پیشنهاد ملاقات اوباما و روحانی در نیویورک

دنیای اقتصاد- این روزها بازار گفت‌وگوی مستقیم آمریکا و ایران مشتریان زیادی دارد و طیف گسترده‌ای از کارشناسان، دیپلمات‌ها و مقامات سیاسی سابق و کنونی را در بر می‌گیرد. در واقع پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری موج جدید و مثبتی از واکنش و اظهار نظر مقامات آمریکایی را به همراه داشته است که می‌تواند به عنوان بستری برای توافقات احتمالی در روزها و ماه‌های آتی باشد. در داخل کشور نیز برخی مقامات و گروه‌های سیاسی به رفتار این روزهای آمریکایی‌ها واکنش نشان داده‌اند. پس از توصیه‌نامه‌های مختلفی که از سوی مقامات سابق آمریکا و همچنین نمایندگان کنگره در روزهای قبل انتشار یافت، در تازه‌ترین رویداد، دو تن از مشاوران امنیت ملی سابق آمریکا در دولت‌های کارتر و بوش پدر از ملاقات مستقیم اوباما و روحانی در جریان مجمع عمومی سازمان ملل که در ماه سپتامبر در نیویورک برگزار می‌شود، حمایت می‌کنند. برنت اسکوکرافت مشاور امنیت ملی بوش پدر و زبینگیو برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر، از جمله چهره‌هایی هستند که در تازه‌ترین توصیه، از اوباما خواسته‌اند تا وارد گفت‌وگوی مستقیم با ایران شود. این دو مقام ارشد و کهنه کار آمریکایی گفته‌اند که این ملاقات می‌تواند زمینه را برای رییس‌جمهور جدید ایران به منظور توافق با غرب آماده کند. این فضای مثبت به وجود آمده در حالی است که پیش از پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری، گمان بر این بود که ایران و آمریکا به سوی درگیری نظامی پیش می‌روند. دیدگاه بازها و کبوترها سایت دیپلماسی ایرانی در تحلیلی پیرامون اظهارنظر این دو مقام آمریکایی آورده است که در واشنگتن دو دیدگاه در مورد روحانی وجود دارد. کبوتر‌ها می‌گویند: روحانی، همانی است که در زمانی که ریاست مذاکرات هسته‌ای را بر عهده داشت، با تعلیق غنی‌سازی موافقت کرد و شاید بار دیگر این اقدام را تکرار کند. آنها می‌گویند تعلیق غنی‌سازی اورانیوم درخواست کلیدی ایالات متحده به شمار می‌رود. از سوی دیگر آمریکا باید گامی بزرگ بردارد تا آمادگی برای دیپلماسی جدی را نشان دهد و از سوی دیگر به تقویت موضع روحانی کمک کند. برنت اسکوکرافت، و زبینگیو برژینسکی، مشاوران سابق امنیت ملی آمریکا، از جمله چهره‌هایی هستند که از ملاقات مستقیم اوباما با روحانی در جریان مجمع عمومی سازمان ملل که در ماه سپتامبر در نیویورک برگزار می‌شود، حمایت می‌کنند. تحلیلگران می‌گویند آمریکا باید از این فرصت استفاده کند و ملاقات اوباما و روحانی می‌تواند زمینه را برای رییس جمهور جدید ایران به منظور توافق با غرب آماده کند. اما بازها دیدگاه دیگری دارند. آنها می‌گویند: روحانی دیپلمات تکنوکرات باهوشی است و ادعا می‌کنند پیشنهاد نرمش نشان دادن در مقابل ایران می‌تواند خطرناک باشد. این دسته از سیاست‌گذاران آمریکایی بر این باورند که ابراز تمایل روحانی به تعامل در واقع روشی برای تعدیل تحریم‌ها است بدون اینکه از جانب جمهوری اسلامی، امتیاز ویژه‌ای ارائه شده باشد؛ چرا که روحانی قصد ندارد برنامه‌های هسته‌ای ایران را متوقف کند، بلکه تنها می‌خواهد برای پیشبرد این برنامه‌ها زمان بخرد. دنیس راس، مشاور سابق اوباما نیز مدعی است، اهداف روحانی نامشخص است و نباید گمان کرد لغو تحریم‌ها به وی در تعامل با جامعه جهانی کمک می‌کند. اکنون زمان تشدید