گزینه‌های هسته‌ای پیش روی ایران چیست؟

سیدحسین موسویان سفیر سابق ایران در آلمان و سخنگوی سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با اتحادیه اروپایی و آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای طی یادداشتی در الشرق الاوسط به بررسی «گزینه‌های هسته‌ای پیش روی ایران» پرداخته است. به گزارش سایت «انتخاب»؛ این پژوهشگر دانشگاه «پرینستون» می‌نویسد: پنجره بازشده برای یافتن راهی دیپلماتیک در بن بست هسته‌ای ایران، اتفاقا در دوره دوم ریاست جمهوری باراک اوباما بسیار به موقع است. اوباما در سخنرانی سالانه اش در سال ۲۰۱۳ از رهبران ایران خواسته بود «بپذیرند که اکنون زمان حل و فصل این موضوع از طریق دیپلماتیک است.» انتخاب حسن روحانی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای سابق، به عنوان رییس‌جمهور در ماه گذشته میلادی چشم‌اندازی را برای رویکردی تازه به مذاکرات پیش رو قرار می‌دهد. در همین حال این خطر وجود دارد که اگر سیاست کنونی فشار از سوی آمریکا و غرب تداوم یابد، ما رفته رفته به سوی رویارویی نظامی پیش می‌رویم. ایران به عنوان کشوری مستقل و امضاکننده پیمان منع تکثیر هسته ای، حق غنی سازی اورانیوم را دارد. من معتقدم که اگر واشنگتن حق غنی سازی ایران را به رسمیت بشناسد، می‌توان به سرعت به توافق هسته‌ای دست یافت. بدون این شناسایی، هیچ توافق ملموسی ممکن نیست. تا کنون غرب از پیمان منع تکثیر هسته ای، ان پی تی، به عنوان ابزاری برای فشار بر ایران و وارد کردن اتهامات بی‌اساس به تهران درباره تلاش برای دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای استفاده کرده است. این تاکتیک‌ها در واقع وسیله‌ای است برای توجیه تحریم‌ها و فشارها که در نهایت می‌تواند به اقدام نظامی ختم شود. پیمان منع تکثیر هسته‌ای عملا سکویی است برای نفی حقوق مشروع ایران و ایجاد اجماع در جامعه بین‌الملل برای تصویب و اعمال شدیدترین تحریم‌های چندجانبه و یکجانبه علیه ایران. نخستین اولویت رییس جمهور منتخب، دکتر روحانی، مدیریت بحران اقتصادی خواهد بود. چالش هسته‌ای به اعمال تحریم‌های بی‌سابقه، یکجانبه و چندجانبه‌ای علیه ایران انجامیده است و این یکی از علت‌های اساسی دشواری‌های اقتصادی کنونی است. دولت جدید برای برخورد با قضیه هسته‌ای و در پی آن کاهش اثرات تحریم ها بر این کشور چند گزینه پیش رو دارد. گزینه‌های مختلفی وجود دارد. گزینه مناسب برای ایران یافتن راه حلی صلح آمیز است. تحمل رگبار تحریم‌ها و دیگر تدابیر تنبیهی واقع بینانه نیست و در عین حال، صرفنظر از اینکه چه کسی در این کشور حکومت می‌کند، ایران هرگز نمی‌تواند از حقوق هسته‌ای‌اش بگذرد. در نبود راه حل آبرومندانه واقع بینانه و در صورت ادامه روند تحریم و فشار، خروج از ان پی تی به گزینه‌ای جذاب برای تهران تبدیل خواهد شد. ایران می‌تواند فتوای مذهبی رهبر معظم انقلاب در ممنوعیت بمب هسته‌ای و تمامی سلاح‌های کشتار جمعی را جایگزین کنوانسیون‌های بین‌المللی کند. تحریم‌های آمریکا و غرب علیه ایران از تدابیر اعمال شده علیه کره شمالی هم پیشی گرفته است، کشوری که از ان پی تی خارج شده، سلاح‌های هسته‌ای ساخته، سه بار (موشک‌های هسته‌ای)اش را آزمایش کرده و تهدید کرده است از سلاح هایش علیه آمریکا استفاده کند. از سوی دیگر در همین شرایط، آمریکا و دیگر کشورهای غربی همکاری هسته‌ای نزدیکی را با کشورهای هسته‌ای مانند هند، پاکستان و اسرائیل که عضو ان پی تی هم نیستند برقرار کرده‌اند. تعجبی ندارد که ایرانیان از چنین رفتار دوگانه بین‌المللی خشمگین باشند، دورویی که بر اساس آن به ناقضان ان پی تی یا آنهایی که به آن نپیوسته‌اند، با ایجاد اتحادهای راهبردی پاداش هم داده می‌شود. ایران در واقع به خاطر پایبند ماندن به ان پی تی و نداشتن سلاح‌های هسته‌ای بهای سنگین تری پرداخته است. بنابراین ایران می‌تواند برای منع تکثیر هسته ای، بر اساس ارزش ها و اصول اسلامی مبنای جدیدی را ایجاد کند، مبنایی که خود را در فتوای رهبری نشان می‌دهد و نه در ان پی تی یا دیگر کنوانسیون‌های منع سلاح‌های کشتار جمعی. به این شکل اعتبار این کار به اسلام می‌رسد. بر اساس این فتوا، ایران به عنوان اقدامی از روی حسن نیت، اجازه دسترسی آزاد را به بازرسان می‌دهد و مقاصد صلح آمیزش را اعلام می‌کند. این کار این اطمینان را ایجاد می‌کند که ایران دیگر به غرب اجازه نمی‌دهد از ان پی تی و دیگر کنوانسیون‌های منع سلاح‌های کشتار جمعی به عنوان ابزاری برای فشار بر ایران و ایجاد خسارات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بهره گیرد.