کابینه باز هم ناتمام ماند

مجلس دیروز به رضا صالحی امیری رای اعتماد نداد؛ اما دو وزیر پیشنهادی دیگر رای اعتماد گرفتند کابینه ناتمام ماند

زینب موسوی

جلسه رای اعتماد سه وزیر باقیمانده از کابینه دولت تدبیر و امید دیروز برگزار شد و به دنبال آن صالحی امیری وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان با مخالفت ۱۴۱ نماینده ازرسیدن به کابینه یازدهم بازماند. نمایندگان اما با ۱۵۹ رای موافق به رضا فرجی دانا و با ۱۸۵ رای مثبت به علی‌اصغر فانی، آنها را به کابینه ناتمام حسن روحانی روانه کردند.

حسن روحانی، رییس‌جمهوری که برای دفاع از مردان پیشنهادی خود صبح دیروز، امیدوارانه به بهارستان رفته بود تا مهر اعتماد مجلسی‌ها به سه وزیر باقیمانده از کابینه‌اش را بگیرد، در سخنرانی خود با بیان اینکه دوست داشتم جلسه رای اعتماد در محضر نمایندگان مجلس در همان جلسه اول به اتمام برسد تا دولت می‌توانست با توان بیشتری در بخش فرهنگی فعالیت خود را آغاز کند، گفت که البته این حق نمایندگان محترم است که نسبت به وزرای معرفی شده بر مبنای تحقیقاتشان و همچنین بر مبنای بررسی‌هایشان اظهارنظر کردند.

روحانی دولت تدبیر و امید را متعلق به همه مردم ایران دانست و بر عقب‌نشینی نکردن دولت از راه و خط خود تاکید کرد. او با صراحت اعلام کرد که اگر مجلس با همه توان خود در کنار دولت و دولت در کنار مجلس نباشد، این دولت در مسیر راه و اهداف خود موفق نخواهد بود. رییس‌جمهوری اضافه کرد: «به همه جهان اعلام می‌کنیم که ما حاکمیت واحد هستیم و بی‌تردید در چنین شرایطی، با وحدت، اعتماد، یگانگی و انسجام به خوبی از شرایط سخت امروز عبور خواهیم کرد.» حسن روحانی که تا این قسمت از سخنرانی خود برای دفاع از وزرای پیشنهادی‌اش، به مقدمات پرداخته بود حالا، با نمایندگان ملت از نحوه انتخاب افرادی که برای سه وزارتخانه معرفی شده‌اند، گفت و این انتخاب را برمبنای مشورت‌های فراوان معرفی کرد. او از سوابق، مدیریت،‌ توانمندی‌ها، اعتقاد به قانون اساسی و اجرای برنامه و قانون به عنوان عوامل موثر در انتخاب اعضای دولت از جمله این سه نفر نام برد.

دانشگاه دارالتادیب نیست

رییس دولت تدبیر و امید دفاع خود را از رضا فرجی دانا وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری آغاز کرد و در توصیفی آرمانی از دانشگاه گفت که دانشگاه باید به معنای واقعی دانشگاه باشد. دانشگاه ابزار قدرت‌های سیاسی و محل فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی نیست؛ اما باید از آزادی‌های آکادمیک برخوردار باشد. نباید به خاطر یک حرکت کوچک، خود را آماده تنش و برخورد کنیم.

او در توصیف وزیر پیشنهادی علوم گفت: «ما به دنبال وزیری بودیم که در مرحله اول کیفیت آموزشی دانشگاه‌ها را ارتقا بخشد و بر این امر اعتقاد داشته باشد که دانشگاه، دانشگاه است نه باشگاه و دارالتادیب. ایشان این شایستگی را دارد که تحول را در دانشگاه‌ها پیگیری کند. فرجی دانا در دانشگاه‌های مطرح داخل و خارج از کشور درس آموخته و مدیریت محیط‌های علمی و آموزشی مختلفی را از دانشکده تا دانشگاه‌هایی همچون دانشگاه تهران بر عهده داشته است. او بخشی از دوران زندگی‌اش را در خدمت سپاه پاسداران و در دفاع مقدس سپری کرده‌است. بعد از دفاع روحانی از وزیر پیشنهادی علوم، نوبت به آن رسید که رییس‌جمهوری به دفاع از فانی بپردازد. او که آموزش و پرورش را نیازمند تحول توصیف کرد، گفت: «باید بار آموزش و پرورش بین دوش دولت‌، مردم و نهادی دیگر تقسیم شود تا بتوانیم شاهد محیطی بهتر و شرایط بهتر و رقابت‌تری در محیط آموزش و پرورش باشیم. رییس‌جمهوری، علی اصغر فانی را شخصیتی دانست که می‌تواند بار این تحول را در آموزش و پرورش بر عهده گیرد.»

