متن کامل گزارش روحانی
روایت رسمی از وضع اقتصاد
دنیای اقتصاد- حسن روحانی ۱۰۱ روز پس از تشکیل کابینه‌اش، در یک گفتوگوی زنده تلویزیونی حاضر شد و گزارشی از عملکرد یکصد روزه خود ارائه کرد. بخش عمده و تکان‌دهنده سخنان روحانی ترسیم اوضاعی بود که نتیجه عملکرد هشت سال گذشته و دولت پیش از او است. با این همه او سخنان امید‌بخشی هم داشت و اعلام کرد که آینده کشور را مثبت می‌داند. روحانی تاکید کرد که سپیده نزدیک است و آینده کشور روشن. او در پایان سخنانش، در پاسخ به جمله معروف «روحانی مچکریم»، از همه مردم ایران تشکر کرد. در گزارش ۱۰۰ روزه مطرح شد
برنامه‌های روحانی برای تورم، رشد اقتصادی و یارانه‌ها
تکمیل تعهدات عمرانی دولت گذشته، ۱۶ سال زمان می‌خواهد
حسن روحانی شامگاه سه‌شنبه، با حضور در یک گفتوگوی تلویزیونی گزارشی از ۱۰۰ روز اول عملکرد دولت ارائه کرد.
برنامه‌های روحانی برای تورم، رشد اقتصادی و یارانه‌ها
تکمیل تعهدات عمرانی دولت گذشته، ۱۶ سال زمان می‌خواهد
حسن روحانی شامگاه سه‌شنبه، با حضور در یک گفتوگوی تلویزیونی گزارشی از ۱۰۰ روز اول عملکرد دولت ارائه کرد.
دنیای اقتصاد- حسن روحانی 101 روز پس از تشکیل کابینه‌اش، در یک گفتوگوی زنده تلویزیونی حاضر شد و گزارشی از عملکرد یکصد روزه خود ارائه کرد. بخش عمده و تکان‌دهنده سخنان روحانی ترسیم اوضاعی بود که نتیجه عملکرد هشت سال گذشته و دولت پیش از او است. با این همه او سخنان امید‌بخشی هم داشت و اعلام کرد که آینده کشور را مثبت می‌داند. روحانی تاکید کرد که سپیده نزدیک است و آینده کشور روشن. او در پایان سخنانش، در پاسخ به جمله معروف «روحانی مچکریم»، از همه مردم ایران تشکر کرد.
در گزارش 100 روزه مطرح شد
برنامه‌های روحانی برای تورم، رشد اقتصادی و یارانه‌ها
تکمیل تعهدات عمرانی دولت گذشته، ۱۶ سال زمان می‌خواهد
حسن روحانی شامگاه سه‌شنبه، با حضور در یک گفتوگوی تلویزیونی گزارشی از ۱۰۰ روز اول عملکرد دولت ارائه کرد. در این گفتوگو که در دفتر کار رییس‌جمهور صورت گرفته، وی گفت همچنان که وعده داده بود، گزارشی از ۱۰۰ روز عملکرد دولت ارائه می‌دهد. پیش از پخش تلویزیونی این گزارش، در فضای مجازی این موضوع مطرح شده بود که صدا و سیما به شدت تلاش کرده تا روحانی در صحبت‌های خود، متغیرهای ناامیدکننده اقتصادی را که از دولت پیشین برایش به میراث مانده کمتر بگوید، اما رییس‌جمهور از همان شروع صحبت‌های خود، آمار و ارقامی ارائه کرد که نشان از وضعیت وخیم اقتصاد ایران داشت. به طور مثال روحانی به موضوع کالاهای اساسی کشور اشاره کرد و گفت که «حتی یکی از استان‌ها تنها برای سه روز گندم داشته است.» رییس‌جمهور بودجه سال ۹۲ را که دولت پیشین تهیه کرده بود، «غیرواقعی» خواند و تاکید کرد اقتصاد را درحالی تحویل گرفته که رکود تورمی حرف اول را می‌زد، چنان که به گفته او این رکود و این تورم در تاریخ ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه است و برای جبران چالش‌هایی که متغیرهای اقتصادی نظیر تورم و نقدینگی به وجود آمده و حتی تکمیل تعهدات به‌جا مانده از دولت قبل، به ۱۶ سال زمان نیاز است. حسن روحانی همچنین به دولت پیشین انتقاد کرد که «پولدارترین دولت ایران» بوده است، اما به گفته وی «همین دولت بدهکارترین دولت تاریخ» بوده است. در این گزارش تلویزیونی، لحن روحانی صریح‌تر و محکم‌تر شده بود و به نظر می‌رسید که وی به طور صادقانه قصد در میان گذاشتن مشکلات و چالش‌های موجود در عرصه‌های مختلف کشور دارد. صدا و سیما برای اجرای این برنامه تلویزیونی، بر خلاف روند به کار گرفته شده در دوران احمدی‌نژاد که این وظیفه را به عهده مرتضی حیدری و گاه گداری مهرداد عنادی می‌گذاشت، این بار سه مجری انتخاب کرده بود که سوالات خود را در بخش‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی با رییس‌جمهور مطرح کنند. «دنیای اقتصاد» متن کامل گزارش تلویزیونی آقای روحانی در ۱۰۰ روز اول را منعکس می‌کند.
بدهی دولت به پیمانکاران و بخش‌های مختلف و بخش خصوصی، حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان است.در این هشت سال در سفرهای استانی، تعهداتی که داده شده ۲۱۱ هزار میلیارد تومان است. از این تعهد فقط ۳۲ درصد انجام شده است. ۶۸ درصد برای دولت بعدی باقی مانده است. اگر بگوییم که ۳۰ درصد تعهد داده شده و ۷۰ درصد تعهد باقی مانده، اگر همان پول و امکانات باشد، یعنی ۱۶ سال طول می‌کشد تا آن تعهدات را بخواهیم عملی و اجرایی کنیم. اواخر خرداد و اوایل تیر، گزارشی که به دستم رسید این بود که کشور از لحاظ کالاهای اساسی و از جمله گندم دچار مشکل است، گزارشی رسید که در یکی از استان‌ها گندم تنها برای سه روز در سیلو وجود دارد. شما وقتی پول پرقدرت را از بانک مرکزی وارد جامعه می‌کنید، آن پول حدود پنج برابر می‌شود، آن نقدینگی است که تورم را به‌وجود می‌آورد. می‌توان گفت تورمی که مردم دارند و تحت فشار قرار گرفتند، یک بخش بزرگش مربوط به مسکن مهر است.تورم یعنی مالیات فقرا. آیا از مردم اجازه گرفتیم، آیا از مردم اذن گرفتیم که از پول جیب فقرا ما بگیریم برای عده‌ای مسکن درست کنیم؟
دخالت در زندگی خصوصی مردم و مطلع شدن از حساب‌های بانکی مردم ممکن است برای کوتاه مدت و برای یک موضوعی مفید باشد ولی حتما به ضرر کشور است. باید به مردم اطمینان بدهیم، مردم باید به سیستم بانکی اعتماد کنند اگر بخواهیم در زندگی خصوصی مردم اینچنین مداخله کنیم اعتماد مردم سلب خواهد شد و رونق اقتصادی از بین خواهد رفت. در سال ۱۳۷۴ تورم ما ۴۹ درصد بود، اما در عین حال رشد هم ۳ درصد بوده است. اما اینکه تورم بالای ۴۰ درصد باشد و رشد هم منفی باشد یعنی رکود هم باشد، شما در سال ۹۱ می‌بینید که شرایط رشدمان منهای ۸/۵ درصد است و از سوی دیگر، تورم ما بالای ۳۰ درصد است. در ۸ سال قبل هر چه نگاه کنید چنین رقمی را پیدا می‌کنید؟ به اضافه اینکه ما درآمدهای دیگری داشتیم، کشور از لحاظ درآمدهای ارزی حدود ۷۵۰ میلیارد دلار درآمد داشته در طول ۸ سال. دولتی که پولدارترین دولت بوده ولی متاسفانه بدهکارترین دولت بود.
مردم ایران سلام، شب شما بخیر، ۱۰۱ روز پیش دولت یازدهم‌جمهوری اسلامی ایران به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی کار خود را شروع کرد. آقای دکتر روحانی وعده دادند که پس از گذشت ۱۰۰ روز، گزارشی از آنچه در این مدت انجام دادند، به اطلاع من و شما برسانند. امشب بنده به همراه سرکار خانم سپانلو و آقای احمدی افزادی به دفتر کار آقای دکتر روحانی آمدیم. شب بخیر. تبریک می‌گویم، ۱۰۰ روز گذشت.
رییس‌جمهور: شب شما هم بخیر. بسم‌الله الرحمن الرحیم. با سلام و درود بر سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و یاران باوفایش و همه بسیجیان دلاور که این هفته به یاد و نام آنها است و به همه مردم خوب، باوفا، دلاور و مهربان ملت بزرگ ایران سلام عرض می‌کنم؛ به همه آنها شب بخیر می‌گویم و امیدوارم ساعات و ایام خوبی را سپری کنند. همانطور که اشاره کردید، من در ایام تبلیغات انتخاباتی، به مردم بزرگ ایران وعده داده بودم که علاوه بر برنامه چهارساله دولت تدبیر و امید، برنامه کوتاهی هم برای یک دوره ۱۰۰ روزه داشته باشم و در پایان ۱۰۰ روز کار دولت، عملکرد دولت را در طول آن ۱۰۰ روز به ملت عزیز گزارش دهم.
این عدد ۱۰۰ را چرا انتخاب کردید؟ عدد خوش یمنی بوده در زندگی شما یا اینکه نشان کثرت بوده؟ چرا ۱۰۰؟ می‌توانست ۲۰۰ یا ۱۱۰ باشد یا اینکه داستان، انتخابات است و ایده‌های زودگذر؟
بالاخره ۱۰۰ یک معیاری است. می‌دانید که در نمره دادن، بعضی از نمره‌ها به جای ۲۰، ۱۰۰ هستند، نمره بالا و ۱۰۰ روز، در ادبیات، در شعرهای ما همواره از آن گفته شده است، یک دوره زمانی است که نه خیلی کوتاه است که نشود گزارش داد و نه نشود برنامه‌ای را تهیه و اجرا کرد و نه اینکه آنقدر طولانی است که به هرحال گزارش بسیار مطول بشود. مبنا این بود یک برنامه کوتاه مدت سه ماهه مورد نظر دولت باشد و به مردم گزارش دهد، البته باید بگویم این گزارش سه بخش دارد، یک بخش همین است که امشب رییس‌جمهور منتخب مردم به مردم عزیز گزارش می‌دهد، یک بخش گزارش مکتوب است که این گزارش مکتوب در رسانه‌های مکتوب منعکس خواهد شد و بخش سوم هم گزارشی است که توسط وزرا و سایر مسوولان و معاونان در بخش‌های خودشان به اطلاع مردم خواهد رسید.
بلافاصله یعنی در روزها و شب‌های بعد؟
بله، بلافاصله، یعنی از فردا آنها هم به تدریج با صدا و سیما و روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها مصاحبه کرده یا به صورت مکتوب گزارش خود را ارائه خواهند کرد.
قبل از اینکه به گزارش برسیم، تصور می‌کنم الان در روز صد و یکم باشیم، با روزی که شروع کردید چقدر متفاوت است؟ شما روزهای ریاست‌جمهوری‌تان را واقعا می‌شمارید یا نه؟
به آن صورتی که شما الان می‌گویید نه، به هر حال هر روزش برای من بسیار مهم است. دولت همه تلاشش این است که حداکثر استفاده را از این دوره چهارساله برای خدمت به مردم بکند، شاید برای اولین بار در جمهوری اسلامی ایران، من در روز تحلیف، دولت را به مجلس معرفی کردم و برای رأی اعتماد اسامی را در اختیار مجلس شورای اسلامی گذاشتم، این به آن معنا است که دولت تلاش می‌کند فرصتی را که در اختیار دارد، از دست ندهد و حداکثر استفاده را از فرصت‌ها داشته باشد، گر چه، همین‌طور که این دولت، اولین دولتی است که اسامی وزرا را به مجلس داده، آخرین وزیری را هم که ما رای اعتماد گرفتیم، هفته پیش بوده است، یعنی هفته قبل در آستانه صدمین روز، دولت کامل شده است. در عین حال می‌خواهم از مجلس شورای اسلامی، از نمایندگان محترم و از همه مردم سپاسگزاری و تشکر کنم. البته ارائه گزارش دولت، مخصوص برنامه ۱۰۰ روزه نیست، از این به بعد در هر مقطعی به طور منظم دولت به مردم گزارش کار خواهد داد. دولت باید در برابر مردم پاسخگو باشد و افتخارش پاسخگویی در برابر مردم است. مردم باید از جزئیات برنامه ها باخبر و مطلع باشند، چرا که این دولت بدون همراهی و همکاری مردم نخواهد توانست مسوولیت سنگین اداره کشور را به مقصد برساند، به اضافه اینکه، دولت با این گزارش‌دهی، می‌خواهد مردم و دولت از لحاظ اطلاعات خیلی نزدیک یکدیگر باشند و اطلاعات در اختیار مردم قرار گیرد.
آیا منظور از اطلاعات، روند اجرایی امور است؟
روند حتی مشکلات، دولت ممکن است مشکلات فراوانی داشته باشد، حتما این مشکلات را با مردم در میان خواهد گذاشت. دولت ممکن است، پیشرفت داشته باشد، حتما آن را به مردم خواهد گفت، ممکن است، برنامه بلندمدت داشته باشد، حتما، به اطلاع مردم خواهد رساند. حتما مردم به‌ویژه صاحب‌نظران، اندیشمندان، اهل اندیشه و قلم می‌توانند به دولت کمک کنند، با نقد، با نصیحت و با پیشنهادهایشان به دولت کمک کنند، دولت به مردم تعلق دارد و افتخار می‌کند که بتواند خدمتگزار این مردم خوب و عزیز باشد.
امیدوارم امشب و شب‌ها و روزهای بعد که فرمودید همکارانتان گزارش می‌دهند، این ۱۰۰ روزه نسبتا سکوت شما و همکارانتان جبران مافات شود، چون این ۱۰۰ روز، نزدیک به سکوت بود و کمتر شما و همکارانتان صحبت کردید و این را می‌شد حس کرد.
این یک طراحی و یک نوع تقسیم کار نسبت به گذشته بود، به جای اینکه شلوغ کنیم که چه و چه و ارزیابی کنیم، امور را مایلیم الان درباره‌شان صحبت کنیم؟
یک کمی عجله دارم آقای دکتر روحانی که وارد مسائل اقتصادی شویم، چرا که مشکلات زیادی پیش روی دولت بوده که بخش عمده‌ای از آن در حوزه اقتصاد است، تصور می‌کنم بخش عمده‌ای از انتظارات مردم هم از این گزارش ۱۰۰ روزه، عملکرد اقتصادی دولت است. از این مشکلاتی که فرمودید. اصلی‌ترین و فوری‌ترین اقدامات که مجبور بوده دولت شما از روز آغاز کار خود تصمیمی بگیرد، در چه زمینه‌ای بوده است؟
البته در گزارش امشب ضمن اینکه گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه داده خواهد شد، به همان صورت به مردم خواهم گفت که در چه شرایطی ما کار را شروع کردیم، در واقع از دولت گذشته چه ارثی به ما رسید و ما با آن ارث کار را آغاز کردیم، اولین روزهای بعد از انتخابات، من با اولین مشکلی که مواجه شدم، شرایط کالاهای اساسی در کشور بود، در همان روزهای اولیه، اولین گزارشی که من از وزارت صنعت، معدن و تجارت گرفتم این بود که وضع کالاهای اساسی در کشور چگونه است و گزارشی که به من داده شد، من را بسیار نگران کرد، یعنی ما در کالاهای اساسی برخلاف آنچه در ذهنم بود، دچار مشکل بودیم. من فکر می‌کردم، دولتی که بر سر کار می‌آید، به طور طبیعی تا سه یا ۴ ماه انبارها پر است و کالاهای اساسی وجود دارد، ولی گزارشی در همان روز سوم یا چهارم همان هفته اول به دستم رسید که البته هنوز تحلیف و تنفیذ انجام نگرفته بود، یعنی اواخر خرداد و اوایل تیر، گزارشی که به دستم رسید این بود که کشور از لحاظ کالاهای اساسی و از جمله گندم دچار مشکل است، گزارشی رسید که در یکی از استان‌ها گندم تنها برای سه روز در سیلو وجود دارد، بلافاصله برخی از مسوولان اجرایی در همان دولت را خواستم و با آنها نشستم و صحبت کردم، مشکلاتی که برای تامین ارز بود، مشکلاتی که برای خرید بود، مشکلاتی که برای برخی از کالاهای وارداتی در راه بود، برخی از این کالاها رسیده بودند و در بندر بودند و ما داشتیم دموراژ می‌دادیم، به‌خاطر مشکلاتی که بین بانک مرکزی و بخش تجارت وجود داشت، این اولین مشکلی بود که من با آن روبه‌رو شدم. خوشبختانه اقدامات بسیار خوبی انجام گرفت، از وقتی که دولت کارش را شروع کرد، تقریبا یک ذخیره قابل توجهی فراهم شده بود و بعد از شروع دولت، اولین اقدام فوری این بود که این ذخایر را به رقم قابل قبولی برسانیم و این کار را شروع کردیم و انجام دادیم و امروز هم الحمدالله در همه کالاهای اساسی، انبارهای ما به اندازه کافی پر است و مشکلی نداریم، برای آینده دور هم خرید انجام گرفته و کالاها به دست مردم خواهد رسید. این اولین مساله‌ای بود که من با آن مواجه شدم که الحمدلله این کار انجام گرفت با برخی از مسوولان دولت سابق و بعد در دولت جدید کارها به‌حمدالله انجام شد.
