه سال ۱۳۹۳، پس از تعطیلات سال نو شمسی مذاکرات را دنبال کنند. همچنین ظریف و اشتون در دیدار اخیرشان در مونیخ بر این نکته که تا ۲۰ ژوئیه (۳۰ خرداد) تلاش شود مذاکرات برای رسیدن به برنامه‌ای جامع طی ۶ ماهه انجام شود توافق کردند. همچنین نمایندگان ایران و ۱+۵ توافق کردند که پس از این مذاکرات، درباره تاریخ مذاکرات بعدی برای اردیبهشت و خردادماه نیز تصمیم‌گیری کنند.