پیشنهاد روسیه برای آینده مذاکرات اتمی

دنیای اقتصاد- باز هم سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه که این روزها درقبال پرونده هسته‌ای ایران بسیار پرکار ظاهر شده است اعلام کرده که گروه ۱+۵ بعد از تحلیف روحانی به ایران پیشنهاد نشست می‌دهد. به نظر می‌رسد که با انتخاب حسن روحانی، تحلیلگران روسیه وارد فاز جدیدی از تلاش‌ها برای انجام گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای شده و ظاهرا قصد دارد بی‌درنگ پیشنهادهای انتخاباتی رییس‌جمهور منتخب در بحث هسته‌ای را به آزمون بکشد تا شاید مانع از دست رفتن کوچک‌ترین فرصت در فضای بین‌المللی ایجاد شده باشد؛ فضایی که تغییر لحن رهبران جهان در مخاطب قرار دادن ایران در آن به وضوح دیده می‌شود. تلاش‌های روسیه برای تسریع در مذاکرات ادامه دارد گفت و گوهای اتمی بلافاصله پس از تحلیف روحانی لاوروف: گروه ۱+۵ بعد از تحلیف روحانی دور تازه‌ای از مذاکرات را به ایران پیشنهاد می‌کند دنیای‌اقتصاد- مرجان توحیدی: مسکو مثل همیشه در تلاش است تا گفت‌وگوهای ایران و گروه ۱+۵ از سرگرفته شود. این عادت روسیه است که پس از انجام هر مذاکره می‌کوشد تا طرفین گفت‌وگوها را به تعجیل برای دور بعدی مذاکرات دعوت کند و هر بار هم که تاخیری متوجه مذاکرات می‌شد، از تعویق گلایه می‌کرد و دوباره سعی خود را بر آن می‌گذاشت تا طرفین به ادامه مذاکرات ترغیب شوند. با انتخاب حسن‌روحانی اما به نظر می‌رسد که روسیه وارد فاز جدیدی از تلاش‌ها برای انجام گفت‌وگوهای هسته‌ای شده و ظاهرا قصد دارد بی‌فوت وقت نیات رییس‌جمهور منتخب را به مرحله آزمون قرار دهد یا شاید هم قصد دارد تا مانع از دست رفتن کوچک‌ترین فرصت در فضای بین‌المللی ایجاد شده باشد، فضایی که تغییر لحن رهبران جهان در مخاطب قرار دادن ایران در آن به وضوح دیده می‌شود. به همین دلیل باز هم لاوروف وزیر امور خارجه روسیه که این روزها درباره ایران بسیار پرکار ظاهر شده است، اعلام کرده که گروه ۱+۵ بعد از تحلیف روحانی به ایران پیشنهاد نشست می‌دهد. مراسم تحلیف روحانی به عنوان رییس‌جمهور جدید قرار است در مردادماه و پس از مراسم تنفیذ که روز دوازدهم مردادماه منعقد می‌شود، برگزار ‌شود. او همچنین بار دیگر از جانب ایران اعلام کرده که تهران قصد بررسی توقف غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصدی در مذاکرات را داشته و این موضوع حتی قبل از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح شده است. اگر چنین باشد که لاوروف خبر داده است،احتمالا اشاره اش باید به دور گذشته مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ در آلماتی‌دو باشد. هرچند درباره متن پیشنهادهای آن مذاکرات خبری منتشر نشد، اما شش کشور اعلام کرده بودند که همان پیشنهاد آلماتی یک را به ایران ارائه کرده و منتظر پاسخ ایران به آنها هستند. اخیرا هم سایت المانیتور به بررسی فحوای پیشنهادهای ارائه شده از جانب شش قدرت جهانی پرداخته و گفته بود که ایران با موضوع توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی موافقت کرده، اما در عین حال با خروج اورانیوم ۲۰ درصدی به خارج از کشور و نیز کاهش فعالیت‌های سایت فردو مخالفت کرده است. اینها اهم پیشنهاد‌های غرب در آلماتی یک و دو به ایران بوده است. هرچند که سخنگوی وزیر امور خارجه تاکید کرده بود که نمی‌تواند اخبار رسانه‌ها را تایید یا تکذیب کند، اما ایران و دقیقا رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس یک روز پس از مذاکرات آلماتی دو گفته بودند که «ایران می‌تواند در باره مازاد نیاز غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصد مذاکره کند. یعنی مذاکره برای چیزی که بیش از نیاز و مصرف رآکتورهای تحقیقاتی است. ممکن است ما در مقطعی برای پروژه‌ای احتیاج به غنی‌سازی با درصد بیشتر داشته باشیم که این نیاز مقطعی است و با اصل