این بخش تمام شد، آقای دکتر روحانی؟
فوری‌ترین مساله که شما سوال کردید، موضوع کالاهای اساسی بود، البته مساله دومی که بعد از شروع کار دولت یعنی در مرداد ماه با آن مواجه شدیم، در واقع آن تعبیری است که من یک بار در یک سخنرانی اشاره کردم به عنوان خزانه خالی. می‌دانید که خزانه کشور آنجایی است که درآمدهای دولت به آنجا منتقل می‌شود، حساب‌های دولت آنجاست و مخارج هم از همان خزانه تامین می‌شود. طبق قانون بودجه، باید ماهانه ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد می‌داشتیم، چون طبق قانون بودجه، درآمد و به همان نسبت مخارج ما ۲۱۰ هزار میلیارد تومان در طول سال بوده است که برای یک ماه، ۱۷ هزار و پانصد میلیارد تومان می‌باید تا پایان مرداد در خزانه می‌داشتیم. روزی که من کار را شروع کردم، یعنی ۱۲ مرداد، موجودی خزانه حدود ۱۲۸۰ میلیارد تومان بود، آخر ماه که ما باید حقوق را پرداخت می‌کردیم به‌ویژه برای مواردی ضروری در بخش حقوق، ما باید ۷۵۰۰ میلیارد تومان پرداخت می‌کردیم، نه برای بحث بودجه عمرانی بلکه بحث حقوق جاری کارمندان، از این ۷۵۰۰ میلیارد تومان که باید به عنوان حقوق پرداخت می‌کردیم فقط ۲۸۷۰ میلیارد تومان در خزانه بود، یعنی بیش از ۴۰۶۰ میلیارد تومان ما باید از بانک استقراض می‌کردیم، برای اینکه بتوانیم حقوق آن ماه را پرداخت کنیم، بنابراین در همان ماه مرداد، دولت برای پرداخت حقوق، تقریبا ۴۶۰۰ میلیارد تومان بدهکار بود و باید تامین می‌کرد؛ در حالی که کل موجودی حدود ۲۸۰۰ میلیارد تومان بود، بنابراین ما با یک مشکلی به نام عدم تامین درآمدها مواجه بودیم. شما می‌دانید در پنج ماه اول از آن مقداری که در بودجه پیش‌بینی شده بود فقط ۴۷ درصد آن تامین شده است. در طول پنج ماه، البته اگر بودجه مصوب را حساب کنیم، الان ما حدود ۵۶ الی ۵۷ درصد منابع را می‌توانیم تامین کنیم، یک مقدار وضع بهتر از آن زمان است. لذا ناچار شدیم، بودجه را اصلاح کنیم و آمار و ارقام بودجه را واقعی کنیم، ما با دو فوریت بلافاصله اصلاحیه بودجه را به مجلس دادیم، البته هنوز از مجلس برنگشته و تا امروز هم در مجلس، اصلاحات شورای نگهبان راجع به اصلاحیه بودجه، مطرح بود. به هر حال بودجه ۲۱۰ هزار میلیارد تومانی به ۱۷۱ هزار میلیارد تومان تبدیل شد، یعنی خود مجلس حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان کسر کرد، به دلیل اینکه ارقام بودجه ارقام واقعی و قابل تامین نبود، البته از همین رقم هم، پیشنهاد دولت ۱۵۰ هزار میلیارد تومان بود که برای اصلاح، ۲۰ هزار میلیارد تومان در مجلس اضافه شد، حالا هر مقدار که تامین شود.
به هر حال این شرایطی بوده که از لحاظ اقتصادی کشور را تحویل گرفتیم، برای اینکه مردم خیلی دقیق‌تر بدانند وضع چه بوده، من چند بار تاکید کردم که شرایط اقتصادی کشور، شرایط رکود تورمی بود، سال‌هایی در کشورمان بوده که ما دارای رکود بودیم و تولید، رشد کافی نداشت، مثلا در یک سال‌هایی بوده که رشد اقتصادی ما منفی بود، حتی منفی ۹ درصد بوده است.
چه سالی؟
در سال ۱۳۶۵، رشد ما منفی ۹ درصد بوده است، اما در عین حال در همان سال‌ها که رشد منفی داشتیم، تورم ما در آن سال زیاد نبوده است. تورم در آن سال ۲۳ درصد بود، ولی یک سال‌هایی در کشور بوده که تورم زیاد بود، یعنی یک سالی تورم حدود ۴۰ درصد بود، در سال ۱۳۷۴ تورم ما ۴۹ درصد بود، اما در عین حال رشد هم ۳ درصد بوده است. اما اینکه تورم بالای ۴۰ درصد باشد و رشد هم منفی باشد یعنی رکود هم باشد، شما در سال ۹۱ می‌بینید که شرایط رشدمان منهای ۸/۵ درصد است و از سوی دیگر، تورم ما بالای ۳۰ درصد است، در آن شرایطی که ما دولت را تحویل گرفتیم، شرایطی بود که تورم در مجموع ۴۰ درصد بود، بنابراین وضعیتی که این حد رکود و تورم با هم داشته باشد،در تاریخ ۵۰ ساله کشور بی‌سابقه است؛ به غیر از سال ۵۷ و ۵۸ که سال انقلاب بود و شرایط خاصی بر کشور حاکم بود در ۵۰ سال گذشته یک همچون رکود تورمی در کشور سابقه نداشته است. این آمار و ارقام نشان می‌دهد که چه شرایطی از دولت گذشته به ما ارث رسید و در چه شرایطی باید با مشکلات دست و پنجه نرم می‌کردیم، البته اینکه این آمار و ارقام را می‌گویم به‌خاطر این است که مردم بدانند شرایط چه بوده نه اینکه ما از مشکلات بترسیم و بهراسیم، مشکلات را به حول و قوه الهی و با کمک و حمایت مردم حل خواهیم کرد، از تنگناهای اقتصادی عبور خواهیم کرد، شما می‌بینید در همین مدت کوتاه ۱۰۰ روزه، در تورم توانستیم یک قدم مهم برداریم، اینقدر موضوع تورم برای من به عنوان رییس دستگاه اجرایی مهم است که تقریبا هر دو سه روز یکبار از مسوولان سوال می‌کنم و هر هفته از وضعیت تورم کشور آمار می‌خواهم. شما می‌دانید در ماههای گذشته، هر ماه نسبت به ماه قبل، تقریبا ۲/۲ درصد روند صعودی تورم بوده، این دو ماه اخیر روند شده ۲/۱ یعنی یک واحد کاهش پیدا کرده و این خیلی برای ما مهم است. در حالی که در پایان ماه مرداد و شهریور، تورم نقطه به نقطه ۴۳ درصد بود، در پایان مهرماه تورم نقطه به نقطه ۳۶ درصد شد و این خبر بسیار خوشی است، ما از ۴۳ درصد رسیدیم به حدود ۳۶ درصد در تورم نقطه به نقطه. بنابراین تلاش کردیم رشد تورم و صعود تورم را مهار کنیم و در این مدت هم مهار کردیم. تلاش ما این است که تا پایان سال، تورم را از این حدی که هست به یک نقطه مطلوب برسانیم و در سال آینده یکی از برنامه‌های اساسی دولت، مهار تورم خواهد بود. برنامه‌ریزی ما برای سال آینده این است که تا پایان سال تلاش کنیم، تورم به کمتر از ۲۵ درصد برسد، یعنی از ۴۳ درصد تا تورم ۲۵ درصد خواهیم رفت. البته با اینکه ماههای پایانی سال کنترل تورم بسیار سخت‌تر می‌شود، اما در عین حال قول مسوولان ما این است که تا پایان سال جاری تورم به ۳۵ درصد خواهد رسید، بنابراین ما یک قدم مهم در بحث تورم در ماههای آینده برخواهیم داشت و به‌حمدالله در این یکی دو ماه قدم‌های خوبی در این زمینه برداشتیم.
در بحث اقتصادی همین که می‌فرمایید کاهش تورم، چه جوری اتفاق افتاده است؟ دغدغه اصلی شما چرا بحث اقتصادی و تورم است؟ چرا بیکاری، رشد منفی اقتصادی و تورم را انتخاب کردید و رصد می‌کنید؟ از این فرصت استفاده می‌کنم و با توجه به شاخص‌های کلانی که شما آمارش را فرمودید، بپرسم که چه جوری این اتفاق افتاده که ما بین سال‌های ۸۴ تا ۹۰ بیشترین درآمدهای نفتی تاریخ کشورمان را داشتیم، ولی این اتفاق افتاده است؟ چه تعهداتی برای دولت به‌وجود آمده؟ تعهدات دولت زمانی که شما کار را به عهده گرفتید چه بوده؟ و چه قدرش باقی مانده است؟
البته دولت گذشته یعنی ۸ سال گذشته دولت نهم و دهم، پولدارترین دولت، حداقل در درآمدهای ارزی، درآمدهای نفتی و غیرنفتی بوده است. شما می‌دانید که در طول ۸ سال گذشته درآمد نفتی ما حدود ۶۰۰ میلیارد دلار بوده که این رقم بی‌سابقه است. در ۸ سال قبل هر چه نگاه کنید چنین رقمی را پیدا می‌کنید؟ به اضافه اینکه ما درآمدهای دیگری داشتیم، کشور از لحاظ درآمدهای ارزی در طول ۸ سال حدود ۷۵۰ میلیارد دلار درآمد داشته. دولتی که پولدارترین دولت بوده ولی متاسفانه بدهکارترین دولت بود، یعنی دولتی که به ما به ارث رسید. چند رقم را می‌گویم و مسوولان اجرایی بعد ارقام را کامل و دقیق می‌گویند. بدهی دولت به سیستم بانکی در روزی که ما دولت را در مردادماه تحویل گرفتیم، بیش از ۷۴ هزار میلیارد تومان بوده است. بدهی دولت به صندوق تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی ۶۰ هزار میلیارد تومان بوده است. آمار و ارقامی که بخش‌های مختلف دولت به من دادند، بدهی دولت به پیمانکاران و بخش‌های مختلف و بخش خصوصی، حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان است. یعنی شما همین ۳ رقم را کنار هم قرار دهید، ۷۴هزار، ۶۰هزار و ۵۵ هزار میلیارد تومان که ارقام دیگری هم هست، بدهی صندوق‌های بازنشستگی نیروهای مسلح، رقم‌های عجیب و غریبی گزارش دادند که خودشان بعدا برای مردم توضیح می‌دهند، رقم خیلی بالاتر از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان است. البته می‌دانستیم که دولت بدهکار است، اما اینکه دولتی که بیشترین درآمد ارزی را در هشت سال گذشته، داشته است، وقتی دولت را تحویل می‌دهد به منتخبین بعدی مردم، این همه بدهکاری و به اضافه تعهدات دیگر، حالا اینها بدهکاری است، یکسری تعهدات هم هست. من نمونه‌ای برای مردم می‌گویم. در این هشت سال در سفرهای استانی، تعهداتی که داده شده ۲۱۱ هزار میلیارد تومان است. از این تعهد فقط ۳۲ درصد انجام شده است. ۶۸ درصد برای دولت بعدی باقی مانده است. از آن طرف اعتبارات و تسهیلاتی که در همین سفرهای استانی به مردم تعهد شده، ۳۰ درصد این تسهیلات تحقق یافته و ۷۰ درصد باقی مانده است. در مجموع اگر بگوییم که ۳۰ درصد تعهد داده شده و ۷۰ درصد تعهد باقی مانده، اگر همان پول و امکانات باشد، یعنی ۱۶ سال طول می‌کشد تا آن تعهدات را بخواهیم عملی و اجرایی کنیم. آمار و ارقامی که مسوولان به من داده‌اند پروژه‌های عمرانی که در کشور کلنگ زده و شروع شده و فقط بخشی از آن اجرا شده، ۴۰۰ هزار میلیارد تومان تعهد است؛ یعنی سالیان دراز برای اجرای آنها زمان لازم است. حالا امسال که در آن پنج ماهی که دولت قبلی بوده در بخش عمرانی ۳ درصد منابع تحقق پیدا کرده است؛ از ۱۰۰ درصد ۳ درصد.
من در اینجا می‌خواهم اشاره کنم به آن سوالی که شما کردید که با این مشکلات می‌گویید تورم تا حدی مهار شده و رشد تورم کاهشی شده است؟ شما اگر در بخش‌های مختلف آمار و ارقام نگاه کنید، می‌بینید آن رشد حالت تنزل پیدا کرده، البته تورم باقی است و باید این تورم به تدریج به نقطه مطلوب برگردد، اما این تورم چرا درست شد و این‌گونه شد؟ می‌خواهم دو نکته را اینجا به عرض ملت بزرگ ایران برسانم، اولین عامل بزرگ که موجب تورم شده، رشد
بی حساب نقدینگی در جامعه بود. در سال ۸۴ نقدینگی، ۶۸ هزار میلیارد تومان بود، در پایان دولت رقمی حدود ۴۷۰ هزار میلیارد تومان که درحال حاضر هم از مرز ۵۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کرده است. شما ۶۸ را نسبت به ۵۰۰ در نظر بگیرید، هفت برابر شده است، یعنی نقدینگی کشور ۷ برابر شده است. برای اینکه موضوع روشن‌تر شود باید عرض کنم که یک بخشی از این نقدینگی مربوط می‌شود به بدهی دولت به سیستم بانکی و شما می‌بینید که وقتی نقدینگی اضافه شده و تعهد دولت اضافه شود از بانک مرکزی مرتب استقراض شود، آن هم پول پرقدرت، چه مشکلی را برای مردم ایجاد می‌کند.
