رییس‌جمهور تازه نفس ایران تاکنون بارها در سخنرانی‌های خود اعلام کرده که در حوزه سیاست خارجی در مسیر اعتدال گام برخواهد داشت. از زمان پیروزی آقای روحانی در انتخابات جمهوری اسلامی ایران، دولت باراک اوباما در پاره‌ای از تحریم‌ها در حوزه دارو و محصولات کشاورزی گشایش‌هایی را ایجاد کرده است. با این همه دولت توصیه‌های فراوانی را از گوشه و کنار کنگره و سنا در خصوص تشدید یا تعدیل تحریم‌ها در سایه دولت جدید ایران شنیده است. برخی مقام‌های ارشد سابق از جمله نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل توماس پیکرینگ از دولت اوباما خواسته است که نتیجه انتخابات در ایران را گردشی عملگرایانه به سمت اعتدال از سوی ایرانی‌ها دانسته و از در تعادل با تهران وارد شود. اما اقدام هفته گذشته کنگره در تشدید تحریم‌های ایران در تضاد کامل با شعار تعامل با ایران بود. دمدمی مزاجی دولت اوباما در مواجهه با پرونده هسته‌ای ایران را از متن سخنان سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به تصویب طرح جدید تحریم‌ها علیه ایران می‌توان متوجه شد.

دولت باراک اوباما به خوبی بر دشواری‌های متقاعد کردن کنگره با برخورد نرم با تهران آگاه است. توافق با تهران تنها و تنها در شرایط کمرنگ‌تر کردن تحریم‌ها ممکن است و جلب رضایت کنگره در این مسیر هم کار آسانی نیست. کنگره آمریکا با ۴۰۰ رای موافق در برابر ۲۰ رای مخالف لایحه تشدید تحریم‌های ایران را در سایه تلاش‌های اسرائیلی‌ها در قالب ایپک به تصویب رساند. این اقدام کنگره با استقبال تندروهای آمریکایی و شخص بنیامین نتانیاهو همراه شد. آمریکایی‌ها در مقابل اصرارهای تل آویو برای تشدید تحریم‌های ایران ادعا می‌کنند که تهران هنوز تصمیمی برای فعالیت تسلیحاتی نگرفته، اما علم و فناوری مورد نیاز برای ساخت آن را دم دست خود قرار داده است. حتی در کنگره نیز شاهد نوعی دوگانگی هستیم. دیوید پرایس و چارلز دنت در نامه‌ای که به باراک اوباما رییس‌جمهور آمریکا نوشتند خواهان توسل وی به تمامی راهکارهای دیپلماتیک برای مصالحه و نزدیکی به تهران شدند. یکی از راهکارهای مدنظر این گروه کاهش تحریم‌ها در ازای دریافت امتیازهایی از تهران بود. این نامه به امضای ۱۳۱ نفر رسید که رقم قابل توجهی در کنگره آمریکا برای اعلام حمایت از توسل به دیپلماسی در مقابل ایران بود.

گفت‌وگوی مستقیم؟

نخست‌وزیر عراق نوری مالکی در ابتدای ماه جولای به اطلاع دولت باراک اوباما می‌رساند که ایران خواهان گفت‌وگوی مستقیم با دولت آمریکا است. این در حالی است که رهبر ایران در تاریخ ۲۱ جولای در سخنانی تاکید می‌کند که تهران به آمریکا اطمینان نداشته، اما احتمال مذاکرات مستقیم را رد نمی‌کند. تلاش‌ها برای تشدید تحریم‌های ایران در راستای تقویت این تصور است که تحریم‌ها می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کند. تحریم‌ها بخش‌هایی از اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار داده است، اما به تنهایی قادر به متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران نیست. در این میان به نظر می‌رسد که حسن روحانی تلاش فزاینده‌ای را برای تلطیف فضای دیپلماتیک پیرامون ایران برخلاف سخنان تند و تیز محمود احمدی‌نژاد در ۸ سال گذشته آغاز کرده است.

تحریم‌های بیشتر و بیشتر

حتی پیش از آنکه طرح موجود بر روی میز نمایندگان کنگره مهر تایید خورده و به قانون تبدیل شود، مدافعان این طرح به صراحت مشخص کرده بودند که خواهان تشدید فشارها بر ایران هستند. ‌ای‌رویس که ریاست کمیته سیاست خارجی کنگره را بر عهده داشته و جمهوری خواه است تاکید دارد که رییس‌جمهور در ایران تغییر کرده، اما سیاست‌های هسته‌ای ایران تغییری نکرده است، فشارهای اقتصادی و سیاسی بر ایران باید افزایش یابد. سفیر سابق آمریکا در ناتو از باراک اوباما می‌خواهد که امکان گفت‌وگوهای جدید با روحانی را بررسی کرده و در مقابل کسانی که خواهان کاستن از پتانسیل دیپلماسی هستند، مقاومت کند. این مقام آمریکایی تاکید می‌کند که شخص روحانی نیز در داخل برای مقابله با تندروهایی که مخالف مذاکره با آمریکا هستند با همان چالش‌هایی روبه رو است که شخص باراک اوباما در آمریکا.

منبع: الجزیره / دیپلماسی ایرانی