دنیای اقتصاد- مریم کاویانی: اولین سفرخارجی حسن روحانی در قامت رییس‌جمهوری که پیش از این لقب «شیخ دیپلمات» را داشته به پایان رسید. حسن روحانی در جریان این سفر با روسای‌جمهور کشورهای قرقیزستان، قزاقستان، افغانستان، روسیه، چین و تاجیکستان دیدارهای دوجانبه داشت و در خصوص تقویت و گسترش روابط ایران و کشورهای نامبرده گفت‌و‌گوهایی میان طرفین صورت گرفت. پیش از آغاز این سفر گمان می‌رفت محور مذاکرات و حتی موارد مورد بحث در اجلاس سازمان همکاری‌های شانگهای حول محور پرونده هسته‌ای ایران و حل بحران سوریه باشد تا اینکه روحانی با حضور خود در جمع خبرنگاران بعد از پایان سفر به گمانه‌ها رنگ واقعیت بخشید؛ حسن روحانی اعلام کرد: بیانیه و تصمیمات منتج از مذاکرات کشورهای عضو در مورد موضوع هسته‌‌ای ایران و حل بحران سوریه از طریق مذاکره سیاسی بوده است. البته رییس دولت یازدهم تاکید کرد که دیدار و گفت‌و‌گو با روسای‌جمهور چین و روسیه در مقایسه با دیگر دیدارها مفصل‌تر بوده است. حسن روحانی پیش‌تر نیز در اولین گفت‌و‌گوی زنده تلویزیونی خود با مردم گفته بود دیدار با روسای‌جمهور چین و روسیه برای ایران اهمیت بسیار دارد. رییس‌جمهور بعد از پایان سفر خود در پاویون فرودگاه مهرآباد و در جمع خبرنگاران توضیح داد که دانستن دو نکته برای مردم حائز اهمیت است؛ اول اینکه بسیاری از سران شرکت‌کننده در این اجلاس در سخنرانی‌ها و در بیانیه پایانی اجلاس اعلام کردند که در مورد موضوع هسته‌ای ایران نه تهدید و نه تحریم را قابل قبول نمی‌دانند و تنها راه برای حل این موضوع را مذاکرات سیاسی می‌دانند. تحریم‌های صورت گرفته علیه ایران از جمله چالش‌های پیش روی دولت یازدهم است که همواره مورد توجه مردان سیاسی و اقتصادی کابینه تدبیر و امید بوده است و انتظار می‌رود در جریان مذاکرات دیپلماتیک یکی از محورهای اصلی گفت‌و‌گوی ایران و کشورهای اعمال‌کننده تحریم‌ها باشد. از این رو دولت یازدهم می‌کوشد با استفاده از تعمیق و تقویت روابط خود با کشورهایی چون روسیه و چین که رویکردی متفاوت نسبت به غرب در مقابل پرونده هسته‌ای ایران داشته‌اند، در خصوص پیشبرد اهداف صلح‌آمیز هسته‌ای به گونه متمایز از دولت‌های قبل گام بردارد. حسن روحانی همچنین حل بحران سوریه از طریق مذاکرات سیاسی را از دیگر موارد مطرح در اجلاس شانگهای دانست و افزود: شرکت‌کنندگان هم در اجلاس و هم در بیانیه پایانی در مورد مساله سوریه تاکید کردند که جنگ و دخالت نظامی را غیر قابل قبول و تنها راه حل را مذاکره سیاسی می‌دانند. همچنین رییس دولت یادزهم در حاشیه ورود خود به فرودگاه مهرآباد در گفت‌و‌گو با «ایسنا» به روابط همه جانبه ایران و کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای اشاره و تاکید کرد: در ارتباط با زمینه‌های همکاری معطل مانده نیز بحث و گفت‌وگو شد و ما در واقع در مذاکرات سعی کردیم این مسائل را در رابطه با گسترش همکاری‌های هر چه بیشتر ایران و کشورهای همسایه مطرح کنیم. او همچنین دیدار با روسای‌جمهور چین و روسیه را مفصل‌تر از دیگر دیدارها دانست و گفت: مسائل منطقه‌ای دو جانبه، بین‌المللی، مساله هسته‌ای و سوریه و همچنین توسعه روابط و همکاری بین ایران و این دو کشور و گسترش همکاری‌های اقتصادی از جمله مسائلی چون فاینانس، مسائل بانکی و مالی مطرح شد. همچنین مسائل مربوط به منطقه هم با پوتین و هم با رییس‌جمهور چین و نیز موضوعات منطقه‌ای به خصوص مساله سوریه و همچنین موضوع هسته‌ای مورد بحث قرار گرفت.

نکته شایان توجه در جریان سفر رییس دولت یازدهم به بیشکک دیدار و گفت‌و‌گوی مفصل روحانی با روسای‌جمهوری چین و روسیه بود که از قبل نیز مورد توجه کارشناسان و رسانه‌ها قرار گرفت. مهدی سنایی، نماینده مجلس در خصوص این دیدارها در گفت‌و‌گو با سایت فرارو گفت: «این سفر و دیدار روحانی با پوتین این تضمین را به روسیه می‌دهد که هرگونه تغییر رویکرد در سیاست خارجی ایران و تغییر احتمالی در روابط ایران با غرب به‌هیچ‌وجه موجب تضعیف روابط ایران و روسیه نخواهد شد.»