نکته دیگری را در بحث نقدینگی و تورم عرض کنم، مسکن مهر برای افراد کم‌درآمد جامعه طراحی شد. همه گفتیم کار خوبی است و هیچ کس نمی‌تواند منکر شود که ساخت مسکن برای مردم کار بسیار بزرگ و ارزشمندی است و هیچ کس منکر این نیست. اما آیا محاسبه دقیق شد که چگونه مسکن بسازیم، کجا بسازیم، با چه شرایطی بسازیم، حجمش چه مقدار باشد و از همه مهم‌تر پولش را از کجا بیاوریم؟ اگر ما پول مسکن را از جیب تک تک مردم درآورده باشیم چه؟ تا کنون ۴۳ هزار میلیارد تومان برای مسکن مهر از بانک‌مرکزی استقراض شده است، یعنی پول از بانک مرکزی گرفته شده و داده شده به بانک مسکن. کل پایه پولی کشور از آن اولی که پول خلق شده تا حالا ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است. از این ۱۰۰ هزار، ۴۳ هزار میلیارد تومان برای مسکن مهر است؛ یعنی ۴۳ هزار میلیارد تومان از این پایه پول و نقدینگی. این پایه پولی که وقتی در جامعه می‌آید و پول پر قدرت چند برابر می‌شود، ۴۳ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی استقراض شده است، یعنی چه؟ بخش بزرگ تورم ما از اینجا نشات می‌گیرد. شما وقتی پول پرقدرت را از بانک مرکزی وارد جامعه می‌کنید، آن پول حدود پنج برابر می‌شود، آن نقدینگی است که تورم را به‌وجود می‌آورد. می‌توان گفت تورمی که مردم دارند و تحت فشار قرار گرفتند، یک بخش بزرگش مربوط به مسکن مهر است. من خواهش می‌کنم از مسوولان محترم بخش‌های مختلف دولت برای مردم توضیح دهند، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد توضیح دهند که این ۴۳ هزار میلیارد تومانی که از بانک مرکزی برای مسکن مهر گرفته شده، چه مقدار تورم خلق کرده است؟
البته در پرانتز بگویم، مقصود من از این بحث این نیست که ما مسکن مهر را تکمیل نکنیم، به هر حال تعهدی که دولت قبل به مردم داده، این دولت خودش را به اجرای آن متعهد می‌داند. قراردادهایی که دولت قبل با مردم درباره مسکن مهر داشته، این قراردادها از نظر ما محترم است و این دولت برای مسکن مردم متعهد خواهد بود، طرح خواهد داشت و بعدا این طرح را به مردم عرضه خواهد کرد، اما می‌خواهم بگویم این تورمی که شما سوال کردید از کجا است، یک بخش بزرگش مربوط به مسکن مهر می‌شود؛ یعنی ما یک وقت کاری را انجام می‌دهیم یک بخش آن به نفع مردم است، اما چون تدبیر نیست، حساب و کتاب نیست، تورم ایجاد می‌شود، تورم یعنی مالیات فقرا. آیا از مردم اجازه گرفتیم، آیا از مردم اذن گرفتیم که از پول جیب فقرا ما بگیریم برای عده‌ای مسکن درست کنیم؟ ساخت مسکن خیلی خوب است، خیلی کار ارزشمندی است و آنهایی هم که صاحب مسکن شدند حتما نفس راحتی کشیدند؛ حالا ضمن اینکه این مسکن مهر مشکلات فراوانی ایجاد کرده است، مشکلات تسهیلات دارد، حمل و نقل دارد، مسائل جنبی‌اش باید مراعات شود، حالا آنها سر جای خودش و باید تکمیل شود به هرحال تعهدی است که دولت به مردم داده است و باید تکمیل شود. می‌خواهم به سوال شما پاسخ دهم که این تورم چه جور درست شد و چه جور می‌توانیم آن را مهار کنیم؟ ما باید رشد نقدینگی در جامعه را مهار کنیم و الان آمار و ارقام نشان می‌دهد در همین دو سه ماهه؛ این رشد متوقف شده و حالت نزولی پیدا کرده است. دلیل اینکه در ماههای گذشته رشد تورم ۲/۲ بوده و حالا ۲/۱ شده. همین است که ما نقدینگی را داریم کنترل و مهار می‌کنیم، مخصوصا آنجایی که بحث پایه پولی است و بحث پول بانک مرکزی است که باید حواسمان جمع باشد چه کار کنیم و چه جوری از این پول استفاده و بهره‌برداری کنیم؟
شما چگونه می‌خواهید تورم را کنترل کنید در حالی که می‌خواهید هدفمند کردن یارانه‌ها را نیز ادامه دهید و می‌گویید در رشد نقدینگی نیز تاثیر داشته و از سوی دیگر می‌خواهید مسکن مهر را هم اجرا کنید؟ به نظر می‌رسد بین تعهدات شما و اهدافی که دولت شما در حوزه اقتصاد دارد کمی تعارض وجود دارد؟ شما انتقاد کردید از نحوه اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها در کشور و قاعدتا ملزم به اجرای فاز دوم هدفمندی هستید، چگونه این کار شکل می‌گیرد که هم تورم کنترل شود و هم این کارها انجام شود؟
شما در واقع دو مبحث را مطرح کردید؛ یکی بحث یارانه‌ها را مطرح کردید که دولت می‌خواهد چه کار کند؟ من در اینجا لازم است به عرض مردم شریف برسانم که دولت برای پرداخت و ادامه پرداخت یارانه نقدی هر ماه باید ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پول برای این یارانه پرداخت کند. طبق قانون، باید پول یارانه از افزایش قیمت‌های حامل‌های انرژی و سایر موارد به دست بیاید و از آن طریق تامین شود. تقریبا آن پول یک چیزی حدود نصف این مبلغ را تامین می‌کند و بقیه آن باقی می‌ماند و یک بخشی ما باید از مصوبات مجلس و منابع بودجه‌ای استفاده کنیم و استفاده می‌کنیم، اما در عین حال هر ماه ما کسری داریم، برای اینکه این ۳۵۰۰ میلیارد تومان را به عنوان یارانه پرداخت کنیم؛ دولت حتما باید روند پرداخت یارانه‌ها را اصلاح کند. ما دو راه داریم، یا باید یارانه را کاهش دهیم برای اینکه این کسری تامین شود که دیدیم مردم و اقشار کم درآمد روی این یارانه حساب کرده‌اند و اگر بخواهیم این یارانه را کم کنیم برای اقشار کم درآمد خیلی مشکل‌آفرین خواهد بود، راه حل دیگر این بود که به یک بخش از جامعه یارانه ندهیم. یعنی بخشی که کم‌درآمدند یارانه بگیرند چون اساسا یارانه برای این بود که وقتی قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند یارانه آن را در زندگی اقشار کم‌درآمد جبران کند، منتها دولت مشکل داشت برای اینکه یارانه را به کسی پرداخت کند و به کسی پرداخت نکند؟ در نهایت به همه یارانه داد. ما خیلی فکر کردیم که چگونه افرادی که نیازمند نیستند یارانه نگیرند و بقیه مردم بگیرند؛ راه‌های مختلفی پیش‌بینی شد و به هرحال امسال از آن طرح‌هایی که پیش‌بینی شده بود صرف‌نظر کردیم؛ چون برای اینکه بفهمیم چه کسی به یارانه نیاز ندارد، راه حل‌هایی پیش‌بینی شد که دیدیم برای اجرای آنها باید در زندگی خصوصی مردم دخالت کنیم، یعنی باید برویم نگاه کنیم در حساب‌های بانکی مردم چه خبر است؟ املاک مردم چگونه است؟ دخالت در زندگی خصوصی مردم و مطلع شدن از حساب‌های بانکی مردم ممکن است برای کوتاه مدت و برای یک موضوعی مفید باشد ولی حتما به ضرر کشور است. باید به مردم اطمینان بدهیم، مردم باید به سیستم بانکی اعتماد کنند اگر بخواهیم در زندگی خصوصی مردم اینچنین مداخله کنیم اعتماد مردم سلب خواهد شد و رونق اقتصادی از بین خواهد رفت.
یکی از هدف‌های دولت در همین بحث تورمی که شما اشاره کردید یک طرفش کنترل نقدینگی است، یک طرفش بهبود و رونق فضای کسب‌و‌کار و تولید است. می‌شود رونق تولید را در جامعه به‌وجود آورد و فضای کسب و کار بهبود پیدا کند، اما در عین حال اینکه برویم در زندگی خصوصی مردم کند و کاو کنیم که چه کسی چه میزان پول دارد و چه کرده است، نتیجه مناسبی ندارد.
برنامه‌های روحانی برای تورم، رشد اقتصادی و یارانه‌ها
تکمیل تعهدات عمرانی دولت گذشته، ۱۶ سال زمان می‌خواهد
حسن روحانی شامگاه سه‌شنبه، با حضور در یک گفتوگوی تلویزیونی گزارشی از ۱۰۰ روز اول عملکرد دولت ارائه کرد. در این گفتوگو که در دفتر کار رییس‌جمهور صورت گرفته، وی گفت همچنان که وعده داده بود، گزارشی از ۱۰۰ روز عملکرد دولت ارائه می‌دهد. پیش از پخش تلویزیونی این گزارش، در فضای مجازی این موضوع مطرح شده بود که صدا و سیما به شدت تلاش کرده تا روحانی در صحبت‌های خود، متغیرهای ناامیدکننده اقتصادی را که از دولت پیشین برایش به میراث مانده کمتر بگوید، اما رییس‌جمهور از همان شروع صحبت‌های خود، آمار و ارقامی ارائه کرد که نشان از وضعیت وخیم اقتصاد ایران داشت. به طور مثال روحانی به موضوع کالاهای اساسی کشور اشاره کرد و گفت که «حتی یکی از استان‌ها تنها برای سه روز گندم داشته است.» رییس‌جمهور بودجه سال ۹۲ را که دولت پیشین تهیه کرده بود، «غیرواقعی» خواند و تاکید کرد اقتصاد را درحالی تحویل گرفته که رکود تورمی حرف اول را می‌زد، چنان که به گفته او این رکود و این تورم در تاریخ ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه است و برای جبران چالش‌هایی که متغیرهای اقتصادی نظیر تورم و نقدینگی به وجود آمده و حتی تکمیل تعهدات به‌جا مانده از دولت قبل، به ۱۶ سال زمان نیاز است. حسن روحانی همچنین به دولت پیشین انتقاد کرد که «پولدارترین دولت ایران» بوده است، اما به گفته وی «همین دولت بدهکارترین دولت تاریخ» بوده است. در این گزارش تلویزیونی، لحن روحانی صریح‌تر و محکم‌تر شده بود و به نظر می‌رسید که وی به طور صادقانه قصد در میان گذاشتن مشکلات و چالش‌های موجود در عرصه‌های مختلف کشور دارد. صدا و سیما برای اجرای این برنامه تلویزیونی، بر خلاف روند به کار گرفته شده در دوران احمدی‌نژاد که این وظیفه را به عهده مرتضی حیدری و گاه گداری مهرداد عنادی می‌گذاشت، این بار سه مجری انتخاب کرده بود که سوالات خود را در بخش‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی با رییس‌جمهور مطرح کنند. «دنیای اقتصاد» متن کامل گزارش تلویزیونی آقای روحانی در ۱۰۰ روز اول را منعکس می‌کند.
بدهی دولت به پیمانکاران و بخش‌های مختلف و بخش خصوصی، حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان است.در این هشت سال در سفرهای استانی، تعهداتی که داده شده ۲۱۱ هزار میلیارد تومان است. از این تعهد فقط ۳۲ درصد انجام شده است. ۶۸ درصد برای دولت بعدی باقی مانده است. اگر بگوییم که ۳۰ درصد تعهد داده شده و ۷۰ درصد تعهد باقی مانده، اگر همان پول و امکانات باشد، یعنی ۱۶ سال طول می‌کشد تا آن تعهدات را بخواهیم عملی و اجرایی کنیم. اواخر خرداد و اوایل تیر، گزارشی که به دستم رسید این بود که کشور از لحاظ کالاهای اساسی و از جمله گندم دچار مشکل است، گزارشی رسید که در یکی از استان‌ها گندم تنها برای سه روز در سیلو وجود دارد. شما وقتی پول پرقدرت را از بانک مرکزی وارد جامعه می‌کنید، آن پول حدود پنج برابر می‌شود، آن نقدینگی است که تورم را به‌وجود می‌آورد. می‌توان گفت تورمی که مردم دارند و تحت فشار قرار گرفتند، یک بخش بزرگش مربوط به مسکن مهر است.تورم یعنی مالیات فقرا. آیا از مردم اجازه گرفتیم، آیا از مردم اذن گرفتیم که از پول جیب فقرا ما بگیریم برای عده‌ای مسکن درست کنیم؟
دخالت در زندگی خصوصی مردم و مطلع شدن از حساب‌های بانکی مردم ممکن است برای کوتاه مدت و برای یک موضوعی مفید باشد ولی حتما به ضرر کشور است. باید به مردم اطمینان بدهیم، مردم باید به سیستم بانکی اعتماد کنند اگر بخواهیم در زندگی خصوصی مردم اینچنین مداخله کنیم اعتماد مردم سلب خواهد شد و رونق اقتصادی از بین خواهد رفت. در سال ۱۳۷۴ تورم ما ۴۹ درصد بود، اما در عین حال رشد هم ۳ درصد بوده است. اما اینکه تورم بالای ۴۰ درصد باشد و رشد هم منفی باشد یعنی رکود هم باشد، شما در سال ۹۱ می‌بینید که شرایط رشدمان منهای ۸/۵ درصد است و از سوی دیگر، تورم ما بالای ۳۰ درصد است. در ۸ سال قبل هر چه نگاه کنید چنین رقمی را پیدا می‌کنید؟ به اضافه اینکه ما درآمدهای دیگری داشتیم، کشور از لحاظ درآمدهای ارزی حدود ۷۵۰ میلیارد دلار درآمد داشته در طول ۸ سال. دولتی که پولدارترین دولت بوده ولی متاسفانه بدهکارترین دولت بود.
مردم ایران سلام، شب شما بخیر، ۱۰۱ روز پیش دولت یازدهم‌جمهوری اسلامی ایران به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی کار خود را شروع کرد. آقای دکتر روحانی وعده دادند که پس از گذشت ۱۰۰ روز، گزارشی از آنچه در این مدت انجام دادند، به اطلاع من و شما برسانند. امشب بنده به همراه سرکار خانم سپانلو و آقای احمدی افزادی به دفتر کار آقای دکتر روحانی آمدیم. شب بخیر. تبریک می‌گویم، ۱۰۰ روز گذشت.
رییس‌جمهور: شب شما هم بخیر. بسم‌الله الرحمن الرحیم. با سلام و درود بر سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و یاران باوفایش و همه بسیجیان دلاور که این هفته به یاد و نام آنها است و به همه مردم خوب، باوفا، دلاور و مهربان ملت بزرگ ایران سلام عرض می‌کنم؛ به همه آنها شب بخیر می‌گویم و امیدوارم ساعات و ایام خوبی را سپری کنند. همانطور که اشاره کردید، من در ایام تبلیغات انتخاباتی، به مردم بزرگ ایران وعده داده بودم که علاوه بر برنامه چهارساله دولت تدبیر و امید، برنامه کوتاهی هم برای یک دوره ۱۰۰ روزه داشته باشم و در پایان ۱۰۰ روز کار دولت، عملکرد دولت را در طول آن ۱۰۰ روز به ملت عزیز گزارش دهم.
این عدد ۱۰۰ را چرا انتخاب کردید؟ عدد خوش یمنی بوده در زندگی شما یا اینکه نشان کثرت بوده؟ چرا ۱۰۰؟ می‌توانست ۲۰۰ یا ۱۱۰ باشد یا اینکه داستان، انتخابات است و ایده‌های زودگذر؟
بالاخره ۱۰۰ یک معیاری است. می‌دانید که در نمره دادن، بعضی از نمره‌ها به جای ۲۰، ۱۰۰ هستند، نمره بالا و ۱۰۰ روز، در ادبیات، در شعرهای ما همواره از آن گفته شده است، یک دوره زمانی است که نه خیلی کوتاه است که نشود گزارش داد و نه نشود برنامه‌ای را تهیه و اجرا کرد و نه اینکه آنقدر طولانی است که به هرحال گزارش بسیار مطول بشود. مبنا این بود یک برنامه کوتاه مدت سه ماهه مورد نظر دولت باشد و به مردم گزارش دهد، البته باید بگویم این گزارش سه بخش دارد، یک بخش همین است که امشب رییس‌جمهور منتخب مردم به مردم عزیز گزارش می‌دهد، یک بخش گزارش مکتوب است که این گزارش مکتوب در رسانه‌های مکتوب منعکس خواهد شد و بخش سوم هم گزارشی است که توسط وزرا و سایر مسوولان و معاونان در بخش‌های خودشان به اطلاع مردم خواهد رسید.
بلافاصله یعنی در روزها و شب‌های بعد؟
بله، بلافاصله، یعنی از فردا آنها هم به تدریج با صدا و سیما و روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها مصاحبه کرده یا به صورت مکتوب گزارش خود را ارائه خواهند کرد.
قبل از اینکه به گزارش برسیم، تصور می‌کنم الان در روز صد و یکم باشیم، با روزی که شروع کردید چقدر متفاوت است؟ شما روزهای ریاست‌جمهوری‌تان را واقعا می‌شمارید یا نه؟
به آن صورتی که شما الان می‌گویید نه، به هر حال هر روزش برای من بسیار مهم است. دولت همه تلاشش این است که حداکثر استفاده را از این دوره چهارساله برای خدمت به مردم بکند، شاید برای اولین بار در جمهوری اسلامی ایران، من در روز تحلیف، دولت را به مجلس معرفی کردم و برای رأی اعتماد اسامی را در اختیار مجلس شورای اسلامی گذاشتم، این به آن معنا است که دولت تلاش می‌کند فرصتی را که در اختیار دارد، از دست ندهد و حداکثر استفاده را از فرصت‌ها داشته باشد، گر چه، همین‌طور که این دولت، اولین دولتی است که اسامی وزرا را به مجلس داده، آخرین وزیری را هم که ما رای اعتماد گرفتیم، هفته پیش بوده است، یعنی هفته قبل در آستانه صدمین روز، دولت کامل شده است. در عین حال می‌خواهم از مجلس شورای اسلامی، از نمایندگان محترم و از همه مردم سپاسگزاری و تشکر کنم. البته ارائه گزارش دولت، مخصوص برنامه ۱۰۰ روزه نیست، از این به بعد در هر مقطعی به طور منظم دولت به مردم گزارش کار خواهد داد. دولت باید در برابر مردم پاسخگو باشد و افتخارش پاسخگویی در برابر مردم است. مردم باید از جزئیات برنامه ها باخبر و مطلع باشند، چرا که این دولت بدون همراهی و همکاری مردم نخواهد توانست مسوولیت سنگین اداره کشور را به مقصد برساند، به اضافه اینکه، دولت با این گزارش‌دهی، می‌خواهد مردم و دولت از لحاظ اطلاعات خیلی نزدیک یکدیگر باشند و اطلاعات در اختیار مردم قرار گیرد.