غنی‌سازی متفاوت است. اینکه ما ۲۰ درصد یا درصدهای بالاتر غنی‌سازی را در آینده نیاز داشته باشیم و برای این نیاز چطور عمل کنیم، تصمیمی است که جمهوری اسلامی اتخاذ می‌کند.» از این رو به نظر می‌رسد اشاره لاوروف به آمادگی ایران برای توقف غنی سازی ۲۰ درصدی به اظهارات مقامات ایران پس از مذاکرات آلماتی‌دو باشد. به هر روی ایران پیش‌تر از مذاکرات آلماتی هم توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم را مطرح کرده بود اما در ازای لغو همه تحریم‌ها و البته تامین آن از خارج. در شرایط فعلی ایران پس از مذاکرات آلماتی طبق گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال تبدیل اورانیوم غنی شده ۲۰ درصدی به پودر است، فرآیندی که اگرچه از منظر غرب اعتمادساز است اما به گفته کارشناسان غربی این روند قابل بازگشت است. علاوه بر اینکه مدیرکل آژانس هم بر پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران اذعان کرده و در گزارش‌ها هم بر افزایش فناوری‌های سایت‌های نظنز و فردو برای غنی‌سازی اورانیوم تاکید شده است. در کنار گزارش این موارد حسن روحانی هم در اولین کنفرانس مطبوعاتی خود تاکید کرده بود که دوره تعلیق غنی‌سازی اورانیوم به سر آمده است. با وجود این اطلاعات دست کم رسانه‌ای از برنامه هسته‌ای ایران، روسیه به محض انتخاب روحانی به عنوان رییس جمهور منتخب ایران، عزم خود را برای انجام هرچه سریع‌تر گفت‌وگو‌های هسته‌ای آغاز کرده و از امکان آمادگی ایران برای پذیرش بخشی از پیشنهادهای غرب یعنی توقف غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصد خبر می‌دهد. به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از خبرگزاری «نووستی»، «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه گفت که گروه کشورهای «۱+۵» که در حال مذاکره با ایران در خصوص برنامه هسته‌ای این کشور هستند، بلافاصله بعد از مراسم تحلیف «حسن روحانی» رییس‌جمهور منتخب ایران پیشنهاد برگزاری دور بعدی مذاکرات را به مقامات تهران مطرح خواهند کرد. لاوروف در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس و بلومبرگ در این رابطه گفت: اعلام آمادگی ایران برای بررسی امکان توقف غنی‌سازی اورانیوم تا ۲۰ درصد مدت‌ها قبل از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در جمهوری اسلامی صورت گرفته بود. وزیر خارجه روسیه قبلا هم در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «روسیه-۲۴» با تاکید بر لزوم هرچه سریع‌تر برگزاری دور بعدی مذاکرات گروه ۱+۵ با ایران گفته بود: ما امیدواریم که این موضوع (حل و فصل مساله هسته‌ای ایران) به تعویق نیفتد. ما خواستار آن هستیم که در زمانی هر چه زودتر بعد از آغاز به کار رییس‌جمهور جدید ایران دور بعدی مذاکرات طرفین برگزار شود. ایران هنوز هیچ واکنشی نسبت به تلاش‌های روسیه و اطلاعاتی که لاوروف درباره مسائل مطروحه در جریان مذاکرات جدید ارائه می‌کند، نشان نداده است. به نظر می‌رسد عطش جامعه بین‌المللی برای آغاز فرآیند گفت‌وگو‌های هسته‌ای پیش از ایران است. به علاوه اینکه آنها مدام از «گفت‌وگوهای جدید هسته‌ای» سخن گفته و آمادگی خود را برای انجام این گفت‌وگو‌ها اعلام کرده‌اند. منظور از گفت‌وگو‌های جدید هنوز به طور دقیق روشن نشده، اما ایالات متحده تاکید کرده که غرب پیشنهاد جدیدی را فارغ از آنچه در آلماتی روی میز گذاشت به ایران ارائه نخواهد کرد. باید دید ایران تا زمان انتقال دولت وارد مباحث هسته‌ای خواهد شد. تنها فرصت دولت فعلی حضور احمدی نژاد در اجلاس بین‌المللی گاز است که در روسیه برگزار خواهد شد و احتمالا آخرین تلاش‌های دولت دهم در روسیه صورت خواهد گرفت، همانطور که لاوروف قبلا به آن اشاره کرده بود و بعد از آن همه چیز به دولت جدید وابسته خواهد شد. دولتی که رییس آن قرار است شفافیت بیشتر در فعالیت‌های هسته‌ای را در دستور کار قرار دهد.