دنیای اقتصاد- تنها پیامد منطقی که در پی اضافه بنزین سفر و مدارس بر کارت‌های سوخت متصور است رشد تردد در درون شهرها است، بدون اینکه تاثیر بسزایی بر روی حوزه گردشگری بگذارد. اگرچه دولت سهمیه بنزین سفر را برای حمایت از حوزه گردشگری پیش‌بینی کرده بود ولی این تصمیم با تاخیر چند ماهه خودش تاثیر چندانی بر حوزه گردشگری نمی‌گذارد. البته دولت به‌رغم این تاخیر، معتقد است این سهمیه بر گردشگری تاثیر مثبتی خواهد داشت. دیدگاهی که منتقدان بسیاری دارد. کارشناسان و فعالان گردشگری معتقدند تزریق بنزین سفر آن هم ماه پایانی تابستان تاثیر چندانی بر گردشگری نمی‌گذارد. به ویژه اینکه امسال فصل مدارس با ماه رمضان مقارن شده از دیدگاه این منتقدان حتی اگر چنین تقارنی وجود نداشت به قطع سفرهای داخلی کاهش می‌یافت.

همواره کمترین سهم سفرهای داخلی مهر ماه است. تورهای خارجی و مسافران خارجی هم کمترین حضورشان در مهر ماه است. بر همین اساس در این دوره خسارت ناشی از برنامه سهمیه‌بندی جبران نمی‌شود. در یک ماه و نیم اول اجرای برنامه سهمیه‌بندی مسافرت به شهرهای مختلف کشور به طور متوسط ۳۰درصد کاهش یافت.

این رقم به طور مشخص در استان‌های شمالی ۷۰درصد و در تهران ۳۰درصد بود. البته به تدریج کاهش یافت و اکنون طبیعی شده است. از دید فعالان گردشگری طبیعی شدن اوضاع تنها به دلیل وجود بازار آزاد بنزین است.

بدین ترتیب متناسب با رونق بازار آزاد وضعیت مسافر در استان‌ها نیز بهبود یافت. ولی پیش‌بینی می‌شود در روزهای منتهی به مهر حجم این سفرها کاهش یابد و در مهر همچون سال‌های قبل متوقف شود.

محمدرضا میرتاج‌الدینی، نماینده مردم تبریز در این خصوص می‌گوید: اگرچه بیشترین سفرهای درون شهری در شهریور اتفاق می‌افتد اما اضافه شدن سهمیه بنزین سفر به سهمیه بنزین مردم تاثیر چندانی در رشد گردشگری نمی‌گذارد.

نایب رییس کمیسیون فرهنگی معتقد است در مهر ماه استان های کشور مسافر چندانی نخواهد داشت. ۱۰۰ لیتر بنزین سفر و بنزین مدارس هم در درون شهرها مصرف می‌شود.» مهدی اربابان، فعال جامعه راهنمایان تور در تایید صحبت‌های میرتاج‌الدینی می‌گوید: «تاخیر در اجرای برنامه سهمیه‌بندی منجر خواهد شد بنزین سفر فقط صرف مصارف داخل شهر شود.» او که برخلاف میرتاج‌الدینی از آغاز بحث توزیع بنزین سفر از اجرای چنین طرحی موافق بود معتقد است «شیوه اجرای این برنامه تنها به سود گردشگری نشد بلکه به گردشگری کشور و به طبع آن به جامعه راهنمایان تور، هتل‌داران و شرکت‌های خدمات مسافرتی ضرر زیادی زد.» با آغاز طرح سهمیه‌بندی بنزین سفر با ماشین‌های شخصی متوقف شد، هزینه تورهای مسافرتی افزایش یافت در نتیجه سفرهای جاده‌ای که عمده‌ترین حجم سفرهای کشور را دربر می‌گرفت متوقف شد.

البته دولت اعلام کرد حمل و نقل ریلی ۲۰درصد رشد یافت ولی این رشد کمکی چندانی به گردشگری کشور نکرد.

فروردین‌ماه سال‌جاری بیش از ۴۰میلیون آمار گردشگران کشور بود ولی به گفته برخی کارشناسان این رقم نصف شده است.

