نسیم بجنوردی- تلاش‌های آمریکا و متحدانش در هفته‌های اخیر برای تشدید تحریم‌های سازمان‌ملل، در حالی که تهران و آژانس برای رفع ابهام از برنامه هسته‌ای ایران به توافق سازنده‌ای رسیده بودند، به شکست انجامید. جمعه بعدازظهر به وقت نیویورک وزرای خارجه پنج‌کشور عضو دائم شورای امنیت به علاوه آلمان گردهم آمده بودند تا صدور قطعنامه تازه‌ای علیه ایران را از جانب شورای امنیت بررسی کنند. ریاست جلسه را کاندولیزا رایس، وزیر خارجه آمریکا، برعهده داشت و سرگئی لاوروف، یانگ جیه‌چی، دیوید میلیبند، برنار کوشنر و فرانک‌-والتر اشتاین‌مایر، وزیران خارجه روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه وآلمان دراین جلسه که درنیویورک برگزار شد، شرکت داشتند.

خاویر سولانا، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا که از جانب گروه ۱+۵ با ایران در مذاکره بوده، نیز در گفت‌و‌گوها شرکت کرد.

آمریکا، بریتانیا و فرانسه که نسبت به صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های اتمی ایران ابراز تردید کرده‌اند، خواستار تصویب قطعنامه جدیدی حاوی تنبیه‌های گسترده‌تر علیه جمهوری اسلامی بودند؛ اما دو کشور روسیه و چین با این نظر موافقت نداشتند.

روز چهارشنبه در یک ضیافت رسمی بین وزیران خارجه آمریکا و روسیه در مورد برخورد با ایران سخنان تندی رد‌و‌بدل شد و لاوروف با رد درخواست رایس برای وضع تحریم‌های شدید‌تر علیه ایران، گفت که باید بحث درباره تحریم‌های جدید را به بعد از دریافت گزارش بازرسان آژانس بین‌المللی درمورد همکاری جمهوری اسلامی با این نهاد موکول کرد.

آلمان که از شرکای اصلی تجاری ایران محسوب می‌شود، موضعی معتدل‌تر اتخاذ کرده بود.

در حالی‌که تحریم‌های بین‌المللی در چارچوب دو قطعنامه شورای امنیت به اجرا گذاشته شده است، ایالات‌متحده احتمال وضع تحریم‌های جداگانه‌ای توسط این کشور و کشورهای اروپایی را هم مطرح کرده بود.

روز پنج‌شنبه، ۲۷سپتامبر، سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفت: این کشور خواهد کوشید سه کشور اروپایی را به قبول تحریم‌های دوجانبه علیه ایران ترغیب کند.

در همان‌حال، روسیه شتاب در تصویب قطعنامه جدیدی علیه ایران را مناسب ندانسته و خواستار فرصت بیشتری برای حل بحرانی کنونی شده بود.

روز پنج شنبه وزیر خارجه روسیه گفت که باید به مذاکرات جاری بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فرصت داد تا به نتیجه برسد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی ایران در ماه ژوئیه بر سر یک جدول زمان‌بندی توافق کردند که بر مبنای آن ایران در ماه‌های آینده به پرسش‌های آژانس و ابهام‌های موجود در فعالیت‌های اتمی‌اش پاسخ بگوید.

در چنین شرایطی نشست وزاری‌خارجه کشورهای عضو گروه ۱+۵ برگزار شد.

با پایان نشست وزیران امورخارجه دولت‌های عضو دائم شورای امنیت و آلمان، این دولت‌ها اعلام کردند که شورای امنیت تا پیش از ماه نوامبر (آبان) آینده قطعنامه تازه‌ای علیه ایران صادر نخواهد کرد.

این دولت‌ها اعلام کردند که تا ماه نوامبر منتظر گزارش تازه‌ای از رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد ایران و نظر مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواهند ماند و چنانچه در این مدت، این دو مرجع به نتیجه مثبتی در حل مناقشه اتمی ایران نرسند، قطعنامه تازه‌ای علیه ایران صادر خواهند کرد.

در بیانیه شرکت کنندگان این نشست، از توافقی که به تازگی میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران صورت گرفته استقبال شده و در آن از ایران خواسته شده است تا با روشن کردن همه ابهامات و رفع نگرانی‌ها و به‌ویژه در مورد آن بخش از این برنامه که می تواند ابعاد نظامی داشته باشد، به‌سرعت و به شکلی مؤثر، نتایج محسوسی فراهم آورد.

شرکت‌کنندگان نشست نیویورک همچنین در بیانیه خود از خاویر سولانا خواسته‌اند با علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار و گفت‌وگو کند و بنای مذاکرات تازه‌ای با این کشور را بگذارد.

باخت آمریکا، برد روسیه

خبرگزاری بریتانیایی رویترز نتیجه نشست وزرای خارجه ۱+۵ مبنی بر تعویق بحث تشدید تحریم‌ها علیه ایران را شکست آمریکا و فرانسه توصیف کرد، چرا که این دو کشور با وجود توافق ایران و آژانس و تاکید محمد البرادعی به فرصت دادن به اجرای این توافق، طی ماه‌های اخیر طرفدار سرسخت اعمال هرچه سریع‌تر فشارهای اقتصادی بیشتر بر ایران بودند.

