شفاف‌سازی ایران درباره تاسیسات اتمی

دنیای‌اقتصاد- مرجان توحیدی: اراک و بوشهر دو مرکزی هستند که به تازگی و البته پررنگ‌تر ازگذشته، توجه غرب در پرونده هسته‌ای ایران را از پارچین و نطنز و فردو به سوی خود جلب کرده‌اند. فعالیت‌های هسته‌ای در نیروگاه اتمی بوشهر و رآکتور آب سنگین اراک چندی است که بیش از برنامه غنی‌سازی اورانیوم و فردو و مساله پارچین مورد توجه غرب و البته طرح اتهامات جدی تر علیه برنامه هسته‌ای ایران قرار گرفته است. اوج ماجرا از نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شروع شد و طرح این ادعاها در حالی ادامه پیدا کرده که ایران ضمن تکذیب اتهامات تاکید کرده است که در نیروگاه اراک موردی برای مخفی کردن از دید آژانس وجود ندارد.سخنگوی وزیر امور خارجه ایران همچنین همه نگرانی‌های بین‌المللی درباره امنیت نیروگاه اتمی بوشهر را «ادعا» خوانده و در عین حال متذکر شده که هرگونه خاموش و روشن شدن نیروگاه برای چک کردن و آماده‌سازی نیروگاه بوشهر جهت بهره‌برداری از آن است. اظهاراتی که پیش‌تر برخی دیگر از مقام‌های مسوول در برنامه هسته‌ای ایران هم بر آن صحه گذاشته بودند. با این حال سفیر ایران در مسکو، به‌تازگی اعلام کرده است که در کار نیروگاه بوشهر به دلیل مشکلات فنی در بحش ژنراتور مشکلاتی به وجود آمده، این ایرادات ارتباطی به زلزله ندارد. خبرگزاری رویانووستی گزارش داده بود که محمودرضا سجادی، تاکید کرده است که متخصصان ایرانی و روسی در همکاری نزدیک برای بر طرف کردن مشکل هستند. با این حال سجادی درباره اینکه آیا نیروگاه بوشهر در حال فعالیت است یا نه، چیزی نگفت. یوکیا آمانو مدیر کل آژانس انرژی هسته‌ای هم به تازگی ضمن اعلام تعطیلی نیروگاه بوشهرگفته است که اطلاعی از دلیل تعطیلی نیروگاه ندارد. بحث درباره نیروگاه بوشهر در شرایطی جدی‌تر شده است که پس از زلزله اخیر هرمزگان، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مدعی نگرانی درباره وجود نیروگاه در همسایگی کشورهایشان شده‌اند. این نگرانی‌ها تا جایی ادامه پیدا کرد که نمایندگان عربستان سعودی و امارات متحده عربی در نشست شورای حکام آژانس از ایران خواسته‌اند تا تضمین لازم را درباره ایمنی این نیروگاه به این کشورها ارائه دهد. در طول این مدت اما اخبار متفاوتی از تعطیلی نیروگاه بوشهر از سوی رسانه‌ها مطرح شد. ایران هربار تاکید کرد خاموش شدن نیروگاه بوشهر تنها برای چک کردن نیروگاه به لحاظ فنی بوده است. در کنار موضوع بوشهر اما رآکتور اراک هم در نشست فصلی شورای حکام آژانس در کانون توجهات قرار دارد. ایران اعلام کرده است که سوخت‌گذاری مجازی نیروگاه تا پایان امسال انجام می‌گیرد و بهره‌برداری از آن هم در سال آینده میلادی محقق خواهد شد. همین موضوع اما آژانس، گروه ۱+۵ و نماینده آمریکا در آژانس را بر آن داشت تا مدعی شوند که ایران در حال گسترش فعالیت‌های هسته‌ای خود با نقض قطعنامه‌هایی است که از ایران می‌خواهد فعالیت خود را متوقف کنند. آنها ادعا کرده‌اند که این نیروگاه اجازه تولید پلوتونیوم به ایران می‌دهد که کاربرد نظامی دارد. ایران بدون توجه به این اتهامات که ضمن آن گفت‌وگو‌های ایران با آژانس هم بی‌نتیجه توصیف شده است به تازگی محفظه اصلی رآکتو اراک را با حضور رییس‌جمهور نصب کرده است. اما اتهامات غرب علیه ایران همچنان ادامه دارد؛ چرا که سخنگوی وزیر امور خارجه فرانسه به خبرگزاری کویت گفته است که سازمان ملل و آژانس «تعلیق همه فعالیت‌های مرتبط با آب سنگین در ایران را خواستار شده‌اند» چرا که اقدام ایران برای توسعه بیشتر نیروگاه آب سنگین اراک ناقض قطعنامه سازمان ملل خواهد بود و «یک اقدام تحریک‌آمیز» دیگر است. وی ادعا کرد که آژانس به ایران گفته است «همکاری ایران با آژانس در رابطه با رآکتور آب سنگین اراک ناکافی بوده است و ایران از سال ۲۰۰۶ از ارائه اطلاعات به روز درباره طرح این