اعظم ویسمه: سرانجام طلسم تعویق ۱۰ ماهه ارائه گزارش عملکرد دولت نهم در اجرای برنامه چهارم توسعه شکسته شد و محمود احمدی‌نژاد رییس دولت نهم با حضور در صحن علنی مجلس اولین گزارش دولت نهم در مورد اجرای برنامه چهارم توسعه را به مجلس ارائه کرد. برنامه‌ای که در دولت نهم بارها منتقدان به نقل از رییس آن مطرح کرده‌اند که احمدی‌نژاد اعتقادی به اجرای آن ندارد و به همین دلیل در چارچوب برنامه توسعه حرکت نمی‌کند و حتی در بسیاری از موارد از برنامه تخطی کرده است. برخی از نمایندگان نیز تعویق دولت در ارائه گزارش اجرای برنامه به مجلس را در همین راستا ارزیابی می‌کردند. احمدی‌نژاد روز گذشته در شرایطی برای ارائه گزارش اجرای برنامه در سال ۸۴ به مجلس آمد که پیش از آن بارها نمایندگان در تذکرات مکتوب و شفاهی خود از وی به‌دلیل ارائه نکردن گزارش برنامه توسعه انتقاد کرده بودند. غلامعلی حدادعادل رییس مجلس نیز چندین بار برای حضور رییس‌جمهوری در مجلس و ارائه گزارش به وی نامه نوشته و از او برای حضور در مجلس دعوت به عمل آورده بود. گرچه در ابتدا دولت به این تذکرات و انتقادات پاسخ نمی‌داد اما در ماه‌های اخیر عنوان می‌شد رییس‌جمهوری معتقد است گزارش اجرای برنامه‌‌ را هنگام تقدیم لایحه بودجه سال ۸۵ به مجلس ارائه کرده است و دیگر نیازی به حضور مجدد نمی‌بینند.

این موضوع روز گذشته نیز به نحوی در صحبت‌های احمدی‌نژاد مطرح شد آنجا که وی خطاب به نمایندگان گفت:‌ ما گفتیم گزارش مکتوب بدهند که دوستان در شرایط فراغ ورق بزنند گفتند باید بیایی اینجا و شفاهی بگوئید به هر حال مجبور هستم که این اعداد را بخوانم و از این بابت معذرت می‌خواهم» گزارشی که احمد‌ی‌نژاد در مورد اجرای برنامه توسعه چهارم به نمایندگان ارائه کرد از دید نمایندگان کل، مبهم، غیرشفاف و غیرقابل قبول بود به نحوی که بیژن شهبازخانی نماینده ملایر به دنیای اقتصاد گفت «این نحو گزارش دادن در شان دولت و مجلس نیست، بعد از این همه خواهش رییس مجلس گزارشی مبهم و تلفیقی تهیه شود که واقعا مربوط به سال ۸۴ نیست و تنها به یکسری آمار پیشرفت قناعت شده است».

به گفته شهبازخانی دولت باید گزارش نقاط ضعف و قوت برنامه و راهکارهای برون رفت از موانعی که باعث شد تا قانون برنامه تحقق پیدا نکند را به مجلس ارائه می‌کرد نه اینکه یکسری آمار خوب و رضایت‌بخش بدهد به گونه‌ای که فکر کنیم هیچ مشکلی در کشور وجود ندارد. عضو فراکسیون اقلیت معتقد است گزارشی که رییس‌جمهوری به مجلس ارائه کرد از یک جهت قابل احترام است که بالاخره بعد از ماه‌ها تاخیر و قول‌های متعدد دولت به قانون‌گرایی گزارش اجرای برنامه در سال ۸۴ با بیش از ۱۰ ماه تاخیر به مجلس ارائه شده است. به اعتقاد شهبازخانی دولت در حوزه‌هایی عمرانی مانند آب، سدسازی، بزرگراه‌هها و راه‌آهن گزارش قابل قبولی ارائه کرد. اما مشاوران رییس‌جمهوری نتوانسته بودند گزارش قابل قبولی برای ارائه تهیه کنند.