آیا منظور از اطلاعات، روند اجرایی امور است؟
روند حتی مشکلات، دولت ممکن است مشکلات فراوانی داشته باشد، حتما این مشکلات را با مردم در میان خواهد گذاشت. دولت ممکن است، پیشرفت داشته باشد، حتما آن را به مردم خواهد گفت، ممکن است، برنامه بلندمدت داشته باشد، حتما، به اطلاع مردم خواهد رساند. حتما مردم به‌ویژه صاحب‌نظران، اندیشمندان، اهل اندیشه و قلم می‌توانند به دولت کمک کنند، با نقد، با نصیحت و با پیشنهادهایشان به دولت کمک کنند، دولت به مردم تعلق دارد و افتخار می‌کند که بتواند خدمتگزار این مردم خوب و عزیز باشد.
امیدوارم امشب و شب‌ها و روزهای بعد که فرمودید همکارانتان گزارش می‌دهند، این ۱۰۰ روزه نسبتا سکوت شما و همکارانتان جبران مافات شود، چون این ۱۰۰ روز، نزدیک به سکوت بود و کمتر شما و همکارانتان صحبت کردید و این را می‌شد حس کرد.
این یک طراحی و یک نوع تقسیم کار نسبت به گذشته بود، به جای اینکه شلوغ کنیم که چه و چه و ارزیابی کنیم، امور را مایلیم الان درباره‌شان صحبت کنیم؟
یک کمی عجله دارم آقای دکتر روحانی که وارد مسائل اقتصادی شویم، چرا که مشکلات زیادی پیش روی دولت بوده که بخش عمده‌ای از آن در حوزه اقتصاد است، تصور می‌کنم بخش عمده‌ای از انتظارات مردم هم از این گزارش ۱۰۰ روزه، عملکرد اقتصادی دولت است. از این مشکلاتی که فرمودید. اصلی‌ترین و فوری‌ترین اقدامات که مجبور بوده دولت شما از روز آغاز کار خود تصمیمی بگیرد، در چه زمینه‌ای بوده است؟
البته در گزارش امشب ضمن اینکه گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه داده خواهد شد، به همان صورت به مردم خواهم گفت که در چه شرایطی ما کار را شروع کردیم، در واقع از دولت گذشته چه ارثی به ما رسید و ما با آن ارث کار را آغاز کردیم، اولین روزهای بعد از انتخابات، من با اولین مشکلی که مواجه شدم، شرایط کالاهای اساسی در کشور بود، در همان روزهای اولیه، اولین گزارشی که من از وزارت صنعت، معدن و تجارت گرفتم این بود که وضع کالاهای اساسی در کشور چگونه است و گزارشی که به من داده شد، من را بسیار نگران کرد، یعنی ما در کالاهای اساسی برخلاف آنچه در ذهنم بود، دچار مشکل بودیم. من فکر می‌کردم، دولتی که بر سر کار می‌آید، به طور طبیعی تا سه یا ۴ ماه انبارها پر است و کالاهای اساسی وجود دارد، ولی گزارشی در همان روز سوم یا چهارم همان هفته اول به دستم رسید که البته هنوز تحلیف و تنفیذ انجام نگرفته بود، یعنی اواخر خرداد و اوایل تیر، گزارشی که به دستم رسید این بود که کشور از لحاظ کالاهای اساسی و از جمله گندم دچار مشکل است، گزارشی رسید که در یکی از استان‌ها گندم تنها برای سه روز در سیلو وجود دارد، بلافاصله برخی از مسوولان اجرایی در همان دولت را خواستم و با آنها نشستم و صحبت کردم، مشکلاتی که برای تامین ارز بود، مشکلاتی که برای خرید بود، مشکلاتی که برای برخی از کالاهای وارداتی در راه بود، برخی از این کالاها رسیده بودند و در بندر بودند و ما داشتیم دموراژ می‌دادیم، به‌خاطر مشکلاتی که بین بانک مرکزی و بخش تجارت وجود داشت، این اولین مشکلی بود که من با آن روبه‌رو شدم. خوشبختانه اقدامات بسیار خوبی انجام گرفت، از وقتی که دولت کارش را شروع کرد، تقریبا یک ذخیره قابل توجهی فراهم شده بود و بعد از شروع دولت، اولین اقدام فوری این بود که این ذخایر را به رقم قابل قبولی برسانیم و این کار را شروع کردیم و انجام دادیم و امروز هم الحمدالله در همه کالاهای اساسی، انبارهای ما به اندازه کافی پر است و مشکلی نداریم، برای آینده دور هم خرید انجام گرفته و کالاها به دست مردم خواهد رسید. این اولین مساله‌ای بود که من با آن مواجه شدم که الحمدلله این کار انجام گرفت با برخی از مسوولان دولت سابق و بعد در دولت جدید کارها به‌حمدالله انجام شد.
این بخش تمام شد، آقای دکتر روحانی؟
فوری‌ترین مساله که شما سوال کردید، موضوع کالاهای اساسی بود، البته مساله دومی که بعد از شروع کار دولت یعنی در مرداد ماه با آن مواجه شدیم، در واقع آن تعبیری است که من یک بار در یک سخنرانی اشاره کردم به عنوان خزانه خالی. می‌دانید که خزانه کشور آنجایی است که درآمدهای دولت به آنجا منتقل می‌شود، حساب‌های دولت آنجاست و مخارج هم از همان خزانه تامین می‌شود. طبق قانون بودجه، باید ماهانه ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد می‌داشتیم، چون طبق قانون بودجه، درآمد و به همان نسبت مخارج ما ۲۱۰ هزار میلیارد تومان در طول سال بوده است که برای یک ماه، ۱۷ هزار و پانصد میلیارد تومان می‌باید تا پایان مرداد در خزانه می‌داشتیم. روزی که من کار را شروع کردم، یعنی ۱۲ مرداد، موجودی خزانه حدود ۱۲۸۰ میلیارد تومان بود، آخر ماه که ما باید حقوق را پرداخت می‌کردیم به‌ویژه برای مواردی ضروری در بخش حقوق، ما باید ۷۵۰۰ میلیارد تومان پرداخت می‌کردیم، نه برای بحث بودجه عمرانی بلکه بحث حقوق جاری کارمندان، از این ۷۵۰۰ میلیارد تومان که باید به عنوان حقوق پرداخت می‌کردیم فقط ۲۸۷۰ میلیارد تومان در خزانه بود، یعنی بیش از ۴۰۶۰ میلیارد تومان ما باید از بانک استقراض می‌کردیم، برای اینکه بتوانیم حقوق آن ماه را پرداخت کنیم، بنابراین در همان ماه مرداد، دولت برای پرداخت حقوق، تقریبا ۴۶۰۰ میلیارد تومان بدهکار بود و باید تامین می‌کرد؛ در حالی که کل موجودی حدود ۲۸۰۰ میلیارد تومان بود، بنابراین ما با یک مشکلی به نام عدم تامین درآمدها مواجه بودیم. شما می‌دانید در پنج ماه اول از آن مقداری که در بودجه پیش‌بینی شده بود فقط ۴۷ درصد آن تامین شده است. در طول پنج ماه، البته اگر بودجه مصوب را حساب کنیم، الان ما حدود ۵۶ الی ۵۷ درصد منابع را می‌توانیم تامین کنیم، یک مقدار وضع بهتر از آن زمان است. لذا ناچار شدیم، بودجه را اصلاح کنیم و آمار و ارقام بودجه را واقعی کنیم، ما با دو فوریت بلافاصله اصلاحیه بودجه را به مجلس دادیم، البته هنوز از مجلس برنگشته و تا امروز هم در مجلس، اصلاحات شورای نگهبان راجع به اصلاحیه بودجه، مطرح بود. به هر حال بودجه ۲۱۰ هزار میلیارد تومانی به ۱۷۱ هزار میلیارد تومان تبدیل شد، یعنی خود مجلس حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان کسر کرد، به دلیل اینکه ارقام بودجه ارقام واقعی و قابل تامین نبود، البته از همین رقم هم، پیشنهاد دولت ۱۵۰ هزار میلیارد تومان بود که برای اصلاح، ۲۰ هزار میلیارد تومان در مجلس اضافه شد، حالا هر مقدار که تامین شود.
به هر حال این شرایطی بوده که از لحاظ اقتصادی کشور را تحویل گرفتیم، برای اینکه مردم خیلی دقیق‌تر بدانند وضع چه بوده، من چند بار تاکید کردم که شرایط اقتصادی کشور، شرایط رکود تورمی بود، سال‌هایی در کشورمان بوده که ما دارای رکود بودیم و تولید، رشد کافی نداشت، مثلا در یک سال‌هایی بوده که رشد اقتصادی ما منفی بود، حتی منفی ۹ درصد بوده است.
چه سالی؟
در سال ۱۳۶۵، رشد ما منفی ۹ درصد بوده است، اما در عین حال در همان سال‌ها که رشد منفی داشتیم، تورم ما در آن سال زیاد نبوده است. تورم در آن سال ۲۳ درصد بود، ولی یک سال‌هایی در کشور بوده که تورم زیاد بود، یعنی یک سالی تورم حدود ۴۰ درصد بود، در سال ۱۳۷۴ تورم ما ۴۹ درصد بود، اما در عین حال رشد هم ۳ درصد بوده است. اما اینکه تورم بالای ۴۰ درصد باشد و رشد هم منفی باشد یعنی رکود هم باشد، شما در سال ۹۱ می‌بینید که شرایط رشدمان منهای ۸/۵ درصد است و از سوی دیگر، تورم ما بالای ۳۰ درصد است، در آن شرایطی که ما دولت را تحویل گرفتیم، شرایطی بود که تورم در مجموع ۴۰ درصد بود، بنابراین وضعیتی که این حد رکود و تورم با هم داشته باشد،در تاریخ ۵۰ ساله کشور بی‌سابقه است؛ به غیر از سال ۵۷ و ۵۸ که سال انقلاب بود و شرایط خاصی بر کشور حاکم بود در ۵۰ سال گذشته یک همچون رکود تورمی در کشور سابقه نداشته است. این آمار و ارقام نشان می‌دهد که چه شرایطی از دولت گذشته به ما ارث رسید و در چه شرایطی باید با مشکلات دست و پنجه نرم می‌کردیم، البته اینکه این آمار و ارقام را می‌گویم به‌خاطر این است که مردم بدانند شرایط چه بوده نه اینکه ما از مشکلات بترسیم و بهراسیم، مشکلات را به حول و قوه الهی و با کمک و حمایت مردم حل خواهیم کرد، از تنگناهای اقتصادی عبور خواهیم کرد، شما می‌بینید در همین مدت کوتاه ۱۰۰ روزه، در تورم توانستیم یک قدم مهم برداریم، اینقدر موضوع تورم برای من به عنوان رییس دستگاه اجرایی مهم است که تقریبا هر دو سه روز یکبار از مسوولان سوال می‌کنم و هر هفته از وضعیت تورم کشور آمار می‌خواهم. شما می‌دانید در ماههای گذشته، هر ماه نسبت به ماه قبل، تقریبا ۲/۲ درصد روند صعودی تورم بوده، این دو ماه اخیر روند شده ۲/۱ یعنی یک واحد کاهش پیدا کرده و این خیلی برای ما مهم است. در حالی که در پایان ماه مرداد و شهریور، تورم نقطه به نقطه ۴۳ درصد بود، در پایان مهرماه تورم نقطه به نقطه ۳۶ درصد شد و این خبر بسیار خوشی است، ما از ۴۳ درصد رسیدیم به حدود ۳۶ درصد در تورم نقطه به نقطه. بنابراین تلاش کردیم رشد تورم و صعود تورم را مهار کنیم و در این مدت هم مهار کردیم. تلاش ما این است که تا پایان سال، تورم را از این حدی که هست به یک نقطه مطلوب برسانیم و در سال آینده یکی از برنامه‌های اساسی دولت، مهار تورم خواهد بود. برنامه‌ریزی ما برای سال آینده این است که تا پایان سال تلاش کنیم، تورم به کمتر از ۲۵ درصد برسد، یعنی از ۴۳ درصد تا تورم ۲۵ درصد خواهیم رفت. البته با اینکه ماههای پایانی سال کنترل تورم بسیار سخت‌تر می‌شود، اما در عین حال قول مسوولان ما این است که تا پایان سال جاری تورم به ۳۵ درصد خواهد رسید، بنابراین ما یک قدم مهم در بحث تورم در ماههای آینده برخواهیم داشت و به‌حمدالله در این یکی دو ماه قدم‌های خوبی در این زمینه برداشتیم.
در بحث اقتصادی همین که می‌فرمایید کاهش تورم، چه جوری اتفاق افتاده است؟ دغدغه اصلی شما چرا بحث اقتصادی و تورم است؟ چرا بیکاری، رشد منفی اقتصادی و تورم را انتخاب کردید و رصد می‌کنید؟ از این فرصت استفاده می‌کنم و با توجه به شاخص‌های کلانی که شما آمارش را فرمودید، بپرسم که چه جوری این اتفاق افتاده که ما بین سال‌های ۸۴ تا ۹۰ بیشترین درآمدهای نفتی تاریخ کشورمان را داشتیم، ولی این اتفاق افتاده است؟ چه تعهداتی برای دولت به‌وجود آمده؟ تعهدات دولت زمانی که شما کار را به عهده گرفتید چه بوده؟ و چه قدرش باقی مانده است؟
البته دولت گذشته یعنی ۸ سال گذشته دولت نهم و دهم، پولدارترین دولت، حداقل در درآمدهای ارزی، درآمدهای نفتی و غیرنفتی بوده است. شما می‌دانید که در طول ۸ سال گذشته درآمد نفتی ما حدود ۶۰۰ میلیارد دلار بوده که این رقم بی‌سابقه است. در ۸ سال قبل هر چه نگاه کنید چنین رقمی را پیدا می‌کنید؟ به اضافه اینکه ما درآمدهای دیگری داشتیم، کشور از لحاظ درآمدهای ارزی در طول ۸ سال حدود ۷۵۰ میلیارد دلار درآمد داشته. دولتی که پولدارترین دولت بوده ولی متاسفانه بدهکارترین دولت بود، یعنی دولتی که به ما به ارث رسید. چند رقم را می‌گویم و مسوولان اجرایی بعد ارقام را کامل و دقیق می‌گویند. بدهی دولت به سیستم بانکی در روزی که ما دولت را در مردادماه تحویل گرفتیم، بیش از ۷۴ هزار میلیارد تومان بوده است. بدهی دولت به صندوق تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی ۶۰ هزار میلیارد تومان بوده است. آمار و ارقامی که بخش‌های مختلف دولت به من دادند، بدهی دولت به پیمانکاران و بخش‌های مختلف و بخش خصوصی، حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان است. یعنی شما همین ۳ رقم را کنار هم قرار دهید، ۷۴هزار، ۶۰هزار و ۵۵ هزار میلیارد تومان که ارقام دیگری هم هست، بدهی صندوق‌های بازنشستگی نیروهای مسلح، رقم‌های عجیب و غریبی گزارش دادند که خودشان بعدا برای مردم توضیح می‌دهند، رقم خیلی بالاتر از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان است. البته می‌دانستیم که دولت بدهکار است، اما اینکه دولتی که بیشترین درآمد ارزی را در هشت سال گذشته، داشته است، وقتی دولت را تحویل می‌دهد به منتخبین بعدی مردم، این همه بدهکاری و به اضافه تعهدات دیگر، حالا اینها بدهکاری است، یکسری تعهدات هم هست. من نمونه‌ای برای مردم می‌گویم. در این هشت سال در سفرهای استانی، تعهداتی که داده شده ۲۱۱ هزار میلیارد تومان است. از این تعهد فقط ۳۲ درصد انجام شده است. ۶۸ درصد برای دولت بعدی باقی مانده است. از آن طرف اعتبارات و تسهیلاتی که در همین سفرهای استانی به مردم تعهد شده، ۳۰ درصد این تسهیلات تحقق یافته و ۷۰ درصد باقی مانده است. در مجموع اگر بگوییم که ۳۰ درصد تعهد داده شده و ۷۰ درصد تعهد باقی مانده، اگر همان پول و امکانات باشد، یعنی ۱۶ سال طول می‌کشد تا آن تعهدات را بخواهیم عملی و اجرایی کنیم. آمار و ارقامی که مسوولان به من داده‌اند پروژه‌های عمرانی که در کشور کلنگ زده و شروع شده و فقط بخشی از آن اجرا شده، ۴۰۰ هزار میلیارد تومان تعهد است؛ یعنی سالیان دراز برای اجرای آنها زمان لازم است. حالا امسال که در آن پنج ماهی که دولت قبلی بوده در بخش عمرانی ۳ درصد منابع تحقق پیدا کرده است؛ از ۱۰۰ درصد ۳ درصد.