در ادامه این جلسه، روحانی به وزارت ورزش و جوانان هم اشاره کرد و با بیان اینکه ورزش می‌تواند غرور ملی ایجاد کند گفت: «ورزش می‌تواند بخشی از تعامل سازنده با جهان باشد. در دیپلماسی عمومی، دیپلماسی ورزش همواره کارآیی خود را نشان داده است کما اینکه دیپلماسی علمی نیز در مقاطع مختلف برای دیپلماسی کارآمد بوده است. او درباره سید رضا صالحی امیری با اشاره به اینکه ایشان فردی جامعه‌شناس است که به مسائل اجتماعی جوانان و ورزش آگاهی دارد و با دیدی آسیب‌شناسی به این مسائل می‌نگرد، گفت: «او همواره فردی دقیق، اخلاقی و پرتلاش بوده است و از لحاظ علمی فردی صاحب‌نظر و صاحب قلم با تالیفات متعدد و متخصص است و در مدت دو ماهی که سرپرستی این وزارتخانه را بر دوش گرفته به خوبی از اداره آن برآمده است.»

رییس‌جمهوری در پایان سخنرانی خود از نمایندگان مجلس خواست در چارچوب وظایف قانونی بررسی صلاحیت سه وزیر را در خانه ملت ادامه دهند تا شاهد تکمیل کابینه دولت یازدهم باشیم.

با پایان یافتن دفاع حسن روحانی، این نمایندگان مجلس بودند که با قرار گرفتن در جایگاه موافق و مخالف، به بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی پرداختند. بر اساس قرار قبلی و بر مبنای حروف الفبا، بررسی صلاحیت علی‌اصغر فانی، اولین حرکت نمایندگان در روز رای اعتماد بود.

علی ایرانپور، عبدالرضا عزیزی و حسین طلا در مخالفت با وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش و عزیزی فارسانی، امیر عباس سلطانی، غلامرضا اسداللهی و محمد باقری در دفاع از او به جایگاه رفتند. عزیزی فارسانی به عنوان موافق وزیر پیشنهادی، با بیان اینکه مخالفان آقای وزیر با برنامه‌های ایشان مخالفتی نداشتند و عمدتا سوالاتی را طرح کردند از جمله اینکه می‌گویند راهکار و برنامه‌ آقای فانی چیست، گفت: «جواب این سوالات در سند بنیادین آموزش و پرورش وجود دارد. او همچنین از نمایندگان خواست برای تحقق این سند به فانی رای دهند.»

آنچه در حاشیه دفاع فانی از خود، در مجلس اتفاق افتاد گفت‌وگو‌ها و رایزنی‌های نمایندگان در زمان سخنرانی او و عدم توجه آنها به اظهارات فانی بود که حاکی از آن بودکه گویا رای نمایندگان پیش از جلسه رای اعتماد در رایزنی‌ها و گفت‌وگو‌های کمیسیونی و فراکسیونی مشخص شده است.