در مقابل این دو کشور، روسیه و چین در برابر تشدید تحریم‌ها مقاومت می‌کردند، البته روسیه مواضع سرسختانه‌تری از خود نشان می‌داد، تا جایی که بحث وزرای خارجه آمریکا و روسیه در ضیافت گروه ۸ چندان بالا گرفت که به مشاجره لفظی انجامید که به گفته یک دیپلمات حاضر در محل، خالی از نزاکت دیپلماتیک بود.

سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از اینکه آمریکا به طور یکجانبه عمل می‌کند و توقع دارد دیگر دولت‌ها از مشی او پیروی کنند عصبانی شده بود.

وی پس از این نشست فاتحانه در جمع خبرنگاران حاضر شد و گفت: هدف ما تقویت کار آژانس بوده است.

وزیر خارجه روسیه در جمع خبرنگاران در مقر سازمان ملل در نیویورک تصریح کرد: هدف از قطعنامه‌های شورای امنیت در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران تقویت کار آژانس بین‌المللی اتمی بوده است.

به گزارش ایرنا، وی تصریح کرد: اهداف قطعنامه‌های شورای امنیت از همان اول هم برای این بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به چیزهایی که از ایران می‌خواهد برسد.

لاوروف افزود: در بیانیه مشترک وزیران کشورهای گروه ۱+۵ نکته ابهامی وجود ندارد و هدف این است که به مذاکرات فرصت موفقیت بدهند.

لاوروف با تاکید بر حمایت از تلاش‌های سولانا و البرادعی، گفت: این خوب بود که حتی آنهایی که تردیدهای نسبت به تداوم گفت‌وگوهای سولانا با لاریجانی داشتند نیز نظرشان را تغییر دادند.

در مقابل کاندولیزا رایس، وزیر خارجه آمریکا گفت که کشورهای ۱+۵ با دقت ارزیابی خواهند کرد که آیا آژانس و اتحادیه اروپایی پیشرفتی دارد یا خیر و افزود: در صورتی که پیشرفتی حاصل نشود، ما می‌توانیم به سوی تحریم‌های شورای امنیت حرکت کنیم.

به گزارش ایسنا، مدیران سیاسی۱+۵ احتمالا ظرف ماه آینده دو بار برای تدوین پیش نویس قطعنامه جدید تحریم‌ها در آستانه گزارشات سولانا و آژانس در ماه نوامبر با یکدیگر ملاقات خواهند کرد.

یک دیپلمات اروپایی درگیر در این روند، بیانیه‌ی ۱+۵ را «پیروزی اتحاد بر عجله» خواند و اشاره کرد که مذاکراتی جدی درباره محتوای تحریم‌های احتمالی و اینکه پیشرفت از سوی ایران شامل چه چیزی است، انجام شد.

نیکلاس برنز، معاون امور سیاسی کاندولیزا رایس، نیزگفت: در نشست وزیران ۱+۵ مذاکرات بسیار طولانی و مفصلی درباره عناصر قعطنامه سوم انجام گرفت و همه طرف‌ها از جمله وزیران چین و روسیه حضور فعالی داشتند.

وی ادامه داد تحریم‌های جدید باید «دندان‌دار» باشد.

یانگ جیه چی، وزیر امور خارجه چین انعطاف طرف‌ها را خواستار شد و گفت: مذ اکرات دیپلماتیک بهترین گزینه برای حل مساله هسته‌ای ایران به شکل صلح‌آمیز است و منافع مشترک جامعه بین‌المللی را برآورده می‌سازد.

براساس این گزارش اشتاین مایر نیز قبل از این گفت‌وگوهای پشت درهای بسته گفت: این نشست، نشست ساده‌ای نخواهد بود.

نشست وزیران خارجه ۱+۵ با نشست‌های جداگانه رایس و سه همتای اروپایی‌اش و سولانا دنبال شد.

برنار کوشنر وزیر خارجه فرانسه گفت: این نشست یک موفقیت بود زیرا ما هنوز در دو مسیر مذاکره و تحریم با هم هستیم. مصالحه خوبی وجود دارد.

کوشنر افزود: به این نتیجه رسیده‌ام که روسیه در گفت‌وگوها درباره اقدمات خاص نسبت به چین کمتر سختگیری می‌کند.

تکاپو برای جبران شکست

آمریکا و فرانسه که اکنون بعد از ورود نیکلا سارکوزی به الیزه دنباله‌روی کاخ سفید شده است؛ پیش از این مسیر موازی دیگری را در نظر گرفته بودند و آن تصویب تحریم‌هایی خارج از چارچوب سازمان ملل است.

گرچه با مطرح شدن این ایده مخالفت‌های جدی از سوی برخی اعضای اتحادیه‌ اروپایی ایراد شده است؛ اما وزیر خارجه فرانسه باز هم گفت که این شیوه را دنبال خواهد کرد.