من در اینجا می‌خواهم اشاره کنم به آن سوالی که شما کردید که با این مشکلات می‌گویید تورم تا حدی مهار شده و رشد تورم کاهشی شده است؟ شما اگر در بخش‌های مختلف آمار و ارقام نگاه کنید، می‌بینید آن رشد حالت تنزل پیدا کرده، البته تورم باقی است و باید این تورم به تدریج به نقطه مطلوب برگردد، اما این تورم چرا درست شد و این‌گونه شد؟ می‌خواهم دو نکته را اینجا به عرض ملت بزرگ ایران برسانم، اولین عامل بزرگ که موجب تورم شده، رشد
بی حساب نقدینگی در جامعه بود. در سال ۸۴ نقدینگی، ۶۸ هزار میلیارد تومان بود، در پایان دولت رقمی حدود ۴۷۰ هزار میلیارد تومان که درحال حاضر هم از مرز ۵۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کرده است. شما ۶۸ را نسبت به ۵۰۰ در نظر بگیرید، هفت برابر شده است، یعنی نقدینگی کشور ۷ برابر شده است. برای اینکه موضوع روشن‌تر شود باید عرض کنم که یک بخشی از این نقدینگی مربوط می‌شود به بدهی دولت به سیستم بانکی و شما می‌بینید که وقتی نقدینگی اضافه شده و تعهد دولت اضافه شود از بانک مرکزی مرتب استقراض شود، آن هم پول پرقدرت، چه مشکلی را برای مردم ایجاد می‌کند.
نکته دیگری را در بحث نقدینگی و تورم عرض کنم، مسکن مهر برای افراد کم‌درآمد جامعه طراحی شد. همه گفتیم کار خوبی است و هیچ کس نمی‌تواند منکر شود که ساخت مسکن برای مردم کار بسیار بزرگ و ارزشمندی است و هیچ کس منکر این نیست. اما آیا محاسبه دقیق شد که چگونه مسکن بسازیم، کجا بسازیم، با چه شرایطی بسازیم، حجمش چه مقدار باشد و از همه مهم‌تر پولش را از کجا بیاوریم؟ اگر ما پول مسکن را از جیب تک تک مردم درآورده باشیم چه؟ تا کنون ۴۳ هزار میلیارد تومان برای مسکن مهر از بانک‌مرکزی استقراض شده است، یعنی پول از بانک مرکزی گرفته شده و داده شده به بانک مسکن. کل پایه پولی کشور از آن اولی که پول خلق شده تا حالا ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است. از این ۱۰۰ هزار، ۴۳ هزار میلیارد تومان برای مسکن مهر است؛ یعنی ۴۳ هزار میلیارد تومان از این پایه پول و نقدینگی. این پایه پولی که وقتی در جامعه می‌آید و پول پر قدرت چند برابر می‌شود، ۴۳ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی استقراض شده است، یعنی چه؟ بخش بزرگ تورم ما از اینجا نشات می‌گیرد. شما وقتی پول پرقدرت را از بانک مرکزی وارد جامعه می‌کنید، آن پول حدود پنج برابر می‌شود، آن نقدینگی است که تورم را به‌وجود می‌آورد. می‌توان گفت تورمی که مردم دارند و تحت فشار قرار گرفتند، یک بخش بزرگش مربوط به مسکن مهر است. من خواهش می‌کنم از مسوولان محترم بخش‌های مختلف دولت برای مردم توضیح دهند، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد توضیح دهند که این ۴۳ هزار میلیارد تومانی که از بانک مرکزی برای مسکن مهر گرفته شده، چه مقدار تورم خلق کرده است؟
البته در پرانتز بگویم، مقصود من از این بحث این نیست که ما مسکن مهر را تکمیل نکنیم، به هر حال تعهدی که دولت قبل به مردم داده، این دولت خودش را به اجرای آن متعهد می‌داند. قراردادهایی که دولت قبل با مردم درباره مسکن مهر داشته، این قراردادها از نظر ما محترم است و این دولت برای مسکن مردم متعهد خواهد بود، طرح خواهد داشت و بعدا این طرح را به مردم عرضه خواهد کرد، اما می‌خواهم بگویم این تورمی که شما سوال کردید از کجا است، یک بخش بزرگش مربوط به مسکن مهر می‌شود؛ یعنی ما یک وقت کاری را انجام می‌دهیم یک بخش آن به نفع مردم است، اما چون تدبیر نیست، حساب و کتاب نیست، تورم ایجاد می‌شود، تورم یعنی مالیات فقرا. آیا از مردم اجازه گرفتیم، آیا از مردم اذن گرفتیم که از پول جیب فقرا ما بگیریم برای عده‌ای مسکن درست کنیم؟ ساخت مسکن خیلی خوب است، خیلی کار ارزشمندی است و آنهایی هم که صاحب مسکن شدند حتما نفس راحتی کشیدند؛ حالا ضمن اینکه این مسکن مهر مشکلات فراوانی ایجاد کرده است، مشکلات تسهیلات دارد، حمل و نقل دارد، مسائل جنبی‌اش باید مراعات شود، حالا آنها سر جای خودش و باید تکمیل شود به هرحال تعهدی است که دولت به مردم داده است و باید تکمیل شود. می‌خواهم به سوال شما پاسخ دهم که این تورم چه جور درست شد و چه جور می‌توانیم آن را مهار کنیم؟ ما باید رشد نقدینگی در جامعه را مهار کنیم و الان آمار و ارقام نشان می‌دهد در همین دو سه ماهه؛ این رشد متوقف شده و حالت نزولی پیدا کرده است. دلیل اینکه در ماههای گذشته رشد تورم ۲/۲ بوده و حالا ۲/۱ شده. همین است که ما نقدینگی را داریم کنترل و مهار می‌کنیم، مخصوصا آنجایی که بحث پایه پولی است و بحث پول بانک مرکزی است که باید حواسمان جمع باشد چه کار کنیم و چه جوری از این پول استفاده و بهره‌برداری کنیم؟
شما چگونه می‌خواهید تورم را کنترل کنید در حالی که می‌خواهید هدفمند کردن یارانه‌ها را نیز ادامه دهید و می‌گویید در رشد نقدینگی نیز تاثیر داشته و از سوی دیگر می‌خواهید مسکن مهر را هم اجرا کنید؟ به نظر می‌رسد بین تعهدات شما و اهدافی که دولت شما در حوزه اقتصاد دارد کمی تعارض وجود دارد؟ شما انتقاد کردید از نحوه اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها در کشور و قاعدتا ملزم به اجرای فاز دوم هدفمندی هستید، چگونه این کار شکل می‌گیرد که هم تورم کنترل شود و هم این کارها انجام شود؟
شما در واقع دو مبحث را مطرح کردید؛ یکی بحث یارانه‌ها را مطرح کردید که دولت می‌خواهد چه کار کند؟ من در اینجا لازم است به عرض مردم شریف برسانم که دولت برای پرداخت و ادامه پرداخت یارانه نقدی هر ماه باید ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پول برای این یارانه پرداخت کند. طبق قانون، باید پول یارانه از افزایش قیمت‌های حامل‌های انرژی و سایر موارد به دست بیاید و از آن طریق تامین شود. تقریبا آن پول یک چیزی حدود نصف این مبلغ را تامین می‌کند و بقیه آن باقی می‌ماند و یک بخشی ما باید از مصوبات مجلس و منابع بودجه‌ای استفاده کنیم و استفاده می‌کنیم، اما در عین حال هر ماه ما کسری داریم، برای اینکه این ۳۵۰۰ میلیارد تومان را به عنوان یارانه پرداخت کنیم؛ دولت حتما باید روند پرداخت یارانه‌ها را اصلاح کند. ما دو راه داریم، یا باید یارانه را کاهش دهیم برای اینکه این کسری تامین شود که دیدیم مردم و اقشار کم درآمد روی این یارانه حساب کرده‌اند و اگر بخواهیم این یارانه را کم کنیم برای اقشار کم درآمد خیلی مشکل‌آفرین خواهد بود، راه حل دیگر این بود که به یک بخش از جامعه یارانه ندهیم. یعنی بخشی که کم‌درآمدند یارانه بگیرند چون اساسا یارانه برای این بود که وقتی قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند یارانه آن را در زندگی اقشار کم‌درآمد جبران کند، منتها دولت مشکل داشت برای اینکه یارانه را به کسی پرداخت کند و به کسی پرداخت نکند؟ در نهایت به همه یارانه داد. ما خیلی فکر کردیم که چگونه افرادی که نیازمند نیستند یارانه نگیرند و بقیه مردم بگیرند؛ راه‌های مختلفی پیش‌بینی شد و به هرحال امسال از آن طرح‌هایی که پیش‌بینی شده بود صرف‌نظر کردیم؛ چون برای اینکه بفهمیم چه کسی به یارانه نیاز ندارد، راه حل‌هایی پیش‌بینی شد که دیدیم برای اجرای آنها باید در زندگی خصوصی مردم دخالت کنیم، یعنی باید برویم نگاه کنیم در حساب‌های بانکی مردم چه خبر است؟ املاک مردم چگونه است؟ دخالت در زندگی خصوصی مردم و مطلع شدن از حساب‌های بانکی مردم ممکن است برای کوتاه مدت و برای یک موضوعی مفید باشد ولی حتما به ضرر کشور است. باید به مردم اطمینان بدهیم، مردم باید به سیستم بانکی اعتماد کنند اگر بخواهیم در زندگی خصوصی مردم اینچنین مداخله کنیم اعتماد مردم سلب خواهد شد و رونق اقتصادی از بین خواهد رفت.
یکی از هدف‌های دولت در همین بحث تورمی که شما اشاره کردید یک طرفش کنترل نقدینگی است، یک طرفش بهبود و رونق فضای کسب‌و‌کار و تولید است. می‌شود رونق تولید را در جامعه به‌وجود آورد و فضای کسب و کار بهبود پیدا کند، اما در عین حال اینکه برویم در زندگی خصوصی مردم کند و کاو کنیم که چه کسی چه میزان پول دارد و چه کرده است، نتیجه مناسبی ندارد.
البته کند و کاو نیست. واقعا می‌شود به شیوه‌های بانکی یا شیوه‌هایی که در امور داخلی زندگی مردم دخالت نشود، این کار انجام شود؟
همین می‌شود که مردم آن وقت به بانک اعتماد نمی‌کنند و پول را از بانک خارج می‌کنند و در مجموع ضررش بیشتر از نفعش خواهد بود. برای اینکه مردم دغدغه خاطر پیدا نکنند؛ دولت تصمیم دارد، یارانه را به همین صورت تا پایان سال ادامه دهد؛ هر فکری که دولت دارد برای سال آینده است. دولت حتما شیوه پرداخت یارانه را می‌خواهد اصلاح کند. دولت قصد دارد هم روی دهک‌ها و هم شیوه مطالعه کند که دقیق باشد؛ البته مرحله دوم یارانه را هم دولت مصمم است سال آینده عملیاتی و اجرایی کند نه امسال. می‌خواهیم اول تورم را تا حدی مهار کنیم، سیستم بانکی را تا حدی اصلاح کنیم و همزمان می‌رویم بحث دوم در بخش یارانه. البته اقدام کوچکی هم دولت امسال برای اقشار کم‌درآمد انجام خواهد داد، در حد توان این دولت که به هر حال آغاز کار است و مشکلاتی که دولت دارد، ان شاءالله به اقشار کم درآمد جامعه تا پایان سال دو بسته کالایی تقدیم خواهیم کرد.
گروه‌هایی که تحت پوشش هستند یا شیوه‌های دیگری هم است؟
کارمندان دولت، اقشار کم‌درآمد، تا پایان سال البته یارانه را دست نمی‌زنیم، در کنار آن برای اقشار کم درآمد در دو نوبت دو بسته کالایی مد نظر قرار می‌گیرد.
ارزش آن تقریبا است؟
زمان و مقدارش اعلام خواهد شد. البته یک گزارشی هم وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی داده بود درباره وضع دانش‌آموزان در مدارس و ضرورت اینکه باید از لحاظ سلامت و رشد این دانش‌آموزان دولت یک اقدامی بکند؛ دولت تصمیم گرفت از همین ماه آذر توزیع شیر رایگان را برای مدارس انجام دهد، هم برای دوره ابتدایی در سراسر کشور؛ هم آن بخش اول متوسطه؛ سه سال اول متوسطه در واقع از کلاس اول تا کلاس نهم با روش قدیم؛ انشاءالله از همین ماه شروع می‌شود. اینها قدم‌های کوچکی است که دولت انشاءالله تا پایان سال بر خواهد داشت. هم دو بسته کالایی و هم توزیع شیر رایگان.
اما اقدامات اساسی را که دولت در بخش اقتصاد قصد دارد انجام دهد، برنامه‌ریزی می‌کند برای سال آینده. در سال آینده همانطور که اشاره کردم چند هدف مهم را دولت دنبال خواهد کرد. تکیه دولت به رونق بخشیدن به فضای کسب و کار است که بخش خصوصی در جامعه فعال‌تر شود و بتوانیم تسهیلات لازم را فراهم کنیم، قبلا من به عرض ملت ایران رساندم که در دولت برای تسهیل در مسائل اقتصادی به‌ویژه در تولید، صادرات و در بحث گمرکات و پیش‌پرداخت‌هایی که مردم می‌خواهند انجام دهند و ال‌سی‌هایی که می‌خواهند باز کنند و پیش پرداخت‌هایی که می‌خواهند انجام دهند، تسهیلات گمرکی که باید انجام بگیرد؛ ۳۵ مصوبه گذراندیم که این مصوبات اعلام شد. الان می‌توانم بگویم که همه این ۳۵ مصوبه عملیاتی و اجرایی شده است. علاوه بر این، در بخش کشاورزی دولت تلاش زیادی کرد، می‌دانیدکه نهاده‌های کشاورزی که کشاورزان در تهیه آنها دچار مشکل بودند، دولت توانست تامین کند؛ انشاءالله با کاری که دولت انجام داده من امیدوارم سال آینده وضع محصولات کشاورزی از آنچه امسال شاهد آن بودیم؛ بسیار بهتر باشد.
شما می‌دانید که امسال ناچار شدیم برای واردات بیش از ۷ میلیون تن گندم اقدام کنیم. امیدواریم که سال آینده وضع بهتر شود، نه تنها در گندم بلکه در تمام محصولات کشاورزی. می‌دانید قیمت تضمینی را برای اولین بار در شهریور ماه اعلام کردیم برای اینکه کشاورزان مطمئن باشند و بتوانند تلاش کنند؛ تسهیلاتی که لازم بوده در بخش‌های مختلف در اختیار کشاورزان قرار دادیم؛ در ماشین آلات اقدامات موثری در بخش کشاورزی شده است. حتما انشاءالله اقداماتی انجام می‌دهیم، می‌خواهم سلام خودم را به همه کشاورزان عزیز برسانم که واقعا بار امنیت غذایی بر دوش آنها است، بار استقلال کشور در بخش مواد غذایی و محصولات کشاورزی بر دوش آنها است و حضور آنها در حماسه ۲۴ خرداد بسیار ارزشمند بود؛ انشاءالله برای کشاورزان و روستائیان عزیز در این زمینه اقدام خوبی انجام می‌گیرد.