رآکتور خودداری کرده است.» وی افزود: ایران اکنون بیش از دو سال است که هرگونه دسترسی به کارخانه تولید آب سنگین اراک را ممنوع کرده است. سخنگوی وزارت امور خارجه اما در نشست هفتگی خود در پاسخ به «دنیای اقتصاد» در خصوص اتهامات علیه نیروگاه اراک و واکنش ایران به آن گفت: موضوع رآکتور تحقیقاتی ۴۰ مگاواتی اراک، یک مساله پیچیده و مخفی نیست و در مورد آن اطلاعات کامل به مردم و آژانس داده شده است. رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک جایگزین رآکتور تحقیقاتی تهران خواهد شد، چرا که با توجه به گذشت زمان زیاد از ساخت رآکتور تهران و اینکه این رآکتور داروهای سرطانی برای یک میلیون نفر را تامین می‌کند نیاز به جایگزین داشته که رآکتور اراک در آینده نزدیک این وظیفه را به عهده می‌گیرد. وی افزود: جمهوری اسلامی ایران به طور دقیق و کامل به همه تعهدات پادمانی خود پایبند است و هر آنچه را که براساس ان پی تی و پادمان باید انجام می‌دادیم، انجام داده ایم، رآکتور آب سنگین اراک تحت نظارت‌های مستمر آژانس قرار دارد و هیچ نکته‌ای که باعث نگرانی از این رآکتور باشد از نظر ما وجود ندارد. سید عباس عراقچی در عین حال این موضوع را که ممکن است از این پس بحث اراک و بوشهر به موضوعات مورد علاقه ۱+۵ برای مذاکره با ایران تبدیل شود، تلویحا تکذیب کرد و گفت که هنوز دستور کار جدیدی از سوی ۱+۵ دریافت نکرده‌ایم. عراقچی در عین موضوع تعطیلی نیروگاه بوشهر را که از سوی سفیر ایران در روسیه مطرح شده است هم تلویحات نادرست دانسته و گفت که شاید این اظهارات به درستی منعکس نشده یا برداشت درستی از آنها صورت نگرفته است، نیروگاه بوشهر روال طبیعی خود را از نظر آزمایش‌ها و تست‌های لازمی که باید صورت بگیرد طی می‌کند. به هر حال قبل از اینکه نیروگاه به ظرفیت کامل خود برسد طبق استانداردهای موجود باید چندین بار خاموش و روشن شود تا از ایمنی قطعات آن اطمینان حاصل شود. این تست‌ها معمولا طبیعی‌ است. هیچ مشکلی گزارش نشده و نیروگاه بوشهر مسیر و روال طبیعی خود را توسط پیمانکار روسی طی می‌کند. همیشه آماده مذاکره بوده‌ایم عراقچی در ادامه در پاسخ به سوال دیگری در خصوص اینکه مذاکره کننده آمریکا در ۱+۵ گفته است ایران می‌تواند کاری کند که تحریم‌ها آنی برداشته شود، اما به شرط پذیرش ورود همه جانبه به مذاکرات هسته‌ای، گفت: ایران همواره آماده مذاکرات سازنده و متعادل بدون پیش شرط‌های غیرمنطقی با ۱+۵ بوده است. هر مذاکره‌ای باید چارچوب منطقی داشته باشد و در مسیر منطقی حرکت کند، هر گاه ۱+۵ آمادگی حرکت در این مسیر را داشته باشد، ایران قصور نمی کند. اگر این آمادگی باشد که به حقوق هسته‌ای ایران احترام بگذارند همان طور که رهبری فرمودند در صورت شناسایی حقوق ایران راه حل نزدیک است. وی همچنین درباره متن پیشنهادی ۱+۵ به ایران که اخیرا در رسانه‌ها منتشر شده است، گفت: مطالب در خصوص پیشنهادهای ۱+۵ جدید نیست، پیش از این نیز پس از آلماتی ۱ و ۲ چنین مطالبی در رسانه‌ها منتشر شده بود و برای رسیدن به نتیجه مطلوب در مذاکرات هسته‌ای باید نگاه جدی و سازنده از هر دو طرف را شاهد باشیم. در مورد مطالب منتشر شده فعلا در مقامی نیستم که تکذیب یا تایید کنم. سخنگوی وزارت امور خارجه درباره‌ رایزنی مقامات ایران و عراق در خصوص اقدامات تروریستی انجام شده در عراق که منجر به کشته شدن چند ایرانی شد، با اشاره به تماس تلفنی صالحی با وزیر امور خارجه‌ این کشور گفت: در این گفت‌وگو تاکید شد که دولت‌ عراق را برای تامین امنیت زوار ایرانی مسوول می‌شناسیم. قرار شد هیاتی از مسوولان مرتبط به زودی به عراق سفر کنند و مذاکرات لازم را با مسوولان مربوط در عراق انجام دهند تا به ترتیبات امنیتی که امنیت زائران ایرانی را به صورت صد در صد تامین می‌کند، برسیم. به همین دلیل هم مرز خسروی بسته شده است تا این ترتیبات امنیتی جدید ایجاد شود.