وزارت نفت مخالف بود

در همین حال حمدی بقایی، قائم‌مقام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در حمایت سازمان خود می‌گوید:«پس از سهمیه‌بندی بنزین در جلسات متعددی موضوع سهمیه‌بندی بنزین سفر را پیگیری کردیم. وزارت نفت برای سهمیه بنزین سفر، چگونگی مشخص شدن خودروهای سفرکرده را مطرح کرد و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره اعلام تعداد خودروهای سفرکرده، آمادگی خود را اعلام کرد.»

او می‌افزاید: «مسوولان وزارت نفت معتقد بودند، در صورت اضافه کردن سهمیه بنزین سفر برای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مجبور می‌شوند، به دستگاه‌ها و بخش‌های دیگر نیز بنزین اضافی بدهند. به همین دلیل، دربرابر سهمیه بنزین سفر در ابتدا به‌شدت مقاومت کردند، اما پس از مذاکرات مختلف، راه برای اختصاص این سهمیه هموار شد».

قائم‌مقام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می‌گوید: «برای شناسایی خودروهای سفرکرده از وزارت نفت درخواست کردیم، اطلاعات پمپ‌های بنزین، فاصله‌های میان آنها و اطلاعات خودروهای شخصی سوخت‌گیری‌کننده را در اختیار ما قرار دهد تا بتوانیم، با چک کردن شماره کارت‌های سوخت‌گیر در پمپ‌بنزین‌ها در فاصله‌های مختلف و مشخص کردن شماره کارت‌های تکراری در فاصله یک‌هزار کیلومتری و در ۲۵۰۰ پمپ‌بنزین موجود، خودروهای سفرکرده را مشخص کنیم. در واقع، از روی تکرار شماره کارت‌های سوخت‌گیری‌کننده در پمپ‌بنزین‌ها از فاصله یک‌صد کیلومتر تا یک‌هزار کیلومتر، میزان جابه‌جایی خودروها و مقصد مسافرت آنها را می‌توان تشخیص داد».

به گفته او، شاخص سهمیه بنزین را دست‌کم ۲۰ لیتر برای هر خودرو قرار دادند، تا از سوءاستفاده از کارت‌های بنزین دیگران توسط یک خودرو جلوگیری کنند ولی وزارت نفت پس از ارائه طرح سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای تشخیص خودروهای سفرکرده، به‌دلیل نقص سیستم نرم‌افزاری در افزایش سهمیه بنزین سفر برای خودروهای مسافرت رفته دوباره با اختصاص این سهمیه مخالفت کرد.

به اعتقاد بقایی، وزارت نفت اعلام کرده است که سیستم نرم‌افزاری ما این امکان را ندارد که به‌عنوان مثال، سهمیه بنزین سه‌میلیون خودرو سفرکرده را از میان هفت‌میلیون خودرو شخصی به آنها اضافه کند. بنابراین ما باید این بنزین را به همه خودروها اضافه کنیم و در غیر این صورت، بنزین را به‌طور اختصاصی به خودروهای سفرکرده نمی‌توان اضافه کرد.

قائم‌مقام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری یادآور می‌شود: «به وزارت نفت پیشنهاد کردیم که یا نرم‌افزار خود را اصلاح کنند یا کارت جداگانه‌ای را برای سهمیه سفر به همه مردم بدهد که آنها به‌دلیل بالا بودن هزینه‌های برنامه‌نویسی دوباره و صدور کارت، این راهکارها را نپذیرفتند».

او می‌افزاید: «سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با مسوولیت خود پذیرفت تا تعیین خودروهای سفرکرده را برعهده بگیرد و تنها بخش اختصاص سهمیه بنزین برعهده وزارت نفت باشد. البته برای این کار به اطلاعات پمپ‌بنزین‌های وزارت نفت نیاز داشتیم که آنها اعلام کردند، حجم اطلاعات از پمپ‌ها بسیار زیاد است».

بقایی در ادامه به ایسنا می‌گوید: «ما به وزارت نفت اعلام کردیم، همه ماشین‌های شخصی یک‌صد لیتر بنزین دارند که در طول ماه، سه یا چهاربار بیشتر برای سوخت‌گیری به پمپ‌ها مراجعه نمی‌کنند. بنابراین از مجموع هفت‌میلیون خودرو شخصی، فقط ۲۸‌میلیون اطلاعات برای تعیین خودروهای سفری کافی است، اما در این حال نیز ازسوی وزارت نفت اعلام شد که ما نمی‌توانیم اطلاعات خود را به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بدهیم».