ضمن اینکه می‌دانید در بخش دارو هم دولت اقدامات بسیار مهمی انجام داده، تقریبا کمبود دارو به طور کامل مرتفع شده و قیمت دارو نسبت به گذشته بسیار متناسب شده است. برای آنهایی که بیماری‌های صعب‌العلاج و خاص دارند تسهیلات لازم برای تامین دارو پیش‌بینی شده است. وضع دارو با اقداماتی که دولت انجام می‌دهد انشاءالله بهتر هم خواهد شد؛ اصولا بخش سلامت قدم‌های جدی بر می‌دارد و دولت کمبودهای پولی را جبران و مرتفع خواهد کرد.
می‌دانید تیم‌های مختلفی از جمله متخصصان برای امر سلامت مردم در بخش‌های مختلف کشور اعزام می‌شوند.
دولت در این ۱۰۰ روز اقدامات بسیار خوبی را نه در شأن ملت، بلکه در حد توان و امکانش و فرصت ۱۰۰ روزه، انجام داده است. در عین حال دولت برای آینده برنامه‌ریزی‌هایی دارد. برای سال آینده چند برنامه را مدنظر داریم؛ یکی از آنها بحث مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها است که داریم فکر و طراحی می‌کنیم که سال آینده اجرا شود. دیگری مهار تورم است که سال آینده برنامه این است که تورم را می‌خواهیم به زیر ۲۵ درصد برسانیم و امسال هم به ۳۵ درصد برسانیم. در رشد اقتصادی که طبق آمار منفی 8/5 است، اقتصاد ایران در سال گذشته ۶درصد کوچک شد؛ یعنی سفره مردم هم حداقل ۶ درصد خالی شد، حداقل. تلاش ما این است که امسال یعنی در سال ۹۲، به حول و قوه الهی در پایان امسال کاری بکنیم که این منفی 8/5 دهم درصد را به صفر یا حتی به درصدی اندک برسانیم، ولی سال آینده انشاءالله تلاش دولت این است که رشد اقتصادی حداقل مثبت ۳ باشد؛ یعنی در پایان سال بعد به ۳ درصد برسیم. امیدواریم؛ دولت تلاش خود را خواهد کرد، ولی می‌دانید رشد اقتصادی سالانه باید ۸ درصد باشد.
البته بحث مهار تحریم را هم داریم. برای سال آینده تلاشمان این است که اگر بتوانیم نرخ ارز را هم یکسان کنیم. یکسان سازی نرخ ارز جزو هدف‌های دولت در سال ۹۳ است، چرا که می‌دانید این تفاوت نرخ ارز مشکلات زیادی درست می‌کند؛ اصلا یکی از مشکلاتی که این دولت با آن مواجه شد، یکی از مواردی که دولت واقعا دچار مشکل شد همین بود که مجلس گفته بود دلار از حدود ۱۲۰۰ باید بشود ۲۵۰۰ تومان، تقریبا براساس قانونی که مجلس در قانون بودجه اعلام کرد، دولت باید در اول تیرماه نرخ دلار را از ۱۲۰۰ می‌برد به ۲۴۷۷؛ متاسفانه، دولت قبل این کار را نکرد و ما وقتی آمدیم با این مشکل مواجه شدیم، در واقع دولت یازدهم قیمت ارز را باید 2 برابر می‌کرد؛ یعنی همه کالاهایی که وارد می‌شود 2 برابر شود. محاسبه کردیم دیدیم مردم دچار معضل بزرگی خواهند شد، لذا طراحی و برنامه‌ریزی کردیم و بعضی از موارد را با پرداخت یارانه، مثل نان و گندم و اینها را به همان قیمت نگه داشتیم و بخش‌هایی دیگر را هم با شیب بسیار ملایمی رساندیم به همان قانون ۲۵۰۰ تومان؛ اما با شیب ملایمی که فشار به مردم وارد نشود.
اینکه بعضی از مردم می‌گویند چرا در دولت جدید بعضی کالاها گران شد دلیلش این بوده است، گرچه خیلی شیب ملایم بوده و تلاش کردیم به مردم فشار نیاید.
برخی از موارد من خودم مداخله کردم برای اینکه قیمت‌ها خیلی بالا نرود و فشار به مردم نیاید، اما مردم بدانند که باری به دوش این دولت افتاد تا قیمت دلار را طبق قانون مجلس 2 برابر کند، در حالی که در دولت قبلی باید این کار انجام می‌شد، بحمدالله از این پیچ‌ها به خوبی و به سلامت عبور کردیم و مردم البته خیلی یاری و کمک کردند؛ حضور، تلاش، حمایت، دعای مردم؛ ما اینقدر از مردم ممنونیم که حد ندارد و اگر حضور و تلاش و حمایت آنها نبود و هدایت مقام معظم رهبری نبود، ما نمی‌توانستیم از این مشکلات به این خوبی عبور کنیم.
دولت در این مدت کوتاه از ابزار سیاست خارجی به خوبی استفاده کرد و به معنایی، در سیاست خارجی، گل اقتصادی زد، دکتر ظریف هم نوک حمله بودند، با چه روشی در این مدت به این ظرفیت و به این سطح پیشرفته از سیاست خارجه رسیدید؟
سیاست‌خارجی جزو اولویت‌های دولت تدبیر و امید بود و همین را هم به مردم اعلام کرده بودیم، البته معنایش این نیست که از نظر دولت، سیاست‌های فرهنگی یا سیاست داخلی یا اجتماعی اهمیتش کمتر است، به‌خاطر مشکلی که به هرحال کشور با آن مواجه بود، به این دلیل دولت برای سیاست خارجی اولویت قائل بود.
می‌دانید که متاسفانه دشمنان، یک ایران هراسی را در سراسر جهان به‌وجود آورده بودند، روابط ایران با دنیا در حد بسیار پایینی قرار گرفته بود و به جز تعداد محدودی از کشورها، روابط با سایر کشورهای دنیا کاهش پیدا کرده بود، مشکلات فراوانی برای ایرانیان داخل و خارج ایجاد شده بود. در سفرهای خارجی به بیشکک و نیویورک، وقتی با ایرانیان روبه‌رو شدیم، دیدیم که واقعا چه شور و عشقی نسبت به وطن خود دارند، واقعا همان عشقی که مردم داخل به وطنشان دارند، شاید حتی یک مقدار بیشتر، آنها از آب دور شدند و قدر آب را بیشتر می‌دانند به هر حال، واقعا سرمایه بسیار بزرگ انسانی داریم در خارج از کشور که انشاءالله آنها می‌آیند و کمک می‌کنند، البته کمک کردند در این چند ماه و حتما به کمک‌شان اضافه می‌کنند.
منظور کمک مالی و اقتصادی که نیست؟ چراکه معمولا به آنها به عنوان سرمایه‌ای اقتصادی و مادی نگاه کردیم؟
به هر حال کشور مال خودشان است، کمک مالی و علمی هم که بکنند، کشور مال آنها است، حمایت معنوی هم بکنند، کشور مال خودشان است. ایرانیان قدرت بسیار بزرگی در دنیا هستند. در همین دیپلماسی عمومی، ایرانیان نقش بسیار زیادی در سراسر جهان می‌توانند، داشته باشند. تقریبا در همه کشورها، بخش بزرگی از ایرانیان از نخبگان آن جامعه هستند؛ اساتید، بزرگان، پزشکان، متخصصان که می‌توانند بسیار نقش داشته باشند. به هر حال یک شرایطی برای ایرانیان داخل و خارج ایجاد شده بود و از طرفی هم یک فشار ظالمانه‌ای به مردم به بهانه مساله هسته‌ای وارد شده بود، شما می‌دیدید که مردم چه وضعی دارند، البته نمی‌خواهم بگویم که همه مشکلات اقتصادی در ایران مربوط به تحریم است، مشکلات اقتصادی عمدتا مربوط به بی‌تدبیری بود، شما ببینید، درست در شرایطی که می‌رفتیم به سمت تحریم و دولت هم می‌دانست به سمت تحریم می‌رویم و می‌گفت تحریم‌ها همان کاغذپاره بیش نیست، وابستگی‌اش را به خارج در بخش اقتصادی بیشتر می‌کرد. شما می‌دانید در سال قبل از ۸۴، واردات کشور حدود ۳۸ میلیارد دلار بود، ولی بعد به کجا رسید؟ در سال ۹۰ به ۷۵ میلیارد دلار رسید. می‌بینید وقتی با دنیا در حال
مبارزه هستید، باید به خودتان و داخل تکیه کنید، با شعار که نمی‌شود مقابله کرد، باید تدبیر کنیم و در برابر زورگویی‌ها بایستیم. اولین راهش این است که به خودمان متکی شویم و واردات را کم کنیم، اینکه مقام معظم رهبری بر اقتصاد مقاومتی بارها و بارها تاکید کردند، به همین دلیل است که کشوری که می‌خواهد بایستد، باید روی پای خودش بایستید، نه اینکه به دیگران بیشتر تکیه کند.
اجازه دهید آماری را ارائه کنم، از سال ۱۳۷۹ تا سال ۱۳۸۳ در بحث گندم، هر سال خرید دولت از کشاورز داخلی یک میلیون تن اضافه شد. به طور طبیعی خریدها از خارج یک میلیون تن کمتر شد، تا سال ۱۳۸۳ که در تولید گندم خودکفا شدیم. در سال ۱۳۸۳، بیش از ۱۱ میلیون تن گندم از کشاورزان خریده شد و هیچ نیازی به خارج نداشتیم، از سال ۱۳۸۴، ۸۵ و ۸۶، هر سال خرید داخلی یک میلیون تن کم و خرید از خارج یک میلیون تن اضافه شده است، تا جایی که امسال ناچاریم 7/2 میلیون تن گندم وارد کنیم. وقتی می‌خواهیم مقابل زورگویی قدرت‌‌های غربی مقابله کنیم، باید خود را آماده کنیم، متاسفانه اینکه عمل ما با شعار ما سازگار نبود، یکی از مشکلاتی بود که کشور با آن مواجه بود.
انشاءالله قدم به قدم حرکت ما به سمت خوداتکایی بیشتر و تکیه بر کشاورزان داخلی باشد، البته در سال‌های اخیر، شغل زیاد درست کردیم، منتها برای چینی‌ها و کره جنوبی مرتب شغل اضافه کردیم. در داخل مشکل اشتغال داشتیم و حضور اقتصادی ما در صحنه بین‌المللی چقدر ضعیف بود، ولی امروز انشاءالله به تدریج شرایطی ایجاد می‌شود که حضور ما در صحنه بین‌المللی در همه زمینه‌ها بیشتر شود. شما اشاره کردید به آن نکته‌ای که در سیاست خارجی چه توفیقاتی به دست آوردیم؟ البته اینجا از آقای دکتر ظریف و از همه وزرا و مسوولان تشکر و سپاسگزاری می‌کنم. انصافا تلاش مجدانه‌ای کردند و انشاءالله هر یک از وزرا گزارش ۱۰۰ روزه را اعلام خواهند کرد، همه در حد خود تلاش وافری کردند، در سیاست خارجی قدم‌های بسیار خوبی برداشته شد، از اولش هم با بهار خوبی آغاز شد، سالی که نکوست از بهارش پیداست. در روز تحلیف دیدید که ۵۵ هیات از دنیا در تحلیف شرکت کردند، نه درسطح پایین، این ۵۵ هیات متشکل از ۱۰ رییس‌جمهور، ۲ نخست وزیر، ۶ رییس مجلس و ۱۱ وزیر خارجه بودند و بقیه وزرا نیز بودند؛ ۵۵ کشور در مراسم شرکت کردند. بعد از آن در اجلاس شانگهای در بیشکک، شرایطی پیش آمد که
ما با دو قدرت بزرگ از ۵ قدرت شورای امنیت یعنی چین و روسیه توانستیم ملاقات‌های بسیار مهمی داشته باشیم و پایه‌ریزی بسیار خوبی کردیم برای روابط بین ایران و روسیه و ایران و چین و بحمدالله اجرای آن توافقی که در بیشکک کردیم، عملا آغاز شده است.
خلاصه بگویید چه توافق مهمی کردید؟
توافق ما با این کشورها هم در بخش اقتصادی، هم سرمایه‌گذاری آنها در ایران، هم در بخش فاینانس و هم بخش سیاسی و فرهنگی بود، البته با بعضی از این کشورها در زمینه برخی از فناوری‌های علمی نیز توافق این بود که همکاری با هم داشته باشیم. قدم‌های بسیار خوبی برداشته شد با ۵ قدرت که از چین شروع کردیم بعد روسیه و اخیرا هم با آقای کامرون انگلیس بود.
گفتوگوی تلفنی با نخست‌وزیر انگلیس، پیشنهاد از طرف شما بود یا از طرف آنها؟
ما برای اجلاس ژنو به هر ۵ کشور پیغام داده بودیم که می‌خواهیم مذاکراتی داشته باشیم، آنها تلفن کردند، اما پیغام اولیه با ما بود که هم با چین، روسیه و انگلیس صحبت کردیم.
آقای روحانی هیچ‌کس به اندازه شما ظرف ۱۰ سال گذشته با قضیه هسته‌ای گره نخورده است، در آن شرایط سخت مذاکرات سعدآباد هم خیلی خوب می‌توانستید با آنها تعامل کنید، رفاقتی ضمن مساله داشتید ولی قفل هسته‌ای آنجا باز نشد، اتفاقی که الان دارد می‌افتد این است که صدای باز شدن این قفل را مردم دارند می‌شنوند و یک نگرانی هم هست که مبادا کلید شما در قفل گیر کند و بشکند؛ واقعا می‌خواهم بدانم شیخ دیپلمات توانست که این مسیر طولانی را در 2 ماه به سرعت طی کند، می‌تواند گره اصلی سیاست خارجی را باز کند یا این مسائل همچنان وجود دارد؟
کلید برای ما نیست برای مردم است، همه جا کلید دست مردم بوده است؛ این را باور کنید. حضور مردم، حمایت مردم، اصلا این مردم دنیایی از شورند، من که به عنوان یک عضو کوچک از این مردم هستم. انسان احساس کوچکی می‌کند در برابر عظمت و فداکاری این مردم . چه کسی باعث شد، قفل باز شود؟ ایستادگی، مقاومت و حضور مردم در انتخابات ۲۴ خرداد باعث شد. اگر آن حماسه سیاسی که مقام معظم رهبری بر آن تاکید کردند، اجرا نمی‌شد و اگر مردم نمی‌آمدند و حضور فعال پیدا نمی‌کردند کنار صندوق‌های رای، آیا ما کلید داشتیم؟ کلید، حضور و حمایت مردم است. البته دولت هم به عنوان خادم مردم و به‌عنوان کسی که کارگزار از طرف مردم است، تلاش می‌کند.
آیا این در به طور کامل باز شده است؟
یک قفل که نیست، فعلا یکی از آنها باز شده؛ بچه‌ها را می‌دیدید که در مغازه‌های قدیم می‌رفتند و شکر را در آب حل می‌کردند و در قفل می‌ریختند که صبح اصلا باز نمی‌شد، عده‌ای در دنیا به دنبال این هستند که کاری کنند که این قفل باز نشود، حالا ممکن است در داخل هم بعضی‌ها باشند که کودکانه عمل کنند، البته الحمدالله در داخل و در مسائل ملی، ما شاهد وحدت و انسجام بسیار خوبی هستیم؛ هر چند هنوز خیلی راه باقی است و من حالا از بحث شما می‌روم به یک بحث دیگر. هر چه ما بخواهیم به دست بیاوریم، از وحدت و انسجام داخلی می‌توانیم به دست بیاوریم، با تفرقه و اختلاف نمی‌شود. آتشی که دیگر نیست، اما عده‌ای باز فوت می‌کنند و هیزم می‌آورند؛ بعضی‌ها انگار از این شعله آتش اختلاف خوششان می‌آید. باید دست به دست هم بدهیم، فقط با انسجام می‌توانیم از تمام پله‌های پیشرفت بالا برویم و به بام برسیم؛ به بام پیشرفت بلند در منطقه و جهان. در هسته‌ای اگر امروز پیشرفت داریم، به خاطر هدایت مقام معظم رهبری و به خاطر حمایت و حضور مردم است، البته کارشناس‌ها و دیپلمات‌های ما سعی و تلاش و کوشش می‌کنند. من در بحث هسته‌ای به مردم اطمینان می‌دهم که به تعبیر شما
اولین قفل باز شد، آن ساختمان تحریم را لرزاندیم، مردم هیچ شکی نکنند. حالا بعضی‌ها شعار می‌دهند و در دنیا چیزهایی می‌گویند، چاره‌ای ندارند، به هر حال باید صورت خود را سرخ نگه دارند، اما پایه تحریم را لرزاندیم، به هر حال سیستم بانکی و روابط بانکی ان شاءالله وقتی در آخر ماه این توافقات اجرایی شود، متحول می‌شود. در این توافق آمده، دیگر هیچ تحریم جدیدی اجرا نخواهد شد، خود این یعنی محدود کردن و مهار تحریم. خیلی‌ها تلاش می‌کردند که ایران منزوی باشد، اما امروز چه کسی منزوی است؟ دشمنان ما منزوی هستند.