پس از دفاع علی‌اصغر فانی، نوبت به بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی علوم رسید ؛ وزارتخانه‌ای که تحلیل‌ها درباره جایگزینی فرجی دانا به جای جعفر توفیقی که سرپرستی این وزارتخانه را بر عهده دارد، حتی تا روز رای اعتماد ادامه داشت. بر خلاف آنچه تصور می‌شد، مخالفت‌های جدی با فرجی دانا، بر فضای مجلس غلبه نکرد. اما در میان مخالفان، این زهره طبیب زاده نوری بود که برنامه‌های فرجی دانا را بیش از آنکه عملیاتی باشد راهبردی خواند و خطاب به او گفت: «بعد اول برنامه شما برای اجرایی شدن، فاقد اولویت‌بندی، غیرواقع‌بینانه و کاملا ایده‌آلیستی است و در بعد اسلامی شدن دانشگاه‌ها نیز تنها ۲ محور از ۲۵ محور برنامه خود را برای آن اختصاص داده‌اید و تنها در این زمینه به ۲ تیتر اکتفا کرده‌اید و هیچ اقدام عملیاتی در تحقق آن ذکر نشده و بقیه بازی با الفاظ است.» طبیب‌زاده این را نشان‌دهنده کمبود بضاعت اطلاعاتی وزیر پیشنهادی در بحث با اهمیت تحول در علوم انسانی و اسلامی شدن دانشگاه‌ها دانست و تاکید کرد که ایشان اساسا مولفه‌های دانشگاه اسلامی و تربیت دینی را نمی‌شناسند که نتوانسته‌اند راهکارهای اجرایی آن را مشخص کنند. علی مردانی، مهرداد لاهوتی و علی اکبر آقایی از موافقان فرجی دانا بودند که به جایگاه رفتند.

در ادامه این جلسه، رضا فرجی دانا که پیش از این، در اواخر کار دولت دوم خاتمی و پس از استعفای مصطفی معین، نتوانست برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از مجلس رای اعتماد بگیرد، به عنوان دومین وزیر پیشنهادی به دفاع خود پرداخت. او در پاسخ به برخی مخالفان خود گفت که به طور حتم دانشگاه‌های تک‌جنسیتی با موضوع تفکیک جنسیتی بسیار متفاوت است و لفظی به نام تفکیک جنسیتی در سند دانشگاه اسلامی نداریم. او هدف اصلی در برنامه‌های خود را حرکت شتابان و همه جانبه جامعه دانشگاهی برای تولید علم و فناوری در فضای آرام و بانشاط و بدون تنش و حاشیه معرفی کرد.

جلسه رای اعتماد به وزرای پیشنهادی در شرایطی ادامه یافت که بررسی صلاحیت رضا صالحی امیری به جلسه عصر موکول شد اما نکته قابل توجه این است که فضای مجلس برای او به گونه‌ای دیگر رقم خورد. کمال الدین پیر موذن عضو فراکسیون اصولگرایان رهروان در تذکری از احتمال توزیع شبنامه‌هایی در مورد صالحی‌امیری خبر داد و گفت که افرادی قصد دارند آن را در میان نمایندگان توزیع کنند.

او تاکید کرد این‌گونه شبنامه‌ها آرای ممتنع را زیاد می‌کند که در نهایت به ضرر وزیر معرفی شده تمام می‌شود. محمدرضا تابش هم در تایید این امر، به «دنیای اقتصاد» گفت که تحرکاتی علیه وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان شکل گرفته‌است که به نظر می‌رسد از بیرون مجلس سازماندهی می‌شود. وی در پاسخ به این پرسش که چه کسانی این سازماندهی را انجام می‌دهند، گفت: «می‌دانیم چه کسانی هستند اما قادر به معرفی آنان نیستیم. علاوه بر این، برخی انتقادها به صالحی امیری به آنچه که ارتباط صالحی امیری با برخی پرونده‌های اقتصادی خوانده می‌شد معطوف بود.»

