نویسنده: گری سیمور گری سیمور، مشاور ارشد سابق باراک اوباما در امور خلع سلاح که در مذاکرات گروه ۱+۵ با ایران نیز حضور داشته و چندی پیش از سمت خود در این حوزه استعفا داد در گفت‌وگویی که مرکز شورای روابط خارجی ایالات متحده با وی انجام داده است به بررسی تاثیر پیروزی روحانی بر مذاکرات هسته‌ای ایران پرداخته است. سیمور در ابتدا و در پاسخ به پرسشی مبنی بر احتمال گفت‌وگوی مستقیم بین دولت‌های ایران و ایالات متحده افزود: این اولین آزمون بزرگی است که مشخص می‌کند آیا روحانی چیز جدیدی برای مذاکره در مورد مساله هسته‌ای ایران دارد یا خیر؟ اینکه آیا وی می‌تواند دیگر مقام‌های ایران را هم حداقل به مذاکره مستقیم با ایالات متحده متقاعد کند به زودی مشخص خواهد شد. من خوشبین هستم. ایرانیان در مرحله‌ای این واقعیت را می‌پذیرند که تنها راه‌حل مساله هسته‌ای در مذاکره مستقیم با ایالات متحده است. رهبر ایران پیش از این، علنا اعلام کرده که نسبت به مذاکره خوش بین نیست و تصور نمی‌کند که مذاکره به نتیجه‌ای برسد، اما او قصد ندارد راه مذاکره مستقیم بین مقامات دولتی ایران و آمریکا را ببندد. پس این مذاکره انجام خواهد شد و این نشانه‌ای خواهد بود که حداقل حرکتی برای یافتن یک راه حل به وجود آمده است. آخرین نشست دوجانبه در رابطه با مساله هسته‌ای در سال ۲۰۰۹ انجام شد. این نشست زمانی که ویلیام برنز

(معاون وزیر) با سعید جلیلی، مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران، در حاشیه نشست گروه ۱+۵ (ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) دیدار شد، انجام شد که در واقع نشست موثری بود و منجر به موافقتی شد که بنا بر آن ایران می‌توانست مقداری از اورانیوم غنی شده خود را برای رآکتور تحقیقاتی تهران به سوخت تبدیل کند.

گری سیمور در مورد اینکه آیا آمریکا و متحدانش خواستار حرکت حداقلی از سوی ایران هستند، گفت: روشی که گروه ۱+۵ طی مذاکرات پنج سال گذشته در پیش گرفته روشی معتدل به منظور کاهش تنش‌ها به عنوان اولین گام در جهت تلاش برای مذاکره بر سر توافقی جامع است. پیشنهاد اخیر گروه ۱+۵در اوایل سال جاری در آلماتی قزاقستان، تعطیل کردن تاسیسات غنی سازی اورانیوم در فردو بود. این تعطیلی باعث حذف شدن بخش عظیمی از ۲۰ درصد اورانیوم غنی شده و توقف یا به تعلیق درآمدن تولید بیشتر ۲۰ درصد اورانیوم غنی شده خواهد شد. در مقابل این گروه لغو تحریم‌های صنایع پتروشیمی و فلزات گرانبها را پیشنهاد می‌کند. این طرح به منظور پیشرفت برای ایجاد شرایط مذاکره بر سر توافقی جامع است. اما واقعیت این است که گروه ۱+۵، خود نسبت به توافقی جامع اختلاف نظر زیادی دارند اما می‌توانند بر گام اولیه به توافق برسند.

موضع ایران این است که آنها موقتا تولید ۲۰ درصدی اورانیوم غنی شده را متوقف کنند، اما خواستار لغو تمامی تحریم ها، از جمله مهم ترین تحریم‌ها که شامل نفت و تحریم‌های مالی است، هستند. در نتیجه مذاکرات گروه ۱+۵ در حال حاضر درگیر اختلاف نظر بزرگی بر سر مفاد شرایط است که در مقابل آنچه درخواست می‌کنند چه چیز عرضه کنند. اختلافات زیادی در رابطه با شرایط توافق ادامه خواهد داشت زیرا من هیچ نشانه‌ای از تغییری چشمگیر در مواضع دو طرف در این رابطه که در مقابل محدودیت‌های هسته‌ای چه تحریم‌هایی لغو خواهد شد نمی‌بینم.