ایران از همیشه بیشتر در صحنه بین‌المللی فعال است. واقعا آن فضایی که ما در نیویورک و بیشکک دیدیم، همانی که وزیر خارجه ایتالیا گفت که فضا، فضای رقابت به سمت ایران است.
شنیدیم که صف‌هایی برای ملاقات با جنابعالی تشکیل می‌شد.
البته با همه تا حد توان ملاقات کردیم، اما وقت نبود، واقعا این شور و شوق برای چه بود؟ حسن روحانی کسی نیست که به قول شما برای ملاقاتش صف ببندند، بلکه نماینده ملت ایران مهم بود؛ فردی که منتخب ملت ایران است برای آنها مهم بود، این انتخابات دنیا را تکان داد.
این انتخابات باعث شد که شما جامعه کمی خسته و تا اندازه‌ای فرسوده را تحویل بگیرید، ولی مردم به لحاظ روحی خود را ترمیم کردند و پر از نشاط و امید شدند و به شما گفتند که شما روی ما هم حساب کنید.
واقعا این مردم، مردم بزرگی هستند.
چگونه می‌خواهید این روحیه و انسجام ملی را حفظ کنید؟
من یک جمله درباره مساله هسته‌ای بگویم و بعد به سوال شما پاسخ می‌دهم که سوال بسیار مهمی است.
در مساله هسته‌ای، می‌خواهم به مردم اطمینان دهم اصولی که مدنظر مردم است، حقوقی که متعلق به مردم است و چارچوبی که مقام معظم رهبری ترسیم کردند، این اصول تا پایان، مراعات خواهد شد، یعنی در کشور، حق هسته‌ای با قدرت و شفافیت بیشتر عملیاتی و اجرایی می‌شود، حتی بخش غنی‌سازی که یک بخش از حقوق هسته‌ای ما است، ادامه پیدا می‌کند، امروز و فردا هم ادامه خواهد داشت و هیچ وقت غنی‌سازی متوقف نخواهد شد؛ این خط قرمز ما است.
غنی‌سازی در ایران متوقف نخواهد شد، این به عنوان خط قرمز است و غنی‌سازی حق روشن ما است. حالا بعضی‌ها خوششان بیاید یا بدشان بیاید، ان‌پی‌تی را بخواهند طور دیگری تفسیر کنند، حالا حقوقدان هم نیستند، ولی متاسفانه تعبیراتی می‌کنند که از یک سرهنگ برمی‌آید نه یک حقوقدان.
به هر حال روشن است که طبق ان‌پی‌تی غنی‌سازی حق ما است، اینکه هر کشوری برای فعالیت‌ها و توسعه خودش حق آزادی عمل دارد که غنی‌سازی هم یکی از آنها است، هر چیزی که در مقررات بین‌المللی ممنوع نشده، آزاد است و فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای از جمله غنی‌سازی یکی از آنها است. الان می‌خواهیم نیروگاه اتمی داشته باشیم، چگونه باید سوخت آن را تامین کنیم؟ مگر سوخت نیروگاه را بدون غنی‌سازی می‌توان تامین کرد؟ آنها می‌گویند، انرژی صلح‌آمیز، انرژی صلح‌آمیز، مگر همین تولید برق هسته‌ای صلح‌آمیز نیست؟ چگونه این برق را تولید کنیم؟ سوخت اتمی می‌خواهد، پس غنی‌سازی می‌خواهد و اقدامات دیگری که بعد از غنی‌سازی باید انجام شود؛ مواد غنی‌شده باید تبدیل به قرص سوخت شود، میله‌های زیرکونیوم درست شود و همه اینهایی که در نهایت به سوخت تبدیل می‌شود. پس ما بر روی آن چارچوب‌های اصلی ایستاده‌ایم، مردم کاملا مطمئن باشند؛ در عین حال باید ظلمی که بر مردم شده برداشته شود، هدف ما این است که تهدیدها را دفع و رفع کنیم، تحریم‌ها را بشکنیم و از سر مردم برداریم، هدف این است که فرصت لازم را در صحنه بین‌المللی ایجاد کنیم، همانی که از اول به تعامل سازنده با جهان
تعبیر کردیم.
ما با دنیا یک تعامل سازنده خواهیم داشت، انشاءالله قدم به قدم پیش می‌رویم تا جایی که به توافق کامل با 1+5 برسیم. البته راه طولانی است، اما در عین حال این راه را طی خواهیم کرد و به موفقیت می‌رسیم.
شما سوال کردید چگونه انسجام را حفظ می‌کنید؟ ببینید، اولین مساله این است که همه به حقوق یکدیگر احترام بگذارند. آن منشور حقوق شهروندی که به ملت عزیزمان قول داده بودم، امشب پیش‌نویس آن در سایت قرار گرفت، برای اینکه فرهیختگان، خبرگان و مردم بخوانند و درباره آن نظر بدهند. البته این پیش‌نویس اولیه است که بخش حقوقی ریاست‌جمهوری تهیه کرده و می‌خواستند بدهند به من که تصحیح نهایی کنم، ولی گفتم اول در اختیار مردم قرار گیرد.
در سایت ریاست‌جمهوری؟
بله، این در اختیار مردم است، مردم نگاه کنند و مطالعه کنند. مخصوصا حقوقدانان، استادان، دانشگاهیان، صاحبان اندیشه که با نظرات آنها انشاءالله این منشور را کامل می‌کنیم؛ اولین قدم این است که به حقوق همدیگر همه احترام بگذاریم، دوم اینکه در جامعه همه احساس آرامش کنند. یکی از نکات مثبتی که از آغاز این دولت تا حالا مشاهده شده این است (حس من این است که انشاءالله حس همه مردم این است) که یک آرامش به‌وجود آمده، نه فقط در بازار سکه و دلار و مسکن و اینها، بلکه اصلا در جامعه همه یک احساس آرامش می‌کنند، در دانشگاه، بازار، مدارس و ورزش و ... احساس آرامش به‌وجود آمده است. وقتی در ورزش سیاست را بر می‌داریم؛ این دولت که هنوز کاری نکرده برای ورزش، در والیبال، فوتبال ساحلی و در همه جای ورزش، این جوان‌های ما هستند که واقعا چه می‌کنند، آنها پیروزی می‌آفرینند. حالا یک عده‌ای هم می‌گویند، روحانی متشکریم. به هر حال همه باید از ملت عزیزمان متشکر باشیم، خوب اینها افتخار آفریدند، ما که کار زیادی در این ۱۰۰ روز نکردیم، مخصوصا وزیر ورزش، آخرین وزیر بود که توانستیم از این کوچه پر پیچ و خم پارلمان عبورش دهیم.
قطعا در بحث گفتوگو با سایر کشورهای جهان، نحوه تعامل با همکاران خودتان و شکل حرف زدنتان با مردم، آیا قبول ندارید ویژگی خاصی در رفتارتان هست؟
ما یک عضو کوچکی از این ملت بزرگ هستیم، واقعا این چنین است و غیر از این نیست، این ملت بزرگ هستند و خدمت به این مردم واقعا افتخار است. ما برای ورزش کاری نکردیم، این همه پیروزی برای چه است، این به‌خاطر این است که سایه سیاست را از روی ورزش مقداری برداشتیم. ما در فرهنگ کار زیادی نکردیم، چرا اصحاب فرهنگ همه خوشحالند؟ برای اینکه فضای امنیتی را مقداری کنار بردیم، بقیه‌اش را هم انشاءالله می‌بریم.
باید دست به دست هم دهیم. مردم عزیز باید بدانند که دولت همه امکانات در اختیارش نیست و هر کاری نمی‌تواند انجام دهد، دولت چارچوب وظایفش در چارچوب قانون اساسی تعریف شده است، اما رییس‌جمهور مسوول اجرای تک تک اصول قانون اساسی است. پای اجرای تمام وعده‌هایی که به مردم دادم، ایستاده‌ام؛ در زمینه مسائل سیاست داخلی، انسجام و وحدت را خواستارم و می‌دانم راه طولانی پیش روی ما است. اصلا از نزاع خوشم نمی‌آید، نزاع به نفع ملت نیست. بعضی‌ها می‌خواهند پیروز شوند، اما پیروز شدن با دعوا و روبه رو شدن نیست. آدم هنر خودش را نشان می‌دهد، هر جناحی هنر خودش، خدمت بیشترش و محبوبیت بیشترش را نشانی دهد.
بعضی‌ها هنرشان همان است، هنر دیگری ندارند؟
این بی‌هنری است. واقعا اگر اسمش را بگذاریم هنر، بی‌هنری است؛ واقعا نیاز به انسجام داریم.
ساز و کار دولتی دارید و فکر می‌کنید برای آن؟ چون بخشنامه توصیه‌ای کفایت نمی‌کند.
اولا با قوای دیگر باید دست به دست هم دهیم.
الان که رابطه‌تان خیلی خوب است.
حتما باید رابطه‌مان خوب باشد.
سال‌های عجیب و غریب را یادمان است.
روابطمان بسیار خوب است. هم مجلس شورای اسلامی لطف و محبت دارند و هم قوه قضائیه؛ همین طور است. یکی از افتخارات ما این است که در این دولت یک آرامشی بین روابط قوا ایجاد شد، قبلش تا مرز شکایت از همدیگر در دادگاه رفتند، تا اینجا هم پیش رفت و مردم واقعا از اختلاف رنج می‌برند و سودی از آن نمی‌برند؛ البته این انسجام و وحدت یک عاملش این است که ما رهبری مقتدر در کشور داریم و همه قوا به رهبری احترام می‌گذارند؛ رهبری در واقع هماهنگ کننده قوا است، اما الحمدلله امروز بین قوا یک تعامل سازنده برقرار است. این تعامل سازنده البته با دنیا نیست، بلکه اول تعامل با خودمان است، اول تعامل سازنده با خودمان باید داشته باشیم.
این دلیلش این نیست که شما عقب‌نشینی می‌کنید در داخل و خارج و اینجوری آرامش را برقرار می‌کنید؟
عقب‌نشینی نمی‌کنیم.
از بعضی چیزها می‌گذرید و یک تاخیر زمانی به آن می‌دهید، وقتی فضا آرام‌تر شود، سخت نمی‌گیرید، آیا این استراتژیتان نیست؟
امید، آرامش و کرامت؛ این سه را باید مدنظر قرار دهیم. اولا این امید در حد بسیار عالی موجود هست، آرامش هم الحمدلله هست. دولت هر کاری که بتواند درباره امید و آرامش و کرامت برای مردم انجام می‌دهد. آن حقوق شهروندی بخشی از تلاشی برای ایجاد آن کرامت است و همه باید به هم احترام بگذاریم. دولت واقعا از نقد بدش نمی‌آید؛ الان صدا و سیما. من اصلا به مردم می‌گویم ما از رسانه همیشه متشکر بوده و هستیم. رسانه ملی رفتارش با دولت نسبت با دولت‌های قبلی در ماه های اول و دوم آیا یک طور است؟ نه! رفتار رسانه ملی با این دولت مثل ماههای آخر دولت‌های پیش است.
یعنی چه جوری؟
یعنی خیلی راحت انتقاد می‌کند. البته نقد حق رسانه ملی و سایر رسانه‌ها است. نقد اتفاقا به نفع ما است، مگر ما معصوم هستیم؟ مگر خطا نمی‌کنیم؟ ما هم خطا و اشتباه می‌کنیم. نقد اگر سازنده باشد، به نفع همه است و همه نفع می‌بریم. رسانه ملی هم نقد کند، ما واقعا استقبال می‌کنیم. همه باید آستانه تحمل‌مان را بالا ببریم، همدیگر را تحمل کنیم و بدانیم با تحمل بیشتر، نفع بیشتر، عاید این مردم می‌شود. در هسته‌ای چگونه پیش رفتیم. اگر مجلس، سایر ارگان‌ها و مقام معظم رهبری کمک نمی‌کردند و هدایت مقام معظم رهبری نبود، می‌رسیدیم؟ نمی‌رسیدیم.
دست به دست هم دادیم و بعد همه قوا به رهبری احترام کردیم، چارچوب هدایت ایشان را قبول کردیم و پذیرفتیم. امروز بحمدالله یک قدم خوب، پیش رفتیم. من خوشحالم که همه دوستان ما در دنیا، از این توافق ژنو خوشحالند. به نظر من، همه ملت‌ها هم خوشحالند، حالا یک رژیمی است، آن را ولش کنید و آن رژیم، رژیمی است نامشروع و اشغالگر و بنیانش بر ظلم و جور و دعوا است. در دنیا کم هستند، یک عده محدود جنگ طلب و یک کشورهایی هستند که روی یک اغراضی ناراحت باشند، ولی دنیا و ملت‌ها واقعا خوشحالند و یک آرامش درست شد. اصلا در سیاست خارجی ما اولین قدمی که در این منطقه برداشتیم، تلاش کردیم در سوریه جنگ نشود. این اولین قدم ما بود. نمی‌خواهم بگویم که فقط قدم؛ آن تماس تلفنی که بین بنده و آقای پوتین برقرار شد و همکاری‌هایی که آغاز شد؛ خیلی‌ها کمک کردند؛ ما هم به سهم خود کمک کردیم. خود دولت سوریه، بیشترین کمک را کرد. الحمدلله از آن شبه‌جنگی که می‌توانست برای منطقه خطرناک باشد، عبور کردیم و اصولا در بحث توافق اخیر، می‌بینیم کل منطقه یک مقدار احساس آرامش و امید می‌کند.
حتی کشورهای عربی که گاهی حمایت می‌کنند؟
کشورهای عربی هم. حالا باید همه خوشحال باشند. من فکر نمی‌کنم توافق ژنو ... .
خبر درست به آنها نرسیده، به نظرم گفت‌وگوهای شما خیلی معطوف به آن نقطه نیست؟
چرا، ما برای دوستان و همسایگانمان پیغام دادیم. فکر می‌کنم به ضرر هیچ یک از همسایگان ما نیست. بعضی‌ها فکر می‌کنند، جمهوری اسلامی ایران، دنبال ساخت بمب هسته‌ای است. ایران هیچ وقت دنبال ساخت سلاح کشتار جمعی نبوده و از جمله سلاح هسته‌ای و امروز هم نیست و فردا هم نخواهد بود. آنچه هدف ما است، توسعه و پیشرفت است و ان شاءالله آن را دنبال خواهیم کرد، تا به نتیجه برسیم.
قبل از اینکه وارد بحث فرهنگ بشوم و فرهنگ هم که مظلوم است، برخی شائبه‌ها این است که در جزئیات سند امضا شده ایران و شش کشور، چیزهایی هست که در سند نیامده است، آیا این درست است؟ مثلا گزارشی که آمریکا منتشر می‌کنند، آن رقم ۴۰۰ میلیون را عنوان می‌کند برای دانشجویان ایرانی خارج از کشور، این معنی خاصی دارد؟ این داستان با سند خیلی متفاوت است.
سند توافق ما همین است. ضمیمه، ممکن است که باشد ضمیمه اجرایی است.
چیز پنهانی وجود ندارد؟
هیچ چیز پنهانی وجود ندارد. ممکن است ضمیمه برای اجرای این مراحل باشد، چون الان توافق این است که چند بانک در دنیا بتوانند فعالیت‌های بانکی ایران را ساپورت و دنبال بکنند، اینکه در این بانک‌ها چگونه تعامل بکنیم یک کمیته مشترکی هست که به هر حال باید این توافق را دنبال کند برای اجرایی شدن آن و نظارت کند، ممکن است که ما یک سند ضمیمه‌ای و الحاقیه‌ای برای اجرا داشته باشیم، اما سند همین است، همین چیزی که منتشر شده یعنی همه آن اصول اصلی است. اصلا در این توافق مهم نیست که در این 6 ماه چه انجام می‌گیرد، مهم این است که سر اصول توافق کردیم؛ یعنی ایران حقوق هسته‌ای‌اش، طبق ان‌پی‌تی محفوظ است، می‌تواند فعالیت غنی‌سازی داشته باشد، در مراحل آخر تمام تحریم‌ها برداشته خواهد شد، کشورهای دیگر در مراحل نهایی با ایران همکاری هسته‌ای خواهند داشت و آخرین بندش هم این است که بعد از همکاری نهایی، ایران همانند همه کشورهایی است که ان‌پی‌تی را امضا کردند و از حقوق خود استفاده می‌کنند.