نادران: صالحی برای روحانی، مشایی برای احمدی‌نژاد است

در میان مخالفان، تندترین انتقادها به صالحی امیری توسط الیاس نادران صورت گرفت. او نسبت صالحی به روحانی را مثل نسبت مشایی به احمدی‌نژاد دانست و در ادامه یکی از دلایل فقدان صلاحیت صالحی برای وزارت ورزش وجوانان را پرونده بیمه ایران معرفی کرد. او گفت: «این پرونده که حکایت از فساد مالی گسترده سازمان‌ یافته دارد تاکنون به اتهامات ده‌ها تن از متهمان پرونده بررسی و برای بیش از ۵۰ تن از آنها احکام جزایی و کیفری صادر شده است. اگر روزی از این پرونده رمزگشایی شود و سیاسیون و مدیران اجرایی و کارچاق‌کن‌ها به مجازات برسند بخشی از دین قوه قضائیه به نظام و مردم ادا خواهد شد.» نادران ادامه داد: «این پرونده یک متهم اساسی به نام د.س دارد که شاه‌کلید بسیاری از مفاسد این پرونده است. این فرد در اعترافات خود مدعی است در چند نوبت مجموعا ۳۰۰ میلیون تومان به شخص آقای صالحی پرداخت کرده است. در سال ۸۹ هم حکم جلب آقای صالحی صادر شده است ولی تا به حال اجرایی نشده است. بنا به اظهار یکی از مسوولین عالیرتبه قوه قضائیه به جناب آقای دکتر لاریجانی، ریاست مجلس، هنوز به اتهامات همه افراد این پرونده رسیدگی نشده و در مرحله بازپرسی است.» نادران اضافه کرد: «آن مقام در مورد شخص آقای صالحی به جناب آقای دکتر لاریجانی مسائلی را گفتند که اگر صلاح دانستند واگو می‌کنم.» نماینده مردم تهران به نقش صالحی امیری در فتنه سال ۸۸ نیز اشاره کرد و افزود: «در یکی از جلسات از ایشان پرسیدم چرا معاون وقت وزارت اطلاعات گفته‌است که شما به دلیل اینکه از عناصر فعال در فتنه ۸۸ بودید ممنوع‌التصویر شدید؟ ابتدا از اینکه این نامه را صادر کرده‌اند اظهار بی‌اطلاعی کرد و بعد از دفاع از خود مسائلی را گفت که تامل‌برانگیز است. لازم است بدانیم که آقای صالحی در هر دوره‌‌ای به فراخور مقام و قدرتی که در آن بوده، چرخش کرده است، از جناب آقای ری شهری تا مدیریت راست در وزارت و از ۷۶ به بعد که اصلاح‌طلب می‌شود و ۸۸ که در ستاد آقای موسوی حضور پیدا می‌کند و همراه همکاران وزارت اطلاعاتش به آنجا می‌رود و تا بعد از آن که خود را نماینده ولایت و حکومت می‌داند و می‌گوید من از طرف نظام ماموریت داشتم و این گزارش‌ها را به آنجا می‌فرستادم.»

صالحی امیری: سینه‌ام گنجینه اسرار نظام است، اما بنای پرده‌دری ندارم

پس از صحبت‌های تند نادران، صالحی امیری به دفاع از خود پرداخت و گفت: «سینه‌ام گنجینه اسرار نظام است اما بنای پرده‌دری ندارم.» او در پاسخ به سخنان نادران در مخالفت با او گفت: «من هیچ‌گاه در وزارت اطلاعات هیچ فعالیت اقتصادی نداشته‌ام، اگر قاچاقی انجام گرفته است حتما افرادی متخلف هستند، اما من و آقای یونسی و دیگرانی که در آن زمان مسوول‌ بوده‌ایم این فعالیت‌های اقتصادی در وزارت اطلاعات را جمع کرده‌ایم. حالا ما باید پاسخگو باشیم؟ من در وزارت اطلاعات کار اقتصادی نکرده‌ام. آقایان می‌دانند که در چه مقطعی در وزارت اطلاعات کار اقتصادی انجام شده است. ما در آن مقطع بر سر کار نبودیم.»

در پایان این جلسه و با رای نمایندگان علی اصغر فانی،‌ با ۱۸۵ رای مثبت،‌ وزیر آموزش و پرورش شد و رضا فرجی‌دانا وزیر پیشنهادی علوم توانست موافقت ۱۵۹ نماینده مجلس را کسب کند اما صالحی امیری، وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان با مخالفت ۱۴۱ نماینده، از مجلس رای اعتماد نگرفت.

کابینه باز هم ناتمام ماند