نماینده ملایر افزود: آنچه که رییس‌جمهوری گفت ترکیبی از گزارش سال‌های ۸۴ و ۸۵ و به نوعی گزارشی گلچین شده بود. مثلا آنجا که مربوط به پرداخت سود سهام در همین روزهای گذشته بود به دلیل مثبت بودن آن در گزارش ارائه شد یا نرخ سود تسهیلات بانکی که مصوبه یک ماه پیش دولت است در گزارش سال ۸۴ ذکر می‌شود اما به نقاط ضعف اشاره‌ای نمی‌شود.

به گفته شهبازخانی دولت به صورت گزینشی در حوزه‌هایی که نتایج مثبت بوده را در گزارش خود اعلام کرد اما در حوزه‌هایی مانند رشد لجام گسیخته واردات که به مرز ۵۰میلیارد دلار در سال‌جاری می‌رسد و فروش اوراق مشارکت که حاکی از یک نوع بیماری مزمن اقتصادی در نظام پولی و مالی کشور است، اشاره‌ای نشده است.

نماینده ملایر تاکید کرد: «دولت در گزارش خود از تورم صحبتی نکرد در صورتی که از عدالت خیلی حرف زد. اما باید بدانیم در وضعیت لجام گسیختگی‌ای که در نظام پولی و مالی کشور به وجود آمده هیچ وقت دولت نمی‌تواند عدالت را محقق کند و آنچه که در دولت نهم ذبح خواهد شد عدالت است.» وی ادامه داد « هر چه دولت نهم بودجه کمیته امداد را افزایش دهد و سهام عدالت بدهد تورم زودتر از آن سفره محرومین را خالی خواهد کرد.»

گزارشی که محمود احمدی‌نژاد در صحن علنی مجلس در مورد اجرای برنامه چهارم توسعه ارائه کرد انتقادات نمایندگان دیگر را نیز برانگیخت به نحوی که پیمان فروزش عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به گزارش مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد اجرا نشدن برنامه چهارم توسعه از سوی دولت نهم به دنیای اقتصاد گفت: رییس‌جمهوری در مورد مواردی که از برنامه عدول کرده بود حرفی نزد فقط به اقتصاد کلان پرداخت اما در مورد آثار تورمی، رشد نقدینگی، تغییر نرخ تورم آنچه که رسمی و اسمی است گزارشی نداد. فروزش با بیان اینکه احمدی‌نژاد گفته بسیاری از چیزهایی که در برنامه هست را من اصلا قبول ندارم، گفت: اگر قبول ندارند بیایند بگویند لوایح بیاورند و قانون را اصلاح کنند نه اینکه بگویند قانون را اجرا نمی‌کنند. هادی حق‌شناس عضو هیات‌رییسه کمیسیون برنامه و بودجه مجلس انتقاد خود را به گزارش احمدی‌نژاد این گونه مطرح می‌کند، گزارش رییس‌جمهور طبق اصول قانون برنامه نبود. براساس ماده ۱۵۷ قانون برنامه به صورت دقیق محورهای گزارشی مشخص است دولت باید در مورد انتقال دفاتر خودش از خارج کشور به داخل، میزان کاهش تسهیلات بانکی، میزان تعهدات خارجی، آمار مربوط به خودکفایی، طرح تقسیمات کشوری گزارش می‌داد اما به این موارد هیچ اشاره‌ای نشد. حق‌شناس تصریح کرد: از زمانی که دولت نهم بر سر کار آمد برخی اظهارنظرها عنوان شد که رییس دولت اعتقادی به قانون برنامه ندارد در چنین شرایطی همین که بعد از دو سال گزارش از اجرای برنامه از سوی دولت ارائه شد نکته بسیار مهمی است و به نظر می‌رسد دولت بالاخره به قانون برگشته است. اما به گفته نماینده بندر انزلی انتظار بود با توجه به درآمدهای نفتی بی‌سابقه برخی شاخص‌های برنامه محقق شود که این اتفاق رخ نداده است.