بنابراین آنچه انجام گرفته، قدم بسیار مهم و مثبتی بوده است، البته راه طولانی در پیش داریم، انشاءالله این را با کمک مردم و با هدایت مقام معظم رهبری انجام می‌دهیم و انشاءالله به نتیجه می‌رسیم.
شما بعد از توافق ژنو در آن نشست خبری، از فعالان اقتصادی دعوت کردید که وارد عرصه شوند و گفتید نوبت اقتصادی‌ها است که فعالیت کنند، این توافق چه تاثیری در فعالیت‌های فعالان اقتصادی دارد؟
مقام معظم رهبری، امسال را سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی لقب دادند. تا حالا همه در فضای سیاسی بودیم و الحمدلله سیاست داخلی و خارجی همه در فضای حماسه سیاسی بود. در اقتصاد هم حرکت‌هایی شروع شده، مردم و دولت شروع کردند، اما حماسه از امروز باید شروع شود، چرا؟ برای اینکه فضا مناسب‌تر شده است.
امروز فضا، فضای بهتری است. دیروز اگر فضا این بود که فردا یک تحریم جدید می‌شود، پس فردا دیگر تحریم وجود ندارد؛ طبق این توافق دیگر تحریم جدید نخواهد بود. اگر قبلا فضا این بود، مثلا در سرمایه‌گذاری‌ها و اشتغال، معلوم نبود که فردا چه می‌شود، اما حالا آینده روشن‌تر شد، فضای آینده کاملا روشن‌تر شد. از این به بعد شما خواهید دید که توافقات با کشورهای خارجی، سرمایه‌گذاری‌ها، تردید نکنید که سرمایه‌گذاری‌ها و فعالیت‌های اقتصادی در ایران بیشتر می‌شود. اینکه شما می‌بینید در همین چند روزه در بازار بورس، صف می‌بندند و هجوم می‌آورند، مخصوصا در آنجاهایی که تحریم برداشته شده است، مثل پتروشیمی، ماشین‌سازی و صنعت اتومبیل، می‌بینید که مردم دارند به سمت بازار سرمایه می‌آیند. این هجوم به سمت بازار سرمایه، فرصت و فضایی در بخش اقتصادی ایجاد می‌کند.
همه تلاش ما این است که انشاءالله فضای کسب و کار را بیش از پیش بهبود ببخشیم و انشاءالله همه بخش‌ها از جمله بخش خصوصی و دولتی فعال شوند و دست به دست هم دهیم، تا شاهد یک تحول بسیار خوب در کشور باشیم. بسیار به آینده این کشور امیدوارم، البته این گزارش همانطوری که اشاره کردم، تنها گزارش دولت به مردم نخواهد بود، هم گزارش کتبی خواهیم داد و هم در بخش‌های مختلف، وزرای مختلف می‌آیند و گزارش کار را به مردم خواهند داد.
ما به آن مطلب شما نزدیک می‌شویم؛ هم سانتریفیوژها و هم کارخانه‌هایمان می‌چرخند، یعنی یکی مقابل دیگری قرار نمی‌گیرد. سوالی که سرکار خانم کردند که حالا وقت اقتصاددانان و اهل اقتصاد است.
قول ما به مردم این بود که در کنار اینکه سانتریفیوژها می‌چرخند، زندگی مردم و اقتصاد هم بچرخد. امروز الحمدلله به این نکته رسیدیم، یعنی هم سانتریفیوژها می‌چرخند و هم ان‌شاء الله از این به بعد زندگی مردم بهتر خواهد چرخید و وضع کشاورزان و کارگران بهتر خواهد بود و به هرحال در همه زمینه‌ها انشاءالله شاهد رونق خواهیم بود.
آقای رییس‌جمهور در مورد همه گفتیم و همه باز هم این کار را کردیم، فرهنگ اما مظلوم است. دولت‌های گذشته هم این جمله را شنیدند و همین کار را هم با آن کردند. به خصوص آن بخشی که حوزه‌های تصدی دولتی در مجموعه فرهنگ می‌باشد، مدنظر من است، می‌خواهم بدانم نسبت دولت شما با فرهنگ چطور تعریف می‌شود؟ چون بالاخره فرهنگ دولتی برای بعضی‌ها، امر ممدوحی است. این را قدری توضیح بفرمایید که شما می‌خواهید از حضور دولت در عرصه فرهنگ فاصله بگیرید؟ الان تقریبا در همه جا حضور دارد، یعنی دیگر بخش خصوصی فرهنگ، جای چندانی برای تنفس ندارد، نمی‌خواهم، اغراق بکنم.
سیاست این دولت این است که مداخلاتش را در امر فرهنگ به حداقل ممکن برساند، حالا البته بخشی از فرهنگ، آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها، ورزش، ارشاد و خیلی از بخش‌های مختلف، فرهنگ به معنای عام کلمه، دولت حضور دارد و طبق قانون اساسی وظایفی به عهده دارد، اما در جایی که دخالت دولت، ضرورت نداشته باشد، دولت حتما خودش را کنار می‌کشد. تصدی‌گری دولت در امر فرهنگ باید به حداقل ممکن برسد. صاحبان فرهنگ باید بیایند، آنها باید بیایند تصدی فرهنگ را به عهده بگیرند. در بخش‌های مختلف باید اهالی فرهنگ بیایند و حضور پیدا کنند و صاحبان فرهنگ بیایند در کنار این فرهنگ؛ انجمن‌های علمی و پیشکسوتان در بخش فرهنگ باید بیایند.
جهت‌گیری و سیاست فرهنگی چه می‌شود؟
قانون باید جهت‌گیری فرهنگی را مشخص کند. شورای انقلاب فرهنگی در برخی موارد جهت‌گیری‌های فرهنگی را مشخص می‌کند، اما یک نکته من می‌خواهم بگویم؛ ما باید به صاحبان فرهنگ اعتماد کنیم. صاحبان فرهنگ در این کشور، فرهیختگان و بزرگان ما هستند، خیلی به آنها برخی در بعضی از مقاطع بی‌اعتمادی نشان دادند. ما باید به نویسندگان و فیلم‌سازان اعتماد کنیم. ما در همین ۱۰۰ روزه وقتی دیدیم خیلی از کتاب‌هایی که ممنوع شده بود، می‌شد آزاد کنیم، آن را آزاد کردیم. خیلی از نویسنده‌ها ممنوع‌القلم شده بودند، آنها را تبدیل به سریع‌القلم کردیم، به جای ممنوع‌القلم تا بروند قلم بزنند و هر چه می‌خواهند، در چارچوب قانون بنویسند. البته خود آنها اهل این کشورند، وطن دوستند، به هر حال علاقه‌مند به این کشور هستند. خیلی از مقررات دست و پا گیر هستند و این مقررات را هم در بخش اقتصاد و هم در بخش فرهنگ، کم و روانسازی می‌کنیم. فضای امنیتی را از فرهنگ باید کنار بزنیم، همانطوری که گفتم قدم به قدم، باید کالاهای فرهنگی را بیشتر اقتصادی کنیم.
اینها را به عنوان وظایف دولتی، بیان می‌کنید؟
دولت نظرش این است که هیچ فیلتری بهتر از افکار عمومی مردم نیست.
گروه‌هایی در جامعه انتظار ویژه‌ای از شما دارند و به دولت می‌گویند این چه کتاب و این چه فیلمی است؟
وقتی فیلمی ساختند، مردم نرفتند و بی‌اعتنا شدند، آن فیلمساز می‌داند خود چه کار کند؟ من نمی‌خواهم بگویم در امور فرهنگی، ما قانون نداشته باشیم؛ باید قانون شفاف هم داشته باشیم، اما بحث قانون نیست، قانون شفاف باید وجود داشته باشد، ولی مداخلات دولت باید به حداقل برسد و باید بتوانیم در امر فرهنگ اعتماد کنیم به انجمن‌های فرهنگی، صنفی و آنها خود صلاحیتشان از خیلی از کارمندان دولتی که می‌خواهند مداخله کنند، بیشتر است. اینجور نیست که صلاحیت آن کارمند از آن نویسنده و فیلمساز بالاتر باشد، البته باید با هم تعامل کنیم و باید در کنار هم قرار بگیریم، باید فضای مناسب برای آنها ایجاد کنیم.
من یک نکته می‌خواهم بگویم و آن اینکه این دولت دنبال آشتی است و می‌خواهد با همه آشتی کند. دولت در گذشته با کارشناس‌ها فاصله گرفته بود. سازمان مدیریت برنامه و بودجه تعطیل شد و درش قفل شد، ما می‌خواهیم آن را باز کنیم. کارشناسان باید بیایند. ما با اصحاب فرهنگ می‌خواهیم آشتی کنیم و دولت هم آشتی کرده است، شما امروز این مساله را می‌بینید. فضای فرهنگی کاملا با دیروز متفاوت است، این دولت می‌خواهد با همه دانشجویان آشتی کند، اینها عزیزان ما هستند.
ولی شرایط رکود تورمی در اقتصاد فرهنگ هم هست، شما که پول ندارید، آنجا هم که افسردگی است. تا بخواهد راه خود را پیدا کند، این تعارضات را چگونه حل می‌کنید؟
ما یک فضای رقابتی خوب در فرهنگ ایجاد می‌کنیم. مردم ما خواهان کالای خوب فرهنگی هستند، مگر می‌شود مردم کالای فرهنگی نخواهند؛ کالای فرهنگی غذای روح مردم است.
مصرف آن در ایران پایین است. الان جمع تیراژ روزنامه‌های رسمی کشور به یک میلیون نسخه نمی‌رسد.
البته نه اینکه ما به بخش فرهنگی کمک نکنیم، اما می‌خواهیم مداخله را کم کنیم. می‌خواهیم کمک دولت را به لحاظ اقتصادی عادلانه ادامه دهیم و حمایت‌های سیاسی را نیز؛ می‌خواهیم عادلانه رفتار کنیم. به هرحال نمی‌خواهیم تحت یک عناوین خاص، یک افراد خاصی به هر حال بخواهند، سوءاستفاده کنند.
شما در همین بحث یارانه مطبوعاتی، اخیرا دیدید خیلی فضا عادلانه‌تر شده است و ما می‌خواهیم در یک چارچوب عادلانه‌ای دولت کمک کند صندوقی را در بخش هنری فعال کردیم.
به هر حال نه اینکه دولت کمک نکند، دولت حمایت خواهد کرد. دولت اول با همه اهل فرهنگ آشتی کرده است و این آشتی خود را ادامه خواهد داد و رابطه خودش را تعمیق می‌کند و حمایت و کمک هم خواهد کرد.
مثل خانه سینما یکی دو جای دیگر هم شرایط مشابه دارند، خانه سینما که خیلی سریع باز شد.
مردم ما که کلید دارند، به هر حال اگر قفل دیگری هم هست، باز می‌کنند.
پس اراده‌ای برای باز کردن آن مراکز هم وجود دارد؟
حتما اینطور هست.
این فضای امنیتی که حضرتعالی هم مایل هستید برطرف شود و خودتان اشاره کردید، چگونه و آیا راه سریع‌تری برای برطرف کردن آن دارید؟
فضای امنیتی خیلی کمتر شده است، اما ببینید یکسری مسائل هست که زمان لازم خود را می‌طلبد. همین بحث انسجام و وحدت و نزدیک شدن به همدیگر و اینکه حتی جناح‌ها و تشکل‌ها به هم نزدیک شوند؛ نه اینکه رقابت و اختلاف نظر نباشد، اینها باید باشد.
یعنی بقیه جریان‌های اجتماعی و فرهنگی خود به خود این را حل می‌کنند؟
همه باید کمک کنیم؛ هدف ما باید این باشد.
ببینید هدف باید این باشد که دل‌ها از کینه‌ها شسته شود؛ چرا که کینه چیزی را حل نمی‌کند. رقابت عیب ندارد، رقابت سالم خیلی خوب است، رقابت سالم داشته باشیم، هر کسی به دنبال اهداف مدنظر و اهداف قانونی برود.
ما به دنبال آزادی سالم و مسوولانه در جامعه هستیم و همه چیز در جای خودش هست، اما در عین حال باید کاری بکنیم که آن نزدیکی و الفت باشد. الان احساس من این است که مذاهب، ادیان و اقوام مختلف در ایران احساس آزادی بیشتری می‌کنند.
چرا، چون سهمشان را در مدیریت‌ها دارند، بیشتر می‌بینند؟
هم به طور روانی این احساس را می‌کنند و هم واقعا دولت، نسبت به اقوام، مذاهب و ادیان مصمم است. اصلا این داستان حقوق شهروندی یک هدف بزرگش همین است. همه شهروندان ایرانی، هر که تبعه این کشور است و آنهایی که در خارج هستند نیز حقوق شهروندی دارند، آنها هم باید بیایند و بروند، فرزندان آنها هم حقوق شهروندی دارند. این حقوق شهروندی برای این است که ایرانی‌ها همه باید احساس بکنند زیر یک چتر واحد هویت ایرانی و فرهنگ بلند ایرانی زندگی می‌کنند، همه به این فرهنگ و هویت ایرانی افتخار کنند که البته همه افتخار می‌کنند و در سایه این افتخار بتوانند، الفت و برادری خود را بیشتر کنند.
احیای اخلاق یکی از شعارهایتان بوده است.
احیای اخلاق یکی از شعارهایی بوده است که ما به دنبال آن هستیم. الحمدلله این احیای اخلاق را ما شاهدیم و می‌بینیم که این اخلاق احیا می‌شود.
شما خسته شدید؟
من خسته نشدم، سوال دارید، بفرمایید ما خسته نشدیم. البته می‌شود بخش‌های دیگری را گزارش داد. من می‌خواهم که بینندگان عزیز و ملت عزیز که این برنامه را مشاهده می‌کنند، خسته نشوند. البته امشب مجری‌های خوبی داریم و شما با اجرای بسیار خوبتان نمی‌گذارید به هر حال کسی خسته شود، به هرحال لشکر شما زیاد است، سه نفری آمدید؛ خیلی خوب بود.
من متشکرم. فکر می‌کنم خیلی از سوالات را شما مطرح کردید و بحث را یادم آوردید، حس می‌کنم حداقل شما خسته نشدید و من هم خسته نشدم، اگر بدانیم، بینندگان ما هم خسته نشدند، ادامه می‌دهیم.
انشاءالله باز هم در فرصت‌های آینده و در مقاطع آینده، بنده به عنوان خادم مردم در خدمت مردم خواهم بود و از برنامه‌های بعدی به مردم گزارش خواهم داد. راجع به ۱۰۰ روز هم، باز بقیه همکاران من می‌آیند، به مردم در بخش‌های مختلف گزارش می‌دهند. ممکن است سوالات دیگری هم برای مردم مطرح باشد که باید آن سوالات را پاسخ دهیم.
من در پایان می‌خواهم که از مردم بسیار خوب و عزیز تشکر کنم، می‌خواهم به مردم عزیز بگویم که ما این راه را با هم شروع کردیم، آمدیم تا ۲۴ خرداد ۹۲ و مردم چه حماسه بزرگی را آفریدند؛ بعد از اعلان انتخابات، مردم در خیابان‌ها چه کردند، شادی آفریدند، امید آفریدند و تا امروز مردم در کنار دولت بودند و دولت در کنار مردم بوده است؛ من به مردم عزیز عرض می‌کنم، ما با هم و در کنار هم خواهیم بود، با کمک مردم، این دولت مسیر را ادامه می‌دهد و انشاءالله تا پایان کار در کنار هم فعال خواهیم بود و دست به دست هم می‌دهیم.
من سپیده را می‌بینم؛ سپیده‌ای که منجر به صبح روشنایی خواهد شد. من توسعه را برای سال‌های آینده این کشور به خوبی می‌بینم. ما کشوری بسیار بزرگ و غنی هستیم؛ دومین منابع گاز دنیا اینجا است، چهارمین منبع نفت دنیا اینجا است، ۶۰ نوع منابع معدنی در این کشور وجود دارد، در سطح دنیا در رتبه پانزدهم هستیم، از لحاظ نیروی انسانی بسیار قوی هستیم و دانشمندان، اندیشمندان و فرهیختگان فراوانی داریم. موضوع هسته‌ای گوشه‌ای است از کاری که فرهیختگان ما انجام دادند و مردم ما حتما آن صبح را خواهند آفرید و واقعا «الیس الصبح بقریب»؛ مردم در سایت‌ها و جاهای مختلف با بیان زیبایشان گفتند، روحانی متشکریم. من امشب به همه ملت ایران بگویم، مردم از شما متشکرم.
ارسال نظر