وی در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد از سوی مقامات سابق دولت آمریکا و برخی از اعضای کنگره این کشور فشار وارد می‌شود که ایالات متحده باید دوستانه‌تر برخورد کند، اما چگونه، اظهار کرد: برای آمریکا به مراتب ساده‌تر است دست به اقدامی بزند، اگر راهی برای مذاکره متقابل وجود داشته باشد تا با ایران نشستی داشته و به شکلی جدی امکانات مختلف را بررسی کند. اگر ایالات متحده نشست دوجانبه با ایران داشته باشد، آنگاه قادر خواهیم بود در مورد چگونگی توافق جامع و به ویژه در مورد محدودیت‌های هسته‌ای و اینکه در ازای آن ما چه تحریم‌هایی را لغو خواهیم کرد،صحبت کنیم. تحریم‌هایی که بیشترین آسیب را می‌رسانند یعنی نفت و تحریم‌های بانکی. ایالات متحده زمان زیادی را صرف مشورت با دول مختلف از جمله گروه ۱+۵ اسرائیل و دیگر دولت‌ها می‌کند.

مشاور سابق اوباما در مورد اینکه آیا ایالات متحده می‌خواهد ایران از ذخیره اورانیوم ۲۰ درصد غنی‌سازی شده خود دست بکشد، گفت: بدیهی است که این یکی از خواسته‌های آمریکا خواهد بود. خواسته‌های دیگری هم وجود دارد. از جمله محدود کردن قابلیت هسته‌ای این کشور. اگر ایران یک برنامه غنی‌سازی نامحدود از لحاظ تعداد و نوع سانتریفیوژ داشته باشد، آنگاه به شکلی خودکار توانایی تولید سریع مقادیر زیادی اورانیوم ۹۰ درصد غنی‌سازی شده را که کاربرد تسلیحاتی خواهد داشت به دست می‌آورد. بنابراین ایالات متحده خواستار محدود کردن قابلیت فیزیکی برنامه غنی‌سازی ایران است تا آنها توانایی تولید مقادیر زیاد اورانیوم نداشته باشند. ما همچنین به وسیله این بازرسی‌ها می‌خواهیم تولید هرگونه مواد با کاربرد تسلیحاتی یا ساخت تاسیسات مخفی- روش مورد نظر ایران در گذشته برای ساخت سلاح اتمی- را زیر نظر داشته باشیم.

سیمور در بخش دیگری از سخنانش در این مورد که مردم درباره روحانی به‌عنوان مذاکره‌کننده بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ چه نظری داشتند؟ افزود: من مستقیما با او سروکار نداشتم، اما کسانی که با او سروکار داشتند عقیده دارند که او فردی است که می‌توان با او کار کرد. در واقع زمانی که روحانی رییس گروه مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ بود پیشرفت‌هایی در رابطه با مذاکرات هسته‌ای حاصل شد و ایران پذیرفت تا در مقابل عدم ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل توسط اروپا، بسیاری از بخش‌های برنامه غنی‌سازی خود را به حالت تعلیق درآورد. در واقع این اتفاق به دلیل مخالفت‌های دولت بوش بود، اما زمانی که محمود احمدی‌نژاد به قدرت رسید ایرانی‌ها تغییر موضع دادند. آنها فعالیت‌های غنی‌سازی خود را از سر گرفتند و اروپایی‌ها اعتراض خود را به شورای امنیت ملی ارجاع دادند که منجر به اولین- واکنون ششمین- قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران شده است.

گری سیمور در بخش انتهایی گفت و گوی خود در پاسخ به این سوال که آیا تا این مرحله، ایران تصمیم به ساخت سلاح هسته‌ای گرفته است یا نه، اظهار کرد که من فکر می‌کنم این تصمیم را از روی محافظه کاری نگرفته‌اند. مقامات این کشور می‌دانند که اگر این برنامه را دنبال کنند افشا خواهد شد.

منبع: دیپلماسی ایرانی