غیبت بخش فرهنگی

اما جواد آرین‌منش، عضو فراکسیون اکثریت مجلس با اشاره به گزارش رییس‌جمهوری در خصوص عملکرد برنامه توسعه سال ۸۴ گفت: بخش فرهنگ در این گزارش مظلوم واقع شد.

نماینده مشهد گفت: اگر چه در گزارش عملکرد برنامه چهارم توسعه در سال ۸۴ به چند شاخص فرهنگی نظیر کتاب، مطبوعات، فیلم و کانون‌های فرهنگی در مساجد اشاره شد که از رشد نسبی برخوردار بوده‌اند، اما توسعه فرهنگی مورد نظر برنامه بسیار فراتر از این است.

وی افزود: موارد فراوان نظیر رونق اقتصاد فرهنگ، افزایش اشتغال در بخش فرهنگ، بهبود کیفیت کالاها و خدمات فرهنگی، ‌توزیع عادلانه محصولات و خدمات فرهنگی، تکلیف دولت در زمینه تعریف و تدوین شاخص‌های فرهنگی متناسب با اهداف و آرمانهای نظام جمهوری اسلامی و سیاست‌های فرهنگی مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، تعمیق ارزش‌ها، باورها، فرهنگ معنویت و حفظ هویت اسلامی- ایرانی، اعتلای معرفت دینی و توسعه فرهنگ قرآنی، گسترش فضاهای مذهبی و مساجد، حفظ و شناساندن هویت تاریخی ایران و گسترش زبان فارسی، از جمله تکالیف برنامه توسعه است.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه اساسا از آنجا که شاخص‌های فرهنگی متناسب با اهداف و آرمان‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی تدوین نشده است معیاری برای سنجش پیشرفت یا توقیف در رکود در عرصه فرهنگ نظیر تعمیق ارزش‌ها و باورها و اعتلای معرفت دینی وجود ندارد افزود: چون این نیازها و واقعیات مثل نیازهای اقتصادی کاملا محسوس نیست توجه به آنها مورد غفلت واقع می‌شود بنابراین لازم است قبل از هر اقدام شاخص‌هایی تدوین و تعریف شود تا معلوم شود مسیر حرکت فرهنگی جامعه چگونه است.

آرین‌منش تصریح کرد: مفاهیمی نظیر توسعه یافتگی با معنویت اسلامی و انقلابی، مسوولیت‌پذیر، ایثارگر، که در چشم‌انداز ۲۰‌ساله اشاره شده در صورتی که دقیقا تعریف نشود و شاخص آن مشخص نشود، دستیابی به آنها دشوار خواهد بود.

حرکت مثبت و سازنده

از سوی دیگر مرتضی تمدن، عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان مجلس گزارش برنامه از سوی احمدی‌نژاد را مثبت توصیف کرد و گفت: براساس این گزارش حرکت دولت نهم و شتاب دولت را مثبت و سازنده می‌بینیم.

وی با بیان اینکه گزارش سال ۸۴ نشان از رشد شاخص‌های اقتصادی دارد افزود: عملکرد متغیر اقتصادی رشد اقتصاد در سال ۸۴ را ۴/۵درصد نشان می‌دهد که البته این عدد برای سال‌های بعد بهبود یافته است. در بخش نفت و گاز رشد ۱/۳درصد بود که با شاخص برنامه نیم‌واحد فاصله داشت. رشد نقدینگی ۲/۱۰درصد اعلام شد که بیشتر از برنامه است.

تمدن ادامه داد: رییس‌جمهوری دغدغه خود را نسبت به تورم و نقدینگی اعلام کردند اما مجموعه گزارش نشان می‌داد حرکت رو به جلو و امیدوارکننده است.

عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه خاطرنشان کرد: با توجه به گزارش روز گذشته دورنمای خوبی را برای پایان برنامه پیش‌بینی می‌کنیم البته ممکن است اعداد برنامه کامل تحقق نیابد اما جریان رو به رشدی در تحقق اهداف را شاهد هستیم که ما را به آینده امیدوار می‌کند. وی درخصوص برخی انتقادات به تحقق نیافتن برخی شاخص‌های عمده برنامه گفت: بستگی دارد این گزارش را با چه چیز مقایسه کنیم اگر با دولت‌های گذشته مقایسه کنیم. موفق عمل شده است اما اگر مبنا قانون برنامه باشد فاصله اندکی تا تحقق کامل وجود دارد.