برنار کوشنر اعلام کرد: کشورش اعمال تحریم‌هایی را علیه ایران خارج از چارچوب شورای امنیت سازمان ملل متحد و در جلسه آینده وزیران امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپایی مطرح خواهد کرد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، کوشنر در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک گفت: روز ۱۵ اکتبر (۲۳ مهر) در جلسه اتحادیه اروپا درباره تحریم‌ها صحبت خواهد شد و وی نامه‌هایی را برای همتایانش در اتحادیه اروپا دراین باره ارسال کرده است.

بیانیه گروه ۱+۵ درباره ایران

وزیران امور خارجه اعضای دایم شورای امنیت و آلمان در پایان نشست خود در بیانیه ای، از آمادگی خود برای آغاز گفت‌وگوها با ایران درباره توافق جامع و بلندمدت برای حل موضوع هسته‌ای این کشور خبر دادند.

متن بیانیه شش کشور آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان به این شرح است:

۱ - خطر گسترش تسلیحات اتمی از جانب برنامه هسته‌ای ایران یک منبع نگرانی جدی برای جامعه بین‌المللی است همان طور که در قطعنامه‌های ۱۶۹۶، ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ شورای امنیت تصریح شده است.

۲ - ما به پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی (ان. پی. تی) متعهد هستیم و تاکید داریم همه کشورهای عضو این پیمان باید کاملا از الزامات آن پیروی کنند. ما به دنبال راه حل مذاکره هستیم که نگرانی‌های جامعه بین‌المللی را درباره برنامه هسته‌ای ایران مرتفع کند. ما تعهد خود را به اجرای مصادیق منع گسترش تسلیحات اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران تکرار می‌کنیم و به همین دلیل امروز با یکدیگر ملاقات کردیم تا بر تعهدمان در پیگیری رویکرد دوگانه خود تاکید کنیم.

۳ - ما همچنان آماده‌ایم با ایران مذاکراتی را درباره توافق جامع و بلندمدت برای حل و فصل موضوع هسته‌ای ایران آغاز کنیم. ایجاد شرایط لازم برای چنین مذاکراتی مستلزم این است که ایران فعالیت‌های مربوط به غنی سازی یا بازفرآوری اورانیوم را کاملا و به شیوه ای اثبات پذیر متوقف کند؛ همان طور که در قطعنامه‌های ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد خواسته شده است. شورای امنیت به ایران پیشنهاد «تعلیق در ازای تعلیق» را داده است - تعلیق اجرای اقداماتش مادامی که ایران کلیه فعالیت‌های مربوط به غنی سازی و بازفرآوری را متوقف کند- درصورتی که توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی راستی آزمایی شود. ما از ایران می‌خواهیم این پیشنهاد را بپذیرد و اجازه دهد مذاکرات با حسن نیت برگزار شود.

۴ - ما از ایران می‌خواهیم گفت‌وگو برای ایجاد شرایط لازم برای مذاکرات براساس پیشنهاد ژوئن ۲۰۰۶ را در مورد توافق بلندمدت و جامعی براساس احترام متقابل آغاز کند که سبب جلب اعتماد مجدد بین‌المللی به ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران خواهد شد و راهی برای همکاری‌های گسترده‌تر را بین ایران و تمام کشورها باز خواهد کرد. ما از دکتر خاویر سولانا، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و امنیتی خواسته‌ایم با دکتر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار کند تا پایه مذاکرات آینده را ترسیم کنند.

۵ - ما از توافق بین ایران و آژانس برای حل و فصل تمام پرسش‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای گذشته ایران استقبال می‌کنیم. اما از ایران می‌خواهیم با روشن کردن تمام مسائل مهم و نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای‌اش از جمله مواردی که می‌تواند ابعاد هسته‌ای نظامی نیز داشته باشد مانند مواردی که در قطعنامه‌های ذی‌ربط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و قطعنامه‌های ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ شورای امنیت مشخص شده، و نیز با فراهم کردن دسترسی‌های لازم طبق توافق پادمان‌ها و توافق متمم آن و اجرای پروتکل الحاقی، نتایجی محسوس را به سرعت و به طور موثر فراهم کند.

۶ -شفافیت و همکاری کامل ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای رفع نگرانی‌های مهم ضروری است. ما حمایت کامل خود را از آژانس و پرسنل آن در اجرای نقش راستی آزمایی و نیز نقش شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام می‌کنیم. ما منتظر گزارش ماه نوامبر البرادعی به شورای حکام آژانس درباره سطح، گستره و میزان همکاری و شفافیت ایران خواهیم ماند.

۷ - با توجه به این واقعیت که ایران به الزامات قطعنامه‌های ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد از جمله تعلیق فعالیت‌های

غنی سازی و بازفرآوری عمل نکرده است، ما توافق کردیم متن قطعنامه سومی را تحت ماده ۴۱ از فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد برای به رای گذاشتن آن در شورای امنیت نهایی کنیم، مگر اینکه گزارش ماه نوامبر دکتر سولانا و دکتر البرادعی نتایج مثبتی را از تلاش‌هایشان نشان دهد.