جنگ اقتصادی با ایران نیست در همین ارتباط و در ادامه واکنش مثبت مقامات غربی، دو اقتصاددان آمریکایی نیز با تاکید بر اینکه تحریم اقتصادی ایران کارآیی ندارد تصریح کردند که هزینه‌های جنگ اقتصادی با ایران بر منافع استراتژیک آن سنگینی می‌کند و سود همه طرف‌ها در دنبال کردن یک راه حل دیپلماتیک است. به گزارش خبرگزاری ایسنا، استیو هانک و گابریس ایرادین، اساتید حقوق کاربردی در دانشگاه جان هاپکینز در مقاله‌ای با عنوان «اکنون زمان تشدید جنگ اقتصادی با ایران نیست» که در روزنامه فایننشال تایمز منتشر شد با اشاره به تاثیر تحریم‌های اعمال شده بر ایران نوشتند: حتی با وجودی که اقتصاد ایران منقبض شده و تحت فشار شدیدی به دلیل اعمال تحریم‌ها قرار دارد، اما بیش از آن چه تصور می‌شود انعطاف پذیر است. ذخایر ارزی تهران برای پشتوانه واردات ۱۰ ماهه کافی است و این یکی از سلامت‌ترین سطوح پشتوانه‌های وارداتی یک اقتصاد در حال ظهور است. کسری مالی نسبتا کم است و بدهی دولتی کمتر از ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی است. جدای از واکنش‌های خارجی پیرامون انتخاب حسن روحانی، گفت‌وگوهای مستقیم و توصیه نامه‌های مقامات آمریکایی، در فضای داخلی هم بازار اظهار نظر داغ است. واکنش‌ها در داخل ایران به تعویق تحریم‌ها علی مطهری،نماینده تهران به تاخیرانداختن تحریم‌های غرب علیه جمهوری اسلامی ایران را یک پیام مثبت دانست و افزود: اگر کشورهای غربی و آمریکا با به تاخیر‌انداختن تحریم‌های جدید یک گام به جلو برداشتند عقل حکم می‌کند ما هم یک گام به پیش گذاشته و مثلا با آنان گفت‌وگو کنیم، بی‌آنکه بخواهیم از اصول‌مان تخطی کرده یا باج بدهیم. مطهری در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، با اشاره به تمایل جک استراو برای حضور در تهران گفت: ایشان امروز در دولت انگلستان سمتی ندارد. اگر چنین شخصیت‌هایی درخواست شرکت در مراسم تنفیذ یا تحلیف رییس‌جمهور منتخب را دارند چرا مانع شویم؟ گاهی بهبود روابط دولت‌ها از این طریق امکان‌پذیر می‌شود. جمهوری اسلامی ایران نیز می‌تواند با فرستادن چهره‌هایی نظیر سیدمحمد خاتمی به برخی کشورها برخی معضلات سیاست خارجی خود را حل و فصل کند. نماینده تهران در مجلس ادامه داد: اینکه به محض بردن اسم جک‌استراو، فورا گفته شود وی خائن است و اول باید عذرخواهی و توبه کند، بی‌معنا است.درخواست جک استراو برای حضور در مراسم تنفیذ یا تحلیف رییس جمهور منتخب حتی با هدف مذاکره با مسوولان ایرانی‌، چه اشکالی دارد؟ آیا نمی‌توان بی آنکه اصول اعتقادی و اخلاقی و منافع ملی زیر پا گذاشته شود، مذاکره کرد؟نماینده مردم تهران متذکر شد: اگر بنا بر عذرخواهی جک استراو از ملت ایران باشد، اشغالگران سفارت این کشور در تهران نیز باید عذرخواهی کنند. اعتدال در چنین شرایطی به این معنا است که با عقل و تدبیر رفتار شود. در هفته‌های گذشته جک استراو از احتمال سفر به ایران و دیدار با روحانی خبر داد. سید عباس عراقچی سخنگوی وزارت خارجه هم در نشست هفتگی خود درباره اینکه کنگره آمریکا دور جدید تحریم‌ها علیه ایران را به گردش در نیاورده است، گفت: این اقدام با نامه‌ای که تعدادی از اعضای کنگره درباره تعامل بهتر با ایران نوشتند همزمان شد. آن نامه و این اقدام علائمی هستند از حرکت سیاست در آمریکا به سمت عقلانیت و واقع بینی بیشتر. امیدواریم این حرکتی که آغاز شده با اقدامات عملی همراه شود.