مبهم و کلی

حبیب‌ا... اسماعیل‌زاده، عضو کمیسیون عمران مجلس گزارش احمدی‌نژاد را کلی و مبهم توصیف کرد و گفت:‌ خیلی گزارش جامع و دقیقی نبود و هیچ اشاره‌ای به علت تحقق نیافتن شاخص‌های اصلی همچون تورم، نرخ بیکاری و سرمایه‌گذاری خارجی نشده بود. اسماعیل‌زاده تصریح کرد:‌ رییس‌جمهوری در صحن مجلس عنوان کردند برای رسیدن به اهداف برنامه و چشم‌انداز چندین برابر اعتبارات فعلی پول نیاز است که با این امکانات و وضع بودجه امکان رسیدن به اهداف نیست.

به گفته اسماعیل‌زاده، با توجه به میزان درآمد‌های بی‌سابقه نفتی در سال‌های اخیر انتظار می‌رفت شاخص‌های بیشتری از برنامه محقق شود، اما به نظر می‌رسد به دلیل عدم تحقق سرمایه‌گذاری‌های خارجی بخشی از درآمدها حاصل نشده است.

وی ادامه داد: به دلیل بحث ناامنی یا ذهنیت منفی سرمایه‌گذاری خارجی تحقق نیافت و این مسائل مشکلاتی را برای رسیدن به رشد و توسعه ایجاد کرد.

احمدی‌نژاد در صحن علنی

محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهوری ساعت ده صبح روز گذشته با استقبال محمدرضا باهنر نایب‌رییس و موسی قربانی عضو هیات‌‌رییسه مجلس به همراه وزرای اطلاعات، مسکن، امور خارجه، اقتصاد و دارایی، سرپرست وزارت صنایع و معادن و معادن پارلمانی ثمره هاشمی مشاور رییس‌جمهوری وارد صحن علنی مجلس شد.

پس از ورود رییس‌جمهوری مذاکرات مجلس در بررسی لایحه اصل ۴۴ متوقف شد و بلافاصله احمدی‌نژاد برای ارائه گزارش پشت تریبون قرار گرفت.

رییس دولت نهم تقارن ارائه گزارش اجرای برنامه چهارم در سال ۸۴ با ماه مبارک رمضان را موجب برکت و راه‌گشا توسعه توصیف کرد و گفت: بیشتر برنامه‌های دولت از پیش‌بینی برنامه چهارم جلوتر است.

سند چشم‌انداز ۲۰ساله افق نگاه است و برای رسیدن به قله نیازمند برنامه‌های عملیاتی هستیم در این زمینه سند چشم‌انداز توسعه شاخص و نقطه هادی برای نیل انقلاب ما به قله آرمانی است.

احمدی‌نژاد در ادامه گلایه از اظهارنظرها در مورد اجرا نشدن قانون برنامه از سوی دولت نهم کرد و گفت: بعضی‌ها در اظهارنظرها راجع به جهت‌گیری‌های دولت و مجلس نسبت به سند چشم‌انداز و برنامه پنج ساله توسعه، مفهوم چشم‌انداز و برنامه را خلط و تصور می‌کنند که چشم‌انداز خود یک برنامه عملیاتی است، در حالی که اینگونه نیست به گفته رییس‌جمهوری چشم‌انداز، افق نگاه است و برنامه گام‌های عملی برای رسیدن بر آن افق است.

احمدی‌نژاد تصریح کرد که برنامه چهارم توسعه از سال ۸۴ آغاز شد و دولت نهم به طور رسمی از چهارم شهریور ۸۴ مسوولیت اداره کشور و پیشبرد برنامه را به عهده گرفت. وی گفت، طبیعی است که در ایام انتخابات و دوران انتقال امور کشور با یک وقفه و کاهش سرعت در حرکت مواجه می‌شود.